Is de wilgen bloeien "teTalisman van de Mandarijn i H 1 li i +m 1 m i m m 8 APUEPU ■ödjb r ss Bnp mK\ Weekend-puzzel Een hulpmat met een echo h %m Andreiko was een dam-kunstenaar la a dier en plant 1 7 l 6 3 9 9 S /j> 9 !iet piekeren maar puzzelen or B8e opgave voor de ladderwedstrijd schaken te te te il m u mm m_r w (T| RDAG 27 MAART 1976 BINNENLAND/DENKSPORT TROUW/KWARTET 21 grauwe wilg in mijn voortuin zit vol zilvergrijze poesjes. Vorig bloeide de boom al om deze tijd. Maar spectaculair is mijn lauwe wilg niet, want het is een vrouwelijke boom. Als het een nnelijke was geweest, had de hele wilg stralend geel geweest in bloeitijd. Dat zie je in april overal, in de rietlanden waar de uikachtige geoorde wilgen staan, langs dijken en slootjes waar knotjes bloeien en ook wel hier en daar in parken en ntsoenen. De mannelijke katjes hebben uitsluitend meeldra- met gele helmknoppen, de vrouwelijke grijsgroene stam- rtjes. Hoewel de laatste dus veel minder opvallen, maakt dat r de insekten weinig uit. Die komen van alle kanten aanzetten de overvloedige nectar. jaan er in uw buurt bloeiende wil- ,rofe. dan is dat een uitnemende ge- fcenheid om kennis te maken met eerste uit de winterslaap ont- »akte insekten. Zelfs de kakel- 'nt gekleurde kleine vos. een van eerste dagvlinders die in de lente igt. kun je er ontmoeten. Daar- ir kunt u het best een zonnige met weinig wind uitzoeken, it als de wind hard uit het noor- of oosten blaast, laten de mees- insekten verstek gaan. en. 'raafbijen en hommels zijn natuurlijk van de partij, int zo'n rijke drachtbron in het bege voorjaar vind je verder nau- llijks. Of het zouden velden van jcussen moeten zijn. zoals hier en ar in steden en parken zijn aan plant. Het klein hoefblad met zijn alende gouden paardebloemet- j groeit op sommige plaatsen ook massaal dat de bijen er veel ing vandaan kunnen halen. Wat ktenbezoek betreft, doet het hoefblad niet voor de wilgen onder. Niet alleen honingbijen zie je op de wilgen. Donkerder gekleurde en veel kleinere bijen zijn de graafbij- tjes, die ergens in een zonnig kaal stukje grond hun nestholletjes heb ben, als een kolonietje bijeen, maar elk wijfje haar eigen nest. zonder werksters. Een van de mooiste is het vosbijtje, in de zon net een gloeiende vonk in .haar warm vosrode pels. Die zie je ook vaak op de wit bloesemende sleedoorns, die in dezelfde tijd als de wilgen bloeien. Wat u zeker niet zult missen, zijn de zware hommelkoninginnen, die de winter in de grond, een of twee deci meter diep, in verstijfde toestand hebben doorgebracht. De grootste en tevens de gewoonste is de aardhommel. Haar zwarte lijf is ge sierd met twee gele dwarsbanden, een over haar borststuk en een over haar achterlijf dat ook nog een witte punt heeft. Een hommel die er bijna eender uitziet, is de tuinhommel. Die is wat minder gewoon, iets kleiner en heeft twee gele banden over het borststuk. Hommels met een bruin borststuk zijn akker- en boomhom mels. De eeste hebben een bruine punt aan hun zwarte achterlijf, cie laatste een witte punt. Je ziet die veel minder op de wilgen, meer op de nu ook bloeiende hondsdraf en paar se dovenetel. Nog twee andere soor ten zijn de steen- en de weidehom- mel. De koninginnen van de steen hommel kunnen even groot zijn als die van de aardhommel. maar zijn helemaal zwart op de achterlijfspunt na. die dieprood is. Zo'n rode punt heeft de weidehommel ook, maar bovendien heeft deze een gele dwarsband over het borststuk en een over het achterlijf. Als het u nog niet is beginnen te duizelen, dan wil ik u nog wel vertellen dat dit een zeer amateuristische indeling van hom melsoorten is. Deze groep is zeer variabel in kleur en tekening en wat wij voor akkerhommel uitmaken, kan betrekking hebben op twee ras sen en twee variëteiten van deze soort óf op nog een andere hommel soort. Dergelijke verwarringen ko men ook voor bij aard- en tuinhom mel. enzovoort. Wie het naadje van de kous wil weten, verwijs ik naar de ..Hommeltabel" van de Nederlandse Jeugdbond voor Natuurstudie, waar mee alle inheemse hommelsoorten gedetermineerd kunnen worden. muizehol als nestelplaats In deze tijd vliegen de hommelko ningen behalve rond de wilgen ook zwaar gonzend laag over de grond. De honinghaalsters hebben daar door henk van halm loeiende mannelijke grauwe wilg tegen de voor- Mannelijke katjes van de waterwilg met een arshemel honingbij een begin van een nest gemaakt, in een verlaten muizehol of iets derge lijks. waarin ze van was een ho ningpot hebben gemaakt, die ze voortdurend met honing vullen. Dat is hun mondvoorraad, en ook die van de larven, die moeten ko men uit de zes tot acht eitjes, die zo'n koningin heeft gelegd in een ander kommetje van was. Hommel larven zitten dus niet zoals bijelar ven allemaal in een apart celletje van een raat. Als de larven groeien en niet meer passen in de kom. vergroot de moeder deze tot een bolle cel. De nectar van de wilgekatjes ligt erg ondiep, niet in een lange kroon- buis of zo. Daarom kunnen vliegen met hun korte tong er ook bij. Die zijn dan ook altijd op de wilgekat jes te vinden, de grote bruine zweefvliegen, die op bijen lijken en daarom ..blinde bijen" worden ge noemd. de hommelachtige zwart met geel en witte hommelzweefvlie- gen en de bruin met gele boszweefvliegen. Heel veel komt de drekvlieg, een keurige naam voor de bruin behaarde strontvlieg die met name koeievlaaien frequen teert. Die komt niet alleen voor de nectar, heb ik gemerkt. Met een snelle uitval overmeestert ze ook kleine vliegen, die ze uitzuigt. Ook de wind De wilgen varen wel bij al die insek- tenvisitaties. Maar echt nodig heb ben de bomen die honingzulgers niet. Want als het een koude lente is en het vliegend gedierte het laat afweten, blijken de wilgen even goed door de wind bestoven te wor den. Het stuifmeel is droog genoeg om door de wind weggeblazen te kunnen worden en zo op de groene stampertjes van een vrouwelijke wilg te belanden. Die veranderen dan langzaamaan in dikke kruikjes, die in de voorzomer openbarsten en wit vlokkig zaadpluis de vrijheid geven. Dan zijn de wilgen al lang in blad en valt het zaad alleen maar op als het in vlokken door de wind wordt weggevoerd. Om te ontkie men. ergens aan een slootkant of op een opgespoten terrein, waar hele wilgenbossen ontstaan tot vermaak van de jeugd en vertier voor insekten ?eet erover denken en denken en .eling stond een echte, ouder- i Chinese mandarijn voor me. [de borst de oude talisman, dat ïste magische kwadraat, dat aan amulet het woord „magisch" [ontleend. zo sprak hij. dreigende de vin- fnaar mij gericht, „krijgt tot taak. we problemen te componeren op ji talisman. Gij hebt drie dagen de voegde hij eraan toe. „en i.Plotseling was hij ver ben. bekomen begon ik. Twee marte- e dagen lang wilde mij niets in- Maar de derde dag kwam de iratie. En ziehier enkele vruchten van. mogelijk zijn. Idem. dat ze gelijk en zo hoog mogelijk zijn. Probleem 2. Plaats in het vierkant de negen cijfers zodanig, dat de acht cijfersommen (als in het magische kwadraat) alle verschillend zijn. In fig. 2 is een poging hiertoe gedaan, maar helaas zijn twee der acht som men gelijk (9). V Neem I. Mij de talisman in de pnering roepend viel mij op (fig. dat. als men elke rij van drie i als één getal van drie cijfers Ihouwde. de sommen dier getal- a twee richtingen hetzelfde getal gaven: 492+357E16 £951 *438 1665. En nu wordt jaagd. de cijfers in het vierkant nig te plaatsen dat deze sommen jde drie getallen gelijk en zo klein De hoogste som moet hierbij zo laag mogelijk zijn. Probleem 3. Als probleem 2. doch de acht magische sommen moeten niet slechts verschillend zijn. doch bo vendien priemgetallen (ondeelbare getallen). Het spreekt vanzelf, dat de negen cijfers 1 tot en met 9 door negen, daarvan en onderling, ver schillende getallen moeten worden vervangen. Het hoogste priemgetal moet weer zo laag mogelijk zijn. Probleem 4. Als probleem 3 doch niet alleen de acht sommen doch ook de negen getallen moeten verschillend èn priemgetallen zijn. Voor juiste oplossingen van de vier problemen krijgt men onderschei denlijk 1. 2. 4 en 7 punten, dus maxi maal 14 punten Deze punten zijn bestemd voor onze doorlopende lad derwedstrijd waaraan iedere lezer kan deelnemen. De punten komen op uw persoonlijke kaart en zij blij ven altijd geldig. Bij meermalen in zenden stijgt uw puntentotaal zó ..Gij hebt drie dagen de tijd lang tot geen der andere ladderklim mers een hoger totaal heeft dan u en dan wint u de ladderprijs en begint weer onderaan met nul punten Wilt u voor deze puzzel een waarde ringscijfer geven (1 als laagste en 10 als hoogste waardering)? De oplossingen dienen uiterlijk vier weken na deze binnen te zijn bij mr G. van Vorden. postbus 58 te Eer beek Op briefkaart of briefomslag „Niet Piekeren maar Puzzelen 588 vermelden. In uw schrijven uw volle- Horizontaal. 1. voertuig. 3. voorwerp ter verlichting. 7. mikpunt. 10. gebo gen been. 12. hoenderachtige vogel. 15. water in N. Br.. 17. voertuig. 18. sportterm, 19. kleverige stof, 20. vochtig, 22. reeks. 23. lof. 24. titel (afk.), 26. wreedaard. 28. in houdsmaat (afk.). 29. Europeaan, 31. slingerplant. 33. voorvoegsel. 34. rund. 36. editie (afk.). 37. spijker, 40. plezier. 42. voorzetsel. 43. wapen. 45. overblijfsel bij verbranding. 46. vod. 47. waterblaasje. 48. muzieknoot. 50. water in Utrecht. 51. voertuig. 53. grondsoort. 55. welgevormd. 57. drukte. 60. bloeiwijze, 61. schaapka meel, 62. tooi. 63. meisjesnaam. Verticaal. 1. papegaai. 2. plooi. 4. algemeen kiesrecht (afk.). 5. tam. 6. voornemen. 7. muzieknoot. 8. grondsoort. 9. voegwoord. 11. roof dier. 13. latwerk, 14. tooi. 16. Rode Kruis (afk 18. koortswerend mid del. 21. duivenhok, 22. voorlichting. 23. lusthof. 24. lidwoord. 25. veerkracht. 27. oevergewas. 29. werp anker, 30. wolvlokje. 32. inwendig orgaan. 33. insektenetend zoogdier, 35. tijdperk. 38. bloedhuis. 39. onder richt. 41. boom. 42. vrucht. 44. steenvrucht. 46. rivier in Siberië. 47. danspartij. 49. koppelriem voor ja gershonden. 50. maanstand, 52. ge- sneden steen. 54. koor. 56. voor. 57. volgens anderen (afk.), 58. rondhout, 59. muzieknoot. Oplossing t'm woensdag a.s. per brief kaart zenden aan: Trouw/kwartet, Postbus 855, Amsterdam. Linksboven vermelden: weckendpuzzcl. Oplossing van vorige puzzel. Hor. 1. melange. 7. pergola. 13. ikat, 14. adder. 16 Amos. 17. re. 19. te. 20. ert, 21. br., 22. Rp.. 23. arrest. 26. premie. 28. enten. 30. Artël. 31. e.k., 33. tegendeel. 35. eg. 36. lek. 38 re. 39. ss.. 40. ale, 41. ram. 42. norit. 43. erg. 44. mes. 45. as. 46. ar. 48. eer. 50. en, 51. alliantie. 55. r.i., 56. traan. 57. eigen. 59. ingang. 62. eervol. 64. Se., 65. Bt66. pon. 68. Ld.. 69. mi. 70. semi. 72. deren, 74. eden. 76. enteren, 77. storing. Vert 1. mirabel. 2. eker, 3. la. 4. attent. 5 ga. 6. Ede, 7. pet. 8. er, 9. gareel. 10. om. 11. lbri, 12. asperge. 15. dra. 19. ester. 21. bries, 24. re. 25. tegenslag. 26. prestatie. 27. m.l29. Ne.. 30. ad. 32. keren. 34. noria. 35. elger, 37. kas. 40. are. 44. melisse, 45. alant, 47. Rigel, 49. rilling. 51. Arabië, 52 in. 53. Ne.. 54. eerder. 56. tg.. 58. N.V., 60. neen, 61. tor. 63. omen. 66. pen. 67. nes. 71. mt.. 72. de. 73. N.T., 75. d.i. De prijswinnaars van de vorige puzzel waren: de heer G. P. van Breda. Hendrick Stactsweg 597. Rotterdam; mevrouw N. de Winter-v. d. Berg. Julianastraat 66. Poeldijk: de heer R. Jonker, Kul- nioesstraat 273, Apeldoorn De damsport heeft een enorm verlies geleden. Begin maart is op JAmmön 33-jarige leeftijd in zijn woonplaats Riga overleden oud- UallllllCll wereldkampioen Andris Andreiko. - 3 )r de zoveelste keer werd ik al puzzelende gefascineerd door [kleine magische kwadraat van negen cijfers, die, drie aan drie izontaal, vertikaal en diagonaal gesommeerd, de gelijke som jtpleveren. Dit kleine ding heeft reeds een machtige litteratuur ketend. Gezocht werden negen getallen wier gelijke sommen- i-drie een priemgetal waren; naar negen getallen die alle adraten waren, enz. enz. Andreikowerd op 17 oktober 1942 te Riga geboren. Als 16-jarige al nam hij met succes deel aan de halve finales van het kampioenschap van de Sow- jet-Unie. in 1960 eiste hij in de finale een vierde plaats op. Het jaar daarop veroverde hij de eerste titel. Hierna ging het crescendo met zijn presta ties, alle titels die hij wenste te bezit ten werden door hem ook daadwerke lijk behaald: de Europese titel, de wereldtitel, de internationale groot meestertitel enz. Ondanks het feit dat Andreiko bij sommigen bekend stond als een min der sympathieke tegenstander (fel, soms wat onbeheerst, nare bijgelui den makend). Buiten de speelzaal was hij een grapjas, maar bovenal een persoonlijkheid waar men niet omheen kon. Als postuum eerbetoon volgt hier een partij uit het vierde Brinta toernooi, dat door Andreiko werd gewonnen voor o m. Roozenburg. Koeperman Baba Sy. Sijbrands. Wiersma. En Tsjegolew. Ik heb gekozen zijn partij uit de derde ronde, tegen zijn landgenoot Tsjegolew. In deze partij beantwoordt Andreiko de Bizotva- riant van zijn opponent zeer onderne mend (een nieuwtje) en de partij groeit uit tot een der mooiste ooit gespeeld. WIT: Andreiko ZWART. Tsjegolew 1. 34—30 20—25 2. 30—24 19x30 3. 35x24 18—22 4. 33—29 14—20 5. 38—33 10—14 6. 42—38 16—21. Tegenwoordig wordt er altijd met 6. 32—28 16—21 voort gezet. zie hiervoor bijvoorbeeld Goudt-Wiersma en Van Westerloo- Drost. kampioenschap Nederland' 1974 tiende ronde. Toch is deze ope ning minder in zwang dan eigenlijk wel zou moeten, maar men vindt het zeker te riskant. 7. 31—26 11—16 8. 37—31 de beste! 821—27 9. 32x21 16x27 10. 38—32. Terecht wil wit de grote afwikkeling (14—19) 40—35 (19x30) 35x24 (27—32) enz. niet toela ten daar hem dan een minder goede stelling overblijft. 10. 27x38 11. 43x32 14—19 gaat tot een uitputtings- tactiek over. 12. 40—35 19x30 13. 35x24 9—14 14. 4510 3—9 15. 4813 14—19 16. 40—35 19x30 17. 35x24 de damzet door 16. 29—23 verliest door 4—10.17. 9—14 18. 4440 49 zie diagram. 19. 5015 een belangrijke fout zoals zo dadelijk zal blijken: beter was 40—34 dat ervoor zorgt dat 14-19 niet meer mogelijk is door 29—23, terwijl na 12—18 20. 32—28 het gevaar ook is geweken, daar 14—19 nu weer wordt verhinderd door 28—23 gevolgd door 26—21. Verder uitstellen van de aan val op schijf 24 is noodzakelijk en wit kan het veld 23 onder controle krij gen met uitstekend spel. 19. 14—19 20. 40—35 19x30 21. 35x24 9—14 22. 49—41 13—18! staan. Ogenschijnlijk heeft wit beter spel. maar in feite heeft juist zwart het gemakkelijker, voornamelijk door wits zwakke korte vleugel. 33. 41—37 12—17 34 46—41 11—16 35 41—36 7—11! 36. 37—31. Op 38—33 volgt (17—21) en de dreiging (25—30) enz is niet meer tegen te gaan. omdat zwart op 28—22 eenvoudig wint door b.v. (1—7 en 2—8). 36 1—6! 37. 47—42 17—22 38. 28x17 11x22 39. 39—33 19—24! 40. 45—40? Met 33—28 (22x33) 27—21 (16x27) 31x13 (24—30) 29x18 (30xX39) 38x29 kan wit zich nog goede remisekansen ver schaffen. In de partij wordt het nu wel erg moeilijk. I UI ■I 0 0 9 0 Q 9 G 0 IQ Q 0 0 0- 0 0 0 0 0 G Q V 0 s 9 9 9 01 9 G O 0 Zwart verandert van tactiek cn gaat nu het witte centrum omsingelen. Nu wit schijf 49 heeft opgespeeld is dit zeer kansrijk. 23 43—38 14—19 24 24x13 8x19 25. 39—34 6—11 26. 44—39 19—23! 27. 31—27 22x31 28. 26x37. Dit is zonder meer beter dan 36x27. 28. 17—22 29. 37—31 5—10 30. 31—27 22x31 31. 36x27 10—14 32. 33—28 14—19. Er is nu een moeilijk te taxeren stelling ont- 40. 24—30 41. 42—37 30x28 42. 40—35 23x34 43. 32x12 34—39 44. 27x18 39—44 45. 18—13 44—49 46. 37—32 25—30 47. 35x24 20x29 48. 12—7 2x11 49. 13—9. Nog ligt remise binnen wits bereik wanneer zwart niet goed zou opletten, maar dit eindspel is Andrei ko wel toevertrouwd. 49. 4940! de genadestoot. 50. 31—27 2933 51. 38x29 40x37! 52. 27—22 11—17 53 22x11 6x17 54. 94 37—26 en wit geeft zich gewonnen. Een prachtige partij waar nog veel meer ruimte in deze kolom zou kunnen worden besteed. FRANK DROST Partijspelers staan een beetje sceptisch tegenover hulpmatpro- blemen. Het echte vechten in het schaakspel komt immers daarbij niet aan de orde. In deze bijzondere soort van pro bleemschaak gaat het erom, zulk een samenwerking tussen de witte en zwarte stukken tot stand te brengen dat het matbeeld in het vereiste aantal zetten bereikt kan worden. Gewoonlijk hebben de hulpmat- problemen twee oplossingen: de ene keer begint wit. de andere keer zwart. De beide oplossingen hebben dan een samenhang. In het volgende hulpmat van de Nederlandse componist Ten Cate ontstaan twee analoge mat- beelden. Dus een zogenaamde echo. P. TEN CATE ..Probleemblad" 1962. dige naam en adres in blokletters bekend maken. Ook als u in lange tijd niet inzond eventuele naams- en/of adreswijzigingen uitdrukkelijk opgeven. Hartelijk welkom zijn uw opmerkin gen. suggesties, kritiek en smakelij ke toevoegsels. En als u wat te vra gen heeft (bijvoorbeeld uw punten totaal). dan gaarne een maagdelijk zegeltje van 50 cent insluiten (of meer als tante Pos weer honger heeft i. mr. G. van Vorden Hulpmat in twee zetten. Europa-team-kampioen schap. Hopelijk zal ik de volgende week iets kunnen berichten vanuit Athene, waar de match Griekenland- Bondsrepubliek Duitsland plaats vindt in de voorronde van het Euro pees teamkampioenschap, waarin ook Spanje en Israël meedoen. Dit maal een partij uit een andere voor- rondegroep. die door Tsjechoslowa- kije gewonnen werd vóór Zweden en Polen. Aljechin-verdediging. OKNSTEIN (Zweden) SMIDT (Polen) I. e l Pf6 2. e5 Pd5 3. d l d6 4. Pf3 Lg t 5. Lc2 c6 6. 0—0 Le7 7. h3 Lh5 8. c4 PI.6 9. Pc3 oo 10. Le3 d5. De oudere voort zetting Pc6 is wegens 11. ed cd 12. d5! ongunstig. 11. b3!? Gebruikelijk is 11. c5 Lf3: 12. Lf3: Pc4 13. Lf4! of zelfs 12 gf!? De tekstzet is nauwelijks ster- ker.l l. dc4 12. bc4 Pc6 13. g4 Lg6 14. Di»3 a6? Te passief. Het pionoffer Pa5!? 15. Db5 Pbc4: 16. Lc4 c6 17. Da4 b5 18. Pb5: Pc4: zou wel toerei kend zijn voor een gelijke stelling. Ook 14. f6 kwam in aanmerking. 15. al a5 16. d5 edS? Hier moest stellig Pb4 gebeuren. 17. cd Ph4 18. Lb6: cl» 19. d6 Lg5 20. Pg5:! Lc2 21. Dc4 Tc8 22. PdS! Tel: 23. Pe7* Kh8 24. Lc4: Pc6 (Ld3 25 Tfcl enz) 25. Pf7:* Tf7: 26. Pt 6:! Dh4. Op Dd7 zou 27 e6 volgen. Zwart probeert het met eeuwig schaak.27. Lf7: Dh.3: diagram 2. Stelling voor 28. Ta3! 28. Ta.3! Een toren vooreen tempo' Na Da3 is 29 d7 en na Dg4:t 29. Tg3 het antwoord. 28Ld3 29. Td3: Dd3: 30. e6 Dc4. 31. Po5! En nu een paard voor een ander tempo. Zwart gaf 't op. Ih een jeugdtoernooi in Zweden werd de volgende aanvalspartij gespeeld: Rcti-Systecm. DOUCET (Frankrijk)-ANDERSSON (Zweden) 1Pf3 g6 2. g.3 Lg? 3. Lg2 Pf6 4. 0—0 0—O 5. <13 d5 6. Pbd2 Pc6 (c5!) 7. c3 e5 8. Dc2 De7 9. c4 de4 10. del h6?fa5!)7. c3e5 8. Dc2 De7 9. c4 del 10. del h6? (a5!) II. I»4! Td8 12. Tel Pc8 13. Pc4 Le6 II. Pr3 Pd6 15. Pdó Dd7? 16. LH6:! Ld5: 17 rdS Pb4: 18. cl» Lh6: 19. Pe5: Db5? 16. Lh6:! Ld5: 17. ed5 Pb4: 18. cb Lh6: 19. Pe5: DbS? 20. Pg6:! fg 21. Dg6:* Lg7 22. Te7 P.-8 23. Lh3 Td6 24. Lc6t Te6: 25. De6;t Kh8 26. 26 Tel Pf6 27. Tel! Dal (Pe4: 28. Dg6l 28. Thlt Ph7 29. Del Ddl* 30. Kg2. Zwart gaf 't op. OPLOSSING III LPMAT: 1 Lb7 Pf5 2 Ld5 mat Kd6 1 Lg7 Pc5 2 Le5 mat. LUDEK PACIIMAN

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1976 | | pagina 21