Hele avond Webern
toch iets te veel
Jubileum Bernhard
Droog in Thuiskomst
Nostalgie bi
Fats Domini
Ga nu in1976.
Want Amerika isjari;
eJ
Lorca speelt met
tijd en realiteit
'H
Friesch-Gromngsche Hypotheekbank AIV
8% pandbrieven 1976
per 1980/1987
Noordhollands Philharmonisch onder Vandernoot
Pinter ingehouden precies geregisseerd
Ik hou van jou
eigentijds maar
uitgekauwd spel
W -
(®f
Concert zonder flauwekul
„In vijf jaren tijds"
familie
Dagelijks
over de
KLEDING
n Met ingang van 22 maart
1976, is de koers van afgifte
van de
gesteld op 100%.
12 fantastische vakanties in
onze'AmerikaTourgids'76'v
MAANDAG 22 MAART 1976
KUNST
TROUW/K
door R. N. Degens
HAARLEM De Orkeststukken opus 6 en opus 10 van Anton Webern lijken tot de tophits van het
concertrepertoire te gaan behoren, wat zeer ongewoon is voor een muziek als deze die voor de
meeste concertbezoekers al sinds 1910 ontoegankelijk is. In zeer kort tijdsverloop hoorde ik ze dit
seizoen drie maal bij verschillende orkesten; wat tevens gelegenheid bood te constateren hoe slecht
zelfs beroepsmusici „nauwelijks aan de met Weberns stilte ontstegen" muziek overweg kunnen.
Het Noordhollands Philharmonisch
Orkest deed het vrijdagavond onder
André Vandernoot met veel ambitie
en. op gezag van zijn dirigent, met
veel luidruchtige expresiviteit. Luid
ruchtig in vergelijking dan met de
uiterst subtiele verschillen in
klankkleur en sterktegraad die. op
een laag geluidsniveau, hier al vol
doende zijn.
Dat Vandernoot en het orkest stevi
ger van leer trokken in de „Passacag-
lia voor orkest" opus 1 van Webern
was volkomen in overeenstemming
met het roman tisch-
expressionistische karakter van deze
muziek, waarin men zelfs nog een
vage echo van Brahms kan horen.
Het stuk dateert dan ook van 1908 en
er is nog geen enkele aanleiding om
het met „muziek van de stilte" te
kenschetsen, zoals in de programma
toelichting van vrijdagavond ge
beurde.
Aan de goede samenstelling van dit
geheel aan Webern gewijde program
ma (in de serie hedendaagse compo
nisten van het N.H. Philharmonisch)
kon men overigens Weberns ontwik
keling naar die muziek der stilte wel
afhoren, ook zijn meesterschap in het
beknopt formuleren van zijn muzika
le gedachten; zes of zeven minuten
voor één compositie is bij hem al heel
lang. Zodat met acht complete wer
ken het hele concert nog op een or
dentelijke tijd geëindigd was.
Bewonderenswaardig
Maar zelfs daarmee leek deze avond
in zijn totaliteit nog teveel van het
Anton Webern
goede. Want met alle respect voor de
aardige gedachte van zo'n „compo
nistenreeks" (H. Andriessen, Van
Delden, Bartók, Orff en Badings wa
ren vorige keren aan de beurt) is
Webern daarvoor een gevaarlijk
voor orkest op. 30 en de Symfonie op.
21 die als instrumentale stukken nog
op het programma stonden.
Bevredigender klonken de vocale
werken: Cantate nr. 1 en Cantate nr.
2 waarin Jeanette van Dijck en Ruud
van der Meer bewonderenswaardig
knap de soli vertolkten, en waarin
het Nederlands Kamerkoor trefzeker
en sonoor zijn aandeel bijdroeg. En
dank zij de kwaliteiten van dit koor
werd „Das Augenlicht" voor koor en
orkest wat uitvoering betreft het
hoogtepunt van dit concert.
Akoestiek
Een van de laatste in het Haarlemse
Concertgebouw, dat straks dicht
gaat voor een rigoureuze verbouwing
van de concertzaal met zijn veelge
roemde, maar volgens mij bijzonder
aanvechtbare akoestische kwalitei
ten. Ik heb deze avond op drie ver
schillende plaatsen in de zaal gezeten
(wat makkelijk kon met naar schat
ting nauwelijks honderd andere toe
hoorders) en weer overal dezelfde
hinderlijke lange nagalmtijd onder
vonden. Dat de orkestleden bang zijn
dat die met de verbouwing zal ver
dwijnen is begrijpelijk; met zo'n
galm speelt het lekker en er wordt
veel ongerechtigs gecamoufleerd.
Voor de luisteraars in de zaal is het
sluitstuk; zeker voor een orkest en soms niet te harden doordat alles
een dirigent die met deze muziek „doorelkaar loop". Zij maken een
weinig affiniteit bezitten. En dat was goede kans er met de komende res-
ondanks alle goede bedoelingen dui- tauratie op vooruit te gaan; tenzij er
delijk te horen. Ook in de Variaties stommiteiten worden begaan.
door André Rutten
NIJMEGEN Bernhard Droog is zaterdagavond, na de première in Nijmegen van Pinters
„Thuiskomst", in het eigen huis van de toneelgroep Theater in Arnhem gefêteerd, omdat hij dertig
jaar toneel speelt, waarvan 22 bij Theater De Gelderse Hoofdstad kende hem haar zilveren
legpenning toe, overhandigd door haar burgemeester.
Elise Hoomans. had namens het ge
zelschap en het stichtingsbestuur
iets geschreven, dat zij zelf „een
kryptogram. zelfs bijna een gedicht"
noemde. En dat was het ook. Een
verbaal meesterwerkje, waarin vele
rollen van Bernhard Droog virtuoos
door Dirkje Houtman
AMSTERDAM Het pro
grammaboekje vermeldt over
„Hou jij van mij of ik van jou",
de Nederlandse bwerking van
„The marriage gambol" van
Enid Rudd, „een spel waarbij
je jezelf herkent en toch
blijft lachen.Geen van bei
de is echter het geval.
Het betreft hier een echtpaar (ge
speeld door Luc Lutz en Simone
Roos kens), waarvan de man detecti
ve-boekjes schrijft, beroemd wordt
en zijn vrouw zegt te verlaten voor
een ander (de secretaresse ontbreekt
er nog maar aan). Rijkdom maakt
niet gelukkig, want dat waren zij
vroeger toch op hun etage-woning in
Amsterdam-Oost. Ten slotte krijgt
de man het gebruikelijke Inzicht dat
hij helemaal nog niet zo slecht af was
met zijn echtgenote en komt het tot
een grote verzoening.
Een verhaal dat menigeen zal aan
spreken, maar waarin niet ledereen
zich zal herkennen: kortom een ge
dramatiseerde beeldroman.
Het is een eigentijds maar uitge
kauwd gegeven, dat om nieuwe im
pulsen vraagt wil het nog blijven
boeien, hetgeen bij deze voorstelling
niet het geval was. Het geheel bleef
spanningsloos. voorspelbaar en ver
mengd met zouteloze grappen, het
eerste bedrijf had daardoor sterk in
gekort kunnen worden omdat twee
derde van de Inhoud louter bestond
uit expositie.
Simone Rooskens als het
kindvrouwtje kon van haar tekst
voor het merendeel bestaande uit
cllché's ook niet meer maken.
Haar optreden als „strijdbare"
vrouw kwam zo nu en dan tot uiting
in de worstelpartijen met haar
echtgenoot, welk schop- en sla werk
een lichte gêne veroorzaakte.
De komische talenten van Luc Lutz
werden nauwelijks aangesproken.
Deze stukkeuze is mij dan ook niet
geheel duidelijk, want een dergelijk
acteur verdient beter. Deze vrije pro-
duküe werd geregisseerd door Allan
Barlow en is tot en met 11 april te
zien in het Nieuwe de la Mar-theater.
beknopt en verrassend samen gere
gen waren, gecombineerd met een
karakteristiek van de acteur en de
mens daarachter.
„Gewoon een burgermannetje", zei
de acteur daarna van zichzelf, „een
man die graag gelukkig wil zijn in
zijn werk, in zijn gezin en in de na
tuur".
In dit (slechts summier weergegeven)
zelfportret ligt een aanknopingspunt
voor de manier, waarop hij in Pinters
„Thuiskomst" de vaderfiguur, Max,
speelt, al is dat zeer beslist geen
zelfportret. Bernhard Droog vierde
zijn dertigjarig jubileum, omdat hij
nu nog vooruit kijkt naar rollen die
hem wachten, terwijl vreesde hij, bij
zijn veertigjarig jubileum alleen nog
maar terug zal kijken. Pinters Max is
in dat stadium van alleen maar te
rugkijken. Hij wil zich alleen nog
maar herinneren, hoe gelukkig hij
geweest is met vrouw en kinderen.
Maar gaandeweg ontvalt hem, dat hij
een rauw soort banjeraar geweest is.
Gedegenereerd
Het blijkt uit zijn hondse aanvallen,
vooral tegen zijn inwonende broer
(een overprecieze beroepschauffeur,
schitterend gespeeld door Jan Goris-
sen). en de middelste van zijn zoons
(Edmond Classen). Het blijkt ook uit
wat die zoons geworden zijn. De
jongste (Guy Lavreysen) een achter
gebleven jongen, sloper van zijn vak,
door vader naar de boksschool ge
bracht, de middelste een welvarende
pooier, de oudste (Wikke Jongsma),
een steriele, levenloze professor in de
filosofie, die zijn jonge vrouw (Pauli
ne van Rhenen), die hij, na een huwe
lijk van zes jaar, even was komen
voorstellen, bij die mannen achter
laat. wetend dat zij haar voor eigen
genoegen zullen uitbuiten en met
haar lichaam een eigen inkomen zul
len laten verdienen. Een volstrekt
gedegenereerd stukje samenleving,
waarbinnen de oude vader klagend
beseft, dat het jonge vrouwtje hem
misschien te oud zal vinden.
Sympathieker
Bernhard Droog maakt de man men
selijker, begrijpelijker, zelfs sympa
thieker dan tien jaar geleden Guus
Hermus hem speelde. Hoewel daar
ook bij meespeelt, dat het stuk bij
deze tweede kennismaking niet de
schok van de eerste keer teweeg
brengt. René Lobo had het trouwens
tamelijk ingehouden-precies geregis
seerd. Het interieur, dat Jan Kie-
boom ontworpen had, tekende op een
niet opdringerige, maar wel tekenen
de manier het vervallen burgermi
lieu.
door Kees de Leeuw
Lorca's „In vijf jaren tijds": Willem Paul Edelman als harlekijn, Jan van
Eijndthoven als Paljas.
door André Rutten
ARNHEM De Spaanse schrijver Frederico Garcia Lorca noemt
zijn toneelspel „In vijf jaren tijds" zelf „een legende van de tijd".
Het is ook een verdichtsel van de werkelijkheid. In beide op
zichten is het fascinerend, zoals blijkt uit de heldere voorstelling,
die Elise Hoomans er, in de vertaling van Dolf Verspoor, met een
groep spelers van Theater voor de kleine zaal van gemaakt heeft.
De voorstelling duurt, met de pauze
mee, tweeëneenhalf uur. Aan het be
gin slaat de klok zes uur, aan het
einde ook. Het tweede bedrijf heet
vijf jaar later te spelen dan het
eerste, maar toch is er in werkelijk
heid geen tijd verstreken, is de hele
voorstelling de uitdijing van één
ogenblik, waarin heden, verleden en
toekomst in de verbeelding samenge
bald zijn.
In de verbeelding van de centrale
figuur, die aangeduid wordt als „de
jonge man", die er, in de interpretatie
van Elise Hoomans, tegelijkertijd in
vier andere fasen van zijn leven is: als
„de oude man", „de vriend" (adoles
cent) en „de tweede vriend" (kind).
Hoofdmotieven zijn de liefde waar
door de vrouw in verschillende, in
elkaar overgaande verschijningsvor
men, in het spel optreedt en de
dood een paar keer verschijnt een
pas gestorven kind, de eerste keer in
gezelschap van een kat, die door kin
deren met stenen doodgekogeld is,
zoals aan het slot weer gebeurt.
Onvoldoende
Deze verstandelijke uitleg doet on
voldoende recht aan het stuk, dat
zich tot de verbeelding en gevoel
richt in een bijzonder mooie taal en
ln een reeks helder bewegende beel
den, waarin verwondering, hoop,
angst, verdriet, weemoed op een fas
cinerende manier met elkaar verwe
ven zijn ook in de figuren zelf, die
deels als marionet, harlekijn, paljas,
masker terugkeren.
De hier aangeduide indrukken zijn
gebaseerd op de integere, boeiende
voorstelling. Toch is die gemakkelij
ker toegankelijk voor wie de tekst
gelezen heeft (in het tweede deel van
Lorca's toneelwerk in de vertaling
van Dolf Verspoor, uitg. Van Ditmar
paperback).
DEN HAAG Voor een uitverkocht Congresgebouw t
dagnacht in Den Haag Fats Domino and his band
Domino, afkomstig uit New Orleans, waar hij Over1
steeds woont, maakt er een gewoonte van om eens in
jaar een bezoek te brengen aan het vaste land van Euroj
fans duidelijk te maken, dat hij er nog steeds is.
Die fans, voornamelijk veertigers,
waren in grote getale gekomen om
hun ster toe te juichen. Kortom, een
dankbaar publiek om voor te spelen.
Als er iemand is, die zijn stempel
heeft gedrukt op de muziek uit de
Jaren '40 dan is dat wel Fats Domino
geweest. Een man, die simpele mu
ziek maakt, gebaseerd op een al even
eenvoudig akkoordenschema, maar
die er wel voor gezorgd heeft, dat de
rhythm-and-blues toegankelijker
werd voor een groter publiek.
Begonnen in 1949 met zijn eerste
plaat „The Fat Man" legde hij zo
voor de jaren daarop de basis voor
een reeks van hits, die ook nu nog het
aanhoren waard zijn en met recht
„goud van oud" genoemd mogen
worden. En het was juist voor die
oude nummers dat het publiek was
gekomen, want iets nieuws is van
hem niet meer te verwachten. De
laatste jaren heeft deze man geen
plaat meer gemaakt en op de concer
ten die hij nu nog geeft siert de
nostalgie dan ook hoogtij. Wie dat
goed in zijn achterhoofd houdt, zal
niet bedrogen uitkomen en waar voor
zijn geld krijgen. Dat was ook zater
dagnacht het geval.
Natuurgetrouw
Bijgestaan door een negen man tel
lende begeleidingsgroep onder aan
voering van zijn arrangeur Dave
Bartholomew ging Fats aan de vleu
gel in een hoog tempo van start met
het ten gehore brengen van zijn oude
hits. Hits die zo natuurgetrouw mo
gelijk worden gespeeld en waarbij
nauwelijks ruimte wordt gelaten
voor enige variatie. Het is een recept,
dat er bij zijn oude fans ingaat als
koek getuige het feit dat elke inzet
van een oud nummer met gejuich
werd begroet.
I'm walking, Blue Monday, Let the
four winds blow, My girl Josephine,
Be my guest (zijn eerste grote hit uit
1959), Walking to New Orl j
best verkochte plaat Bli
het kwam er allemaal soe s
zien zonder veel moeite
nog een toegift en klaar
Verder geen flauwe kul.
Het publiek had gekreget
voor kwam en wie iets
wachtte, had in feite bet
weten, want zoals gezegd
soort concerten de nostal
en gaat het er alleen maai j]
zien en te horen of Fat i
allemaal kan. En dat koiï,
meer, maar ook beslist nl<
Amsterdam Arnhem E>ndhoven - Enschede s-C'awenhage Groningen Rotterdam Utrecht
Bezoek Amerika en vier het 200-jarig bestaan van de
Verenigde Staten. Feest met de Amerikanen. Elk dorp, 'i N J
iedere stad heeft zo zijn eigen festiviteiten dit jaar. En u A*
bent van harte welkom!
Ontdek het overweldigende Amerika - en laat Pan Am
uw kundige gids zijn.
De Niagara watervallen - het landelijke Virginia -
Laredo en het Wilde Westen - New Orleans - Cape
Canavaral - Plymouth Rock - Disneyland en nog veel
meer.
Pan Am heeft een gids van 24 pagina's voor u, v
prachtige kleurenfoto's. Al die bezienswaardige
plaatsen, die u juist in dit historisch jaar moet gaat
staan erin.
U kunt het eens op uw gemak bekijken, als ufci
Amerika Tourgids '76 bestelt met onderstaande li
coupon. Maar doe het wel gauw, want 1976 is hê>t
voor een vakantie in Amerika. Plak de coupon o|d
briefkaart en stuur 'm op naar Pan Am World Ainf
Leidseplein 25, Amsterdam.
