S3
k
Coffie kan bijdragen
aan
i/ederopbouw Guatemala
Werkgevers in wegvervoer
hebben grote premieschuld
Khyberpas: eens slagveld,
nu belastingvrije markt
5
s.o.s.
Oefening met
ongeluk" op
kerncentrale
Douane knijpt oogje toe voor handel van Pathanen
Pelikaan naar
volgende ronde
HDËRDAG 22 APRIL 1976
jvolgen van aardbeving nog niet overwonnen
br Herman Amelink
Guatemala is vorige week woensdag de regehtijd weer aangebroken. Het wordt nu bijzonder
pilijk de door de aardbeving van 4 februari getroffen bevolking te helpen. De verbindingen over
«eg, die ook in de droge periode te wensen overlaten, zijn nu vrijwel onbruikbaar.
de conclusie van de heer Meijs,
:teur van de Stichting Ontwikke-
amenwerking (S.O.S.) die van 8
15 maart een bezoek bracht aan
•mala. De zwaarst getroffen de
an het land liggen rondom de
^;tad, Guatemala-Stad. Hier is
•volking nog tamelijk apathisch,
minder zwaar getroffen gebie-
is de wederopbouw al op gang
men. Deze wederopbouw wordt
rderd door de grote betekenis
de familiebanden in de dorpen,
aamhorigheid tot een belangrij-
eugd maakt.
;er wordt er in Guatemala niet
rote schaal geleden. Mede door
lorme aanvoer van voedsel di-
na de ramp, zijn de voedselprij-
roor iedereen betaalbaar. Men
ie betrapt worden op het vragen
woekerprijzen worden gestraft,
tieer Meijs schat het aantal
toffers van de aardbeving aan-
elijk hoger dan de officiële
0. Hij komt op grond van eigen
nemingen en tellingen op onge-
50.000 doden.
aanbreken van de regentijd is
il afschuwelijk voor de mensen
log geen dak boven het hoofd
en. Het is van groot belang dat
komende tijd geld is voor de
laak en aanvoer van golfplaten,
luren onder het dak kunnen door
evolking ter plaatse „gefabri-
worden, omdat ze voor een
igrijk deel uit stenen en leem
De bevolking van het getroffen deel van Guatemala is tijdelijk
ondergebracht in tenten en voorlopig opgetrokken hutten. Deze
foto is gemaakt in La Union een plaats in de buurt van Guelan,
een stad ten noordwesten van Guatemala-stad.
aan.
Coöperaties
heer Meijs is naar Guatemala
est om kennis te nemen van de
je die de aardbeving heeft toe-
icht aan de boeren-coöjieraties
het Fedecocagua-project. In deze
eraties werken boeren samen
en zo groot mogelijk profijt van
>or hen verbouwde koffie te krij-
Bij deze coöperaties is momen
bij na twintig procent van de be
ng van Guatemala (5 miljoen)
>kken. De coöperaties beslissen
iver de besteding van de opbren-
van de koffie. Een deel wordt
streek? uitgekeerd aan de deel-
nde boeren. De rest van het geld
t besteed aan onderwijs, agra-
e scholing, lessen in hygiëne en
idheidsleer, etc.
irdbeving heeft, politiek bezien,
■lansen van de coöperaties niet
iffiind. Het driemanschap, he
inde uit José Miguel Gaytón, Jor-
import Rodil en generaal Ricar-
eralta Méndez, dat leiding geeft
wederopbouw van het land, is de
eraties goed gezind,
boormannen van de coöperaties
e federaties waarin deze coöpera-
samengaan, zijn bijzonder opti-
Isch gestemd over de politieke
omst van hun organisatiestruc-
egering van president Laugerud
ia heeft de coöperaties al vóór
ardbeving officieel erkend. De
ontwikkelingsbank Bandeza geeft le
ningen aan de coöperaties voor de
wederopbouw, tegen de voor dat land
zeer gunstige rente van 8 procent.
Een deel van de regeringssubsidies
die zijn uitgetrokken voor het her
stel, wordt via de coöperaties ver
deeld.
Handelaars
De grootste bedreiging voor de in de
Fedecocagua samenwerkende coöpe
raties komt van de kant van de han
del De koffieprijzen op de we
reldmarkt zijn in het afgelopen jaar
enorm gestegen. In mei vorig jaar
betaalde men op de beurs van New
York 55 dollar voor 50 kilo koffie. Die
prijs is nu gestegen tot 138 dollar. De
verleiding voor de in de coöperaties
samenwerkende boeren is zeer groot
om hun koffie te verkopen aan
rondtrekkende handelaren die de
boeren een aanzienlijk geldbedrag in
contanten in handen stoppen.
De druk van de handelaars is dit jaar
wel bijzonder groot, omdat de koffie
cultuur in Brazilië voor een groot
deel is vernietigd door de nachtvorst.
De handelaars zien het aankomen
dat ze de overeengekomen leverings
contracten niet kunnen nakomen en
dat jaagt de prijs verder op.
De met de Fedecocagua verbonden
educatiedienst tracht door voortdu
rende voorlichtingscampagnes de
boeren ervan te overtuigen dat hun
belangen op den duur'beter gediend
worden door de coöperaties. Want
het is de vraag of de handelaren ook
de komende jaren zulke hoge prijzen
zullen willen betalen.
Ongeveer de helft van de in Fedeco-
cagua-verband geproduceerde koffie
vindt zijn weg naar Europa door be
middeling van de Stichting Ontwik
kelingssamenwerking (S.O.S.). Deze
stichting koopt de koffie op tegen
van te voren overeengekomen prijzen
en garandeert de Fedecocagua een
vaste opbrengst. Daardoor stelt de
S.O.S. de Guatemalanen in staat
zichzelf te helpen. De boeren hebben
niet het gevoel dat ze van giften
afhankelijk zijn.
De stichting geeft na de aardbeving 5
dollar extra per 50 kilo koffie boven
de overeengekomen prijs om de ge
troffen coöperaties de kans te geven
zelf het herstel van de schade te
bekostigen. Bovendien wil de S.O.S.
door deze extra bijdrage de in Guate
mala rondtrekkende groothande
laars enigszins de wind uit de zeilen
nemen.
Met steun van de NOVIB en de X-Y
beweging heeft de S.O.S. de Fedeco
cagua een renteloze lening verstrekt
van een half miljoen dollar om de
eerste noodzakelijke herstel
werkzaamheden te kunnen bekos
tigen.
De koffie die van de coöperaties af
komstig is wordt in diverse Europese
landen verkocht. In Nederland vindt
de verkoop plaats via de derde
wereld-winkels.
De heer Meijs, de directeur van
S.O.S. was blij met de vele acties die
voor Guatemala gevoerd worden.
Het is namelijk zaak dat het geld zo
veel mogelijk gespreid over het ge
hele getroffen gebied terecht komt.
Het is echter duidelijk dat de hulp
die S.O.S. aan Guatemala geeft ver
der gaat dan het lenigen van directe
nood. De hulp van de stichting Ont
wikkelingssamenwerking is erop ge
richt de Guatemalanen in staat te
stellen zichzelf te helpen.
(S.O.S., Holzstraat 19, Kerkrade)
UIT
iA (12)
leer Aantjes moet niet doen alsof
;n die dwarsliggende christelijk-
Drischen een heilloze politiek be
ren tegenover het kabinet Den
Wie dagelijks het Friesch
blad goed leest, kan daarin te-
t bij de ras-antirevolutionaire
dredacteur H. Algra. Vak
schap! Met een historische ken-
n inzicht, en met een journalis-
bckwaamheid als van weini-
Daar is de christelijk-
>rische dwarsliggerij tegen het
net Den Uyl nog maar kinder
bij.
iwarden L. J. van der Kam
03,
044,
Korte, duidelijk geschreven, liefst
aan één kant getypte, brieven
kunnen worden gestuurd naar:
Secretaris Hoofdredactie Trouw/
Kwartet, Postbus 859, Amsterdam.
Bij publikatle wordt de naam van
de schrijver vermeld.
VAN LEZERS
A (13)
o® i.
02 k u wel, prof. Goudzwaard, voor
ïoodbrief. Volkomen eens dat u
gemeenschappelijke lijst af-
t, ter elfder ure. Beter ten halve
erd En wat nu? Wel, geen
03^gie meer besteden voor een ge-
tischappelijke lijst, maar met in-
van alle kracht eigen gelederen
ierken en eigen identiteit bewa-
Laten prof. Steenkamp en dr.
Isinga evenzo handelen, ieder in
04 i keuken. Na de verkiezingen is
05 an wellicht een redelijke kans
09 menlijk een werkprogram op te
oofn. zoals dat voorheen wel meer
09 ts vond.
06 lelveen G. Dekker
A (14)
arzeling die reeds lang bij mij
>nd met betrekking tot de ene
lenschappelijke lijst is na het
te schrijven van prof. Goud-
rd in die zin overwonnen, dat ik
ene lijst in dit stadium afwijs. Ik
er toe te geven aan een soort
isme „dat het nu eenmaal niet
meer kan". Met prof.
izwaard ben ik van mening dat
doel niet mag zijn de vorming
n madhtsblok in het midden,
'bij grondslag en uitgangspunt
het tweede plan verhuizen en
•en Evangelische voorhoedepar-
einig meer overblijft. Daarbij is
voor mij onaanvaardbaar, dat
antjes op het altaar van deze
in-eenheid zou moeten worden
d etferd. Een voorlopig gescheiden
optrekken behoeft naar mijn mening
een voortgezette samenwerking in
raden en staten niet in de weg te
staan.
Driebergen JA. van Bennekom
Parkeerboete
Als zakenman betaal je nooit voor de
lol een parkeerboete. Het kan wel
eens zijn dat je er met de beste wil
niet buiten kan. Het is noodzakelijk
dat we de dienst van de politieman
en de arbeid van de belastinginspec
teur onderscheiden. Al zijn beiden
dan ook overheidsdienaren. De za
kenman zal terecht de genoemde
boete als „verwervingspost" af
trekken.
M i. heeft de staatssecretaris de felle
aanval van Trouw (14 april) niet ver
diend.
Zeist J. H. Morreau
Stormram
In uw commentaar van 16 april acht
u het nodig met „een stormram" in
te gaan tegen de motie die mevrouw
Van Someren in de Eerste Kamer
heeft ingediend betreffende een
eventuele invoering van de mid
denschool. Het komt mij voor dat uw
stormram enigszins gammel is. Wan
neer u met vrijheid van onderwijs
bedoelt de vrijheid om scholen van
een bepaald levensbeschouwelijk
etiket te voorzien gereformeerd,
christelijk of katholiek eventueel
met de mogelijkheid om een aantal
uren godsdienstonderwijs te geven,
dan is er inderdaad niets aan de
hand.
Maar als u bereid bent om in te zien
dat het thans veel meer om de vrij
heid van inrichting gaat, die de mi
nister bovendien d.m.v. een
grondwetswijziging nog sterker dan
voorheen wil kunnen bepalen, dan
wordt duidelijk dat het hier wel de
gelijk om een fundamentele vrijheid
gaat, die niet alleen „christelijke"
scholen aangaat, maar ook Montes
sorischolen, Dalton-scholen en Vrije
Scholen.
Het gaat dus niet om de domme
vraag of men voor of tegen de mid
denschool is. het gaat om de vraag of
Spijkers
Guatamala werd op 4 februari
getroffen door een zware
aardbeving. Voor de wederop
bouw van de getroffen gedeelten
van het land is door de Neder
landse regering deze week op
nieuw 1 miljoen gulden ter be
schikking gesteld.
Deze hulp zal worden gegeven
via particuliere organisaties CE-
BEMO, Caritas en Terre des
Hommes. Ook wordt een bijdra
ge gegeven aan het Wederop-
bouwprogramma van de we
reldraad van Kerken.
De Nederlandse regering heeft
al eerder in totaal twee miljoen
gulden voor hulp aan Guatamala
overgemaakt via het Neder-
lamdse Rode Kruis en de ram
penorganisatie van de Verenig
de Naties.
De door Nederland geboden
hulp komt ten goede aan de zeer
arme Indiaanse plattelandsbe
volking die het meest van de
ramp te lijden heeft gehad en in
zeer moeilijk te bereiken gebie
den woont.
Een deel van de hulp zal besteed
worden aan de snelle wederop
bouw van huizen, het herstel
van wegen en watervoorziening
en de oprichting van kleine
landbouwcoöperaties.
UTRECHT De werkgevers in het
wegvervoer hadden eind vorig Jaar
een premieschuld aan de bedrijfsver
enigingen van 13 miljoen gulden. Al
leen al in het laatste kwartaal werden
er 35 bedrijven failliet verklaard met
een totale schuld aan de bedrijfsver
enigingen van 1.5 miljoen gulden.
Deze getallen heeft de nieuwe voor
zitter van de bedrijfsgroep wegver
voer van de vervoersbond NW, Ber-
tus Hoekstra gisteren genoemd in
Utrecht tijdens de algemene vergade
ring van de bedrijfsgroep. Hoekstra
zei dat men bij misbruik van de soci
ale voorzieningen niet alleen moet
kijken naar de werknemers, maar
ook naar de werkgevers.
„De premieschuldigen trokken hun
failliete jasje uit, hulden zich in een
nieuw en zetten in een aantal geval
len hun ondernemingen onbe
schaamd voort." zei Hoekstra.
Dat deze ondernemingen toch op
nieuw aan de markt kunnen deelne
men is enerzijds het gevolg van onze
wetgeving, waarin met name ten aan
zien van het vergunningenbeleid nog
een groot aantal gaten zit en ander
zijds is het te wijten aan de omstan
digheid dat er telkens weer geldschie
ters bereid zijn dit soort lieden te
blijven helpen", zo legde hij uit.
De instanties die ten slotte achter het
net vissen zijn heel vaak de fiscus en
de bedrijfsvereniging. „De mogelijk
heden om de sociale voorzieningen
op te lichten zijn voor werkgevers
tientallen malen groter dan voor
werknemers en dat die mogelijkhe
den in bepaalde bedrijfstakken ook
inderdaad worden gebruikt is heel
duidelijk", aldus de voorzitter.
Hij noemde ook getallen van
misbruik door werknemers. Zo zou
den in 1974 op een totaal aantal ver
zekerden in het wegvervoer van
107.000 personen, er 30 zijn geweest
die verkeerde inlichten hebben ver
strekt. Slechts in drie gevallen was er
voor de bedrijfsvereniging aanleiding
geweest de justitie in te schakelen.
Nu er een verkeersschout komt die de
rechtspraak in verkeerszaken zal be
spoedigen. vraagt de bedrijfsgroep
wegvervoer van de Vervoersbond
NW ook om een vervoersschout.
ouders ook in de toekomst de moge
lijkheid zullen hebben om te kiezen.
In de woorden van de Universele
Verklaring van de Rechten van de
Mens (1948): „Aan de ouders komt in
de eerste plaats het recht toe de
soort van opvoeding en onderwijs te
kiezen welke aan hun kinderen zal
worden gegeven."
Ede J. C. Traas
In uw blad van 8 april stond op de
voorpagina een prentje van een me
neer met een doos kromme spijkers
bij een smid. „Zuiniger leven hier
nog iets mee te doen?" Onlangs wa
ren wij zes weken in Tanzania. In de
toch al zeer hete en lange winkel
straat in de stad Zanzibar, waar wij
vele keren „Jambo, Karibu" (goe
dendag, welkom) hoorden, vergaten
wij al die warmte en vielen van de
ene verbazing in de andere bij het
bekijken van de vele tientallen win
keltjes. Onvoorstelbaar wat daar al
lemaal te koop werd aangeboden:
oude kapotte meubels, kartonnen
dozen, lege flesjes, stukken steen,
kortom alles wat wij maandelijks bij
het grofvuil zetten is nog heilig met
wat daar te koop stond. En natuur
lijk óók kromme roestige spijkers in
alle maten! U kunt deze per stuk
kopen! De vraag is nu: „Gaan óók
wij die kant op?" Voor de goede
orde: geen kwaad woord over Tanza
nia en Zanzibar. Integendeel!
Dordrecht A. Bijl
Welzijn dieren (3)
De kerken zien niet aan hun plicht
voorbij, maar bemoeien zich ook niet
met dingen waar ze zich niet mee
moeten bemoeien (de intensieve vee
houderij). Heer Romers, u wilt de
bijdrage aan de kerk inhouden, ten
behoeve van de dierenbescherming.
Maar dan onthoudt u God waar hij
recht op heeft, om het aan de dieren
te geven. U schrijft over dieren kwel
len. Ik nodig u uit om het eens te
komen zien dan kunt u uzelf ervan
overtuigen of het zo is.
Van een verslaggever
VLISSINGEN Op de kerncentrale
in Borssele deed zich gisteren een
„ongeluk" voor waarbij een monteur
niet alleen gewond werd maar bo
vendien met radio-actief water be
smet raakte. Het betrof hier een
grootscheepse, oefening. De be
drijfsgeneeskundige dienst en de di
rectie van de Provinciale Zeeuwse
Energie Maatschappij (PZEM) had
den van tevoren een draaiboek opge
steld aan de hand waarvan artsen,
verplegend personeel, ziekenhuizen,
EHBO'ers en stralingsdeskundigen
dienden te handelen.
Het „ongeluk" gebeurde woensdag
morgen rond negen uur. Om tien uur
arriveerde de besmette „patiënt in
het Sint Jozef Bethesda ziekenhuis
ln Vlissingen, waar hij eerst werd
ontsmet en hem eerste hulp werd
verleend. Volgens dr. J. Strumphius,
hoofd van de geneeskundige dienst
van de Provinciale Zeeuwse Energie
Maatschappij, en dr. J. Schuling ge
neesheer-directeur van het Vlis-
singse ziekenhuis, mag de oefening
geslaagd worden genoemd. Wel moet
een ziekenhuis dat aangewezen
wordt als opvang voor radioactieve
patiënten van tevoren goed geïnstru
eerd en ingericht zijn voor dit doel,
meent dr. Schuling omdat een nor
maal ziekenhuis niet berekend is op
de opvang van dit soort besmette
patiënten. De oefening heeft onge
veer twee uur geduurd.
Brand in bejaarden
huis
ALKMAAR Een ontploffend tv-
toestel is dinsdagavond de oorzaak
geweest van een brand in het bejaar
dentehuis „Nieuwspoort" in
Alkmaar. Een appartement op de
vierde verdieping van het tehuis is
uitgebrand. De bewoonster van het
appartement waar de brand uitbrak
wist op tijd naar buiten te vluchten.
Via de openstaande deur sloegen de
vlammen de gang op. De brandweer
die snel ter plaatse was en het vuur
bestreed met hogedrukstralen had
de brand snel onder controle.
Op het voormalig terrein van de firma Tulp in Ede is gisteren een veertig meter hoge schoorsteen
opgeblazen. Het gevaarte moest plaatsmaken voor de uitbreiding van het politiebureau, de brandweer
kazerne en het GGD-gebouw.
De historische Khyberpas, gedrenkt met het bloed van eeuwen, is nu een open markt waar mannen
wol, vrouwen, benzine en pistolen verkwanselen.
Soldaten van Dzjengis Khan en Tamerlan hebben door de pas gegaloppeerd naar de overwinning.
Over de wegen waarop de Perzen en de Grieken. Mogoels en Afghanen reden, trekken nu mannen
die hasjiesj en televisietoestellen, autobanden en ondergoed verkopen.
Aan de Pakistaanse kant van de
grens met Afghanistan staat een man
onder de brandende zon en haalt
steels een revolver ergens uit de vou
wen van zijn tentjurk die hem van
nek tot voeten bedekt. Een Paki
staanse politieman aan de andere
kant van de stoffige weg kijkt de
andere kant op. „Kopen?", vraagt
hij. iets voorover buigend zodat de
klant het beter kan zien. „Nee".
„Geen douane hoor, geen last", zegt
hij. „Dit is zakengebied. Dit is de
Khyberpas."
De douane treedt lusteloos op tegen
vreemdelingen en is voor de Pa-
thaanse stamlieden, die aan beide
kanten van de grens wonen en die
naar believen oversteken, al hele
maal lucht. Smokkelen Is erg gemak
kelijk. Maar reizigers die uit Afgha
nistan terugkeren nemen veelal geen
risico. Een bus met 50 inzittenden
stopt op de weg bij de grens. Wanneer
de bus Pakistan binnenrijdt zitten er
nog maar vijf in. De rest heeft zich
verspreid in de omliggende heuvels
om, zo goed of zo kwaad als het gaat,
op eigen gelegenheid ergens de grens
over te steken.
De pas begint ongeveer 15 km ten
westen van Pesjawar in Pakistan, de
plaats waar de Amerikaanse piloot
Francis Gary Powers met zijn U-2 in
1960 opsteeg voor een verkennings
vlucht boven de Sowjet-Unie, waar
hij werd neergeschoten.
50 graden Celsius
De Khyberpas is een kaal. met ste
nen bezaaid stuk land met 300 meter
hoge heuvels. Op een daarvan staat
een uitwaaierend fort dat onderdak
biedt aan de Pakistaanse soldaten
die mogelijke 20ste-eeuwse invasies
moeten voorkomen. Steile hellingen
aan beide kanten van de pas. die
soms nog geen 60 meter breed is. In
de zomer wordt het wel 50 graden
Celsius en liggen de weg. de modder-
hutten te bakken.
Bij een stopplaats staat een man bij
een kameel. Hij wijst op het beest en
vraagt de bezoeker of hij iets ziet dat
hij kopen wil. Aan de kameel hangen
meters wollen stof. een kan benzine
en onbekende voorwerpen onder een
deken. Als de bezoeker geen belang
stelling toont zegt de man: „Wilt u
een vrouw kopen?" (Nee, dank u). In
de pas. die ongeveer 30 km lang is
aan de Pakistaanse kant en nog eens
20 km in Afghanistan doorloopt, zijn
maar weinig vrouwen te zien
De Pathanen die aan beide kanten
leven staan bekend om hun trouw en
hun woeste vechtdrift. De vrouwen
dragen een purda, de ondoorzichtige
sluier die hun gezicht bedekt zodat er
van top tot teen geen centimeter
huid te zien is. De dorpen hebben
aparte looppaden voor mannen en
vrouwen, maar een bord in het Paki-
staans waarschuwt de reizigers met
bestemming Kaboel, de hoofdstad
van Afghanistan, niet van de weg af
te gaan.
Bebloede koppen
De Britten hebben in de drie Af
ghaanse oorlogen tussen 1839 en 1919
met bebloede koppen geconstateerd
dat de Pathanen konden vechten. De
Afghanen hebben nooit toegestaan
dat de spoorlijn op hun grondgebied
werd doorgetrokken en de trein van
Pesjawar stopt nog altijd aan de
grens. Deze trein rijdt elke zondag,
getrokken door een locomotief die
dikke, zwarte rook uitstoot en twee
personenwagens en een onder-
houdswagen trekt. De tocht door
tientallen tunnels door de rotsen, er
fenis van het Britse bewind, duurt
vier en een half uur. Een auto doet er
anderhalf uur over.
Evenwijdig aan de weg loopt de kara
vaanroute. Muilezels en kamelen, vijf
tot vijftig per groep, trekken door de
pas. De muilezels dragen grote stuk
ken hout, kleden en kleinere voorwer
pen. De kamelen hebben aan elke
kant een autoband, een klein televi
sietoestel of stapels textiel.
Een Pathaan in het niemandsland
tussen de twee grenzen zegt uit Pa
kistan gevlucht te zijn toen premier
Ali Bhoetto vorig jaar de Nationale
Awamipartij, die in de oppositie was,
verbood. Hij meent dat Bhoetto niet
veel aanhang heeft en bij verkiezin
gen zou verliezen en terwijl hij dit
zegt toont hij bang te zijn voor de
politie aan de andere kant van de
weg. De politie vormt echter geen
probleem. Net als de Afghanen kij
ken ze even in een handkoffertje en
bekommeren zich niet om de grote
koffer. Verveeld wuiven ze de reiziger
weg. De Khyberpas is inderdaad za
kengebied.
Van onze sportredactie
ROTTERDAM Pelikaan is door
gedrongen tot de vierde ronde van
de KNVB-beker zaterdagvoetbal
dankzij een 1-0 zege op Altena. De
Zwijr.drechters moesten zich vooral
beperken tot verdedigen, maar had
den een kwartier na rust via de coun
ter succes, toen Jan de Jong scoorde.
Altena bleef onder de maat en werd
verdiend uitgeschakeld.
Mariënberg
Het opleidingsschip van de marine, de Urania, is gisteren van Den Helder naar Plymouth vertrokken
om deel te nemen aan de tall shiprace naar de Verenigde Staten ter gelegenheid van het tweehonderd- tegen DESTO de winnende treffer te
A.v.d.Voort jarig bestaan van de Verenigde Staten. scoren.
