Belangstelling voor zelf
nuziek maken groeit
Seine in
■stereo land
lelanstelling voor de amateuristische muziekbeoe-
tig is de laatste jaren sterk groeiend. Wat zo'n
tig jaar terug nog was voorbehouden aan de happy
die zich de aanschaf van een instrument kon
orloven en bovendien in staat waren de wekelijkse
ïingen aan de particuliere leraar te voldoen, blijkt
oor iedereen haalbaar te zijn.
is een geheel onbeschermd be
roep. Zomaar lukraak naar een
leraar stappen houdt dus risi
co's in.
Anders kan het ook. Door bij
voorbeeld eens bij een vande
150 stedelijke muziekscholen
te gaan informeren. Die zijn
omdat ze zwaar gesubsideerd
worden veel goedkoper (250
tot 400 gulden per jaar en elke
week een les van een uur), heb
ben gekwalificeerde leerkrach
ten in dienst (met conservatori
umopleiding) en geven boven
dien les in groepsverband.
Peter Jense, hoofd van de af-
deing algemene muzikale vor
ming van de Rotterdamse mu
ziekschool daarover: „hoewel
individueel onderwijs mogelijk
is, geven wij de voorkeur aan
lessen in groepjes van vier tot
zes leerlingen. In de praktijk is
gebleken, dat die stimuleren-
der werken, vooral omdat er
een vorm van samenspel tot
stand komt. De leerlingen leren
er ook beter prestaties beoor
delen, ook hun eigen. Dat dit
systeem wordt gewaardeerd,
blijkt wel uit het feit, dat het
verloop bij deze cursussen veel
geringer is dan dat bij de indi
viduele lessen."
'zijn kinderen een instru-
wil leren bespelen, hoeft
dlang niet meer alléén te
om de status binnen de
van buren en familie,
het kind, dat vlotweg een
>e oefening van Duvernoy
ijn mouw riedelt, is geen
ïm meer.
en meer is zelf musiceren
ïormaal onderdeel van de
eding geworden. Al op de
erschool krijgt de jeugd er
te maken, onder meer door
jespelen van een eenvou-
slaginstrumentje, waarop
composities kunnen wor-
gemaakt. Ook op de ba-
hool wordt aan muziek ge-
zij het in nog te beperkte
(al is het al veel meer dan
uurtje plichtmatig zingen
vroeger).
om; muziek is er bij gaan
n en wordt niet langer
beschouwd als een lief-
erij voor alleen maar
maar als een vak, waar
de creativiteit van het
naar buiten kan worden
aid en dat dus thuishoort
et lesrooster.
leidingen
wat doe je nou als zo'n
meer wil dan dat weke-
lesuur alléén? Dan kén je
een particuliere muziekle-
gaan en verder individueel
;aan nemen. Maar behalve
dat een vrij dure zaak is
en-twintig gulden per uur
je er al gauw mee kwijt)
t het altijd de vraag of je
de goede hebt.
mrlijk, er zijn er velen, die
degelijke conservatorium-
lding achter de rug hebben,
r er zijn er ook, die die
»n, zelf vroeger wat lessen
>en gehad, zich wat eigen
ien gemaakt met de theo-
n dan het bordje „muziek-
tr" op hun deur spijkeren,
is niet strafbaar, want het
Commercie
In principe zijn op de muziek
scholen lessen met alle denkba
re instrumenten mogelijk.
Maar guitaar en dwarsfluit
springen er zeer duidelijk uit
met het gevolg, dat er op de
meeste scholen lange
wachtlijsten voor zijn.
Peter Jense: „Die belangstel
ling wisselt nogal eens, en
wordt vaak direct beïnvloed
door de commercie. Als er een
serie populaire guitaar-platen
op de markt komt, ontstaat er
gelijk meer vraag naar guitaar-
lessen. En als Thijs van Leer
successen behaalt wil iedereen
ineens fluit spelen. Een rol spe
len ook de kosten van het in
strument thuis. Betaal je voor
een studieguitaar zo'n 200 gul
den en voor een dwarsfluit een
kleine 500 gulden, een eenvou
dige studie-piano kost al gauw
2500 tot 3000 gulden. Dat
vormt natuurlijk ook al gauw
een barrière, al is de invloed
veel geringer dan die van de
commercie. Dat blijkt bij voor
beeld uit de laatste jaren
enorm gestegen vraag naar les
sen op het elektronisch orgel,
dat toch ook niet bepaald een
goedkoop instrument is. Er zijn
importeurs, die er vorig jaar
meer dan 15000 van hebben
verkocht."
Zelf componeren
Behalve aan de noodzakelijke
theorie en de technische vaar
digheid, wordt op de scholen
veel aandacht geschonken aan
de ontwikkeling van de creati
viteit van de leerling. Het ma
ken van eigen composities
vormt een wezenlijk onderdeel
van de cursussen en wordt ook
gestimuleerd.
Jense: „Van dat starre muziek
onderwijs, zijn we afgestapt en
het blijkt, dat de cursisten dat
op prijs stellen. Dat geldt niet
alleen voor de jongeren, trou
wens, tijdens de lessen verva
gen de leeftijdsgrenzen. De ge
pensioneerde ambtenaar fan
taseert even hard mee als de
scholier van negen."
Dat kan, omdat op de
scholen geen grenzen worden
gesteld. Alleen soms ten aan
zien van de minimum-leeftijd.
Zo kan men op de Rotterdamse
school pas beginnen als men
negen is. In principe kan men
dan net zo lang doorgaan als
men wil, maar de praktijk wijst
uit, dat de meesten nooit lan
ger lessen dan zo'n negen jaar.
Jense over de leeftijdsopbouw:
„het gros van de leerlingen zit
in de leeftijdsgroep van het ba
sis- en middelbaar onderwijs.
Maar ouderen zijn er ook. We
zouden het ook toejuichen
wanneer die leeftijdsopbouw
werd verruimd. We denken bij
voorbeeld aan de grote groep
van de veertigers, mensen die
net uit de kinderen zijn, zelf
vroeger niet in de gelegenheid
zijn geweest muzieklessen te
volgen en best wat tijd zouden
willen vrijmaken om een in
strument te leren bespelen. Ik
geloof, dat we ons vooral ook
op die categorie moeten gaan
richten."
Opvallend noemt Jense het ge
ringe verloop. Volgens hem
komt dat doordat de meeste
kinderen al gezeefd zijn voor zij
zich laten inschrijven. Op de
basisschool hebben zij al wat
muziekonderwijs gehad, zodat
ze al weten wat het is en aan
welk instrument ze de voor
keur geven. „De leerlingen, die
naar een muziekschool gaan
zijn al bij voorbaat gemoti
veerd".
Onderwijs
Overigens toont hij zich nog
maar weinig enthousiast over
de kwaliteit van het muziekon
derwijs op de basisscholen
(„een wat ontmoedigende situ
atie").
„Doordat op de meeste pedago
gische academies maar een mi
ni-pakket muziekonderwijs
wordt geboden aan de toekom
stige onderwijzers, blijken deze
later vaak niet in staat ver
antwoord les te geven".
In sommige plaatsen proberen
de muziekscholen deze leemte
op te vullen door eigen leer
krachten uit te lenen of deze
als adviseur aan de onderwijzer
toe te voegen. Maar dat blijft
lapwerk. Beter zou het, volgens
Jense, zijn, wanneer op de les
roosters van de onderwijzers
opleiding meer ruimte zou wor
den vrijgemaakt voor de muzi
kale vorming.
Een andere wens: meer gele
genheid op de basisscholen
voor het zelf bespelen van in
strumenten. „Op het ogenblik
ligt het accent vaak nog te veel
op de theorie. In Rotterdam
proberen wij dat om te buigen
door leerlingen (in de zgn.
oriëntatieklas) gedurende een
paar weken een instrument in
handen te geven, zodat ze er
ook in de praktijk mee kunnen
kennis maken. Want daar gaat
het tenslotte om: het kind
moet zélf wat kunnen doen".
precies weet wat het betekent: handbereik, anten-
mpedantie, signaal/ruisafstand, ingangssignaal,
arsdrukcompensatie, modulatie, rumble, wow flut*
wat zou zo'n HiFi- (of hifi, of hiFi) deskundige
hulp van ons nodig hebben,
ar wie niet het fijne begrijpt van uV, IHF, Ohm, dB
DIN en kHz, kan zich toch wel op een solide manier
High Fidelity stereo-installatie aanschaffen. Hij
ieki twee kanten op:
ook dat wie op een koopje uit
,is, moeilijk ook nog uitgebreide
'voorlichting aan huis kan ver
wachten. Neem in elk geval de
tijd, een paar maanden is wel
het minste.
Luidspreker
ene weg: onbekommerd
IZ[betrouwbaar lijkende win-
binnenstappen, een bedrag
men dat men wil besteden,
ian eens kijken wat er ge-
rt. Dat bedrag zal dan wel
de duizend gulden cirkelen.
Ier de duizend gulden is
t wat moois te krijgen, maar
zal men in het algemeen op
pjes moeten lopen. Boven
luizend gulden is van alles
gelijk, tot vele duizenden
Toch is niet alles wat duur
•er se het beste - vraag dat
Consumentenbond maar.
heeft de afgelopen jaren op
gebied van geluidsweerga-
reel onderzocht,
goede handelaar heeft een
ne keus; één merk in huis
-J de rest afkammen - dat
ijnt nog voor te komen,
ar in dat geval kan de koper
h beter eerst maar ergens
Ws zijn licht gaan opste-
Overigens zal er wel geen
kei bestaan waar het com-
aanbod te zien en te ho
ls: er zijn in Nederland al-
i al meer dan honderd ver-
'ul diende platenspelers te
P!
e góede handelaar zal, als hij
t u het terrein heeft afgeba-
'd, een paar mogelijkheden
aa*n zien en vooral laten ho-
3E
ren. Daarna zal hij u voorstel
len, eens bij u thuis te komen
met verschillende luidsprekers
en verdere apparatuur. Want
geluid in de winkel is niet het
zelfde als geluid in uw huis
kamer.
Detweedeweg: eersteenhele-
boel aan de weet komen, een
paar stereovakbladen kopen,
de Hifi Stereo Koopgids voor
een tientje halen..(die zal nu
uitverkocht zijn, wellicht komt
er in het najaar een nieuwe
druk), advertenties lezen, prij
zen vergelijken, winkel in en
winkel uit lopen, met vrienden
praten, mogelijkheden op een
rijtje zetten, onmogelijkheden
wegschrappen, hier een tuner
kopen, daar een paar fijne
boxen, de rest in een derde
zaak, en dan met een paar me
ter extra snoer de zaak aan
elkaar koppelen.
Die wég is moeilijker en zeker
langer dan de eerste weg. De
beloning: u doet een aardige
hoeveelheid technische kennis
op, en het kan een lieve cent in
uw voordeel schelen. De prij
zen lopen bij dit soort artikelen
nogal uiteen. Oppassen gebla
zen: soms hebben kleine ver
schillen in kwaliteit of uitvoe
ring grote gevolgen. Nadeel is
Er zijn vele honderden ver
schillende luidsprekers in de
handel. De Consumentenbond
heeft eens 53 boxen onder
zocht, de goedkoopste kwam
op bijna 200 gulden per paar,
de duurste op 1400 gulden,
maar meer dan de helft.vol
deed helemaal niet omdat de
geluidsweergave weinig na
tuurgetrouw was. Kleine luid
sprekers deden het niet per de
finitie minder goed dan grote.
Dus: luisteren en vergelijken!
Deskundigen raden weieens
aan, bij het kopen van Hifi ap
paratuur met boxen te begin
nen. Zeker een derde deel van
het budget moet aan die boxen
worden besteed: bij een paar
boxen van zeg 400 gulden zult u
in totaal dus ongeveer op 1200
gulden uitkomen.Waarom?
Omdat de verschillende onder
delen van uw installatie een
beetje op elkaar afgestemd
moeten zijn. Het heeft weinig
zin, een kostbare versterker te
gebruiken om een paar flut
boxjes te bedienen. Maar een
paar dure boxen, verbonden
met een platenspeler die veel
ruis en dreun veroorzaakt, of
met een al te simpel element,
dat is ook geen gehoor. En ook
om technische redenen kan
niet alles met alles verbonden
worden. Iemand met een ver
sterker van 15 Watt moet geen
luidsprekers van 40 Watt heb
ben; het maximaal vermogen
van de boxen moet ongeveer
overeenkomen met het maxi
male uitgangsvermogen van de
versterker, anders brandt de
boel door.
Platenspeler
Boxen kan men overal wel er
gens kwijt, maar de grotere ap
paraten vragen ruimte. Eerst
de in uw geval mogelijke afme
tingen noteren dus, van platen
speler, versterker en eventueel
tuner, (of van een combinatie
van deze, maar daarover
straks). Denk om de achter-
ruimte, nodig voor snoeren en
voor de stofkap, die als het
even kan aan de platenspe
ler vast moet zitten. Die kap is
bijzonder belangrijk: stof is een
vijand van plaat en element.
De kap moet gesloten blijven
ook bij het spelen.
Toonaf wij kingen als wow en
flutter („Jengel") moeten zo
klein mogelijk zijn. bijv. 0,2
procent of minder. Maar rum
ble (dreun van de draaitafel)
wordt weer uitgedrukt in een
getal dat zo hoog mogelijk
moet zijn, meer dan 45 dB. Een
zwaar draaiplateau is gunstig,
zeker bij tussenwiel- of snaar-
aandrijving (bijv. 2 kg.). De
laatste tijd zijn er ook appara
ten met een rechtstreekse aan
drijving, die elektronisch ge
corrigeerd wordt; de schijf kan
dan wat lichter uitvallen. Vaak
vergeten tip: de platenspeler
moet netjes waterpas staan.
Element
Voorin de pickup-arm zit het
element, een wondertje van
techniek, vroeger vaak van
kristal of keramisch. Beter,
want zuiverder geluid gevende,
is het magnetisch-dynamische
element, dat is niet goedkoop
dat kan variëren van 35 tot
50 gulden tot het tienvoudige
van dat bedrag. Ook hier geldt
weer dat dure platenspelers het
best met dure elementen kun
nen worden toegerust, en de
gewone platenspelers toe kun
nen met een magnetisch ele
ment van bijv. honderd gulden.
Afstemmer
Afstemmer, ontvanger, tuner,
vroeger zeiden we: de radio. De
meeste ontvangers kunnen zo
wel AM- als FM-
radioprogramma's ontvangen.
Wie het echt over HiFi heeft,
moet FM-stereo hebben. Met
FM kan men ten eerste meer
zwakke zenders beluisteren,
ten tweede stoorgeluiden on
derdrukken en ten derde stere-
ofonisch ontvangen. Ook hier
een paar getallen om te ont
houden bij het kopen: gewen
ste signaalruisverhouding min
stens 50 dB, selectiviteit idem,
kanaalscheiding 40 dB in de
middenfrequenties. Denk er
aan dat een speciale FM-
antenne nodig is.
Bandrecorder
De meeste bandapparaten heb
ben tegenwoordig vier sporen
en twee of drie snelheden. Hoe
hoger de bandsnelheid en hoe
smaller de spleet in de opname-
en weergavekop, hoe beter de
weergave van de hoge tonen.
Versterkers
De versterker is het technische
hart van de hele installatie. De
vraag die zich in de praktijk
het meeste voordoet is: moet
het een aparte versterker en
een aparte ontvanger worden,
of gecombineerd in één appa
raat? Gecombineerd heeft
twee voordelen: de prijs en de
ruimtebesparing. Apart heeft
ook twee voordelen: soms de
kwaliteit, en verder de moge
lijkheid om één van beide com
ponenten later te vervangen
als er een nieuw snufje op de
markt is. Ook de platenspeler
kan in die combinatie worden
opgenomen; er zijn een aantal
van dergelijke compact-
installaties in de handel, in de
regel compleet met t)oxen.
Zowat elke moderne hifi-
versterker en ontvanger heeft
uitgangen voor hoofdtelefoon.
Een goede hooftelefoon is licht
en makkelijk te dragen. Al be
neden de honderd gulden zijn
heel goede te koop.
Ten slotte terug naar de
kamer. Voor versterker-ont
vanger-
platenspeler/bandrecorder
hebt u ruimte gevonden, voor
uw platen en banden ook, nu
de boxen nog. Daar bestaan
veel verhalen over en dat bete
kent dat er geen antwoord is
dat voor elke situatie geldt. El
ke kamer heeft namelijk zijn
geluidsklimaat, en u kunt ook
niet overal gaan zitten waar u
wilt. Als het even kan. blijf
mei. uw boxen een beetje uit de
buurt van de kamerhoeken en
zet de boxen liever ook niet op
de grond pal tegen de muur.
Halverwege aan de muur han
gen kan best, vrij op de grond
ook. En verder: experimen
teren!
