iordel van smaragd raakt overvol
ieuwe botsingen in
oor Israël bezet gebied
Tien doden bij
rellen in India
merika zal verdrag
et Cuba eerbiedigen
'ranse vrouw nu twee jaar in gijzeling
Strijd Libanon laait weer op
Staking bij
Japanse
spoorwegen
Mao ontvangt
Egyptische
delegatie
7
NSOAG 21 APRIL 1976
BUITENLAND
TROUW/KWARTET 7
ARIJS (AFP) Het is vandaag twee jaar geleden dat de Franse etnoloog Frangoise Claustre in
jzeling werd genomen door een groep opstandelingen in het noorden van de Afrikaanse
'publiek Tsjaad. Zij kan het derde jaar van haar gevangenschap in gaan zonder hoop op een
Ïaedige vrijlating. Die hoop is er ook niet voor haar man die in augustus van het vorige jaar in
(zelfde gebied werd gegrepen en sindsdien ook als gijzelaar wordt vast gehouden
ingoise Claustre werd in de
cht van 21 op 22 april 1974 ge-
^Ten genomen bij een overval
de rebellen van Hissen Habre.
Isdien hebben Frankrijk, ver-
illende Afrikaanse landen, de
■nigde Naties, de Organisatie
Afrikaanse Eenheid en het Ro-
Kruis geprobeerd haar vrij te
jgen. maar zonder succes. Gelijk
t mevrouw Claustre werden nog
bl ;e Europeanen gevangen geno-
men. De ene. een Westduitse arts.
werd al spoedig vrij gelaten nadat
zijn regering een fors bedrag aan
losgeld had betaald. De andere, een
Fransman, wist te ontkomen.
Bijna vrij
De „zaak-Claustre" is al vele malen
in het nieuws geweest. Zo werd er in
april vorig jaar een Franse onder
handelaar door de rebellen van Ha
bre gedood. In oktober leek de vrij
lating van het echtpaar nabij.
Frankrijk betaalde Habre een som
geld en een hoeveelheid niet-
militaire goederen. De opstandeling
wilde echter ook wapens van
Frankrijk en hield de beide gijze
laars daarom vast. De stap van
Frankrijk beviel de regering van
Tsjaad slecht en daarom moesten
alle Franse troepen uit het land
verdwijnen. Sindsdien heeft de re
gering van Tsjaad (waar president
Tombalbaye inmiddels op ge
welddadige wijze was vervangen
door Felix Malloun) de zaak geheel
in eigen handen. Zij hoopt op een
verzoening met de opstandelingen,
waarna het Franse echtpaar vanzelf
vrij zal komen. Zo n verzoening zit
er volgens buitenlandse waarne
mers nog niet in. Wat Habre precies
wil is onduidelijk, maar vast staat
dat hij zijn bestaan als opstande
ling niet zo vlug zal opgeven. Naast
de groep van Habre bestaat er nog
een verzetsbeweging in Tsjaad. De
ze pleegde een week geleden nog
een (mislukte) aanslag op president
Malloun en is dus klaarblijkelijk
nog niet aan een verzoening toe. Zo
begint mevrouw Claustre haar der
de jaar in gevangenschap.
Frangoise Claustre
NEW DELHI (UPI, AP, Reuter) In New Delhi hebben zich
gisteren urenlang rellen voorgedaan waarbij tenminste tien men
sen om het leven zouden zijn gekomen. Dit is gezegd door
ooggetuigen van deze eerste omvangrijke ongeregeldheden sinds
in juni vorig jaar de noodtoestand van kracht werd.
De moeilijkheden begonnen toen
met bulldozers een aantal krotten
werden afgebroken en functionaris
sen verklaarden de bewoners slechts
van nieuwe woonruimte te zullen
voorzien als zij zich zouden laten
steriliseren.
Het volk ontstak in woede en spoedig
was er een menigte van vijfduizend
mensen op de been die door de politie
met traangas en vuurwapens werden
verspreid. Volgens de ooggetuigen
zalem (AFP. UPI, Reuter) De hernieuwde onlusten op de
vjelijke Jordaanoever duurden gisteren voort. Aanleiding tot
Arabische demonstraties vormt een zondag en maandag
mden mars door de westelijke Jordaanoever van aanhangers
de extreem nationalistische Goesch Emoeniem beweging.
enldeze mars wilden de Joodse nati- In Jenin, Nabloes en Toelkarem
richtten groepen Arabische jongeren
wegversperringen op. Bij botsingen
met het Israëlische leger op de markt
van Nabloes liepen twee demonstran
ten kogelwonden op. Dit gebeurde
vlakbij de plaats waar maandag een
inwoner van Nabloes tijdens de on
lusten door een Israëlische kogel do
delijk werd getroffen. Tientallen de
monstranten werden gearresteerd. In
Toelkarem is een uitgangsverbod in
gesteld
Gisterochtend gingen de winkeliers
op de westelijke Jordaanoever in sta
king uit solidariteit met de demon
sten kracht bij hun eis zetten
sraëde westelijke Jordaanoever
straëlisch gebied verklaart,
ren hebben Israëlische soldaten
ommuurde oude oude stad van
;alem en in steden op de weste-
Jordaanoever charges uitge-
tegen met stenen gooiende me-
n,
ui ruzalem hielden ongeveer twee-
'h erd Arabische jongeren een
^uchtige demonstratie waarbij
Israëlische politie-agenten en
soldaat door stenen gewond
en.
HINGTON (UPI, Reuter) Ondanks de Cubaanse dreigin-
zullen de Verenigde Staten de anti-kapingsovereenkomst
Cuba eerbiedigen. Dit verklaarde gisteren de woordvoerder
president Ford.
lier Castro van Cuba had maan-
gedreigd om de anti-
igsovereenkomst met de Veren-
Staten op te zeggen wanneer
ise vluchtelingen in Amerika
louden met hun aanvallen op
»e vissersboten.
Ron Nessen, president Fords
Ivoerder. zal Cuba geen aanlei-
ebben om de overeenkomst op
;gen omdat het Amerikaanse
erie van justitie momenteel
cident van een beschieting van
baanse visserboot onderzoekt,
ze beschieting werd een Cu-
gedood en een ander gewond,
ns Havanna waren de aanval-
itgevoerd door een groep anti-
lunistische in de Verenigde Sta
mmende Cubanen.
Castro uitte zijn dreigingen tijdens
een urenlange toespraak ter gelegen
heid van het succesvol afslaan van de
aanval bij de Varkensbaai vijftien
jaar geleden. Toen probeerde een
groep van exil Cubanen, gesteund
door de Amerikaanse inlichtingen
dienst CIA, het bewind van Fidel
Castro omver te werpen.
In zijn toespraak noemde Castro
Ford een „gemene leugenaar" omdat
hij voor het Amerikaanse volk zou
hebben verborgen dat er Zuidafri-
kaanse troepen in Angola waren bin
nengedrongen voordat er Cubanen
werden heengezonden. Ook Kissin
ger loog volgens Castro toen hij zei
dat de Sowjet-Unie verantwoordelijk
was voor de aanwezigheid van Cu
baanse strijdkrachten in Angola.
strerende Arabische jongeren. Zij
werden echter gedwongen door de
Israëlische autoriteiten om als nog
hun winkels te openen.
Arabische leiders hebben tegen de
mars van Goesch Emoeniem in tele
grammen aan de Israëlische minister
van defensie. Sjimon Peres, en de
secretaris-generaal van de Verenigde
Naties. Kurt Waldheim, geprotes
teerd. In deze telegrammen zeggen
zij niet „nog meer zulke provocaties"
te kunnen gedogen. Het in Oost-
Jeruzalem verschijnende Arabische
dagblad Al Quds heeft de Israëlische
regering ervan beschuldigd de mars
van Goesch Emoeniem naar Jericho
te hebben gesteund. De Israëlische
minister van sociale zaken. Zwoelon
Hammer, was een van de deelnemers
aan de mars.
Waarnemers melden dat Goesch
Emoeniem van plan is om een Joodse
nederzetting in de buurt van Jericho
te stichten. Deze beweging heeft al
vlakbij Nabloes, dank zij de weifelen
de houding van de Israëlische rege
ring. een illegale Joodse nederzetting
kunnen stichten. Volgens deze poli
tieke waarnemers in Jeruzalem wor
den de leden van Goesch Emoeniem
bij hun poging een nederzetting bij
Jericho te stichten gesteund door
verschillende ministers in het Israë
lische kabinet. Wanneer de pogingen
van Goesch Emoeniem succesvol
blijken te zijn zou dit tot een kabi
netscrisis in Jeruzalem kunnen
leiden.
Tijdens een bezoek aan de westelijke
Jordaanoever zei premier Rabin gis
teren tegenover bewoners van de zes
tien na 1967 gestichte Joodse neder
zettingen in dat gebied: „Deze neder
zettingen zullen hier lang blijven. Wij
hebben deze dorpen niet gesticht om
ze later weer te doen opdoeken". Ra
bin zei verder dat deze nederzettin
gen Israël's voorste linie vormden en
dat alles gedaan zou worden om ze te
versterken.
BEIROET (AP. UPI. Reuter) On
danks alle bemiddelingspogingen
van het gemeenschappelijke Sy-
risch-Palestijns-Libanese wa
penstilstandscommissie zijn giste
ren de gevechten in de Libanese
hoofdstad opnieuw op grote schaal
uitgebroken.
In de afgelopen 24 uur werden er
meer dan 110 mensen gedood en
tweehonderd gewond. Linkse
kranten in Beiroet voerden de span
ning op met berichten over een
slachtpartij onder shi'itische mos
lems in een christelijke wijk van de
Libanese hoofdstad. Tijdens de ge
vechten maandag werd de kleinzoon
van de rechtse falangistenleider
Pierre Gemayal gedood. Gemayal en
andere rechtse christen-leiders wa
ren gisteren bij de begrafenis aan
wezig.
Volgens een Libanees persbureau
heeft president Soeleiman Franjieh
nog niet alle hindernissen voor de
verkiezing van een nieuwe president
uit de weg geruimd. Franjieh zou
eisen dat de wapenstilstand eerst
tien dagen nageleefd zou moeten
worden, voordat hij het groene licht
geeft voor een grondwetswijziging
dat een voortijdige verkiezing van de
nieuwe president mogelijk maakt.
Volgens Franjieh moet de nieuwe
president in een „rustige atmosfeer"
worden gekozen.
Oud-president Saeb Salam beschul
digde Franjieh gisteren van „politie
ke chantage" door de ondertekening
van de grondwetswijziging opnieuw
uit te stellen.
i
Een half miljoen werknemers
van de Japanse spoorwegen zijn
gisteren voor drie dagen in sta
king gegaan. Zij eisen meer
loon. In dit land, waar de meeste
stedelingen per trein naar hun
werk gaan schept een dergelijke
staking grote vervoersproble
men. Bedrijven hebben bussen
en vrachtauto's gehuurd om hun
personeel op het werk te krij
gen. Op deze foto houden spoor
wegarbeiders een bijeenkomst
voor het Schinkujustation in
Tokio.
zijn meer aan nonderd mensen naar
ziekenhuizen gebracht.
Officieel zijn geen mededelingen over
de ongeregeldheden gedaan.
Ondertussen heeft India bij de rege
ring van Bangladesj een krachtig
protest ingediend over een schietinci
dent dat zich maandag in het
grensgebied van de beide landen
heeft voorgedaan.
Het is de eerste maal sinds India de
stichting van de nieuwe staat
Bangladesj in 1971 steunde, dat er
melding is gemaakt van een grensin
cident tussen de twee landen.
Het incident dat door Indiase zijde
als „ernstig" werd beschreven,
volgde op bekendmakingen vorige
week over pogingen van New Delhi
om de gespannen betrekkingen met
het buurland Pakistan te normali
seren.
Volgens een verklaring van de India
se regering is een Indiase grenspa-
troullle. die binnen Indiase grenzen
opereerde, maandag vanaf het
grondgebied van Bangladesj bescho
ten. Hierbij liep een lid van de pa
trouille ernstige verwondingen op.
De groep werd geleid door Asjwani
Koemar. directeur-generaal van de
Indiase grensveiligheidstroepen.
Volgens een hooggeplaatste functio
naris van de Pakistaanse regering zal
binnenkort een Indiaase delegatie
een bezoek aan Pakistan brengen om
over de hervatting van de diploma
tieke betrekkingen tussen de belde
landen te praten. Tijdens de bespre
kingen zullen ook de meningsver
schillen over het gebruik van de
luchtruimte door de wederzijdse, na
tionale luchtvaartmaatschappijen
aan de orde komen.
PEKING (UPI, Reuter) De Egyp
tische vice-president Hoesni Moebar
ak heeft gisteren een onderhoud ge
had met de Chinese partijleider Mao
Tse-toeng. Moebarak verblijft sinds
zondag aan het hoofd van een Egyp
tische delegatie bestaande uit de
Egyptische minister en staatssecre
taris van militaire produktie en zes
Egyptische generaals in de Chinese
hoofdstad.
Doel van het Egyptische bezoek is
om besprekingen over mogelijke Chi
nese wapenleveranties en Chinese fi
nanciële hulp aan Egypte te voeren.
De Chinese hadden verleden maand
met nauwelijks verholen vreugde ge
reageerd op de Egyptische opzegging
van het al vijftien jaar oude
vriendschapsverdrag met de Sowjet-
Unie. Onmiddellijk na de opzegging
stuurden de Chinesen dertig vlieg
tuigmotoren als onderdelen voor de
door de Sowjets geleverde Mig-
gevechtsvliegtuigen aan Egypte.
id met het openbaar vervoer door Java word ik inderdaad getroffen door de in vele verhalen
rooral oud Indischgasten) bezongen schoonheid der natuur. Ook in de toeristenfolders staan
ie ontboezemingen over de „exotische schoonheid van een zich steeds verjongende natuur,
palend is voor het Oosterse mysterie dat Indonesië heet". Inderdaad, het is een prachtig land.
het tweede dat mij opvalt en waarover in de verhalen en folders nauwelijks gerept wordt, zijn
orme aantallen mensen die je waar dan ook op Java tegenkomt. Inderdaad een gordel van
igd, maar hier en daar wel overvol.
esië heeft, net als veel andere
ost-Aziatische landen, te ma-
iet een zeer ernstig bevolkings-
cm. Het valt uiteen in twee
ten eerste de ongelijke sprei-
Ier bevolking over de archipel
tweede de snelle bevolkings-
ne. die het eerste nog nijpen-
aakt.
1 lonesische archipel, bestaande
;er dan 13.000 grote en kleine
en. waarvan ongeveer 3000 be-
herbergt nu ruim 130 miljoen
Het is daarmee na de
epubliek China, India, de Sow-
Jie en dé Verenigde Staten het
•^tbevolkte land ter wereld. Het
ongeveer 56 maal zo groot als
and en het aantal inwoners per
nte km bedraagt 68. Niets aan
nd dus vergeleken met de 370
ers per vierkante km in Neder-
Maar ruim 65 procent van de
ling woont op de eilanden Ja-
adoera en Bali, die 7.3 procent
et totale grondgebied uitma-
'us ongeveer 85 miljoen mensen
a grondgebied dat maar net 4
to groot is als Nederland. Voor
,eni<omt dat neer op 625 inwoners
0p jerkante kilometer, waarmee
at wmaal zo dicht bevolkt is als de
"ewesten. In de meest
are landbouwgebieden ko-
htheden van meer dan 2000
s per vierkante kilometer
it is 20 personen per hectare,
de Javaanse boer om met zijn
leven toch wel 1 ha bevloeid
iwah) nodig heeft.
in
'Mifelkingsgesels
[oncentratie van de bevolking
a en enkele eilanden daar om-
B niet van recente datum. Al in
fchatte de Engelse gouverneur
(ten tijde van de Franse be-
I in Nederland) bij de eerste
i telling de bevolking op Java
loera op 4.5 miljoen mensen en
i geheel Indonesië op 9.5 mil-
feUingen in 1920 en 1930 kwa-
0 35 en 42 miljoen voor Java en
ra en voor de hele archipel op
61 miljoen inwoners. Bij de
door
Johan ten Hove
eerste volkstelling van de Indone
sische overheid, uitgevoerd in 1961
kwam men op 63 miljoen voor Java
en Madoera en op 97 miljoen voor
geheel Indonesië. De concentratie op
deze eilanden is voor een belangrijk
deel te danken of te wijten aan de
vruchtbaarheid van de bodem en het
gunstige klimaat.
De tweede factor in het bevolkings
probleem is de zeer snelle bevolkings
groei. veroorzaakt door een sterk ver
laagd sterftecijfer (momenteel 20 per
duizend) en een vrij constant hoog
geboortecijfer (momenteel 45 per dui
zend). Wat neerkomt op een bevol
kingsgroei van 2.5 procent. De verla
ging van het sterftecijfer moet wor
den toegeschreven aan de bestrijding
door de Nederlandse koloniale over
heerser van wat Palteen Tempelman
in hun boek „Indonesië" de drie „be-
.volkingsgesels" noemen. Dat zijn de
binnenlandse oorlogen, hongersno
den en vooral de epidemieën, die tal
van slachtoffers onder de Indone
sische bevolking eisten en waaraan
de Nederlanders deze eeuw een eind
maakten. Dit is echter ook niet zon
der bloedvergieten verlopen. Het ho
ge sterftecijfer, meer dan 30 per dui
zend inwoners, ging drastisch om
laag. het geboortecijfer bleef hoog en
het resultaat was en is een groei van
de bevolking met 2.5 procent. Wat
neerkomt op een verdubbeling van
de bevolking binnen dertig jaar. Zon
der veranderingen in dit groeipa
troon zullen er in Indonesië aan het
begin van de volgende eeuw ongeveer
260 miljoen mensen wonen en zal
Java zo ongeveer uitgegroeid zijn tot
één grote stad van ruim 150 miljoen
inwoners.
Geconfronteerd met deze angstwek
kende cijfers kwamen tal van Indo
nesische intellectuelen met ongelovi
ge opmerkingen als: ..Zeker door bui
tenlanders becijferd". Maar het is
hun bloedeigen minister van econo
mische zaken, de demograaf prof.
Widjojo Nitisastro die in 1970 becij
ferde dat op Java in het gunstigste
geval in 1990 132 miljoen en in het
ongunstigste geval 146 miljoen men
sen zullen moeten wonen.
Armoede
De problemen, veroorzaakt door de
bevolkingsdichtheid en de zeer snelle
groei zijn nu al enorm. Het Javaanse
platteland is nu al niet meer In staat
haar bewoners voldoende werk en
voedsel te verschaffen. Het grondbe
zit is zeer versnipperd en veel boeren
en landloze arbeiders leven met hun
gezinnen in grote armoede. De trek
naar de steden is dan ook groot.
Jakarta bijvoorbeeld groeide in 25
jaar van 1.5 miljoen inwoners uit tot
een metropool van 6 miljoen, en ik
heb het gevoel dat ik ze alle zes
miljoen ben tegen gekomen. Werk
loosheid en armoede vallen in de gro
te steden het meest op. De „exotische
schoonheid der natuur" en het „oos
terse mysterie" verhullen veel van de
armoede op het platteland.
In de steden wordt dikwijls minach
tend over de boeren op het platte
land gesproken. Vaak worden de
problemen van de tienduizenden die
naar de grote stad trekken en daar in
kommervolle omstandigheden moe
ten leven afgedaan met de opmer
king: „Ze willen op het platteland
niet werken en zoeken nu een ge
makkelijker leventje in de stad".
Maar de Indonesische psycholoog
dr. Mar't. docent aan de Padjadjaran
Universiteit, hield vorige maand nog
een rede waarin hij de armoede op
het platteland als hoofdoorzaak van
de urbanisatie aanwees.
Naast de groeiende werkloosheid
(per jaar komen er meer dan een
miljoen werkzoekenden bij) levert de
grote bevolkingsaanwas schier ono
verkomelijke problemen op voor het
onderwijs. Binnen niet al te lange
tijd zal meer dan de helft van de
Indonesische bevolking jonger dan
15 jaar zijn. Ongeveer 33 miljoen
kinderen hebben nu de leerplichtige
leeftijd, naar schatting gaat meer
dan de helft ervan niet naar school.
Het is bijna ondoenlijk voor de rege
ring in de toekomst het onderwijs
voor iedereen toegankelijk te maken
en ook nog op een behoorlijk peil te
houden. Palte en Tempelman becij
feren dat er eigenlijk Jaarlijks 135
schoollokalen per dag in het lager
onderwijs zouden moeten bijkomen.
De regering is zich wel degelijk be
wust van deze problemen en heeft in
het tweede vijfjarenplan. Repelita II
dan ook veel meer geld uitgetrokken
voor onderwijs dan in het eerste dat
vooral op de economische groei ge
richt was. Zo moet het aantal leerlin
gen in het lager onderwijs 13,5 m;'.-
joen in 1973 kunnen toenemen tot
bijna 21 miljoen in 1978. Verder moet
het peil van het onderwijs verhoogd
worden door vijf maal zoveel lesma
teriaal te verstrekken
Transmigratie
Maar om op de lange termijn tot
resultaten te komen zal het bevol
kingsprobleem drastisch aangepakt
moeten worden. Daartoe hanteert de
regering momenteel twee oplossin
gen. Transmigratie van de overbe
volkte eilanden Java. Madoera en
Bali naar de buitengewesten, om de
spreiding van de bevolking te bevor
deren en gezinsplanning om de snel
le groei van de bevolking in te dam
men. Tot nu toe is er echter weinig of
geen resultaat. Nog steeds komen
meer mensen van de buitengewesten
naar Java. dan dat er Javanen naar
de andere dunbevolkte eilanden
gaan. De Javaan heeft een sterke
familieband en ls zeer gehecht aan
zijn geboortegrond.
Repelita II gokt erop dat in 1979
tenminste 250.000 gezinshoofden
vanuit Java naar elders vertrekken.
Dat zou neerkomen op ruim een mil
joen mensen. Hoewel een druppel op
een gloeiende plaat, wordt zelfs dit
cijfer door velen als te optimistisch
gezien. De mislukking tot nu toe van
de transmigratie vindt vooral haar
oorzaak in de te geringe opvang van
de nieuw aangekomenen in de bui
tengewesten. Op het ministerie van
voorlichting vertelde men dat de re
gering alles doet om daar verande
ring in te brengen. Zo moeten er voor
'78 11000 gezinnen uit het dichtbe
volkte Wonokieri, ten zuiden van
Jogja naar Jambi. midden-Sumatra
verhuizen. Voor huisvesting, onder
wijs en medische verzorging zai ge
zorgd worden. Per gezin is er 4 ha
vruchtbaar land beschikbaar. 1 ha
voor eigen gebruik en 3 voor de pro
duktie van palmolie. Boze tongen in
Jakarta beweren echter dat er nog
weinig van de faciliteiten terecht ge
komen is en dat veel van de gelden al
„verdwenen" zijn.
De gezinsplanning als middel tot ge
boortebeperking heeft onder het be
wind van Soekarno nauwelijks aan
dacht gehad. Soekarno vond het mo
reel niet juist en achtte het een wes
terse vinding die Indonesië klein
moest houden. In Repelita I werd er
wel aandacht aan geschonken, maar
het gebruik van geboortebeperken
de middelen werd in de praktijk te
gengewerkt door orthodoxe Islami
tische en christelijke leiders.
Volgens Repelita II moet het aantal
bureaus voor de gezinsplanning van
2200 nu toenemen tot 3200 tegen
1979. Het aantal gebruikers van mid
delen moet worden uitgebreid met 8
tot 12 miljoen op Bali en Java en met
1 miljoen in de rest van het land.
Vaak echter blijft het bij een regi
stratie van mensen die de middelen
ontvangen hebben, zonder dat men
weet of ze ook werkelijk gebruikt
worden. Een van de moeilijkheden is
het ontbreken van voldoende
nazorg.
Net als in de meeste ontwikkelings
landen is er in Indonesië sprake van
de zogenaamde „demografische pa
radox". Op het nationaal-
economische niveau is wel degelijk
geboortebeperking een noodzaak; de
groei van het nationale inkomen
wordt Immers goeddeels opgeslokt
door de bevolkingsgroei. Maar op
het niveau van het gezin blijkt het
hebben van een groot aantal kinde
ren voordelig te zijn met het oog op
de oude dag. Sociale voorzieningen
ontbreken en een groot aantal kinde
ren is voor de sociale zekerheid ln de
toekomst geboden. Ook in Indonesië
is verhoging van de levensstandaard
voor de grote massa van de bevol
king de beste pil.
Het eerste artikel van dete serie stond
in de krant van saterdag 17 april.
