XYY 0NGRES0 UM'* sworn Vakbond vergadert openbaar in Spanje raags partijcongres vermijdt erscherping tegenstellingen inkse leiders i Libanon komen et voorstellen A IA Matige straf voor Sowjet dissidenten Diplomatieke relatie India-China hersteld identenactie in Frankrijk Kritiek Schmidt op Kissingers dominotheorie iskou schaart zich achter Hoesak r^AG 16 APRIL 1976 BUITENLAND TROUW/KWARTET 7 |tOET (UPI. Reuter) De Palestijnse leider Jasser Arafat gisteravond in de Syrische hoofdstad Damascus verwacht jde betrekkingen tussen de linkse moslims en de Syrische riteiten te verbeteren. Arafat zal een voorstel indienen voor irredesregeling in Libanon. Verder zal hij het verzoek van de Je leider Kamal Joemblatt overbrengen aan president Assad de Syrische troepen uit Libanon terug te trekken. ilan van de linkse leitjers in houdt in: herstel van het lilitaire comité, waarin Syrië, in en het Palestijnse bevrij- iger PLA vertegenwoordigd lit comité zou moeten gaan op de naleving van het be en zou moeten worden uitge- met vertegenwoordigers van te( en rechtse milities. document dat Soeleiman Franjieh van Li- l en president Assad van Syrië l7<ruari opstelden, zou als achter- moeten worden beschouwd, tzondering van de bepaling dat ^residentschap in Libanon blijft ihouden aan een maronitisch en. De voorzitter van het parle- Azou een Sjiïtisch moslim moe- jven en de premier een Soenni- t moslim. Jjzou er een nationale ronde- inferentie moeten komen om preken hoe de vrede in Libanon L vorden hersteld. Joemblatt zou pfgens het dagblad An Nahar er hlorkeur aan geven deze bespre- naar het voorbeeld van de J m onderhandelingen, in Parijs t iden. atste punt van het voorstel van kse leiders is dat de presi- p- rerkiezingen aan de Libanezen gorden overgelaten. Dit zou be- bi n dat de Syrische troepen die- 3 worden teruggetrokken. r_ iks de besprekingen die nog voortsudderen, wordt er weer a gevochten in Libanon. In de pen vierentwintig uur zijn 74 Ij n om het leven gekomen en 150 iati personen gewond. Het gemiddeld aantal doden tijdens de afgekondig de wapenstilstand bedraagt 50 per dag. Het totale aantal slachtoffers in de Libanese burgeroorlog bedraagt 17.000 doden en 35.000 gewonden. De strijd duurt nu een jaar. Voedseltransporten De linkse leider Kamal Joemblatt heeft Syrië gisteren beschuldigd van het tegenhouden van voed seltransporten voor Libanon. Ook verwierp hij de Syrische beschuldi ging dat de linkse Libanezen ver antwoordelijk zijn voor de jongste escalatie van de burgeroorlog. Zeven endertig vrachtwagens met meel uit Koeweit worden volgens Joemblatt bij de Syrische grens vastgehouden. Ook Iraakse vrachtwagens zouden zijn tegengehouden. In de afgelopen twee weken hadden moslim gebieden in de Libanese hoofdstad een tekort aan brood door dat de graansilo's en meelfabrieken gelegen zijn in de door christenen beheerste gebieden. De christenen zeiden bereid te zijn de Islamieten meel te verschaffen op voorwaarde dat deze toestemden in hervatting van de olieleveranties aan de christe lijke gebieden. Rechtse troepen hebben gisteren, ge steund door pantserwagens, een be langrijk bolwerk van links veroverd ten oosten yan Beiroet, ondanks het dreigement van Syrië dat het zijn troepen zou gebruiken om met ge weld de vrede te herstellen. Later op de dag werd een beperkt staakt-het- vuren bereikt. IJS (Reuter, AFP) Door heel 'jk hebben gisteren studen- edemonstreerd tegen onder- jêrvormingen van de regering. de climax van wekenlange t onder de studenten, welke al Icing heeft opgeleverd, die bij- I Frankrijks 75 universiteiten _jS kwamen meer dan 70.000 0 «terende studenten op d'e been. 'net zwarte vlaggen zwaaiende ctjgers wierpen flessen en stokken de oproerpolitie, die met traan gas antwoordde. Verscheidene men sen werden gewond. De onderwijshervormingen van de regering beogen een aanpassing van de universitaire scholing aan de Franse economische behoeften. De links-georiënteerde studentenvak bond die de betogingen organiseer de. meent dat de hervormingen de industrie een ongepaste stem geven in universiteitszaken. Tegelijkertijd is het merendeel van de Franse stu denten ernstig bezorgd over de grote werkloosheid in het land. De bestuurstafel van de Spaanse vakbond UGT, die gisteren voor het eerst in 37 jaar in het openbaar vergaderde in Spanje. MADRID (DPA, AP, Reuter) Voor het eerst sedert het einde van de Spaanse burgeroorlog in 1939 wordt in Madrid een openbaar congres gehouden van de Spaanse vakbond UGT. De Spaanse regering heeft toestemming gegeven voor dit congres in een poging daarmee de communisten in Spanje de wind uit de zeilen te nemen. De secretaris-generaal van de UGT, Nicolas Redondo verklaarde in zijn openingstoespraak dat de vakbond zich in de 37 jaar van zijn onder gronds bestaan had weten te handhaven. Daarvoor danken we in bijzonder degenen die in balling schap werkten. Redondo riep het Spaanse volk op zich op democra tische wijze los te maken van de huidige regering. Een woordvoerder van de UGT ver klaarde dat de vergadering niet werd gehouden omdat de regering haar had toegestaan, maar omdat de regering de vergadering onder druk van de realiteit wel moest ge dogen. Toch wordt het gedogen van de vergadering beschouwd als een gebaar van goede wil van de kant van de Spaanse regering. Ze zou bereid zijn door te gaan met de voorgenomen hervormingen on danks de golf van demonstraties en het harde optreden van de orde troepen. Politieke waarnemers achten het bovendien mogelijk dat Madrid door zijn toestemming de UGT te gen de machtige en door de commu nisten beheerste „arbeiderscomi tés" wil uitspelen. Aan het congres wordt deelgeno men door ongeveer 500 afgevaardig den. gasten en buitenlandse waar nemers. Ook de voorzitter van de Federatie van Nederlandse Vak centrales, Wim Kok, en de alge meen secretaris van het FNV, Van Eekert, wonen het congres bij. Gisteren heeft de leider van de Spaanse socialistische partij (PSOE), Felipe Gonzalez, in een re de voor het congres gezegd dat Spanje op een gevaarlijk keerpunt staat en dat de oppositie het hoofd koel moet houden bij het streven naar democratische vrijheden. Gonzalez temperde met zijn woor den de felle openingstoespraak van Redondo. Gonzalez meende dat er op het ogenblik een wankel even wicht tussen regering en oppositie is in Spanje. Er is maar heel weinig voor nodig om weer terug te vallen in de praktijken van het bewind van Franco, zo betoogde Gonzalez. „Dit is niet het tijdstip voor de demagogen. Het komt misschien als een emmer koud water, maar wie revolutionair wiizijn, moet poli tiek besef hebben en niet eenvou digweg radicale taal uitslaan". Diner De Spaanse minister van binnen landse zaken. Fraga Iribarne di neerde eerder met een aantal socia listische voormannen. Dit is be kendgemaakt door het persbureau CIFRA. Over deze gebeurtenis ver klaarde José Murtillo, secretaris van de PSOE, dat Fraga een ver draagzaam en ontvankelijk man is wat het democratisch socialisme betreft. De informele bijeenkomst met de minister heeft aangetoond, dat de minister van binnenlandse zaken de opbouw van de socialis tische partij in Spanje niets in de weg zal leggen, aldus Murtillo. De Spaanse politie heeft gisteren in Bilbao meegedeeld de afgelopen dagen 21 personen te hebben gear resteerd die lid zouden zijn van de Baskische afscheidingsbeweging. Ze zullen voor een militaire rechtbank terecht moeten staan. Enkele dagen geleden berichtte de Spaanse politie bij een zoekactie 97 ETA leden te hebben gearresteerd. MOSKOU (Reuter, UPI) In de Siberische stad Omsk is gisteren de dissidente (andersdenkende) Krimtartaar Moestaf a DJemilew veroordeeld tot twee en een half jaar werkkamp wegens beledi ging van de staat. Eerder op de dag was de secretaris van de Russische afdeling van Amnesty International, Andrej Twer- dochlebow, veroordeeld tot vijf jaar verbanning. Djemilew, die 31 jaar is. heeft ai een Politieke waarnemers in de Rus groot aantal jaren in gevangenissen en strafkampen doorgebracht. Hij is een vurige voorstander van de terug keer van de Tartaren naar de Krim. In 1944 werd deze bevolkingsgroep door Stalin naar Siberië verbannen. Djemilew is veroordeeld tot een ver blijf in een werkkamp met streng regimE. Degenen die in de SowjetrUnie ver oordeeld worden wegens tegen de staat gerichte activiteiten krijgen een zwaardere regime in de strafkam pen dan de gewone misdadigers. Politieke gevangenen krijgen een streng of speciaal regime. Dit houdt in dat zij minder voedsel krijgen maar zwaarder werk moeten doen dan de gewone gevangenen. Ook gisteren zijn de vooraanstaande Russische dissident en winnaar van de Nobelprijs voor de vrede, Andrej Sacharow en zijn vrouw weer enige tijd door de politie van Omsk vastge houden. Ze waren naar de Siberische stad gereisd om het proces van Dje milew bij te wonen, maar werden niet tot het proces toegelaten. Ook woensdag werden Sacharow en zijn vrouw al enige tijd op het politiebu reau van Omsk verhoord. Volgens een verklaring van mevrouw Jelena Sacharow heeft de politie hen giste ren geslagen tijdens het verhoor. De secretaris van de Russische afde ling van Amnesty International, Andrej Twerdochlebow, is gisteren veroordeeld tot vijf jaar verbanning wegens het belasteren van de sowjet staat. Hij zal maar twee Jaar van zijn straf hoeven uit te zitten, aangezien hij een jaar in voorarrest heeft geze ten. Een jaar voorarrest telt voor drie jaar straf in de Sowjet-Unie. De moeder van Twerdochlebow heeft de uitspraak van de rechtbank giste ren aan westerse journalisten meege deeld. Zij verklaarde: „Ik ben blij, dat hij niet naar de gevangenis hoeft. Ik ben echter niet van mening dat dit een lichte straf is, omdat ik vind dat hij onschuldig is". waarnemers sische hoofdstad achten de straf op merkelijk mild. De 35-jarige dissi dent heeft een week om tegen zijn vonnis in beroep te gaan. De plaats waarheen Twerdochlebow verbannen wordt, is niet bekend ge maakt. De verbanning houdt in dat hij op vrije voeten kan blijven, maar dat hij zich niet buiten een bepaalde streek of stad mag begeven. Twer dochlebow heeft toegegeven verkla» ringen over schendingen van de men' senrechten in de Sowjet-Unie te heb ben uitgegeven. Hij betoogde dat hfj hiermee echter geen misdrijf beging. Lage straf Een woordvoerder van de Russische afdeling van Amnesty International verklaarde gisteren dat de lage straf maat te danken is aan de druk van de internationale publieke opinie. „De tegenstrijdigheid van de situatie is dat wij blij zijn dat hij geen zware straf heeft gekregen, hoewel hij gear resteerd werd om niets, gevangen ge zet om niets en verbannen om niets", aldus Valentin Toerchin. De wetten van de Sowjet-Unie ken nen niet het begrip „politiek gevan gene". Sowjet^burgers kunnen ook niet om hun religieuze of politieke overtuiging vervolgd worden. De wet ten van de Sowjet-Unie spreken ech ter wel van misdaden die erop gericht zijn de sowjet staat en het sowjet stelsel te ondermijnen en te verzwak ken. Op grond van deze bepaling wo.-den de politiek en religieus ander sdenkenden in de Sowjet-Unie mees tal gevonnist. De Nederlandse afdeling van Am nesty International heeft gisteren de vrees uitgesproken dat de verban ning van Twerdochlebow het werk van de Russische afdeling van Am nesty ernstig zal bemoeilijken. Am nesty vreest dat de Sowjet^ autoriteiten zullen doorgaan met het onmogelijk maken van de werkzaamheden van de Russische Amnesty groep. BONN, WASHINGTON, (Reu ter, DPA) De Westduitse bondskanselier Helmut Schmidt heeft gisteren de Amerikaanse minister van bui tenlandse zaken Henry Kissin- gern gekritiseerd voor zijn uit spraken over een dominotheo rie voor de Westeuropese lan den, als Italië communisten in zijn regering zou opnemen. De dominotheorie houdt in dat als één land communistisch wordt de buurlanden na enige tijd volgen. Schmidt stelde dat Kissinger terug houdender had moeten zijn ook al is hij minister van buitenlandse zaken van de grootste en belangrijkste na tie ter wereld. De Bondskanselier houdt het niet voor onmogelijk dat er in West- Europa regeringen zullen worden ge- vormd met een grote invloed daarop van de communisten. Hij voegt er echter aan toe dat zijns inziens de rol van de communisten in Westeuropese regeringen van voor bijgaande aard is. Als voorbeelden daarvan noemde hij Portugal en IJs land, die beiden lid van de NAVO zijn. Kissinger lanceerde zijn Westeuro pese dominotheorie op een bijeen komst van Amerikaanse hoofdre dacteuren. De minister zei te geloven dat de opkomst van de communis tische partijen in grote Westeurope- I se landen een serie gebeurtenissen zal oproepen, waardoor andere Euro pese landen in dezelfde richting zul len drijven. Aangenomen wordt dat Kissinger bedoelt dat communistische rege ringsdeelname in Italië ook tot opna me van communisten in een Franse regering zal leiden. De minister stelde dat het negatieve effect niet minder wordt als de West europese communisten zich onaf hankelijk opstellen van de Sowjet- Unie. Hij noemde drie redenen. In de eerste plaats is de organisatiestruc tuur van communistische partijen autoritair, ten tweede zijn zij voor vermindering van de defensieuitga ven, in het Westen gericht tegen het Warschau Pact en ten derde staan zij een buitenlandse politiek voor, die afwijkt van de huidige pro-Westerse houding. NEW DELHI, PEKING (Reuter, UPI, AP) India en China hebben besloten de diplomatieke betrekkingen volledig te her stellen. Voor het eerst sinds de grensoorlog van 1962 tussen de twee landen is een nieuwe Indiase ambassadeur in Peking be noemd en verwacht wordt dat China binnenkort de naam van de nieuwe vertegenwoordiger in New Delhi zal bekendmaken. Waarnemers in de Chinese hoofdstad zien in het akkoord een voortzetting van de buitenlandse politiek zoals die door de eind vorig jaar overleden premier Tsjoe-En-lai werd voorge staan. Het Indiase parlement juichtte toen minister van buitenlanse zaken Cha- van bekendmaakte dat de 55-jarige beroepsdiplomaat Narayanan bin nen twee maanden zijn taak in Pe king zal beginnen. De benoeming is als een verrassing gekomen ofschoon er de laatste tijd geruchten de ronde deden dat er een belangrijke beslissing op handen was inzake de Indiase-Chinese betrek kingen. De twee landen, die tot op heden slechts zaakgelastigden bij elkaar hadden, namen na de oorlog van 1962 aan het eind van de zestiger jaren weer contact met elkaar op. In 1970 gaf partijvoorzitter Mao op de 1 mei receptie de Indiase zaakgelastigde een hand en de verwachting was dat de betrekkingen snel zouden worden hersteld. Toen kwam echter de crisis rond Bangladesj. waarbij China de zijde koos van Pakistan en India kri tiseerde voor inmenging in de kwestie. De annexatie door India van het Hi- malaya-koninkrijk Sikkim veroor zaakte felle propaganda-acties in China. Eind vorig jaar beschuldigde India China nog van grensoverschrij dingen. Het akkoord is de eerste belangrijke beslissing van de Chinese premier Hoea Koeo-feng sinds hij vorige week werd benoemd tot opvolger van Tsjoe-En-lai. Waarnemers zijn van mening dat Hoea de politiek van zijn voorganger zal voortzetten. In Pe king verwacht men niet dat de beslis singen de goede verhouding tussen India en de Sowjet-Unie negatief zal beïnvloeden. „jr J. den Boef ejtl •6stematigde rede van Gustav Hoesak op het vijftiende congres *Jtie Tsjechoslowaakse communistische partij kan op twee 'uUferen worden uitgelegd. Men kan er uit opmaken, dat de Ig jsecretaris tegen de wil van de „conservatieven" de deur de oppositie op een kier heeft gezet. Ook kan men er van an, dat dit slechts schijn is en dat de voorstanders van een Linsf vriJ spel krijgen, zodra het congres achter de rug is. led)at het congres maandag begon, kelijke socialisme." Onder dit laatste moet klaarblijkelijk worden ver staan. het socialisme, zoals dat in de Sowjet-Unie wordt voorgeschreven. Een socialisme, dat in West-Europa, maar ook in Joegoslavië en Roeme nië van de hand wordt gewezen. Onderworpenheid Hoesaks grootste rivaal, de ideoloog en dogmaticus Wasil Bilak. beleed in het Russische partijblad Prawda de totale onderworpenheid van Tsje- choslowakije met de woorden: „De hoogste vorm van het (proletarisch) internationalisme is de vriendschap en de verbondenheid met de Sowjet- Unie en de Sowjet-staat." Blijkbaar heeft men Bilak in staat gesteld om reeds tevoren duidelijk te maken, dat een schijnbaar verzoeningsgezind congres niet mag worden uitgelegd als een verandering van koers in Tsjechoslowakije zelf. laat staan te- nr Er zou slechts een leninis- genover de Sowjet-Unie. 5 weg zijn voor de overwinning In zijn rede voor het congres, die in er< r reden om aan te nemen dat or de Sowjet-Unie gebruikt zou trijp om de andere communis- di partijen duidelijk te maken, erdl) onder „proletarisch interqati- irlcgne" verstaat: het onderge- I. bJziJn of worden van deze partij- waP1 Moskou, op partij- en op JiclPivoau. Het Tsjechoslowaakse da(PrBaan „Roede Pravo" schreef 5 ude titel „De gemeenschappelij- Zattt"'- ..De verhouding met de apit-Urüe en haar partij is de na- ig {jjke maatstaf voor de verhou- tegenover socialisme en com- ime porie van de nationale soeverei- zou ondergeschikt zijn aan de Jen van het wereldproletariaat. 0f militaire tussenkomst van de Baupactstaten (met uitzonde- ^fan Roemenië) in 1968 zou „in- lonale hulp en solidariteit" zijn et. Er zou slechts één leninis- weg zijn voor de overwinning let socialisme en slechts één het teken stond van de trouw van van het socialisme het wer- Praag jegens Moskou, vermeed Hoe sak de gebeurtenissen van 1968, die hij als een „crisis" aanduidde, uitvoe rig aan de orde te stellen. De tijd van de „Praagse lente", waarin Aleksan- der Doebtsek, Josef Smrkowsky en anderen Tsjechoslowakije een „soci alisme met een menselijk gezicht" wilden geven, noemde Hoesak „de meest gecompliceerde fase in de ge schiedenis van onze partij." En de periode sinds het in 1971 gehouden 14de partijcongres beschouwde hij als „de meest succesvolle in de ge schiedenis van de opbouw van het socialisme in onze staat." Slechts terloops ging Hoesak in op de oppositionele activiteiten van be kende hervormers uit de Doebtsek- periode. Zij zouden politiek volledig geïsoleerd zijn en hun politieke acti viteiten en concepten zouden op niets zijn uitgelopen. Niettemin te kende hij dit „rechtse revisionisme" als het belangrijkste gevaar voor Tsjechoslowakije. De strijd hierte gen zal „voornamelijk op het ideolo gische front" worden voortgezet. Hoesak's aanbod aan degenen, die vanwege hun steun aan Doebtsek uit de partij werden gestoten, om hun fouten te erkennen en zich opnieuw bij de partij aan te melden, was niet nieuw en zegt dan ook weinig over wat er na het congres gaat gebeuren. Kloof nog groot Dat de uitgestoten partijleden hun fouten zullen erkennen is on waarschijnlijk. Doebtsek en de zij nen hebben „Praagse lente" nooit bedoeld als een „contra revolutionaire samenzwering", die niet alleen gericht zou zijn geweest tegen het systeem in Tsjechoslowa kije, maar ook tegen de banden van dit land met de Sowjet-Unie. Vol doen aan de eisen van Hoesak zou er op neer komen, dat degenen die be rouw tonen, toegeven dat zij zich wel aan een dergelijke samenzwering schuldig hebben gemaakt. De kloof tussen de partij en de nog altijd bestaande oppositie is zo groot, dat een verzoening in de vorm van een compromis niet mogelijk is. Partij en opposaten blijven hun ou de standpunten vérdedigen en pro beren van deze positie uit hun situa tie te verbeteren. Dat de oppositie dit kan doen is slechts mogelijk om dat Hoesak. die in de Stalinperiode jarenlang in de gevangenis heeft doorgebracht, geen geweld tegen haar wil gebruiken. Nu de opposan ten zich gaan beroepen op de gewij zigde houding van de Westeuropese communistische partijen en naar aanleiding van het akkoord van Hel sinki ook de vrijlating van politieke gevangenen blijven eisen, zullen Bi lak en de zijnen opnieuw op strenge maatregelen aandringen. Het zal Hoesak moeilijk vallen, dan zijn (on danks alles nog gematigde) houding te handhaven. Houding Sovjet-Unie Veel zal afhangen van de houding van de Sowjet-Unie. Hoesak heeft De belangrijkste figuren op het Praagse partijcongres (vlnr): Wasil Bilak, Andrej Kirilenko en Gustav Hoesak. zich tot dusver alleen tegenover Bi lak kunnen handhaven, omdat Mos kou beseft dat hij de enige is. die nog enigszins voor een deel van de Tsje choslowaakse bevolking aan vaardbaar is. Bovendien heeft men er in het Kremlin veel belang bij, dat in Tsjechoslowakije een situatie ont staat, die niet zoveel weerstanden oproept bij Roemenië en Joegoslavië en de grote Westeuropese commu nistische partijen. Opvallend is dan ook, dat de leider van de Russische delegatie. Andrej Kirilenko. zich de monstratief achter Hoesak en diens politiek schaarde. Kirilenko, secretaris van het centra le comité van de Russische commu nistische partij, bracht de groeten over van partijleidér Leonid Breznjew, ronder te vertellen, waar om deze niet naar Praag was geko men. Hij verklaarde dat de politiek van Hoesak Tsjechoslowakije „een nieuwe fase van economische, socia le en culturele ontwikkeling heeft gebracht." Deze politiek berust op de algemene wetten van het socialis me „en haar scheppende toepassing op de concrete omstandigheden in een land." Kirilenko bracht hulde aan Hoesak. omdat deze handelde volgens de „principes van het prole tarisch internationalisme", en om dat hij de „socialistische ge meenschap de wezenlijke bron van het succes van de Tsjechoslowaakse politiek" had genoemd. Wat nu? De grote vraag is nu, wat er na het partijcongres gaat gebeuren. Misschien geeft de samenstelling van het nieuwe centrale comité die vandaag wordt gepubliceerd al een aanduiding. Dat Hoesak het moei lijk krijgt staat vast, ook al omdat hij met economische problemen te kampen heeft. Omdat sinds 1968 de algemene levensstandaard voorrang kreeg om de bevolking rustig te hou den, kon te weinig worden geïnves teerd. Het produktie-apparaat is ver ouderd en om internationaal te kun nen concurreren moet er veel meer worden geïnvesteerd dan in de afge lopen vijf jaren. Dat betekent ook harder werken voor de bevolking, zonder dat er iets tegenover staat, waardoor zij gemotiveerd kan worden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1976 | | pagina 7