Christina en Jorge
elatie tussen arts en
tiënt moet veranderen
Stop
hoest
chéherazade
Hardnekkig speuren naar geheim uit '44
bauwen tegen het roken
Gonzalez
Byass
Plannen Gronings Huis
van Bewaring: aantal
gescheiden afdelingen
met gezonde, héle
hazelnoten.
\om „geen wondermiddel maar steuntje in de rug"
Vragen over
uitspraak
van Den Uyl
rste internationale congres over patient-counselling"
Hartonderzoek
onder bevolking
gemeente De Bilt
CNV-bond wil
behoud alle
arbeidsplaatsen
DIAMOND JUBILEE
Van Red Band
natuurlijk.
Wordt straks late schuld aan daglicht gebracht?
ERDAG 22 APRIL 1976
BINNENLAND
TROUW/KWARTET 3
L onze Haagse redactie
EN HAAG Een Leerdamse fir-
y heeft een kauwgom op de Neder-
ïdse markt gebracht voor mensen
W willen ophouden met roken. In
kauwgom zitten stoffen die
dat men er tien minuten op ge-
iwd heeft de smaak van de
stvolgende sigaret(ten) onaange-
im beïnvloeden. Volgens de firma
p g het kauwgom niet gezien wor-
als „wondermiddel" om van het
en af te komen. Het is bedoeld als
untje in de rug voor mensen die
besluit al hebben genomen- om
roken te stoppen, maar die moei-
ïeden hebben met de verwezen-
ing van dat besluit,
t ministerie van volksgezondheid
milieuhygiëne staat gereserveerd
enover het middel, dat in de Ver-
g gde Staten, Zweden en Denemar-
i al op de markt is. Volgens het
*":sterie mag het kauwgom niet
tr de levensmiddelen vallen van-
;e bestanddelen, die erin zitten,
gom ^ou daarom onder de ge-
ë>J
W l
neesmiddelen gerangschikt moeten
worden, maar de inspectie genees
middelen van het ministerie blijkt
geen toestemming voor het produkt
te hebben afgegeven. Volgens de Ne
derlandse importeur is het kauwgom
door de inspectie levensmiddelen
echter wel toegelaten op de Neder
landse markt, onder de voorwaarden
dat op de verpakking enkele
waarschuwingen staan.
Het gom is alleen verkrijgbaar bij
drogist en apotheek. Een gebruik van
maximaal vijf stuks per dag is toege
staan: bij zwangerschap wordt het
gebruik afgeraden. In het gom zitten
vier bestanddelen die ervoor moeten
zorgen dat het roken gaat te
genstaan: zilveracetaat, ammonium
acetaat, natrium-chloride, keuken
zout en cocarboxylase. Door tien mi
nuten lang erop te kauwen ontstaan
uit de eeste drie stoffen verbindin
gen die voor de onaangename smaak
in de mond zorgen wanneer een siga
ret wordt opgestoken. Deze vieze
smaak wordt versterkt door de vierde
stof: cocarboxylase.
Overigens: een aantal redactieleden
van onze krant constateerde gisteren
na het gebruik van één kauwgom
geen enkele afneming van de „trek"
in een sigaret.
„Onschadelijk"
Volgens de fabrikant zijn de werkza
me bestanddelen in het kauwgom
onschadelijk. Zilveracetaat zou bij
grote overdoseringen kunnen leiden
tot bruine vlekken op de huid, maar
bij regelmatig gebruik van het kauw
gom wordt die dosis, aldus de fabri
kant, bij lange na niet gehaald. Niet
temin wordt langdurig gebruik afge
raden.
Communisten in regering?
ADVERTENTIE
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG De fractieleiders Wie
gel (WD) en Kruisinga <CHU) heb
ben premier Den Uyl ieder afzonder
lijk in schriftelijke vragen ophelde
ring verzocht over diens uitspraak
„dat tegen deelname van communis
ten aan de regering van een Westeu
ropees land geen bezwaren bestaan,
maar dat daaraan democratische
voorwaarden moeten worden ge
steld."
Wiegel blijkt deze uitlating, recent
gedaan - in het Italiaanse blad
„Expresso", niet erg gelukkig te vin
den. Volgens hem had Den Uyl zich
moeten realiseren dat deze de indruk
wekt dat de Nederlandse premier
voor een Italiaanse regering met
communisten is. Als die indruk juist ij*, teo
is, dan vindt Wiegel dat hier sprake Apart paVlljOGn VOOF WGCKGnaStFclIIGn.
is van een niet al te nuttige bemoei- Tfcl /T TT
tADVERTENTIE
(ADVERTENTIE)
ontvingen Libelle in hun flat in New York
Wilt u abonnee worden:*Bel dan overdag 020 - 5411345
onze redacteur wetenschappen
TERDAM Sinds onheuglijke tijden heeft de dokter uitgemaakt wat het beste was voor de
J nt. Maar in een groeiend aantal gevallen werkt dat niet meer: de patiënt blijkt in de praktijk
aa lijn laars te lappen wat de dokter het beste voor hem vond. En de relatie tussen die twee zal dus
jp rs moeten worden opgebouwd.
n:
gi itte prof. dr. P. J. Vinken in zijn
k:jingsrede het thema samen van
eerste internationale congres
ten begrip waar nog niet eens
goede vertaling voor bestaat,
„int counselling", alles wat er
Dom arts en patiënt gebeurt met de
e^ling om de patiënt beter te ma-
d«„Adviseren" is wat vrijblijvend,
ertenwerken" misschien nog het
lo?. Nadrukkelijk valt ook de voor-
ig daar onder, over wat er aan
d Is en welke mogelijkheden er
ihandeling zijn. Hoe ver dat in
^komende gevallen moet gaan is
an de vragen waar ruim 500
;mers uit 35 landen zich tot en
iorgen mee bezighouden,
lerikaanse professor Stanley S.
,.*n zag het gisteren zonder aarze-
als een grondrecht van de pa-
B.1 zijn eigen medische dossier te
5uï Een opvatting waar in Neder-
jnfiog aarzelend en alleen in theo-
the zin over wordt gesproken.
e Bergen: het dossier fungeert
lis opvoedend instrument Naar
kanten overigens, want deze
heid wil ook de kwaliteit van de
j^che zorg nog wel eens verbe-
larf
[lei
rndischc opleiding
Benjamin Spock (van het be-
rkfde baby-boek) zag een groot
van de moeilijkheden tussen
it en arts voortkomen uit de
:he opleiding. Die negeerde
vroeger de emotionele be-
:n van de student. Hij komt als
ileet mens met gevoelens de uni-
it binnen en wordt dan de
paar jaar alleen met
isdelen en abstracte proces-
[econfronteerd. „Maar op de
universiteit waar ik gedo-
heb, kregen de eerstejaars me-
le zorg voor een gezin opgedra-
en dat is het slimste wat ze ooit
it hebben. Zo hou je ze gevoe-
•r de patiënt als menselijk we-
werden vreselijk boos wan-
„hun" mensen in de kliniek
tidden en die daar onpersoon-
in dus vernederend werden be
eld."
klassieke beeld van hoe het niet
werd overduidelijk neergezet
s
oor de kunst
n (ft u contact met onze afde-
elsfe kunst of die redactie een
eeÖschrift sturen, dan komt na
y volgende adressering alles
1 bij hen op het bureau.
door de Engelse journaliste Kathari
ne White,horn, schrijfster van een
klein maar nuttig boekje „Hoe over
leef je het ziekenhuis." Wat de dok
ter betreft ligt er een geperforeerde
darm in dat bed, waar hinderlijker-
wijze een mens met een persoonlijk
heid omheen zit. Voor de ver
pleegster is de ideale patiënt iemand
die alles eet, zijn kastje op orde
houdt, maar één ziekte heeft, één
vaas met bloemen, één bezoeker per
bezoekuur, die niet snurkt en een
blaas heeft als een kameel.
Mevrouw Whitehorn waarschuwde
echter ook ernstig voor een omslaan
van de relaties naar de andere kant,
het allesomvattende begrip voor de
psychologische achtergronden. „Het
is een gevaar als de dokter denkt dat
hij meer inzicht heeft in de geest van
de patiënt dan het geval is. Proble
men komen soms met twee of drie
tegelijk. Als je een alcoholische
echtgenoot en een gebroken been
hebt, zal op allebei wel passend wor
den gereageerd. Maar wie een alco
holische echtgenoot en inwendige
DE BILT Volgend jaar wil de
gemeente De Bilt een bevolkingson
derzoek naar bloeddruk en hartwer-
king beginnen onder de mannelijke
inwoners van veertig tot zestig jaar.
De bijna drieduizend betrokkenen
krijgen deze maand de vraag voorge
legd of ze willen meedoen, en zo nee
waarom niet.
In het medisch centrum Berg en
•Bosch in Bilthoven worden dan te
zijner tijd de elektrische aktiviteiten
van hun kloppende hart geregi
streerd, het cardiogram. Dat wordt
via een vaste telefoonlijn overge
bracht naar de computer op de hart-
afdeling van prof. dr. F. L. Meijler in
het academisch ziekenhuis in
Utrecht. De hoogleraar verwacht dat
er van de duizend cardiogrammen er
honderd een afwijking zullen verto
nen. waarvan de helft aanleiding zal
geven tot nader onderzoek. Lang
niet alle deskundigen zijn ervan
overtuigd dat cardiogrammen de
aangewezen manier zijn om met be-
volkinsondeizoek hartziekten op te
sporen. Over het meer gebruikelijke
maar ook nog experimentele
onderzoek waarbij ook de bloedsa-
menstelling wordt betrokken, vraagt
de Raad van advies voor het we
tenschapsbeleid zich in zijn recente
jaarrapport ernstig af „of de we
tenschappelijke basis voor de ver
richting van dergelijk bevolkingson
derzoek wel voldoende sterk is".
aandoening heeft, loopt het risico
dat de lichamelijke ziekte over het
hoofd wordt gezien, omdat de dokter
al begrijpt wat er aan de hand is."
Haarzelf was het overkomen dat ze
„achter mijn wit-hete schrijfmachi
ne" hardnekkige pijn in de nek
kreeg, waar ze tenslotte van een spe
cialist witte tabletjes voor kreeg. Zes
weken daarna kwam ze er achter dat
het tranquillizers waren. „Maar ik
had geen behoefte aan rust. Ik ver
dien toevallig mijn boterham door
niet mstig te zijn."
Zoals prof. Bergen het formuleerde:
de patiënt moet het gevoel hebben,
dat hij de situatie in de hand heeft,
„het is mij vaak een raadsel dat ze
het pikken dat de beslissingen voor
ze genomen worden." Vaak pikken
ze het niet, en dan gaan adviezen en
voorgeschreven medicijnen gelijke
lijk de prullebak in, wat meestal ook
niet de beste oplossing is. De nieuwe
arts-patiëntverhouding, zei me
vrouw Whitehorn, eist van de arts
een vorm van nederigheid die hem
erg moeilijk zal vallen.
zucht met de politieke ontwikkelin
gen in Italië. Zou de minister
president het ook op prijs stellen
indien een premier van een ander
land zich in een Nederlands blad zou
uitlaten over de politieke samenstel
ling van de Nederlandse regering",
vraagt hij. De premier had, zo
concludeert de WD-fractieleider,
gegeven de situatie waarin Italië ver
keert, over het door hem besproken
onderwerp beter zijn mond kunnen
houden.
Kruisinga
Hij wil tenslotte nog van de premier
weten of deze wel namens het hele
kabinet heeft gesproken, een vraag
die tevens voor de CHU-fractieleider
Kruisinga aanleiding was zich tot de
premier te wenden. Kruisinga wil
weten of het waar is dat het ministe
rie van buitenlandse zaken scep
tischer staat tegenover de Italiaanse
communisten dan premier Den Uyl.
Daarom verzoekt hij zowel de minis
ter-president als minister Van der
Stoel hun opvattingen over deze
zaak uiteen te zetten.
In de gemeenschappelijke verkla
ring van de beide AR-leiders Aantjes
en De Boer wordt over deelneming
van communisten aan Westeuropese
regeringen gezegd: „Deze uitlatin
gen zijn duidelijk bedoeld voor de
Italiaanse verhoudingen. Het is be
kend dat de heer Den Uyl zelf een
overtuigd tegenstander van het
volksfront is. Wel heeft hij het inter
nationale karakter van het commu
nisme onderschat. Blijkbaar vond
hij het weer eens nodig, dat gedeelte
van zijn eigen achterban gerust te
stellen dat moeite heeft met het re
delijke beleid dat het kabinet
dankzij de invloed van KVP en ARP
steeds meer voert." De AR-
verklaring spreekt tenslotte een be
wering van Wiegel tegen, als zou de
WD de christen-democraten in het
parlement tot drie keer toe hebben
benaderd om tot een compromis
over de abortus-wetgeving te komen.
Fusie in Bergen op Zoom
Van een onzer verslaggevers
BERGEN OP ZOOM De vakbon
den hebben nog geen definitief
standpunt ingenomen over de voor
genomen fusie tussen de metaalbe
drijven Asselbergs en De Holland in
Bergen op Zoom. omdat zij de stuk
ken daarover nog moeten bestu
deren.
De ijzergieterijen Asselbergs en De
Holland (deze laatste is een dochter
bedrijf van Vmf-Stork) zullen na de
fusie werk kunnen bieden aan 770
Van een verslaggever
GRONINGEN Er zijn plannen om het sinds de opstand van
1974 niet meer gebruikte huis van bewaring in Groningen te
verbouwen tot een inrichting mét gescheiden afdelingen, elk voor
ongeveer twaalf gedetineerden. Ook zou er een paviljoen komen
voor de tenuitvoerlegging van korte straffen tijdens de weekends.
Dit is gebleken tijdens een in Gronin- het gebouw een flexibel karakter
gen gehouden hoorzitting over de krijgt, zodat eventueel tegemoet ge-
toekomst van het huis van bewaring, komen kan worden aan nieuwe in-
Uitgangspunt bij de plannen is dat zichten ten aanzien van de inrichting
van huizen van bewaring. Wanneer
ADVERTENTIE
Andalusië...en
cream-sherry
"on the rocks".
Dat moet u maar~o
eens proeven,
Ook heerlijk
bij het dessert. _J-
ANDRE KERSTENS
eenmaal vaststaat wat de verbou
wing precies zal omvatten, zal het
volgens het ministerie van justitie
nog ongeveer drie jaar duren voordat
het in nieuwe vorm in gebruik geno
men kan worden.
Commissie
Staatssecretaris Zeevalking zal een
commissie instellen die voor het eind
van dit jaar voorstellen moet doen
over een definitief programma van
eisen voor de verbouwing. Van die
commissie zullen deel uitmaken
functionarissen van het ministerie
van Justitie, de Rijksgebouwen
dienst, architecten, vertegenwoordi
gers van de rechterlijke macht en de
reclassering, de commissie van toe
zicht bij het huis van bewaring, de
dienstcommissie van het personeel,
de orde van advocaten en de
Coornhertliga.
Het Groninger huis van bewaring is n
sinds 4 augustus 1974 buiten gebruik. Jl/Xtra, clCCGÏlt OD
Bij de opstand staken gedetineerden
het gebouw toen in brand. Ook in K^»nl^Dr^^^P^^lO'•
1971 was bij een opstand al een vleu- AUIllIlglilllCUd^
gel verwoest. Die was bij de tweede
opstand nog maar pas in gebruik na
een herstelwerk dat enkele miljoenen
guldens had gekost. In Groningen is
al lange tijd kritiek op en verwonde
ring over het lelt dat er nog steeds
niets is gedaan aan herstel van het
gebouw na de tweede verwoesting.
Eind vorig jaar nog werden daarover
vragen gesteld in de Tweede Kamer.
mensen. Bij de twee bedrijven wer
ken nu in totaal 925 mensen, zooater
155 arbeidsplaatsen zullen vervallen.
De directies van de bedrijven hopen
deze ingreep via „natuurlijke af
vloeiing" te regelen.
Vooruitlopende op het definitieve
standpunt zegt de Industriebond
CNV. bij monde van districtsbe
stuurder S. Jorritsma. voor het be
houd van èlle arbeidsplaatsen te
zijn.
(ADVERTENTIE)
viert haar 25-jarig Libelle-jubileum. Viert u mee.-*
Wilt U abonnee wordcn>Bel dan overdag 020 - 5411345
Zelf vergaderzaal
voor Kamer bouwen
Van een verslaggever
DEN HAAG Kinderen van
kamerleden en -personeel zul
len op 12 mei hun krachten kun
nen beproeven op een
bouwplaat van de bestaande ver
gader/aal van de Tweede Ka
mer. De plaat komt binnenkort
in de handel.
Deze getrouwe weergave van de
„oude balzaal", compleet met
oplopende vloer, balcons, diplo
matenloges en stenografenafde
ling, is ontstaan uit samenwer
king tussen de afdeling voorlich
ting van de Tweede Kamer en
een studio ^Sjef Koning) in Die
penveen.
De begeleidende tekst is in vier
talen gesteld, zodat ook de toe
risten die 's zomers het Binnen
hof aandoen, ermee uit de voe
ten kunnen. Het bouwfestijn
voor de jeugd vindt plaats in de
Schepelzaal van de Tweede
Kamer.
Van een onzer verslaggevers
BLARICUM Een aantal vertegen
woordigers van onder meer oranje
verenigingen, verzetsorganisaties,
ex-poiitieke gevangenen en joodse
gemeenten is een actie begonnen om
de viering van koninginnedag dit
jaar extra acceht te geven. Zij vin
den, dat er meer dan ooit behoefte
bestaat aan het blijk geven van
waardering voor het vorstenhuis.
In een circulaire aan ongeveer 500
organisaties roepen zij op tot het
uitsteken van de nationale vlag met
oranje-wimpel, tot het actief deelne
men aan plaatselijke oranje-feesten
en het dragen van oranje-lint of
-strik.
Volgens het actie-comité heeft men
op deze oproep al veel adhesiebetui
gingen ontvangen.
RiÏA
„Wilt u even helpen pm die film weer
in de camera te doen?"
door Barend Mensen
TILBURG Afgezien van zo nu en dan uit de verte komend militair geknal
heerst sinds enkele weken weer rust in de sector van de Drunense Duinen, waar
geniesoldaten wekenlang naar twee massagraven hebben gezocht.
De zes graafmachines, die met toestemming van minister Vredeling waren
ingezet om duizenden kubieke meters zand te verplaatsen, hebben de graven van
de op 26 mei 1944 door een Duits vuurpeleton doodgeschoten verzetsstrijders niet
blootgelegd.
ADVERTENTIE
Lekker
tussendoortje.
Er is voor de Tilburger Kees
van Hombergh, die zich al 32
jaar verbeten met dit drama
uit de bezettingstijd bezig
houdt en die de stuwende
kracht achter de zoekactie is,
echter nog geen reden zich
teleurgesteld te voelen. De
graafmachines van het oplei
dingscentrum van de genie in
Vught zullen binnenkort na
melijk weer aan 't werk gaan.
Er zal echter een andere tac
tiek worden gevolgd.
Zijn geheim
Hoe Van Hombergh er in
slaagt al die kostbare mede
werking te verkrijgen is zijn
geheim. Maar het lijkt er op
dat hij mobiliseert wie en wat
hij wil. Het doel, dat hij na
streeft, schijnt in elk geval
veel indruk te maken op dege
nen, die hij nodig heeft voor
het vinden van de ergens in
de buurt van de uitspanning
Bos en Duin rustende stoffe
lijke resten.
Hij zegt aan mensen, die hem
vragen of het nog wel zin
heeft de graven op te sporen,
dat hij het als oud
verzetsstrijder als een ere-
plicht beschouwt de veertien
gevallenen alsnog een waar
dig graf te geven. Daarnaast
schijnt hij echter zekerheid te
willen verkrijgen over iets.
dat verband houdt met wat
hij noemt: het „verraad van
Tilburg". Hij bedoelt daar
mee niet alleen het verraad
waardoor de aanslag op een
voor het verzet zeer gevaarlij
ke Nederlandse politieman
mislukte en dat in de Drunen
se Duinen de dood voor de
veertien mensen tot gevolg
had. „Ik ben ervan over
tuigd." zegt hij, „dat we meer
stoffelijke overschotten zul
len vinden."
Afgeluisterd
Hij voegt daar slechts aan toe
dat later eventueel te zullen
verklaren. Kees van Hom
bergh. een man van gevorder
de leeftijd, beweert dat zijn
telefoongesprekken worden
afgeluisterd.
Veiligheidshalve heeft hij zijn
indrukwekkende en tal van
originele Duitse stukken be
vattende documentatie niet
thuis maar elders onderge
bracht. Waarom? Wat vreest
hij? Hij is daar niet duidelijk
over of hij laat het achterste
van zijn tong niet zien. Maar
hij moet en hij zal die graven
vinden, ook al zou hem. zoals
hij zegt, op zeker moment de
tot dusver ondervonden me
dewerking ontvallen.
Voorlopig hoeft hij daar nog
niet over in te zitten. Van de
acht aan de hand van voor en
na de fusillade gemaakte
luchtfoto's vastgestelde mo
gelijke vindplaatsen zijn er
nog maar drie geheel en is er
een gedeeltelijk onderzocht.
Men is echter tot de conclusie
gekomen dat massale
zandwegzettingen tot een
diepte van soms wel negen
meter onnodig zijn. Een ande
re werkwijze is ook te volgen,
namelijk graven tot een me
ter of vier en dan van dat
niveau af de zand massa per
foreren met grondboren. Van
Hombergh: „Dat heeft het
zelfde effect maar kost veel
minder tijd. Er zijn nieuwe
foto's gekomen. Aan de hand
daarvan kunnen de ingescha
kelde interpretator van
luchtfoto's een Turk en
de geologische dienst andere
berekeningen maken. Daar
mee kan worden vastgesteld
welke stukken van de nog
overgebleven punten beslist
niet in aanmerking komen
om te worden onderzocht".
Cirkelsegment
Het terrein lijkt groot maar
dat valt volgens Van Hom
bergh mee als Je de tijd (an
derhalf uur) in aanmerking
neemt, die in het Duitse rap
port over de executie wordt
vermeld als totale duur van
het transport van de ongeluk-
kigen. de fusillade, de begra
fenis en de terugkeer van de
genen. die in het drama een of
andere trieste rol hadden te
vervullen.
Men kan van Bos en Duin al
niet zo ver de duinen zijn in
gegaan. In elk geval is van die
uitspanning af een cirkelseg
ment al te tekenen waarbin
nen het gebeurd moet zijn.
In dat segment liggen drie
heuvels, waarvan de door Van
Hombergh opgespoorde Oos
tenrijkse SS-arts, die de dood
van de slachtoffers moest
vaststellen, „Hügel 3" als fu
silladeplaats noemt. Welke
van de drie is echter de vraag.
En bovendien: de heuvels zijn
verschoven en lager gewor
den. Eén is toch altijd nog
zo'n tien en een halve meter
hoog. Aan de achterkant er
van is een proefboring ge
daan, die uitwees dat kleine
dode struikjes bovenop de
zandmassa de kruin van een
bedolven boom vormen, die
op een foto van 1944 levend
en wel te zien is.
„Je kunt je niet voorstellen
dat het zand zo in beweging
is", aldus Van Hombergh. „De
veranderingen, die zich in de
loop der jaren in het
landschap hebben voltrok
ken. maken de plaatsbepa
ling er niet eenvoudiger op. Ik
hoop dat de nieuwe bereke
ningen correct zullen zijn en
dat we in de tweede fase vin
den dat we zoeken."
