Over welk kruis gaat het?
I
Geen storm in glas water
Onze adressen:
Paasboodschap van Belgische kerken
Lemele vraagt theologen:
denk mee met onze boeren
Raad van kerken
achter verklaring
over ontwapening
Kerk klaagt over
Engels racisme
VOORBI
Bisschoppen kei)
LPO-brochure
VRUDAG 16 APRIL 1976
KERK/BUITENLAND
TROUW/KW-
Aft
door drs E. Pijlman
Over welk kruis hebben we 't vandaag?
Er zijn nog al wat kruisen vervaardigd en nog in de maak. Er zijn ook heel wat versies van het
kruis. Het kruis van een paal. met hoog daaraan een dwarsbalk, het kruis als de letter T. Het
teken des kruises, aangebracht in kerken en huizen of geslagen op hoofd en borst. Het
Andreas-kruis. het kruis als een bloeiende boom. het naakte kruis, het kruis met de „crucifixus",
het ..corpus" aan het kruis. Het hakenkruis. Het rode kruis. Het zwarte kruis. Het houdt niet op.
Over welk kruis hebben we 't vandaag? Waaraan denken we?
Denken we aan ieder huis dat z'n
kruis heeft, ieder mens die z'n eigen
leed 't best kent Aan het kruis der
wereld, die massiviteit van smart en
onrecht die mensen samen dragen
en elkaar aandoen?
Drie betekenissen
In de bijbel wordt ermee bedoeld
dat bepaalde straf-apparaat van de
Romeinen, een paal en een
dwarsbalk. En Jezus zijn kruis dra
gende, zegt Johannes, en dan be
doelt hij die dwarsbalk, die volgens
anderen weer door Simon van Cyre-
ne „Jezus achterna" gedragen is.
Vervolgens gebruikt Jezus het
woord „kruis" in het bekende roe
pingswoord: „Indien iemand achter
Mij wil komen, die verloochene
zichzelf en neme zijn kruis op en
volge Mij".(Markus 8,34> Hier is het
kruis een woord voor de moeite die
de discipel in de navolging wacht
met een aanwijzing in de richting
van het martelaarschap.
Tenslotte gebruikt met name Pau-
lus de uitdrukking „het kruis" als
het inbegrip van het lijden en ster
ven van Jezus en van de bedoeling
ervan. Zo spreekt hij over het aan
stotelijke van het kruis (Galaten
5.11) over vervolging terwille van
het kruis (Galaten 6.12). Het kruis
van Chnstus kan tot een holle
klank gemaakt worden (1 Corinthe
1,17). het woord des kruises is een
ergernis voor joden en een dwaas
heid voor Grieken (1 Corinthe 1).
Maar daarnaast spreekt hij ook van
het roemen in het kruis (Galaten
6,12) en van het kruis waardoor wij
met God veraoend worden (Efeze
2.16).
Het kruis is hier een begrip. Een
aanduiding voor een heel verhaal,
een verhaal van hardnekkige liefde
en trouw, een verhaal van hoop en
wanhoop, van angst en vrijheid.
Een verhaal van de laatste dingen
van ons bestaan. De laatste
antwoorden op onze vragen, de be
slissende aanzet tot een werkelijke
verandering van mens en wereld.
Het spreekt van verzoening en vre
de t Is geen vanzelfsprekende
zaak. Men kan er zich aan ergeren,
d w z. zich aan stoten.
Maar er kan ook een holle klank
van gemaakt worden. Het kan on
nadenkend opgeheven worden in
een kruistocht, men kan er een loze
kreet van maken. Een christelijke
tune die 't altijd doet.
Wat niet vergeten mag
worden
Eén ding mag echter niet vergeten
worden. Het kruis komt uit het tuig
huis van onze folterwerktuigen. Het
lig daar naast de zwepen en karwat
sen. de tafels waarop mensen kun
nen worden uitgerekt, naast het
vuur van de brandstapel en de siga
retten op mensenhuid uitgedrukt.
Het hoort in één adem genoemd te
worden met galgen, elektrische
stoelen en vooral concentratiekam
pen van welke despoten ook. Het is
één van die vernuftige vindingen
waarmee wij onze belangen tegen
elkaar afgrenzen of ons bestaan
denken te kunnen beveiligen. We
kunnen niet eerlijk schrikken. Het
is ons allemaal maar al te bekend
uit de krant en uit de rapporten van
Amnesty International.
Geen wonder dat er mensen zijn die
met een al te spoedig ..o zalig
kruis!" geen weg weten. Geen won
der dat ze het kruis eruit gehad
willen hebben. Een kwaad geweten
en een stuk trots bracht hen ertoe
het kruis te maken tot een teken
van zwakkelingen en wanhopigen.
een teken van het mensensoort dat
ten onrechte in leven gehouden
wordt door barmhartigheid en zoge
naamde naastenliefde, een mensen
soort uit de onderkast, dat dient te
verdwijnen om plaats te maken
voor de sterken. Het kruis als teken
van het deemoedsgedierte. Hoe
komt het dat mensen zelfs binnen
het christendom zo reageerden op
het kruis en hun heil zochten in een
heldhaftig christendom, waarin
soms merkwaardigerwijs het kruis
terugkeerde maar nu als zwaard om
alles wat zich tegen deze trots ver
zette neer te slaan?
De paradox van het
kruis
Over welk kruis hebben we 't van
daag? Hebben we de paradox van
het kruis wel voldoende werkzaam-
laten zijn in onze overwegingen?
Het kruis is beide. Een stuk tuig uit
het arsenaal van onze wanhoop en
angst. En het is het trefwoord voor
het grote verhaal van onze bevrij
ding.
Het kruis is tweeërlei.
Daarom draagt onze overweging
iets dubbelzinnigs. Als we het ver
haal van de goede vrijdag lezen
buigen we 't hoofd. Dat dienen we
althans te doen. Wij zijn mede ver
antwoordelijk voor die onterende
taferelen. Het is ons niet vreemd.
Dit te hoop lopen om iemand die
vreemd, afwijkend is. Het zijn geen
onbekende zaken die ons hier ver
teld worden. We weten ons geraakt
getroffen, beschaamd. Dat God
juist daar. waar wij op geen enkele
manier meer echt vrolijk en zeker
niet gelukkig kunnen zijn. moest
vinden. Dat God uitgerekend daar.
waar wij elkaar vermoorden - er
hingen er tenslotte nog twee op
Golgotha - in die diepte van onze
menselijke schande en menselijk
falen ons wil aanzien met de ogen
van Christus, dat legt een harde
hand op onze mond en doet onze
ogen de aarde zoeken.
En 't gaat dieper. Als we het weten
willen kunnen we 't hier te weten
komen wat zonde dan eigenlijk is.
nl. dat we deze mens gedood heb
ben. dezr Godszoon en zoon van
mensen, deze ene mens voor de
mensen. Dat we zijn bedoeling niet
geloofd hebben, voor onmogelijk
gehouden hebben, als een soort be
drog waar wij met onze slimheid
niet inliepen. We lieten ons niet
voor zijn wagen spannen en we on
derkenden niet dat zijn beweging
precies de enige beweging is die
mens en wereld weer in een spoor
naar werkelijke toekomst kan
zetten.
Over dót kruis gaat 't vandaag. Dat
kruis als laatste en beslissende te
ken van wat zonde is. nogmaals, als
iemand het werkelijk weten wil.
Ons ongeloof, ons doen alsof het
zonder dit alles van Hem ooit nog
iets zou kunnen uithalen. Alsof het
ook wel eens niet gebeurd zou kun
nen zijn en dat dan de wereld best
zou kunnen doorgaan en ons leven
ook best zin en bedoeling zou kun
nen hebben.
Het kruis is een folter-apparaat.
Het ligt in het verlengde van al ons
geweld, dat we nog altijd menen
nodig te hebben om de anderen van
ons lijf te houden. Het hoort bij de
zwartste of blankste discriminatie
en bij de splinterbommen en de
napalm. Het hoort bij onze jacht
naar gigantische snelheden, bij on
ze woede naar meer
Bij het kruis wordt wat wij willen
manifest. Op eigen vuist mens zijn.
Het andere verhaal
Dat alles hoort bij de ene kant. Het
kruis als een ergernis en dat we tot
een holle klank maken als we er dit
uithalen en er in kruistochten mee
op de loop gaan. Maar er is ook een
andere kant. Ook een ander ver
haal. Of liever, het is hetzelfde ver
haal. maar het is stotend en bescha
mend en tegelijk bevrijdend. Wat
voor ogen is. is een ergernis, maar
dieper en verder en voor wie het
werkelijk hoort is het oneindig veel
meer.
„Het kruis" staat ook voor dat ene
moedgevende verhaal van de Messi
as. Jezus van Nazareth. De man die
op die manier, al lijdend en ster
vend. ons verzoende. Het is duide
lijk: verzoenen is hier niet aan el
kaar lijmen, niet verzwijgen,
doodzwijgen, er niet meer over pra
ten. ieder in z'n waarde laten en
iedereen gelijk geven. Verzoenen is
nog minder zich neerleggen bij het
onmogelijke. Maar hier is het die
vreemde macht van Gods liefde die
tot het uiterste gaat. Een vertrou
wen dat niet beschaamt, een man
die wel gekruisigd wordt en wel
sterft maar niet omvalt.
Dit is het verhaal, je zou kunnen
zeggen: het enige verhaal waarin te
roemen valt. Het verhaal van Gods
meeslepende goedheid en trouw,
barmhartigheid en genade - hier
krijgen al. die woorden hun diepste
zin - tegenover onze angst en wan
hoop. onze haat en ons geweld. Dit
is het verhaal dat we vandaag lezen
en waaruit we moed mogen hebben:
van geaccepteerd te zijn om nu ook
zelf te accepteren, van verzoend te
zijn om nu zelf ook verzoenem ,r
zig te zijn. van bevrijd te zijn o e(
bevrijden. r
da
Dit verhaal wordt ons doorver
misschien beter: aangezegd. O ht
vroeg of laat in de tijd van
wereld is kan niemand uitma c
maar het is in ieder
ruimschoots op tijd om ermej^
rekenen, om erop in te gaan, o e
leven eraan te oriënteren. Nog a s(
net vroeg genoeg om verandert!
niet tot de illusies te laten behou,
maar op gang te brengen. Een r
te om te leven, zonder bezwan
stukken, zonder molenstenen
onze hals. Maar met een nijÉ
soort kracht, vreemd en hoo
tegelijk. Want met zo ieman
niets in de wereld meer volst ;c
hopeloos.
Drs. E. pijlman is gereformeerd
dikant te Amsterdam en redac
van De Open Deur.
UIT
Korte, duidelijk geschreven, liefst
ain één kant getypte, brieven
kunnen worden gestuurd naar:
Secretaris Hoofdredactie Trouw/
Kwartet Postbus 859. Amsterdam.
BIJ publikatle wordt de naam van
de schrijver vermeld.
VAN LEZERS
Abortus (6)
Zo was het dus in 1975: 1350 maal
werd gemiddeld elk week een pril
mensenleven afgesneden. Het arti
kel in Trouw van 9 april zegt het zo
niet. maar bevat verscholen toch wel
de cijfers waaruit het met een klein
rekensommetje valt vast te stellen.
En uit de vragen die de heer Imkamp
van D'66 aan de minister heeft ge
steld over de wijze van behandeling
van buitenlandse vrouwen ln bepaal
de klinieken, waar buiten de
ogenblikken van de ingreep niet
meer dan 12 minuten per patiënt
beschikbaar zou zijn. alsmede uit
het met omhaal van woorden ontwij
kende antwoord daarop, kan men
wel proeven dat van een peiling van
de nood geen sprake is. alleen op
geroutineerde wijze leven wordt
weggenomen. De schuld die ons volk
hiermee op zich laadt wordt niet
minder doordat het ook bij andere
volken gebeurt. De brief van de Ge-
ref. Synode zou veel navolging moe
ten vinden. Ons geweten als volk
moet weer wakker worden
Rotterdam J de Goede jr
Abortus (7)
PvdA en VVD hebben elkaar gevon
den in de belangrijkste punten wat
betreft abortus. Eigenaardig als het
om principiële zaken gaat zoals
- abortus of openbaar onderwijs, dat
deze partijen dan hand in hand
gaan. Voor het CDA een waarschu
wing om voor de verkiezingen in 1977
of eerder geen afspraken vooraf te
maken.
Dedemsvaart J Omvlee
Abortus (8)
In Trouw van 9 april j.l. stond een
..geruststellend" artikel over de om
vang van het toepassen van abortus
provocatus ln Nederland. Het was
een samenvatting van een rapport
van de Stimezo Dat ..geruststellen
de" van dat artikel gold dan vooral
voor de lezers die volstaan met ..kop
pen-snellen Met vette letters zegt
de kop ..In Nederland minder abor
tussen dan in andere Europese lan
den". en daarboven, kleiner ..Aantal
daalt sterk aandeel van ziekenhui
zen vrij beperkt." De aanhef gaat
door in dezelfde trant met een ge
middelde van 1.25 per duizend inwo
ners per jaar vormt Nederland een
laagterecord, en bovendien vertoont
"het aantal abortussen een sterk da
lende lijn: in 1973. 1974 en 1975 resp
14 000. 12.100 en 10.500
AMSTERDAM
postbus 859
Wibautstraat 131
Tel 020-913456
Telex 13006
ROTTERDAM DORDRECHT.
Postbus 948.
Westblaak 9. Rotterdam
Tel 010-115588
DEN HAAG/LEIDEN
Postbus 101
Parkstraat 22. Den Haag
Tel 070-469445
ZWOLLE'GRONINGEN
Postbus 3
Mekmarkt 56. Zwolle
Te 05200-17030
Bij nadere lezing blijkt al direct dat
er helemaal niet zoveel reden tot
geruststelling is, want: „Het aantal
bij buitenlandse vrouwen in Neder
landse klinieken verrichte abortus
sen ligt ongeveer op 60.000." Het
akelige is dus. dat Nederland een
service-instituut voor West-Europa
is geworden op het gebied van het
vernietigen van ongeboren mense
lijk leven! Een geroutineerde abor
teur schijnt 6 ingrepen per uur te
kunnen verrichten. Het is duidelijk
dat er van een begeleiding vooraf en
achteraf van de betrokken vrouw
iresp. het betrokken echtpaar) zo
geen sprake is. en ook niet van een
serieuze beoordeling van de mate
van „noodzaak" van de ingreep. En
dat er ook geen garanties zijn dat
deze elementen in het eigen land van
deze vrouwen tot hun recht zijn
gekomen.
We constateren intussen dat het in
de kop gesuggereerde niet juist is:
dat er in Nederland minder abortus
ingrepen zouden plaatsvinden dan
in het buitenland. De indruk die zó
gewekt wordt gaat maar even aan
die 60.000 buitenlandse vrouwen
voorbij! De bedoeling kan toch moei
lijk zijn. te doen alsof in Nederland
een abortus op een buitenlandse
vrouw een ethisch waardevolle han
deling is! En trouwens: is het aantal
abortus-ingrepen op Nederlandse
vrouwen werkelijk zo laag? Eind ok
tober 1975 lazen we in de krant dat
het aantal gedaald was tot 15.000 in
1974. Nu zijn het er in 1974 plotseling
maar 12.100 geweest en in 1975 zelfs
maar 10.500. Maar volgens ditzelfde
artikel is in Nederland het aantal
abortussen 1.25 per 1000 inwoners
per jaar. Bij 13,6 millioen inwoners
brengt een eenvoudige rekensom me
dan niet op 10.500 maar op 17.000.
Het teruglopend aantal abortussen
in Nederland wordt o.m. toegeschre
ven aan royaler gebruik van de mor-
ning-after-pil en van dezgn. overtijd
behandeling. Maar laten we daarbij
wel bedenken dat hier in feite in vele
gevallen vruchtafdrijving in een zeer
vroeg stadium plaatsvindt en dat
het in beide behandelingswijzen
daar ook om te dóén is. Op grote
schaal wordt „het grote wonder" van
het menselijk leven vóór de geboorte
vernietigd. ..naar believen". Mense
lijk leven, dat kostbaar is in Gods
oog.
De synode van de geref. kerken had
wel gelijk, toen ze besloot haar ver
ontrusting over de bestaande toe
stand kenbaar te maken. Helaas wel
Papcndrccht A. van der Deijl
AMRO en Zuid-Afrika
BRUSSEL De protestantse, de
hervormde en de gereformeerde
kerken van België hebben gezamen
lijk een paasboodschap uitgegeven.
Het thema daarvan is „Pasen, een
protest tegen de wanhoop."
Deze drie kerken zijn met elkaar in
gesprek om tot organisatorische een
heid te komen. De gezamenlijke
boodschap tot het Belgische volk is
tevens bedoeld als een duidelijk be
wijs, „dat het streven naar eenheid
mede bepaald wordt door het verlan
gen naar een doeltreffender getuige
nis in de hedendaagse samenleving."
In de boodschap wordt onderstreept,
dat met Pasen „een nieuw front is
opgericht tussen een wereld, die
zichzelf dreigt te vernietigen en de
krachten van de toekomst van God.
tussen de moedeloosheid van de
menselijke ziel en de nieuwe ervarin
gen van Gods Geest, zodat er overal
nieuwe signalen gegeven kunnen
worden in de levens van hen. aie
gevangen zitten in dodelijke angst
en maatschappelijke druk."
LEMELE De hervormde gemeente van Lemele in Overijssel
heeft de raad voor kerk en theologie van de hervormde kerk
gevraagd om ethische begeleiding van de hedendaagse intensieve
veehouderij.
AMERSFOORT De raad van ker
ken in Nederland wil de verklaring
van de r.k. bisschoppen over ontwa
pening van 27 januari, eventueel na
der aangevuld, tot de zijne maken.
Daartoe zullen alle ledenkerken van
de raad de verklaring in eigen kring
en met hun eigen deskundigen diep
gaand en kritisch bestuderen. De
bedoeling is, dat het beraad daarna,
vermoedelijk nog in de herfst van dit
jaar. in de raad van kerken wordt
voortgezet. Het interkerkelijk vre
desberaad zal ook bij de studie wor
den betrokken. Voorts zal aan de
sectie internationale zaken en de
sectie sociale vragen van de raad van
kerken om een pre-advies worden
gevraagd.
De Nederlandse kerken, aangesloten
bij de wereldraad van kerken, zullen
niet afzonderlijk, maar via de Neder
landse raad van kerken antwoorden
op vragen, die dr Philip Potter als
secretaris-generaal van de we
reldraad hun gesteld heeft over de
toepassing van mensenrechten en
godsdienstvrijheid in eigen land. In
het gezamenlijke antwoord zal adhe
sie worden betuigd aan een in 1974 in
de Verenigde Naties door Nederland
en Zweden ingediende ontwerpreso
lutie tegen godsdienstige onver
draagzaamheid en discriminatie. De
ze ontwerpresolutie kwam in de VN
mede door toedoen van de Oosteuro-
pese landen onder tafel.
LONDEN De Britse raad van ker
ken verwijt de bevolking van Groot
Brittannië dat zij op starre en
zelfgenoegzame wijze de negers in
het land discrimineert. Voor de zwar
ten is volgens de kerken maar één
plaats in de samenleving beschik
baar: onder aan de maatschappelij
ke ladder.
In Engeland wonen veel zwarten, af
komstig uit de vroegere Britse kolo-
nieën. Het onderzoek van de kerken
wees uit. dat vooral jonge negers, die
in Engeland zelf geboren zijn. totaal
van de Engelse samenleving ver
vreemd zijn en dat voor hen geen
enkele mogelijkheid bestaat maat
schappelijk vooruit te komen. Vol
gens het onderzoek is het racisme
diep geworteld in de Britse samenle
ving. De scherpste vraag, die door
het onderzoek werd opgeworpen
was: ..Is er een Britse samenleving
mogelijk, zonder dat een groep men
sen op de laagste ladder van die
samenleving moet blijven?"
De anglicaanse aartsbisschop van
Liverpool. David Sheppard. die het
rapport zeer aanbeveelt, zei: „De ne
gers hebben geen probleem naar En
geland gebracht, maar zij hebben
een reeds bestaand probleem bloot
gelegd." De bisschop bepleit positie
ve discriminatie van negers.
Hervormd Lemele wil. dat de raad
voor kerk en theologie meedenkt
over de vragen „waar grenzen liggen,
die van de zijde van de mens niet
overschreden mogen worden" en
„waarom die grenzen getrokken moe
ten worden".
In de Lemelse brief wordt uiteenge
zet, dat de mens lang geleden is be
gonnen een aantal dieren tot huisdier
te maken. „Omgekeerd was de mens
dienstbaar aan deze dieren, hij ver
zorgde ze, zorgde voor voeding en
legering". Er ontstond een soort
lotsverbondenheid. „Ook al ging het
om het belang van de mens de boer
en zijn vee, zijn dienden elkaar".
Sinds het midden van deze eeuw zijn
grote veranderingen opgetreden. Zo
droeg de veehouderij in 1973 aan de
Nederlandse export bij meteen netto
saldo van ruim twee en een half mil
jard gulden.
„Om een enigszins redelijk inkomen
te bereiken overigens verdiende
dertig procent van de Nederlandse
boeren ondanks lange werkdagen in
1975 nog niet het wettelijk vastges
telde minimumloon werd de boer
gedwongen op zijn bedrijf over te
gaan tot een ongekende schaalver
groting. hetgeen leidde tot wat door
de één intensieve, veehouderij en
door de andere bio-industrie wordt
genoemd".
Overspannen
Door vele nieuwe technische vin
dingen worden nu veel meer dieren
op dezelfde hoeveelheid
landbouwgrond gehouden. „Het is
ongetwijfeld waar. dat de nieuwe in
richting der stallen en de machines,
die tegenwoordig op iedere boerderij
worden aangetroffen, het werken in
vergelijking met voorheen gemakke
lijker maken. Maar het is evenzeer
waar. dat de boer. waarvan veronder
steld wordt, dat hij leeft in en met en
van de natuur, evenals een fa
brieksarbeider. een deel van zijn ma
chines is geworden, terwijl hij boven
dien als vrije ondernemer in deze
investeringen als regel alleen maar
kan voorzien door zich bij een bank
in de schulden te steken. Door dit
alles beleven we thans het wonderlij
ke feit. dat boeren overspannen
worden."
Door de geschetste ontwikkeling en
schaalvergroting, aldus de kerke-
raad. wordt niet alleen de boer, maar
worden ook zijn dieren gemanipu
leerd door de moderne techniek. De
vraag is, in hoeverre dit alles ethisch
verantwoord is. De burgerij wijst de
boer als schuldige aan. maar vergeet
daarbij gemakshalve de maatschap
pij. die in deze richting drijft.
De Lemelse brief noemt nog andere
aspecten, zoals het onttrekken van
veel granen en ander voedsel aan de
derde wereld en de vijftigduizend
hectare bouwland met gerst, groten
deels bestemd voor de bierbrouwe
rijen.
Verzoek
Lemele is een van de 22 plaatselijke
hervormde gemeenten, die van de
raad voor kerk en theologie in het
begin van dit jaar het verzoek kre
gen. materiaal aan te dragen inzake
de problemen, die de raad in zijn
studieprogram zou moeten opnemen.
Deze 22 gemeenten vormen een soort
dwarsdoorsnede van de hervormde
kerk in haar gejieel. Van deze ge
meenten hebben er al zestien gerea
geerd. vaak uitvoerig en over funda
mentele vraagstukken Predikant in
Lemele is ds. P. J. Mackaay. oud
secretaris van de raad voor de
zending.
door prof, dr. J. Douma
In het maandagnummer van Trouw heeft Drs. W. Speelman
notities bij het televisie gesprek Graafland-Deurloo geplaatst, die
al gauw overgaan in notities bij een boekje van mij: Voorbeeld of
gebod? (Bolland.Amsterdam). Omdat ik mij ln deze notities niet
herken, heb ik er behoefte aan mee te delen dat men voor mijn
standpunt terecht zal moeten in het genoemde boekje zelf.
Enkele argumenten:
(5)
Indien banken zich moeten gaan
richten naar de opinies van alle mo
gelijke (vaak sterk beïnvloede perso
nen) kunnen ze wel ophouden zaken
te doen. Ik keur dan ook ten zeerste
af dat men probeert invloed uit te
oefenen op de zaken van welke bank
dan ook. De afkeurder en gisper weet
zo goed als nooit genoeg af van de
redenen die een bank ertoe leiden al
of niet zaken te doen met een be
paald land. Als we dit stelsel gaan
toepassen, wordt bijna iedere handel
onmogelijk. Vooral omdat men ui
terst vaak uitgaat van onbewezen
gegevens.
Den Haag D. F. C. Dominicus
Hel ingezonden stuk ..Arnro en Zuid-
Afrika (4)" in de krant van 14 april was
van Ernst Oosterveld te Groningen.
1. Tot tweemaal toe laat Speelman
mij zeggen dat ik de bijbelse voor
schriften als directe geboden met
blijvende geldigheid beschouw. Ik be
weer echter nergens dat ik de bijbelse
voorschriften zo opvat. Er zijn bijbel
se voorschriften die helemaal niet
meer gelden: er zijn andere, b.v. de
Tien Geboden, die dat wel doen.
2. Bij herhaling beroept Paulus zich
op aanwijzingen uit het Oude Testa
ment. heb ik geschreven. Zeker, maar
het blijkt nergens uit mijn boekje dat
dit "bij herhaling' zich tot vier geval
len zou beperken, zoals Speelman
suggereert. Als ik er op pag. 28 vier
noem ter illustratie, mag ik nog wel
aannemen dat de welwillende lezer
ook pag. 23 e v. gelezen heeft en na de
passage op pag. 28 door blijft lezen.
3. Volgens mij zou Paulus bijbelse
voorschriften als directe, spijkerhar
de geboden van God hanteren. Ik
verklaar graag even dat dit woord
'spijkerhard' meer te maken heeft
met Speelmans inlegkunde dan met
wat ik zelf over onze vrijheid in Chris
tus en de geboden als regels voor het
verloste leven op pag. 25 e.v. geschre
ven heb.
4. Paulus citeert geen ceremoniële
geboden, las Speelman bij mij. Maar
wat hij daaraan vastknoopt is van
hemzelf: 'Als we alleen gebonden
zouden zijn aan wat Paulus citeert,
zijn we gauw klaar, denk je dan'.
Alsof ik voor een dergelijke onnozele
conclusie op pag. 43 van mijn boekje
ook maar ergens aanleiding zou
geven!
5. Verbazingwekkend hoe ik de toe
passing die Speelman na zijn verhaal
over mijn boekje geeft:
'Wat de wil van God betreft, die leid
je niet zomaar even uit de bijbel af.
Dan had de gereformeerde synode
onlangs bij de behandeling van de
kunstmatige bevruchting via een do
nor als volgt moeten redeneren: B(j
onvruchtbaarheid van de vrouw mag
de man er een vrouw of bijvrouw
bijnemen. Want dat staat in de
bijbel'.
Als de bijbel een grabbelton was met
ethische voorschriften van Genesis
tot Openbaring, ja dan zou er via de
polygamie van Abraham en David en
vele anderen uit de bijbel wel wat op
te diepen zijn uit deze ton voor een
simplistishce ethiek die Speelman
ook ons wil toedichten. De bijbel is
iMk
Prof. dr. J. Douma
echter niet zo'n grabbelton, maar
geeft de geschiedenis die God met
Zijn volk maakt. En in die geschiede
nis is er een vóór en een na. Nó
Abrahams en Davids polygamie
volgt het woord van Christus in
Mattheüs 19 en van Paulus in Efeze 5,
waardoor men in de kerk niet meer
over polygamie als wettige mogelijk
heid kan spreken. Geen mens kan dit
over het hoofd zien als het over de
polygamie in het Oude Testament
gaat. En daarom noem ik het héél erg
goedkoop van Speelman om met dat
verhaaltje over k.i.d. en polygamie
aan te komen.
6. Gods Woord vraagt om lezing en
verwerking van het gelezene in de
situaties die steeds wisselen, had ik
geschreven in mijn boekje. Dat is dan
precies wat de 'door hem zo fel be
streden Kuitert bedoelde', schrijft
Speelman. Een storm in een glas wa
ter dus dat hele boekje van mij? Was
het maar waar Men zie mijn boekje
voor het bewijs van het tegendeel.
En nu Speelman toch over kunstma
tige inseminatie via een donor be
gint. doet hijzelf nog een voorbeeld
aan de hand om het verschil tussen
mijn V.U.-collega en mij te demon
streren: Wat Kuitert een mogelijk
heid acht, wijs ik als een duidelijke
overtreding van het voor mij, voor
hem en voor allen geldende zevende
gebod af. Gij zult niet echtbreken;
maar dat gebeurt als de vrouw een
kind niet van haar man, maar van
een ander krijgt. De methode van
overtreding mag gloednieuw zijn. het
feit van de overtreding is evident.
Dat leid ik inderdaad zo maar uit de
bijbel af. drs. Speelman.
Ik moet in het schrijnend verdriet
van blijvende kinderloosheid een an
dere weg wijzen dan die van de k.i.d.
Veel dingen in de ethiek liggen inge
wikkeld. ook voor mij. Maar ik maak
niet ingewikkeld wat eenvoudig is.
En dón blijkt op dit punt en op vele
andere punten gauw genoeg dat het
verschil tussen Kuitert en mij niet
slechts loop over de aard van de
binding aan de Schrift (zoals Speel
man beweert), maar over die binding
zelf.
Beroepingswerk
NED. HERV.KERK
Beroepen te Kesteren: S. de
Ouddorp; te Vriezenveen
Vreeswijk te Giessen-Nieuwk
Afscheid op 18 april van
Helvoet: S. G. Oosterhoff
Sneek.
Intrede op 19 april te Zui
kand. G. Hendriks te Woud(
GEREF.KERKEN
Beroepen te Brouwershaver
Koppe kand. aldaar, die dit f
heeft aangenomen; te Hoop
drs. H. J. Nieuwenhuis kand;
voor de geest.verz. van T
Bronswijk te Wagenborgen,
beroep heeft aangenomen.
Afscheid van Enumatil: L. J
kamp ber. te Nieuw-Lekkerla
Oldehove: C. M. Verspuij ber.
men-Watergraafsmeer-Bijlmét'
GEREF.KERKEN (VRIJG.)
Beroepen te Aduard en te A e
dam: B. Kamphuis kand. t£'
pen; te Harkstede-Oversclf)
Bruchterveld: J. H. Ulehake lp
Kampen.
GEREF.KERKEN (VRIJG.;
Afscheid van Marknesse: B. e
ga ber. te Eek en Wiel (SI 'I
l'Abri).
CHR.GEREF. KERKEN
Afscheid op 23 april van Dam
A. v.d. Weerd ber. te Zeist.
Intrede op 21 april: Alm
Jonkman uit Kootstertille.
Willebrands
Kardinaal Willebrands heeft
sprek gehad met een vertegal
diging van het moderamen
raad van kerken in Nederl;
gesprek spitste zich toe op d(
of hij de r.k.kerk zal vertegen!
gen in de raad van kerken
gesprek kwam de hele strui
de werkwijze van de raad teri
Op grond van deze besprei
het overleg, dat de kardinaal|
gaat voeren in Rome, zal k;
Willebrands in een later sta»
slissen. Op het ogenblik
r.k.kerk in de raad van kerki
genwoordigd door bisscho]
van Breda.
Ds. J. M. Mulder
Ds. J. M. Mulder, voorheen I
predikant, heeft een benoemii
vaard tot voorganger vi
pinkstergemeente van Stadsl
Ds. Mulder (38) was predikant
lutherse gemeenten van Peké
dervank en Winschoten. Vor
legde hij zijn ambt neer. nall
zich had laten herdopen.
Prof. dr. H. Jagers
Op woensdagmiddag 21 api
H. Jagersma officieel zijl
opdracht aanvaarden als ht
oude testament en Hebreei
de protestantse theologisch!
teit te Brussel. Tijdens een|
mische zitting in de prol
kerk aan de Nieuwe Graan:
hij een oratie houden over
derden dage." Prof. Jagersi
heen hervormd predik:
's-Hertogenbosch, volgt wijl(
dr. J. Schoneveld op.
UTRECHT - De R.K. bisscl
conferentie heeft haar goed
gehecht aan een brochure u
bereiding van het derde li
pastoraal overleg. Het onj
van LPO-III (waarvan de datj
niet vaststaat) is „Hoe kun
samen geloven en kerk-zijf
brochure, die over enkele ra
zal verschijnen, beoogt oveil
kerkprovincie in het najaar J
tenwisselingen over samen J
en kerk-zijn tot stand te bri
