Leren van fouten bij
ontwikkelingshulp
dichtbij
_)mentaar Jaap van Soest vindt eigen belang niet verkeerd
van Breda
Een onvolledig proces: de zelf
moordexpeditie der Molukkers.
LOSSE
NUMMERS
f2,25/
voorziet
ilijkheden
verhuizing
het weer
Voorlopig nog koud
weerrapporten
M
Tanzania krijgt 65 miljoen gulden ontwikkelingshulp
oudega toch niet de kou in
speelgoedman
vogelvrienden
w AG 17 MAART 1976
BINNENLAND
TROUW/KWARTET 5
zijn dat het pleidooi van de
Kerken tot vrijlating van de
t? Breda politiek gesproken op
te gelukkig moment gekomen
S terwijl politici de emoties
23 cn paar te verwachten en te
ontwikkelingen al voor-
•-Smet deze brief aanleiding kan
geven voor nóg meer emoties,
freest waar zijn. maar toch mag
V/ je Raad van Kerken kwalijk
hij heeft gesproken. De raad
Sedaan omdat de leden meen-
teten spreken (de argumenten
okfcijn 'n brief terug te vinden)
trrtde kwestie nog steeds actueel
Ie stilte van de laatste jaren
kwestie krijgt allengs een
;er en gespannen karakter.
:t een goed geheugen voor de
deze rubriek in de loop der
et niet verbazen dat wij ons in
tic en conclusie aansluiten bij
an de Raad van Kerken. Straf
het karakter van wraakneming
unnen wij in alle oprechtheid
ik toepassen op onze houding
:e van de Drie van Breda? Wij
op een of andere manier, 31
-^oorlog, op dit punt met onszelf
ie moeten komen.
:lijk dat door de vrijlating van
psychische schade zal worden
aan enkele van hun slachtof-
Jji reel dat er zijn weten wij niet
ii k doet dat getal er ook niet zo
rj Geen mens mag verdriet of
-v n een afhandeling van deze
R cn.
die hier bang voor zijn, zou-
willen voorhouden wat Abel
r' (zelf een jood, zelf een slacht-
Mj het concentratiekamp) in onze
27 januari van dit jaar schreef:
het, „wij" in de eerste plaats,
in iedere wreedheid hebben te
_4i. Waarom? Omdat dit de eni-
tot onze (let wel: „onze")-
')n
den van premier Wilson van
is eerder bewerkstelligd door
tie in zijn eigen partij dan door
oppositie in het parlement.
fse socialistische regeringspartij
(weliswaar over een vliesdunne
:id in het parlement, maar
nogal wat nationalistische par-
Wales en Schotland) kans
:zien tot het parlement door te
unnen de conservatieven on-
Ig van mevrouw Thatcher daar
iets tegenover stellen.
Engelse Labour-partij echter
:rlijke coalitie van nogal hete-
ilitieke stromingen (laten voor
van een twee- of driepartij-
voor ons land voorzichtig zijn
ijzingen naar Engeland; wie
ils één partij beschouwt, laat
de schijn bedriegen). Het
In die coalitie moet haast wel
artist slijtend beroep zijn laat
2de!er dan ook nog allerlei sociale
lische problemen van het land
iplossing vragen,
lunne parlementaire meerder-
Labour heeft in de afgelopen
iriode van Wilson de eigen
igel een geweldige macht en
igeven. Wilson heeft het vori-
indervonden: de bezuinigings
in van de socialistische minister
ciën Healey konden geen gena-
o in de ogen van de meerder-
ontstond toen de conservatie-
abours uiterst linkervleugel on-
samengingen,
mij weieens de befaamde druppel
ijn, die de emmer deed overlo-
de door allerlei zorgen en
en korte termijn-succesjes geïr-
Wilson. De man is moe en
t nu verder voor gezien. Op
ier immers kan hij ook nog met
ie eer van zijn aftreden aan
jmbouden.
on als premier moet opvolgen,
'lelijk. Er is een indrukwekkend
:n te noemen: Callaghan, Jen-
ley, Benn, Margaret Thatcher,
t is de vraag of zij én de
eid én de bekwaamheid (twee
nde begrippen) hebben de
Engelands eerste minister te
ig geldt ook voor de laatste
lit rijtje. Dat moet er beslist bij
X lorden, aangezien door dit alles
1(positie beslist niet versterkt is.
door Nico Kussendrager
NIJMEGEN „We moeten le
ren van de fouten die in het
verleden met de ontwikkelings
samenwerking zijn gemaakt."
Om die reden schreef Jaap van
Soest het proefschrift „Het be
gin van de ontwikkelingshulp
in de Verenigde Naties en in
Nederland 1945-1952," waarop
hij onlangs aan de universiteit
van Nijmegen promoveerde.
Als één van de fouten noemt hij „de
dictatuur van de grote getallen. Alles
moet eerst in cijfers worden omgezet
voordat het een probleem wordt.
Ontwikkelingseconomen en. politici
hebben daar een handje van zoveel
miljoen dit, zoveel miljard dat, zoveel
procent hiervan. Maar daarmee ont
doe je de problemen van de menselij
ke werkelijkheid. Het wordt cijfer-
werk achter het bureau waarachter je
niet meer die ene mens ziet die kre-
peert."
Volgens Van Soest bestaat nog al
teveel het idee dat de problemen van
de ontwikkelingslanden met alleen
veel geld zijn op te lossen. „Eén groot
Marshall-plan en ze zijn uit de moei
lijkheden, nu geloof het maar niet. In
Europa ging het om het herstel van
een verwoest produktieapparaat, fa
brieken, in de derde wereld gaat het
om het op gang brengen van de hele
ontwikkeling. Daar komt nog wel iets
anders bij kijken."
Een andere fout die in de ontwikke
lingssamenwerking is gemaakt is vol
gens Van Soest „de typische geef -
neem verhouding.'Tk sta hierboven,
jij staat beneden en ik gooi een aal
moes naar beneden. Dat is ontwikke
lingshulp in letterlijke zin, in plaats
van ontwikkelingssamenwerking
waarmee je de „minderwaardigheid"
en de „afhankelijkheid" van de arme
landen onderstreept.
Hij wijst ook op het gebruik van hulp
uit eigenbelang, van hulp als strate
gisch wapen. „Tben de oorlog in Ko
rea uitbrak ging een paar maanden
later plotseling alle Amerikaanse
hulp naar Zuidoost-Azië. Hulp wordt
gebruikt om eigen doelen te bereiken
of om de ontwikkelingslanden
gunstig te stemmen. Een actueel be
wijs daarvan is de waarschuwing van
de Verenigde Staten dat zij geen hulp
meer geven aan ontwikkelingslanden
die zich in de Verenigde Naties tegen
Washington keren. En dan wordt er
gesproken over hulp uit oprechte be
zorgdheid over ellende en armoede
Niets daarvan, het is puur eigenbe
lang," zegt Jaap van Soest.
Eigenbelang
„Maar"voegt hij eraan toe, „ik ben
daar niet vies van. Waarschijnlijk is
ontwikkelingssamenwerking alleen
wat te bereiken als beide partijen
-arme en rijke landen- er belang bij
hebben." De arme landen willen ho
gere prijzen voor hun grondstoffen
(koffie, koper, katoen), de rijke lan
den hebben bijvoorbeeld belang bij
een ononderbroken oliestroom uit de
olielanden.)
„Dat is een duidelijk voorbeeld van
een tweezijdig belang", meent Jaap
van Soest, „maar zeg het dan. Te
vaak is de indruk gewekt dat hulp
werd gegeven omdat wij zo goed
waren en het de ontwikkelingslan
den zo slecht ging. De rijke landen
hebben het wederzijds belang van
ontwikkelingssamenwerking nooit
ingezien. Er is altijd een mengeling
We staan nu met lege zakken
geweest van zakelijkheid, opportu
nisme en een beetje idealisme. Er
wordt gepraat met twee tongen, om
koud van te worden; een onvermo
gen om tot een synthese te komen.
Pas nu de ontwikkelingslanden een
vuist kunnen maken beginnen we
het wederzijds belang van de ont
wikkelingssamenwerking in te zien.
Nederland
Het lijkt er soms op alsof Nederland
één van de weinige landen is die niet
uit eigenbelang ontwikkelingshulp
bedrijft.
„Met die constatering moet je oppas
sen", waarschuwt Jaap van Soest.
„Natuurlijk, eerst had je Udink, de
man van het bedrijfsleven en de Ne
derlandse vlag op de wereldzeeën",
dat is daarna veel minder geworden.
Het openlijk benadrukken van het
eigenbelang is verdwenen. Maar Ne
derlanders proberen het wel altijd
beter te weten. Ons' idee moeten ze
maar uitvoeren, daarginds. We zijn
een land van verkapte dominees:
met opgeheven vinger over Angola,
Brazilië, je kunt geen land ter wereld
noemen of er staat^yel een Neder
landse actiegroep klUr om te zeggen
hoe het moet. Dat heeft goede en
slechte kanten en dat zie je in de
ontwikkelingssamenwerking ook.
Dat voorbeeld wat wij willen geven
is vaak terecht en oprecht, maar niet
zelden zit er ook een stuk huichel
achtigheid in. Als ze ons idee daar
ginds niet uitvoeren moeten ze het
zelf maar weten. Maar dat ontslaat
ons wel meteen van de verplichting
ons werkelijk te verdiepen in de pro
blemen van de ontwikkelings
landen".
(ADVERTENTIE)
'Je moet het zo zien,' zei Etty
Aponno, 'die jongens waren al
dood toen ze op pad gingen'. Hel
vreemde proces in Assen. Kwamen
er - opzettelijk - een aantal zaken
niet aan de orde?/De AR en het
CDA. Hannie van Leeuwen vertelt
waarom ze Aantjes trouw blijft7De
nieuwe Waterlinie: hoe waterstaat
ons verdedigt tegen onnauwkeurig
geworpen atoombommcn./De
droom van Groenevelt: het nieuwe
linkse massa-dagblad.
Ford deed alles om publicatie te
verhinderen. Hel Pikc-rapport: de
mannen achter de CIA./Onthul-
lend: tal van bejaarden in tehuizen
eten alleen diepvries - of gooien het
weg!/S/Jor/. kreeg Veronica nog
veel meer geld van CRM. De ver
dwenen balansen van FC Gooi*
land./F;7m. interview: de man in de
sexfilm. De andere helft van Em-
manuelle77onet'/.- productiepor
tret. Lulu, van Globc./Montedison,
of hoe de Zeeuwen gastarbeiders
worden in hun eigen land.
En daar komt dat vaak een eenzijdi
ge emotionaliteit bij de „gewone
man" bij. Honger, bloed, overstro
mingen, Sahel, Guatemala, Bangla-
desj en de beurzen gaan open. maar
werkelijk begrip voor de oorzaken
ontbreekt."
Nederland was in het begin nogal
aarzelend in de ontwikkelingssa
menwerking. Jaap van Soest legt uit
waarom: „De vooroorlogse neutrali
teit zat natuurlijk diep geworteld, we
waren niet gewend een vooraan
staande rol te spelen op het politieke
toneel. Bovendien hadden we de
handen vol met Indonesië. Toen dat
onafhankelijk was geworden kwam
plotseling de aandacht voor de ont
wikkelingslanden op. Er waren plot
seling een hoop mensen over uit de
koloniën (goede mensen vaak), we
wilden niet berusten in een eng-
Europese rol, ons land dreigde te
worden van een „imperium-
besturend volk tot een boerderijtje
aan de Noordzee" en dat wilden we
niet."
Moratorium
Er wordt de laatste tijd over een
moratorium, een tijdelijk stopzetten
van de ontwikkelingshulp, zodat de
arme landen niet nog afhankelijker
worden en de balans kunnen opma
ken. „Ik ben voor een moratorium
van de kant van de ontwikkelings
landen zélf," zegt Jaap van Soest.
„Dat zij zouden zeggen: even stop
pen, we willen de balans opmaken en
kijken wat we kunnen op eigen
kracht. Tanzania heeft dat een Jaar
of wat geleden min of meer gedaan.
Later is het door de economische
toestand op haar besluit terug moe
ten komen, maar het heeft intussen
het land wel de kans gegeven een
eigen, heel veel belovende ideologie
te scheppen, tussen de blokken
oost en west in."
Van Soest is niet bang dat ontwikke
lingshulp helemaal een aflopende
zaak zal worden. „Er is dat duidelij
ke wederzijdse belang, dat steeds
meer gezien wordt. Op het ogenblik
staan we met lege zakken, vanwege
de economische crisis. Maar als de
economie weer aantrekt vertrouw ik
op een opleving in de hulp en hoop
dan daarbij fouten uit het verleden
vermeden worden."
Haagse redactie
lit AG De bedrijfsleiding van
u vindt dat er nog veel zal
worden onderzocht, alvorens
sc izing van de centrale directie
a Haag naar Groningen en
n^den definitief zijn beslag zal
krijgen. De PTT-leiding
lit in een reactie op het rap-
de organisatiebureaus Bos-
Hegener en GITP.
iy
at i
ki
:el Weelsvoorziening zal erg veel
met zich meebrengen, al-
nd PTT. aangezien de door de
[rf geschatte percentages mee-
d^nde personeelsleden (van 40
:er ocent) in de praktijk vermoe-
u#°g aanzienlijk lager zullen
kl L Dit blijkt volgens de PTT-
nJlit onderzoeken van de rijks-
aa'Ösche dienst naar eerdere
D< Bingen van rijksdiensten
erlen, Apeldoorn en Gronin-
is nog bepaald niet zeker of
nel de openvallende arbeid-
i in het Noorden weer opge-
hnen worden.
Van onze weerkundige medewerker
Of je nu in het noorden, midden of
zuiden van het land bent: overal is
het erg kil. De thermometers willen
bij voortgezette of opnieuw ingezet
te aanvoer van kou niet hoger meer
komen dan drie tot vijf graden. Al
lesbehalve lente dus, met als enige
pluspunt dat de bewolking nauwe
lijks of geen nattigheid meer loslaat
of doorlaat en er in het noorden weer
opklaringen tot stand komen. In
Groningen (stad) werd het gisteren
de hele dag niet warmer dan 1.3
graden Celsius en 's avonds begon
het af en toe te sneeuwen. Eerder op
de dag was dat verschijnsel ook al
gemeld uit het uiterste noordoosten
van Groningen en onze waarnemer
daar zag een auto met vijf cm
sneeuw op het dak. Het kan zijn dat
die auto uit Noordwest-Duitsland
kwam, waar plaatselijk sneeuw van
betekenis is gevallen. Na opklarin
gen werd voor de afgelopen nacht in
Sleeswijk-Holstein -5 tot -7 graden
verwacht. Een hogedrukgebied van
1025 millibar boven Zuid-
Skandinavië komt gelukkig lang
zaam dichterbij, waardoor het in de
tweede helft van deze week rustiger
zal worden en de kans op wat hogere
temperaturen door instraling over
dag groter wordt.
zonnig
mist
19 temperaturen
toto luchtdruk in millibaren
opklaringen
w-w warmtefront
H hoge-drukgebied
r^ï bewolking
^2» sneeuw
w-w kou-front
L lage-drukgebied
«Geregen
Tje. onweer
windrichting
verplaatsingsrichting
1
i
t
AMSTERDAM
geh. bew.
DE BILT
geh. bew.
DEELEN
geh. bew.
EELPE
geh. bew.
KINDHOVEN
geh. bew.
DEN HELDER
geh. bew.
R DAM
geh. bew.
TWENTE
geh. bew.
VLISSINGEN
geh. bew.
ZD.LIMBURG
zw. bew.
ABERDEEN
sneeuw
ATHENE
xw. bew.
BARCELONA
xw. bew.
BERLIJN
sneeuw
BORDEAUX
hall bew.
BRUSSEL
zw. bew.
FRANKEURT
zw. bew.
GEN. VF.
geh. bew.
HELSINKI
onbew.
INNSBRUCK
zw. bew.
KOPENHAGEN
onbew.
LISSABON
onbew.
LOCARNO
zw. bew.
LONDEN
zw. bew.
LUXEMBURG
regenbul
MADRID
Licht bew.
MALAGA
hall bew.
MALLORCA
licht bew.
MUNCHEN
zw. bew.
NICE
regen
OSLO
onbew.
PARIJS
hall bew.
ROME
zw. bew.
SPLIT
geh. bew.
STOCKHOLM
onbew.
WENEN
geh bew.
ZURICH
zw. bew.
CASABLANCA
onbew.
ISTANBOLL
bew
LAS PALM AS
halt bew.
Van een verslaggever
DEN HAAG Nederland heeft voor
ontwikkelingshulp aan Tanzania dit
jaar een bedrag van 65 miljoen
gulden beschikbaar gesteld. In Dar
es Salaam is met Tanzania over
eenstemming bereikt over de beste
ding van de Nederlandse hulp. Tan
zania, een concentratieland in het
Nederlands ontwikkelingsbeleid,
ontvangt 45 miljoen gulden finan
ciële hulp, bestaande uit een lening
op zogenaamde zachte voorwaarden
van 27 miljoen gulden en een schen
king van achttien miljoen gulden.
Met de financiële hulp worden onder
meer programma's ondersteund op
het gebied van landbouw, visserij,
gezondheidszorg, mijnbouw en in
dustrie. Aan technische assistentie
ontvangt Tanzania twintig miljoen
gulden, onder meer voor projecten
op het gebied van de waterbeheer
sing, onderwijs, research, landbouw,
visserij, gezondheidszorg, mijnbouw
en industrie, aldus mededelingen
van het directoraat-generaal inter
nationale samenwerking van het mi
nisterie van buitenlandse zaken.
onder redactie van loes smit
Vandaag opnieuw een bloemle
zing uit de honderden aardige,
leuke, geestige, spitse, makkelijke
en wat moeilijker vondsten,
woordspelingen op plaatsnamen,
gevonden en ingestuurd door leze
ressen en lezers van her en der.
We beginnen met de inzendingen
van een mevrouw en een meneer,
van wie we en dat is geen grap
de naam van hun eigen
woonplaatsen niet terug kunnen
vinden, hoewel ze samen enkele
tientallen plaatsnamen op hun
lijstjes hebben staan. We troosten
ons met de gedachte dat ze hun
bedenksels zelf wel zullen her
kennen.
De Schermer wees met zijn floret:
kijk, een pier in jullie bedWij
kwamen nader en toen zagen Wij-
dewormer.
Ontmoette je hem al Vorarlberg?
Nauerna.
De tuinen waren voor 't meren
deel omheind met Frieschepalen.
Sommige boeren hielden een Koe
wacht.
Mijn vader wordt steeds Dover, ik
schreeuw me haast Heesch.
Wee, Wemeldinge van een
Monster bij de zee. Uit z'n neusga
ten kwamen Vuren. Hoe lang moet
dat nog Duren?
Wil die Houten Klaaswaal en
Maas overzwemmen?
Hij had de Kostverloren en niets
meer te Eethen.
Zegwaard, waar is de tap waaruit
het Biervliet?
Het ging mijn oom zeer Naarden
vleze: omdat zijn Broek te nauw
om zijn Buiksloot, kocht hij in de
Winkel een Orootebroek.
Uit Bunnik bereikten ons deze
vondsten:
Ottoland op Schiphol.
Een Pijnacker aan heb
Renswoude 'r niet aan.
Jan speelt Meterik.
De Haren Rijssen me te Bergen.
Ik werd Heeten koud tegelijk.
Deze Koekange wel houden.
In Zwijndrecht boog een hoogbe
jaarde emeritus-predikant zich
over de kaart van Nederland en
dit was onder meer het resultaat:
Oudega niet in de kou naar
buiten.
Scharl toch niet zo.'
Sabel Enschede worden door mi
litairen niet meer gedragen.
Wij kregen bezoek van vroegere
Buren. Er was één Grootegast bij.
Grouw van Haren, met een Zwar-
tebroek aan, terwijl tegenwoordig
haast niemand een Zwartemeer
draagt.
Het is bij jou niet te Hardenberg
die boel eens op!
Vanuit Blaricum schrijft een heel
gezin zich ..buitengewoon ver
maakt" te hebben „met de geestes-
produkten van de wachtende par
lementaire verslaggevers,
misschien ze zelfs met meer be
langstelling gelezen dan de
vruchten van hun eigenlijke acti
viteiten". En natuurlijk vulden ze
met z'n allen die geestesproduk-
ten aan:
Kijk eens hoe ik hier Siddeburen
kunnen me niet zien.
Max Tailleur maakt Nieuwegeiru
Ik zal nieuwe aardappelen halen,
terwijl jij de Oudeschild.
Hij Hattem flink om. Rolde van
zijn stoel en zei: Lopik of loop jij?
Lieshout van tuinieren, vooral
van Gieten.
Met één beweging wilde de
Schalkhaar in de Erica duwen,
maar met behulp van haar Groot
egast vluchtte zij over de Schoo-
nebeek.
Terwijl ik naarstig naar goud
Delfzijl jij op je gemak de wereld
rond.
We zijn er nog steeds niet. Komt er
niets tussen, dan kunt u het res
tant de komende zaterdag op deze
zelfde plaats verwachten.
Zelfs op de officiële oversteekplaatsen blijft het vooral voor kleine
kinderen gevaarlijk, niet alleen omdat niet elke automobilist rekening
houdt met het zebrapad, maar ook omdat kleine kinderen nogal eens
onverhoeds „uit de band" willen springen. Een kleuterleidster die haar
hart vasthoudt, elke keer als ze haar klasje in een drukke Wcstduitsc stad
naar de overkant moet loodsen, denkt er iets op gevonden te hebben: ze
heeft een stevig touw genomen, waaraan alle kleintjes zich tijdens de
oversteek netjes vasthouden. Alle schooldagen wandelt het klasje nu als
een karavaan door de stad en tot nog toe bevalt de methode uitstekend.
Het huis van „de speelgoedman
van Utrecht" staat op dit moment
vol bloemen en planten. Ze zijn
afkomstig van tehuizen voor gees
telijk en lichamelijk gehandicapte
kinderen, die de speelgoedman al
jaren kennen als de man die het
kapotte speelgoed, waar de kinde
ren juist zo aan verknocht zijn,
voor hen repareert. Dat doet hij
nu al tien Jaar, reden waarom de
speelgoedman in de bloemetjes is
gezet.
Zijn ware naam is C. G. de Bruijn
en hoe druk hij het er ook mee
heeft, hij heeft zelf veel voldoe
ning van zijn werk. Speelgoedman
De Bruijn is zelf invalide en be
steedt al zijn tijd aan het kapotte
speelgoed; in de afgelopen Jaren
heeft hij al zo'n 78.000 stuks speel
goed gerepareerd en aan aanvra
gen van tehuizèn heeft hij geen
gebrek. Wél gebrek heeft hij aan
materiaal om kapot speelgoed
heel te kunnen maken en geld
krijgt hij daar niet of nauwelijks
voor. Daarom hoopt hij dat er
ergens in het land mensen zijn die
hem een bedragje willen sturen,
zodat hij op zijn beurt de kinderen
in de tehuizen weer een plezier
kan doen. Wie hem daarbij een
handje wil helpen, kan een bijdra
gen storten op postgiro 522615. En
wie nog leuk speelgoed heeft
staan, dat na een opknapbeurt
geschikt is voor kinderen in deze
tehuizen, kan hem dat natuurlijk
ook sturen. Het adres van de heer
De Bruijn is: Gouwestraat 26 in
Utrecht. Hij zal er graag voor zor
gen dat het gerepareerd en wel op
de juiste plaats belandt.
De heer Alan Bird die in het
Nederlands dus Vogel zou heten
is benoemd tot plaatsvervangend
hoofd van de afdeling reservaten
van het Britse koninklijk ge
nootschap tot bescherming van
vogels. Een mooie naam voor zo'n
bestuurder, maar het wordt nog
veel mooier: de heer Bird is de
opvolger van Peter Condor die
kort geleden aftrad en hij krijgt
als vaste medewerkers een aantal
vogels van diverse pluimage: de
dames Buzzard (buizerd), Celia cn
Helen Peacock (pauw), Dorothy
Rook (roek) en de heer John
Partridge (patrijs).
„Kom terug en maak de wedstrijd af, man.
