rognose voor
Schiphol nu
lelft lager
3*
JA,HIJ
IS ER!
IHAAL'M
Onderwijskundige prietpraat gehekeld
I
Nederland rekent op recorddrukte
Commissie-Donner
kreeg Amerikaanse
Lockheed-gegevens
ederatie vakbeweging:
vesteringen onder
ntrole van overheid
Kerkstrijd in woonoord:
huis predikant beschoten
luchthaven loopt toch vol
nder winstdeling
comensdaling
pet. bij Akzo
aderwet nodig; niet in details treden
Prof. Freudenthal kraakt internationaal vermaarde rapporten
'Toch wordt
er nog uit
geciteerd'
Gemeenten: geen
inlichtingen over
kerkelijke richting
de buunderkcimp
ft
Stukken van
Lockheed-zaak
openbaar als
VS dat willen
rita
JJDAG 16 APRIL 1976
TROUW/KWARTET 3
in onze parlementsredactie
!N HAAG De luchthaven Schiphol zal in het jaar 2000
gens nieuwe schattingen niet meer dan 40 miljoen passagiers
verwerken krijgen. Enkele jaren terug werd nog uitgegaan van
miljoen passagiers.
or deze lagere prognose zal Schip-
langer dan werd verwacht als
ge nationale luchthaven het
htvervoer kunnen verwerken,
blijkt uit een rapport dat is opge
ld door de rijksluchtvaartdienst,
liphol en de KLM en dat gisteren
enijr minister Westerterp aan de
0 eede Kamer is aangeboden,
nieuwe prognoses zijn opgesteld
dat door de energiecrisis en de
irop gevolgde economische terug-
g de ontwikkeling van het
htvervoer sterk is achtergebleven,
te ontwikkeling is van belang voor
onderzoek naar de noodzaak van
tweede nationale luchthaven,
het opstellen van de nieuwe prog-
0 e is uitgegaan van een langzaam
stel van de economie. Verwacht
echter niet dat na de huidige
en<fenatie een „inhaalvraag" zal ko-
waardoor de aanvankelijke
gnose weer gehaald zou worden.
en. afgelopen jaar is het aantal pas-
n ers op Schiphol 16,5 procent ach-
00 ebleven: verwacht werden 9 mil-
i passagiers, het waren er 7,5
)lst joen.
In de oude prognose blijkt' ook de
verwachte groei van de grootte van
de vliegtuigen te hoog te zijn ge
weekt. Door de geringere groei van
het vervoer gaan de
luchtvaartmaatschappijen later tot
de aanschaf van grotere vliegtuigen
over. Doordat ervan uit werd gegaan
dat de groei van het aantal passa
giers voor een deel door de grotere
capaciteit van de vliegtuigen zou
worden opgevangen, betekent dit dat
het aantal landende en opstijgende
vliegtuigen minder afrfeemt dan op
grond van de daling van het aantal
passagiers zou kunnen worden ver
wacht.
Het gevolg is dat Schiphol wel langer
het vervoer zal kunnen verwerken,
maar vanwege het feit dat de capaci
teit wordt bepaald door het aantal
vliegtuigbewegingen, toch niet veel
later zal „vollopen" dan werd ver
wacht.
Ook het vrachtvervoer zal minder
bedragen dan in de oude prognoses
werd aangenomen. Het verschil tus
sen de oude prognose en de werkelij
ke cijfers bedroeg in 1975 27 procent.
ADVERTENTIE
RinusMichels; GerritKrol.de KGB.
De 'persoonlijke redenen' van Rinus Michels: I k)
portret van een trainer en de ware reden van I "unuimlaw W»
rijn vertrek. Met Pasen in Vrij Nederland.
Ook: gesprek met schrijver Gerril Krol. En: de
merk» aardige rol san de BVD bij het uit» ijzen
van de Russische KGB-agenten.
de
mgrijke investeringen moeten
lm^raf op hun maatschappelijke aan-
rdbaarheid worden bekeken. De
A erneming zou wettelijk verplicht
I. t 'ten worden bij de overheid een
•scl >ort in te dienen waarin de maat-
ice l^appelijke effecten van de investe-
worden vermeld. Op grond daar-
zou de overheid moeten nagaan
B. fen investering moet worden door-
(St 't of niet.
f-bestuurder J. ter Horst zegt in
publikatie in de FNV-bladen dat
»am| door de huidige economische cri-
>t. met de neus op het feit worden
Vim
da
gen STERDAM De gekozen leden
laai
I
tad
Uk
de ondernemingsraad van Akzo
sterdam-Noord en enkele plaat-
":e vakbondsbesturen zijn het er
mee eens dat het personeel geen
lJ*"|stdelinguitkering krijgt. Dit van-
het voorstel van Akzo geen
dend uit te keren,
ir de werknemers betekent dit
mensdaling van 10 procent, al-
de protesterenden in een brief
het Akzo-bestuur. Zij stellen
r in overleg met de bonden tot
„redelijke oplossing" te komen.
De drukte bij de grensovergang
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Wie er de komen
de dagen met de auto op uit wil. doet
er goed aan, voor vertrek alternatieve
routes achter de hand te houden. De
verkeerscentrale van de rijkspolitie
verwacht namelijk op verscheidene
belangrijke snelwegen opstoppin
gen, als gevolg van rijbaanverleg
gingen.
De belangrijkste knelpunten zullen
zijn de Gouwebrug in de weg Den
Haag-Utrecht, het weggedeelte tus
sen Muiden en Naarden in de snel
weg Amsterdam-Hoevelaken en een
gedeelte van de snelweg Utrecht-
Arnhem ter hoogte van Arnhem.
Andere tips van de politie voor het
komende paasweekeinde: houdt af
stand, blijf als er een ongeluk
gebeurt niet kijken en luister naar
de radio. Via Hilversum 3 wordt elk
heel uur verkeersinformatie gegeven
en wanneer dat nodig mocht zijn elk
half uur, zodat men tijdig een alter
natieve weg kan kiezen.
Ook het Nationaal Bureau voor Toe
risme rekent voor deze pasen weer op
grote drukte. Hel bureau verwacht,
dat er meer buitenlanders zullen ko
men dan de 700.000 van vorig jaar en
mogelijk zal zelfs het record van 1074
(een miljoen) worden gebroken. Dit
omdat pasen dit jaar even gunstig
valt als toen: de bollen staan voor een
gedeelte in volle bloei (narcissen en
vroege tulpen) en als het voor
jaarsweer aanhoudt. zullen in
Utrecht ook de pere-, kerse- en prui-
meboomgaarden al hloesem dragen.
Evenals vorige jaren ligt het accent
van de buitenlandse belangstelling
(vooral Duitsers, maar ook veel En
gelsen, Belgen en Fransen) op de
randstad. Volgens het NBT is langs
de hele kust van Hoek van Holland
tot Zandvoort vrijwel geen bed meer
te krijgen. Ook de hotels en pensions
in Amsterdam en Den Haag zitten
tjokvol. Via dagbladen in Nordrhein-
Westfalen (waar de meeste gasten
vandaan komen) heeft het bureau de
Duitsers gewaarschuwd al bij de
grens te informeren naar logiesmoge-
lijkheden. zodat men niet voor niets
naar de kust hoeft te rijden.
Hoewel gisteren al een deel van de
Duitse toeristen is binnenge
stroomd, verwacht de rijkspolitie de
grote invasie pas vanochtend. Of die
tot stagnaties zal leiden blijft voorde
verkeerscentrale overigens een open
vraag. „Je kunt dat", aldus een
woordvoerder, ..nooit voorspellen.
Het blijft altijd een onberekenbare
zaak. De afgelopen jaren waren er
eveneens veel toeristen, maar het
verkeer verliep toen opmerkelijk soe
pel. vooral omdat de meesten ge
spreid op stap gingen. We hopen dat
de mensen dat ook dit jaar weer
zullen doen".
ADVERTENTIE
onze sociaal-economische redactie
m 'RECHT De Federatie Nederlandse Vakbeweging (NVV en
ïn,£V) wil dat de investeringen van ondernemingen via een
Serwet onder maatschappelijke controle worden gebracht.
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG De commissie van drie, die de betrokkenheid van
prins Bernhard bij de Lockheed-affaire onderzoekt, heeft gister
morgen de Lockheed-gegevens ontvangen, die het Amerikaanse
ministerie van justitie beschikbaar heeft gesteld. Het zijn de
documenten van de Amerikaanse senaatscommissie (de commis-
sie-Church), die de Lockheed-affaire onderzoekt en van de Ameri
kaanse beurscommissie.
gedrukt, dat we in het systeem van
de vrije ondernemingsgewijze pro-
duktie voor onaanvaardbare wantoe
standen kunnen komen. We kunnen
de werkloosheid bij de wortel aan
pakken als we greep krijgen op de
investeringsbeslissingen van de on
dernemingen".
Premies
Via de kaderwet zouden de investe
ringen volgens de FNV in die regio's
terecht moeteri komen waar er het
meest behoefte aan is. „Als er een
overcapaciteit in een bepaalde sector
dreigt, waardoor de investering van
het ene bedrijf de doodsteek zou wor
den voor een ander bedrijf, dan kan
zo'n investering worden tegengehou
den". aldus Ter Horst.Overigens
denkt de federatie niet alleen aan het
tegenhouden van investeringen,
maar ook aan het stimuleren van
investeringen via premies, bedrijfs-
onderzoeken etc.
ADVERTENTIE
■n METZL ER-
brii ieders oogmerk'
Van een verslaggever
VAASSEN De kerkstrijd die enige tijd geleden uitbrak in de
Zuidmolukse gemeenschap in Vaasen heeft dusdanige vormen
aangenomen, dat de politie in Epe erin gekend is. Dat gebeurde
nadat de afgelopen dagen tot een paar keer toe kogels zijn
afgevuurd op de woning van ds Lopula, voorganger van de dat'de°
Moluks Evangelische kerk in de Steenstraat in Vaassen.
Inzet van het conflict is de strijd over niet ten einde. Ds Lopula wordt nu
het gebruik van het houten kerkge- verweten de kerkelijke boeken nog in
bouwtje in het woonoord van de beheer te hebben en daarvan geen
Zuidmolukkers in Vaassen. Drie ker- afstand te willen doen
kelijke groeperingen betwisten el q.l j
kaar het recht het kerkje te ge- öUIl<tUt;
bruiken. Bij de schietpartij is flink wat schade
Over deze zaak is de afgelopen maan- aangericht, ook aan een auto van een
den tot twee keer toe een kort geding familielid van de predikant. De poli-
gevoerd. Beide keren heeft de tie in Epe neemt de zaak hoog op
rechtbank in Zutphen het kerkje toe- omdat het kaliber van de kogels
gewezen aan de volgelingen van ds waarmee is geschoten zo is. dat in-
Lopula.
Omdat deze zich bedreigd voelt,
heeft hij onlangs de wijste partij ge
kozen en maakt nu gebruik van de
kerk van de protestanten-bond in
Vaassen. Het conflict was daarmee
dien de domineesfamilie thuis zou
zijn geweest, er slachtoffers hadden
kunnen vallen.
De Zuidmolukkers vinden dat het
conflict een interne kwestie is die
intern moet worden opgelost.
De commissie van drie heeft de gege
vens ontvangen van de Nederlandse
ambassade in Washington, die ze van
het Amerikaanse ministerie van jus
titie heeft gekregen. De commissie-
Church en de beurscommissie heb
ben laten weten dat zij al het materi
aal, dat betrekking had op de activi
teiten van Lockheed in Nederland,
hebben overgedragen. Eventueel
aanvullend materiaal zal nog ter be
schikking worden gesteld. De com
missie van drie heeft dit gisteren offi
cieel meegedeeld
De gegevens zijn door het Ameri
kaanse ministerie van justitie ter be
schikking gesteld op grond van de
overeenkomst, die de commissie van
drie op 29 maart met het ministerie
heeft gesloten. De Amerikanen heb
ben als voorwaarde gesteld dat voor
alsnog niets van de geheime stukken
openbaar mag worden gemaakt. Om-
commissie van drie dat toch
enigermate zal moeten doen. om haar
eindconclusies te kunnen rechtvaar
digen. heeft de Nederlandse regering
nu besloten met de Amerikaanse re
gering overleg te plegen over een
nieuwe overeenkomst.
„Ruimer verspreid"
Premier Den Uyl heeft op vragen van
drs. Ed van Thijn, fractievoorzitter
van de PvdA in de Tweede Kamer,
geantwoord dat met de Amerikanen
zal worden gesproken over het
tijdstip, waarop ..de gegevens een
ruimere verspreiding kunnen krijgen,
dan thans op grond van de op 29
maart gesloten overeenkomst moge
lijk is." Van Thijn had zijn bezorgd
heid geuit over de vraag of premier
ADVERTENTIE
,m JgA
iet
issc
:oed
re t
Ie
deel 2
"KOOKKUNST VAN
A TOT Z"
boordevol instructieve foto
series in 4 kleuren 100
li pagina's dik elke maand een
on komplete afgeronde aflevering.
voor ie weer uitverkocht is.
ie? SLECHTS fl. 4.95 p.st.
br
Van onze onderwijsredactie
UTRECHT De zeventigjarige prof. dr H. Freudenthal houdt er een merkwaar
dige hobby op na. Zijn liefhebberij is het navlooien van bij voorkeur internatio
naal vermaarde onderwijsrapporten. Daarbij wordt hij gedreven door de overtui
ging dat veel van die miljoenen kostende onderzoeken volstrekt waardeloos zijn.
Gisteren liet hij verschillende staaltjes van naar zijn smaak onderwijskundige
prietpraat de revue passeren in een lezing op de onderwijstentoonstelling in
Utrecht.
Prof. Freudenthal is hoogle
raar in de wiskunde aan de
rijksuniversiteit teUtrechten
heeft in die kwaliteit veel bij
gedragen aan de vernieuwing
van het wiskundeonderwijs in
ons land. Hij is niet alleen
geïnteresseerd in de wiskun
de. maar ook in het onderwij
sproces. Die interesse deed
hem de oren spitsen toen de
kranten twee jaar geleden ons
volk meldden, dat bij een in
ternationaal onderzoek was
aangetoond dat Nederlandse
schoolkinderen op natuurwe
tenschappelijk gebied achter
lagen bij hun leeftijdgenoten
in vergelijkbare landen. Freu
denthal vroeg dat rapport op
en ging aan de slag. Hij ont
dekte dat allerlei testvragen
foutief vertaald waren, dat er
vragen gesteld werden over
onderwerpen die men in het
ene land wel maar in andere
land niet behandelde, dat de
organisatie van het onder
zoek rammelde en dat er geen
enkele controle was op de uit
voering van het onderzoek.
Daarop schreef hij een
vlijmscherp artikel,
waarin hij de uitkomsten van
dit onderzoek met de grond
gelijkmaakte. ..Niettemin
wordt het onderzoek nog
steeds geciteerd", zei Freu
denthal gisteren.
Hetzelfde geldt van de op
zienbarende publikatie waar
in A R. Jensen enkele jaren
geleden 'op grond van twee
dehands onderzoek' beweer
de dat tachtig procent van de
gemeten intelligentie was toe
te schrijven aan erfelijke
factoren. Slechts twintig pro
cent zou verklaarbaar zijn uit
de invloed van milieu en on
derwijs Van die tachtig pro
cent bleek je later op z'n
minst enkele tientallen te
moeten aftrekken maar in
middels had de bewering van
Jensen veel kwaad aange
richt.
Coleman-rapport
Een ander voorbeeld is het
Coleman-report dat in 1966 in
Amerika verscheen. Hierin
werd verslag gedaan van een
groot onderzoek naar de mo
gelijkheid om via het onder
wijs achterstanden bij be
paalde bevolkingsgroepen
(arbeiderskinderen. zwarte
kinderen» weg te werken De
politiek niet onaantrekkelij
ke conclusie van het onder
zoek was dat de school weinig
kon veranderen aan dit soort
achterstanden. Met andere
woorden: allerleu dure
hulpprogramma's op onder
wijsgebied kon je wel stop
zetten.
Wie het rapport van Coleman
echter leest, merkt al gauw
dat er niets van klopt aldus
Freudenthal. Al was het al
leen maar omdat men er niet
in slaagde te definiëren wat
nu goed onderwijs is Men no
teerde hoeveel leerlingen er in
een klas zaten, hoeveel geld er
per leerling werd uitgegeven
of hoe groot de kantine was
Maar ieder die iets van onder
wijs afweet begrijpt dat die
dingen niet bepalen of het ge
geven onderwijs goed is. Of
kinderen werkelijk iets leren
hangt voor een heel belang
rijk deel af van de persoon
voor de klas. Als hij erin
slaagt zijn klas enthousiast te
maken, is het halve werk ge
daan. Al die cijfermatige on
derzoeken met hun 'statis-
tisch-mathematisch ritueel'
gaan echter aan dit soort fei
ten voorbij.
Mastery
learning"
Een andere misser is volgens
Freudenthal de ook in Neder
land geïntroduceerde metho
de van 'mastery learning' De
ze methode verdeelt de
leerstof in kleine partjes en
toest na elk onderdeel of de
leerling de stof machtig is Op
zichzelf is het een goed idee.
vindt Freudenthal. Maar het
gaat mis. wanneer je de eis
stelt dat leerkrachten uitslui
tend met objectieve toetsen
werken. Dat misken je het
belangrijkste element in de
taak van de leraar, die er
vooral is om de leerling in het
leerproces te observeren.
Freudenthal vergelijkt dat
met een dokter die alleen mag
constateren of een patiënt na
afloop van zijn ziekte dood of
levend is en die tijdens de
ziekte niet mag kijken wat er
aan schort.
CITO-toetsen
Na dit verhaal verraste prof.
Freudenthal zijn gehoor toch
nog met zijn uitspraak over
de in ons land landelijk afge
nomen CITO-toetsen. Freu
denthal is zelf lid van de raad
van toezicht van het CITO.
Hij vindt dat de CITO-
toetsen beter zijn dan de toe
latingsexamens die we vroe
ger hadden Er worden fouten
gemaakt, maar op dit mo
ment hebben we geen beter
instrument. We moeten zor
gen dat we in de toekomst
iets beters uitdenken (bij
voorbeeld een middenschool,
maar dan wel beter voorbe
reid dan nu gebeurt», maar
voorlopig moeten we roeien
met de riemen die we hebben
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG De meeste Neder
landse gemeenten geven geen ver
klaring over godsdienst af. als die
verklaring bedoeld is om te bewijzen
dat men geen jood is. Dit blijkt .'uit
een enquête van het Israël Comité
Nederland (ICNl.
Het overgrote deel van de gemeen
ten die hebben gereageerd op.de
schriftelijke enquête van het ICN.
zeggen zich te houden aan de
richtlijnen van het ministerie van
binnenlandse zaken, dat vindt pat
het geven van verklaringen oven ie
mands kerkelijke richting om bij £en
Arabisch land te bewijzen dat men
geen jood is. een onjuist gebruik is
van de gegevens uit het bevolkings
register. Een aantal Arabische hin
den stelt een dergelijke verklaring
als eis voor het verkrijgen van een
visum.
Een klein aantal gemeenten h^ett
nogal vaag of zelfs positief gerea
geerd op de vraag of men dergelijke
verklaringen nog uitgaf. Vooral uit
de provincie Noord-Brabant komen
brieven binnen van geïrriteerde !ge-
meentebestuurders. waaruit blijkt
dat men zich niet altijd houdt aan de
richtlijnen van het ministerie. ..We
gaan eens precies uitzoeken hoe dat
zit", aldus de secretaris van het ICN.
drs. J. van Barneveld.
Uit de reacties die uit de provincies
Friesland en Gelderland en van! de
grote en middelgrote gemeenten .ejn
gekomen blijkt dat deze onder ion
beding dergelijke verklaringen uit
geven
WOLFHEZE ZUID-VELUWE
opent mei 1976.
Luxe hotel mei 47 appartementen
en 37 hotelkamers Schitterend
gelegen in 80 ha bos.
Met uitstekende restaurants en
overdekt zwembad
met sauna's.
Inlichtingen
Hotel Klem Zwitserland
Hoëlsum. tel. 08373 9104
Den Uyl na de overeenkomst met de
Amerikanen nog zijn belofte aan de
Kamer gestand kon doen. dat de re
gering de resultaten van het onder
zoek van de commissie van drie aan
de Kamer zal overleggen. Die toezeg
ging wordt onverlet gelaten, aldus de
premier.
In antwoord op vragen van de PSP-
ers Van der Lek en Van der Spek over
hetzelfde onderwerp, zegt de premier
dat een eventueel gereehtelijk voor
onderzoek de mate van openbaar
heid niet beïnvloedt. De PSP-ers von
den het beter nu een gerechtelijk
vooronderzoek te beginnen, omdat
de commissie (gedwongen door het
akkoord met Amerika» wel de conclu
sies zou kunnen bekendmaken, maar
niet de gegevens waarop zij die
conclusies grondt. De premier wijst
er echter op. dat volgens algemene
regels van het Nederlandse strafpro
cesrecht derden geen inzage kunnen
krijgen in strafrechtelijke gegevens
Uit de Amerikaanse gegevens moet
nu onder meer blijken of de bewerin
gen van ex-viee-president van
Lockheed. A Carl Kotchian. dat
prins Bernhard steekpenningen zou
hebben aangenomen, door de docu
menten worden ondersteund.
Kotchian zei in de commissie-Church
dat begin jaren zestig 1.1 miljoen
dollar naar een hoge Nederlandse
functionaris. waarmee prins
Bernhard werd bedoeld, was gegaan.
Bovendien zou in 1972 nog eens hon
derdduizend dollar aan de prins zijn
overgemaakt en 25.000 dollar aan een
hoge KLM-functionaris
Pagina 5: Bezorgdheid binnen dc
PvdA-fractic.
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG Het is gt.r
afhankelijk van de Amerikaan
se regering of bewijsstukken in
de Lockheed-affaire aan de
pers en zelfs vertrouwelijk aan
het Nederlandse parlement be
schikbaar gesteld kunnen
worden.
Premier Den Uyl heeft dit gistera
vond duidelijk gemaakt in een r.:.de-
re uitleg over de tussen de Ameri
kaanse en Nederlandse regering ge
sloten overeenkomst op grond v. aar
van gisteren een koffer vol stukken
over de Lockheed omkopingszaak in
Den Haag arriveerde. De procedure
zal zijn dat eerst de Nederlandse
regering (en niét de onderzoekscom
missie Donner» na afloop van het
onderzoek bepaalt welke be
wijsstukken geheel openbaar, dan
wel vertrouwelijk aan het parlement
gezonden zouden moeten worden
Vervolgens moet de regering dan
met het Amerikaanse ministerie van
Justitie gaan praten om toeslem
ming te krijgen tot daadwerkelijke
verspreiding van deze stukken Vol
gens Den Uyl kan het Amerikaanse
ministerie van Justitie verder-* ver
spreiding weigeren als de stukken
bijvoorbeeld nodig zijn in r- s/a
ken in de Verenigde Staten •■ge
ring kan besluiten alleen vt uwe-
lijk aan de Kamer te gev»lien
openbaar-making schendin i de
persoonlijke levenssfeer van be
trokkenen zou betekenen
Premier Den Uyl zei gisteravond ver
trouwen te hebben dat de Amerika
nen zich wat de openbaarmaking
van de stukken betreft redelijk zul
len opstellen Garanties hiervoor
ontbreken echter volledig Op dit
punt zijn geen nadere afspraken ge
maakt in de nu gesloten overeen
komst. In deze overeenkomst staat
integendeel centraal de belofte van
de Nederlandse regering do be
wijsstukken juist niet een verdere
verspreiding te geven zo lang het
onderzoek bezig is.
„Ik oefen een poosje op de tekei n
voordat ik met Tommy begin
