Esperantisten blijven
vasthouden aan ideaal
I
i
PUMISE/BQK T-SHTOTJIAMS T SfflBTjEflUg
Aardappelinvoer zet
geen zoden aan de dijk
Emmeloord woif
model-plaats i
voor minder-validi
Rechter kan schooln
naar Rome niet redd
Door één taal internationale betrekkingen verbeteren
„Hoopvolle"
HERDENKINGSCONCERT
Teleurstelling in Delft
Plannen voor zomer van 1977:
ft
Kissinger pfe
met Afrikaa
nationalister
-£V
VRUDAG 16 APRIL 1976
BINNENLAND
TROUW/I
door Wim de Hair
EINDHOVEN „Europa zal nooit een echte eenheid worden, tenzij als Europa van de mens. waarin
elke Europeaan zich ongehinderd kan verplaatsen. Een obstakel daarbij is echter de taalverschei
denheid. Als oplossing van dit probleem zien wij een tweetalig Europa. De eerste taal zou voor elke
Europeaan van zijn land of cultuurgemeenschap moeten zijn, de tweede de gemeenschappelijke
communicatietaai: het Esperanto."
Dit is de gedeeltelijke tekst van een
brief, die aan de vooravond van het
Europese Esperanto Kongres (vanaf
vandaag tot en met zondag in het
Philips Ontspannings Centrum te
Eindhoven) werd toegezonden aan al
le leden van het Europees Parlement
en een twintigtal andere Europese
organisaties. Als voordelen van het
invoeren van het Esperanto noemt de
brief het neutrale karakter van deze
taal en het gemak waarmee zij te
leren valt. Bovendien kan het Espe
ranto elke nuance van de menselijke
geest weergeven. Zo zou men zowel
de gewenste verscheidenheid bewa
ren als de noodzakelijke eenheid be
reiken.
Dr. Zamenhof
Vanwaar toch die drang naar een
heid? Vormt de taalverscheidenheid
in deze tijd. waarin de kennis der
zogenaamde moderne talen alleen
maar toeneemt, werkelijk een zo
groot probleem? Kortom, heeft het
Esperanto levenskansen of is het een
ideaal, dat lofwaardig is om na te
streven maar nooit zal worden verwe
zenlijkt? In 1887 verscheen in
Warschau een leerboek, dat door de
schrijver (Doktoro Esperanto, in het
burgerleven bekend als dr. L. L. Za
menhof) werd omschreven als het ba
sisboek voor een nieuwe wereldtaal.
Een „gemakkelijke" taal. in een paar
regels samen te vatten en daardoor
toegankelijk voor de gehele mens
heid.
Het klonk allemaal erg mooi. maar in
de beginjaren bleek de belangstelling
voor het nieuwe fenomeen vrijwel
nihil. Nu. na bijna negenUg jaar is
dat anders. Het streven van dr. Za
menhof om door middel van het Es
peranto de verdeeldheid tussen de
mensen tegen te gaan is door zeer
veel mensen serieus genomen. Er
spreekt. Maar Engels is in feite een
nationale taal. met eigen traditie,
cultuur en sociale achtergrond. Daar
raken de mensen nooit echt mee ver
trouwd. wel met een neutrale taal."
Als een taak zien we dan ook het
blijven wijzen op de voordelen van
het Esperanto. Als U weet dat de
Verenigde Naties bijvoorbeeld mil
joenen uitgeven voor vertalingen van
allerlei documenten en voor tol
ken. Hoe veel nuttiger zou dat
geld niet kunnen worden besteed?
Maar op de eerste plaats staat na
tuurlijk het menselijke aspect. Door
een betere toegang tot allerlei litera
tuur uit vreemde landen kun je de
mensen daar en hun problemen beter
leren kennen, je kunt misschien pro
beren daarmee bepaalde structurele
problemen op te lossen."
De stichter van het Esperanto,
dr Ludoviko Zamenhof.
worden jaarlijks congressen gehou
den. er zijn landelijke. Europese en
wereldbonden ontstaan van Esperan
tisten. die zich onder meer bewegen
op handels-, onderwijs- en we
tenschappelijk gebied.
Bewijzen
Doelstelling
Ir. B. Weber, secretaris van de Fede
ratie van Esperanto Organisaties in
Nederland legt uit wat de doelstelling
en de taken van het Esperanto zijn.
„Het doel dat dr. Zamenhof zich des
tijds stelde, blijft ook door de huidige
Esperanto-beweging onaangetast.
We moeten ernaar streven door het
invoeren van een algemene commu
nicatietaai de internationale betrek
kingen te verbeteren. Juist daór stuit
je op het probleem van de taalbarriè
re. Er zijn heel wat mensen die dan
het Engels als voertaal aanbevelen,
omdat toch bijna iedereen die taal
Maar zover is het nog lang niet. Wil
je iets met Esperanto doen. dan zul
je het toch eerst moeten leren. De
Esperantisten pleiten er dan ook
voor het onderwijs in hun taal inter
nationaal door te voeren. Daar wordt
op het ogenblik ook mee geëxperi
menteerd. om aan te tonen wat de
voordelen zijn van het leren van Es
peranto. En dat waarmaken lijkt
juist het enige dat de beweging moet
doen om de vaagheid rondom het
Esperanto te doorbreken. „De ten
dens doet zich voor dat zo ontzet
tend veel mensen zich welwillend
opstellen, maar er niet zo graag aan
willen. We moeten ons eerst bewij
zen. maar dat is natuurlijk niet hele
maal eerlijk, want zonder steun van
bijvoorbeeld een regering kunnen we
dat gewoonweg niet. En juist het
onderwijs is zo afhankelijk van aller
lei politieke machten. De we
tenschapsmensen in het Esperanto,
die wel duidelijk meer resultaat boe-
Stimulans
„Dat congres, waar zo'n driehonderd
deelnemers uit veertien landen wor
den verwacht, is in ieder geval weer
een enorme stimulans voor de men
sen die zijn teleurgesteld, om toch
vooral maar verder te gaan. Want
het is juist het contact met de mede
mensen. dat zeer prettig verloopt in
Esperanto-kringen, dat je ervan kan
overtuigen dat je met iets goeds be
zig bent. Dat je het niet allemaal
voor niets doet. En het is geloof ik
juist doordat een heleboel bui
tenstaanders dit element niet ken
nen. dat ze zich zo afkerig tonen van
Esperanto", besluit de heer Weber.
Esperanto („De hoopvolle") is
een taal, zo meldt de grote
Winkler Prins, gemaakt om het
wederzijdse begrip tussen de
volkeren te bevorderen. De
gramtnatica is gemaakt naar
voorbeeld van natuurlijke talen,
alle onregelmatigheden zijn
weggelaten. Het woordmateriaal
stamt voor zestig procent uit Ro
maanse, dertig procent uit Ger
maanse en tien procent uit Sla
vische talen.
De taal is fonetisch, één klank,
één teken. De klemtoon valt
steeds op de voorlaatste let
tergreep. Om een indruk te ge
ven van het Esperanto: zelfstan
dige naamwoorden eindigen op
o (feit fakto), bijvoeglijke op a
(mooi=bela) en bijwoorden
daarvan afgeleid op e.
Werkwoorden in onbepaalde
wijs op i (zijn=esti), in gebie
dende wijs op u, in voorwaarde
lijke wijs op us en in de tegen
woordige. verleden en toe
komstige tijd op respectievelijk
as, is en os.
Van een verslaggever
DEN HAAG De invoer van aardappelen in Nederland is groter
dan in andere voorljaren maar die zet toch niet echt zoden aan de
dijk. Het Produktschap voor Aardappelen speekt van een „in-
voerstroompje", dat nu wat dikker wordt.
Via Marseille komen nogal wat wagens met Marokkaanse aardappelen naar
ons land, terwijl ook Spanje, Griekenland en Italië tot de leveranciers
behoren. Aardappelen uit Malta worden echter niet eerder verwacht dan eind
deze of begin volgende maand.
VAN LEZERS
Maatschappijleer (2)
In Trouw-Kwartet van 14 april heeft
prof. dr. R. Bakker enkele kantteke
ningen geplaatst bij het vak maat
schappijleer.
Dat dit vak wat inhoud betreft on
duidelijk is en er geen behoorlijke
leermiddelen zijn. terwijl eveneens
elke leraar die iets van de maat
schappij afweet dit vak kan geven, is
natuurlijk waar. En dat dit vak zich
uitermate goed leent voor het pre
senteren van een ideologische uit
bouw van eigen maatschappelijke
stellingnamen, kan ik alleen maar
dik onderstrepen.
De wijze, waarop men de maat
schappij benadert, is zo allerminst
objectief te noemen en doet ons te
recht twijfelen aan het nut. dit vak
in de huidige vorm tehandhaven
De oplossing die door prof. Bakker
naar voren wordt gebracht, namelijk
het vak maatschappijleer te integre
ren in de sociale filosofie, komt mij
echter hoogst merkwaardig voor
Mijns inziens komt men dan van de
regen in de drup; men blijft nJ. aan
het waarderen, vaststellen hoe de
maatschappij behoort te zijn. Op
deze manier is indoctrinatie van ei
gen maatschappijvisie m i. nog beter
mogelijk; men gaat allerminst we-
teschappelijk te werk.
Daarom begrijp ik niet dat niet meer
in overweging wordt genomen, het
onderhavige vak in te lijven bij het
vak geschiedenis, immers de ge
schiedenis als wetenschap consta
teert en waardeert niet; grotere ob
jectiviteit is toch niet mogelijk! Bo
vendien verkrijgt men. door de ont
wikkeling der maatschappij te ob
serveren, niet alleen een objectieve
kijk op de maatschappij, doch te
vens een beter begrip ervan.
Rijswijk H. de Heer
Prent
Ik ben pijnlijk getroffen door de poli
tieke prent in uw blad van 14 april.
Het is ongehoord, dat een christelij
ke krant zo'n tekening plaatst, waa
rin het Pascha, het feest vart de
uittocht uit (bevrijding van) de sla
vernij van de Egyptenaren. het feest
van de wording van het joodse volk.
op zo'n manier misbruikt wordt om
zijn antipathie te tonen tegen het
beleid van de Israëlische regering
tegenover de Arabieren op de
Westbank. Hierdoor wordt de joodse
godsdienst, en ook het christendom,
op een uiterst grievende wijze be
trokken bij de al dan niet te bekriti
seren politiek van de Israëlische re
gering.
Capelle aan den Ussel
W. J. Goudriaan
Toeslag
De overheidstoeslag op bintjes is
sinds begin van deze week dertig cent
per kilo. De groothandel krijgt deze
toeslag op voorwaarde, dat de bintjes
aan de kleinhandel voor 81 cent per
kilo onverpakt of 86 verpakt wordt
geleverd. De kleinhandelaar mag zijn
klanten niet meer dan 1 of 1.05 per
kilo vragen voor resp. onverpakte en
verpakte bintjes.
De groothandel moest in het begin
van deze week op de aardappelbeurs
in Rotterdam voor bintjes 105 tot
108 per honderd kilo betalen.
De export van Nederlandse aardap
pelen naar Engeland loopt nu opzijn
eind. In de laatste dagen van maart
heeft het produktschap de laatste
exportvergunningen voor dit land af
gegeven. De uitvoer naar West-
Duitsland. waarvoor het vergunnin
genstelsel veel ruimere mogelijkhe
den openlaat dan voor Engeland,
loopt nu als gevolg van de hoge prij
zen ook terug. Italië heeft als impor
teur van Nederlandse aardappelen
niets meer te betekenen. Naar België
is de export nog „noemenswaard."
CONCERTGEBOUW—AMSTERDAM
4 mei 1976. 19.30 uur
onder auspiciën van de oud-illegale bladen
HET PAROOL-TROUW-VRIJ NEDERLAND
Bericht aan de levenden
voor orkest, gemengd koor en declamatie
muziek Hans Henkemans tekst H M van Randwi|k
TWEE MINUTEN STILTE
7e SYMFONIE VAN BEETHOVEN
Uitvoerenden
Amsterdams Phtlharmonisch Orkest o.lv Anton Kersjes
Het Nederlands Operakoor o I v. Thiis Kramer
Henk van Ulsen (voordracht)
Anton Kersies (algehele leiding)
Prijs der plaatsen 4.- a i.
Toegangskaarten zi|n zolang de voorraad strekt t/m zaterdag
24 april a s verkrijgbaar bi| onderstaande vestigingen van
HET PAROOL. TROUW en VRIJ NEDERLAND in Amsterdam
CENTRUM: VRIJ NEDERLAND, atdeling
boekhouding. Raamgracht 4 (8 30 u -
17 00 u zat gesloten)
HET PAROOL: Rokin 110 (11 00-17 00
u zat 11 00-15 00 u) Plantage Kerk-
laan 32 (9 00-17 00 u zat 10 00-12 00
u)
NOORD: Meeuwenlaan 145 (14 00-17 00
u zat 10 00-12 00 u)
OOST TROUW EN HET PAROOL,
Wibautstraat 131 (9 00-17 00 u zat ge
sloten) Beukenweg 29 (9 00-17 00 u
zat 10 00-12 00 u)
ZUID: 1e v d Helststraat 68 (9 00-17 00
u zat 10 00-12 00 u) Corn Schuyt-
straat 10 (9 00-17 00 u zat 10 00-12 00
u) Churchilllaan 1 (15 30-17 00 u zat
11 00-12 00 u
WEST: Haarlemmerplein 43 (9 00-17 00
u zat 10 00-12 00 u Burg de Vlugt-
laan 208 (9 00-18 00 u zat 10 00-12 00
u) Tussen Meer 94 (16 00-17 00 u zat
12 00-1300 u) Adm de Muyterweg 93
(9 00-17 00 u zat 10 00-12 00 u Der-
kinderenstraat 62 (9 00-17 00 u zat
10 00-12 00 u)
AMSTELVEEN: Molenweg 37 (16 00-
18 00 u zat 12 00-15 00 u
TOEGANGSKAARTEN zi|n met mgang
van woensdag 28 april nog uitsluitend
verkriigbaar aan het Concertgebouw van
10 00 tot 15 00 uur
Telefonisch reserveren uitsluitend vanal
28 april bi| het Concertgebouw teleloon
020-718345
Van een verslaggever
DELFT-UTRECHT Een kort geding dat 48 scholiere
het roomskatholiek Stanislas-gymnasium in Delft he
aangespannen om hun tiendaagse pPaasreis naar Roi
redden is voor hen op niets uitgelopen.
Op ongeveer 600 scholen in de hele wereld wordt het Esperanto
onderwezen, meestal als facultatief vak.
ken, hebben dat zelf veel meer in de
hand", aldus de heer Weber.
Toch gebeurt er wel iets op onder
wijsgebied in ons land. Sinds 1961
bestaat de Stichting Esperanto bij
het Onderwijs. Zij geeft voorlichting
aan gemeente- en schoolbesturen,
aan ouderraden en onderwijzers.
Sinds de wijziging van de lager on
derwijswet en de kweekschoolwet in
1964 kan het Esperanto op sommige
scholen facultatief worden gegeven.
Hiervoor moet men de LO-acte Espe
ranto in zijn bezit hebben, waarvoor
men in Den Haag kan worden opge
leid. Ook tijdens het congres in
Eindhoven, dat als thema heeft „El-
kaars taal begrijpen in Europa en de
daaraan verbonden problemen", zal
over deze kwestie het een en ander
worden gezegd.
De scholieren zouden zaterdag per
charter naar de Italiaanse hoofd
stad vliegen, maar de Italiaanse
luchtvaartdienst heeft dat op het
laatste moment verhinderd. In
Rome gooide men roet in het va
kantie-eten door geen landings
vergunning af te geven voor de
chartervlucht. De organisator van
de reis, touroperator Teener Twen
Tours (TTT) in De Bilt. liet daarop
het schoolbestuur weten dat in
dien per deelnemer 150 gulden
extra op tafel zou worden gelegd
de tocht alsnog door zou kunnen
gaan. Daar voelde men niets voor,
men wilde in het uiterste geval
een toeslag van 35 gulden betalen.
De reisonderneming bood daarop
als alternatief aan voor vervoer
per bus of trein naar Rome te
zorgen zonder prijsverhoging. De
schoolleiding bleef staan op een
luchtreis en stapte naar de
rechter.
De president van de Utrechtse
rechtbank, professor mr V. J. A.
van Dijk, moest donderdag een
oordeel vellen; hij deed meteen
uitspraak. Hij wees het beroep
van de reisonderneming op over-
I
macht van de hand. Hij vo
het weigeren van een landin
gunning „voorzienbaar" is.
gebeurt wel vaker dat moes
directeur Van Gelderen oo
geven.
Op zo'n korte termijn was
geen andere oplossing meerf
lijk. Het deed rechtbankpre N
Van Dijk verzuchten dateerjre
terreis „niet alles" is. De tel
stelde scholieren troostte h o
te stellen „Het spijt me vooiL,
maar het is niet anders".
Geld terug
De Delftse scholieren krijge )r
reiskosten terug. De teleurs
is extra groot nu ze gister
hebben gehoord dat een
Leeuwarder gymnasiasten^1,
met hetzelfde chartervlie
naar Rome zou reizen ingegi 1
op het bus-compromis
TTT. Die groep zit inmidc >r.
Rome zonder problemen,
voor de Delftse scholieren
den. te hebben ondervonde.
Delftse school moet de kost*
het geding driehonderd
betalen.
0<
Inlichtingen over het congres: me
vrouw R. H. Bossong, Floraplein 23 in
Eindhoven. Voor informatie over de
Nederlandse Esperanto Beweging
kan men zich wenden tot de heer B. P.
Weber, De Ruijterstraat 8 in
Leidschendam.
Van een verslaggever
EMMELOORD Emmeloord in de Noordoostpolder za
plannen verwezenlijkt worden, over anderhalf jaar
delplaats zijn voor gehandicapten.
De vereniging AVO-Nederland, die
opkomt voor het welzijn van de Ne
derlandse minder-validen, heeft het
plan om ter gelegenheid van haar
vijftigjarig bestaan (in 1977) in Em
meloord te laten zien hoe het „nog
steeds bestaande isolement van de
gehandicapten kan worden doorbro
ken." Centraal in de plannen van
AVO-Nederland staat de blijvende
inschakeling van de minder-validen
in het arbeidsproces.
De gemeente Noordoostpolder heeft
de vereniging alle medewerking toe
gezegd bij dingen als: het toeganke
lijk en bruikbaar maken van wonin
gen, gebouwen, recreatieve voorzie
ningen. vervoersmogelijkheden en
dergelijke voor minder-validen.
AVO-Nederland wil bij Emmeloord
ook een recreatiepark voor minder-
validen bouwen.
Uitvoering van de plannen zal
waarschijnlijk enkele miljoenen gul
dens kosten, welk bedrag de vereni
ging binnen hoopt te krijgen door
middel van acties. De vereniging (die
voluit heet: vereniging voor arbeids-
en welzijnszorg voor minder validen)
heeft ruim een jaar gezocht naar een
Nederlandse gemeente waar de plan
nen tot volledige integratie van men
sen met en zonder handicap het beste
zouden kunnen worden verwezen
lijkt. Het moest een gemeente zijn
die enthousiast is voor de plannen,
waar die plannen (zo volledig moge
lijk toegankelijk maken van allerlei
voorzieningen) uitgevoerd kunnen
worden en waar bovendien plaats is
voor een AVO-recreatiepark. Volgens
de vereniging voldoet Emmeloord (in
de jaren veertig gesticht, nu dertien
duizend inwoners) aan deze voor
waarden. De plannen zijn nu nog
globaal, maar de vereniginj
over enkele maanden al in d
oostpolder aan de slag te^
gaan. De vereniging jubilei
gustus 1977. 'F
n£
,g(
21
WASHINGTON (AP) D*is
kaanse minister van buiten»
zaken Henry Kissinger is *a
gesprekken te voeren metne
van de Afrikaanse natiom is
bewegingen van Zuid-Afrikj o:
sië en Namibië tijdens zijn ri
den zijnde tweeweekse r m
Afrika. Dit heeft Charles I
van het huis van afgeva ul
voor de staat Michigan, gefci
:r
Volgens Diggs zal de mii >r
Zambia en Tanzanië overle re
met in ballingschap wonendnr
uit bovengenoemde landei 1
cente toespraken heeft
zich herhaaldelijk uitgesproM
evolutie in de richting van e» B
meerderheidsbewind in Zuidlr
rika. Hoewel de data voor K 'e
reis nog niet officieel bek
wordt aangenomen dat hij tan
april en 6 mei bezoeken zal g
aan Kenia, Tanzania. Zamb) 1
Ghana, Senegal en Ethiopië d;
gens zou hij nogmaals nai 1
gaan voor de UNCTAD-conj-
öf v
Materiaal: /00% katoen
Maten: §0t/ynlfó
I Kleuren: dil/er5£
I PriiS: l3,75//6,f5
Materiaal kCbtOew&tofeniW- j Materiaal:/OO^kutC/C^
Maten: tfa 170 Maten Qq t/m 170
Kleuren hlouwv WOrqevJU}- Kleuren: l<eyeffènk/eiÜ&ï
Pril" 2^/3,75 WW P"|S: 575/675
Materiaal: 100
Maten: üot/MUP
Kleuren: U&KChl/le*7de.
*■1},S0/I9JS/2/,
Materiaal: 100 k(?70Wl
Maten: Hbt/ml/O
KleurenrfeSOlMS m
K/ewe*
Materiaal100 koOfrO*
Maten: l/btf/nl/O
pi
Pn|S-/W/J/5-
