rie procesdagen herleeft ijzelingsdrama van Wijster dichtbij Spelen met fluor tegen tandbederf -aren twee van de drie doden te voorkomen? Bezwaar tegen planbureau onderwijs Koerd wordt land uitgezet Bibeb en Kees Verwey: Dostojewski: Bernhards Vreemde Vrienden. het weer 'Prie kinderen van vijfling nu thuis IJsmist weerrapporten niet praten met 't personeel Genegenheid tussen „vijanden" luns spreiding bollen bakken 22 SDAG 10 MAART 1976 BINNENLAND-WEER TROUW/KWARTET 5 Jan Sloothaak EN Vandaag, morgen en d!i morgen staan de zeven terecht die Ne- zuand nauwelijks drie maan- geleden in een angstige nsjfcning hielden toen ze bij tn ter een trein met enkele [aa lallen passagiers kaapten. ld": zijn zevenen namen ze het gev t in eigen handen, waarvan |neenden dat het door Ne- ind werd vertrapt. ergrond van hun actie was: het afdwingen van een erkenning le Zuid-Molukken recht hebben eigen staat. Daarvoor kaapten trein, gijzelden de passagiers Aj]j|bodden drie mensen. berechting gaat deze dagen fl'rj' 1 achter een gevel die wordt rd met de spreuk „Sine Justitia Libertas". Dat betekent dat er ;r recht geen vrijheid mogelijk genomen mag worden dat die ik in de rechtbank verschillend >rden uitgelegd. De Zuidmoluk- zullen zichzelf beschouwen als lidsstrijders die voor hun recht 'amen. De aanklager zal hen be- iwen als wetsovertreders, zeven kapers is moord tenlaste ;d. Eén van hen kwam zelf ook ingeschonden uit de trein. Door van zijn collega's werd hij per ■luk zo gewond, dat hij een oog is tgeraakt. Dat was Paul S.. auto- teur-bankwerker, 25 jaar en net e zes anderen, inwoner van Smil- )ie anderen zijn: Jacobus T. (26), Ier beroep: Cornelis Andrea H. ook zonder beroep; Jako M. (21), ilier; Albert S. (22), zonder be- Elisa Jantje H. (24) en Cornelis eiden zonder beroep. eerste slachtoffer was de trein- ihinist J. Braam (31) uit ersfoort. Direct al bij de overval l jten ze hem dood. Uit de tenlaste- .r: [ing valt op te maken dat de offi- iffll van justitie, rqr. C. J. van Olden- mm k, deze daad niet gelijkschakelt t het doden van de beide latere htoffers. De machinist werd ken- ijk in het heetst van de strijd dgeschoten. De zeven kapers in terecht voor vrijheidsberoving, dood ten gevolge hebbende. Elisa H. en Cornelis T. worden ervan chuldigd de moord op de heer E. sierling (31) uit Sappemeer te heb- 1 uitgevoerd. Voor de dood van de nstplichtige soldaat Leo Bulter uit Lonneker wordt alle zeven irs moord ten laste gelegd. Elisa zou ook daadwerkelijk betrok- zijn bij het doden van Bulter. Hij dat hebben gedaan samen met lil S., de later aan zijn oog verwon- „ideoloog" van de kapers. Albert :ou vervplgens nog eens de trein zijn gegaan om hem het gena- .chot te geven. De overige vier '"9pers stonden met geladen wapens [wacht. Bulter werd meteen al op 2 imber, de dag dat de kaping be- omgebracht. Twee dagen later, december, deelde Bierling zijn :te lot. Herkeerde aanpak? ngelijk zal de rechtszaak duidelijk iken of er waarheid schuilt in de iwering van de gijzelaars, dat deze ichtoffers niet hadden hoeven te llen. Ook nu nog houden met na- de zogenaamde „dokter Hans hoofdredacteur Ger Vaders en leraar alias „dominee" Walter imer het leidende drietal onder gijzelaars vol dat de dood van slachtoffers werd veroorzaakt ir een verkeerde aanpak door de toriteiten. Door op een zo „laag 'eau" te laten onderhandelen na- ins de burgemeester van Beilen, luden de kapers de indruk hebben 'kregen dat hun zaak niet serieus rd genomen. Zij wilden contact op ationaal niveau. Om te laten zien «elat het hun wel degelijk ernst was fchoten ze toen twee gijzelaars dood. iok kan er mogelijk wat meer licht mi allen op de houding die de kapers annamen tegen de onderhande laars die ze in de trein toelieten, met ame de zich president in ballings- lap noemende ir. Manusama en ds. letiary. Hoe groot was hun gezag bij e kapers? Manusama heeft een be- ingrijke rol gespeeld bij het beëin- igen van de kaping. De Zuidmoluk- gemeenschap bevestigde ook uèeer zijn gezag. aapnder de eerste eisen die de kapers telden en die ze meegaven aan twee ktrijgelaten vrouwen en een kind, n| tond die om een autobus centraal. I ie kapers wilden er mee naar Schip- De ambulancewagen waaruit verscheidene keren voedsel naar de trein werd gebracht. De man rechts heeft een vergeefse poging gedaan het lichaam van een van de slachtoffers te bergen hol. Wilden ze naar Oost-Timor vlie gen om zich aan te sluiten bij een vrijheidsbeweging die het Indone sische leger daar bestreed? Ervaring Veel zal al naar voren gekomen zijn bij de verhoren van zowel de kapers als de vele gijzelaars. Mr. Van Olden- beek zal dat naar voren brengen tij dens de zitting en op de derde dag zal hij zijn requisitoir houden. Die dag zal ook mr. H. W. J. Droessen uit Den Haag, als verdediger van de kapers, zijn pleidooi houden. Mr. Droesen heeft al een aantal ervarin gen achter de rug met rechtzittingen waarbij Zuidmolukkers betrokken waren. De meest recente keer was dat toen Zuidmolukkers van plan waren koningin Juliana te gijzelen. Eerder trad hij op als verdediger toen na de executie door Indonesië van de zich president noemende dr. Chris Soumokil de Indonesische am bassade in brand werd gestoken. Dat was in 1966. Daarna nog eens in 1970 na de bezetting van de Indonesische ambassade in Wassenaar. De rechtbank wordt gevormd door mr. F. C. Fliek als president, mr. P. F. Oosterhof (oudste rechter) en mr. W. C. van Oordt. Slechts een beperkt aantal mensen zal tot de rechtszaal kunnen worden toegelaten. Alleen familieleden van de verdachten en dertig journalis ten. Nog eens dertig journalisten ko men in een ander zaaltje met televi siebeelden. Er is ook een zaaltje voor andere belangstellenden. Iedereen wordt gefouilleerd voor hij binnen mag. Behalve binnen herleeft ook buiten iets van de gewelddadige sfeer van het gijzelingsdrama. De omgeving van het Asser paleis van justitie is afgesloten. Net als indertijd in Bei len het beleidscentrum (gemeente huis) komt men er alleen door met een speciaal voor deze gelegenheid gemaakt pasje en men moet zich ook verder kunnen legitimeren. In de drie dagen van de rechtszitting zullen de dertien dagen die niet al leen Nederland maar de gehele we reld het oog deden richten op Dren te, weer de revue passeren. Hoe het begint op 2 december, als de Moluk- kers met „Sinterklaaspakjes" in de trein stappen, in die pakjes wapens (ze worden ook vervolgd voor verbo den wapenbezit). Even voorbij Bei len, de laatste stopplaats, remt de trein af en komt tot stilstand bij het VAM-terrein. Enkele passagiers we ten vrij gauw te ontsnappen. De meest spectaculaire ontsnapping is die van de Groningse makelaar R. de Groot. Later weten allengs alle gijze laars uit het achterste treinstel te ontsnappen. Als op donderdag 4 de cember het laatste slachtoffer wordt gedood, komt diezelfde dag een nieu we schok. Ook in het Indonesische consulaat in Amsterdam worden gij zelaars vastgehouden door Zuidmo lukkers. (Hun berechting wordt als een aparte zaak, los van die van het trein-drama, behandeld). De treinka pers laten zo nu en dan ook enkele gijzelaars vrij. Na 290 gijzeluren komt er op zondag 14 december een eind aan het drama. Van onze parlementsredactie DEN HAAG De drie chris ten-democratische partijen en de PvdA voelen niet zoveel voor de instelling van een apart onderwijsplanbureau. Minister Van Kemenade wil een dergelijk bureau oprich ten, dat gegevens zou moeten gaan inzamelen die voor de vorming van een goed onder wijsbeleid noodzakelijk zijn. De partijen vinden, evenals de mi nister. dat voor de vorming van een verantwoord onderwijsbeleid we tenschappelijk gefundeerde gege vens onontbeerlijk zijn, maarzij vra gen zich af of de taken die aan het onderwijsplanbureau worden toege dacht niet net zo goed en veel goed koper door het Centraal Bureau voor de Statistiek kunnen worden uitge voerd. Dit bureau doet nu ook al veel werk ten behoeve van het onderwijs. ARP, KVP en CHU vinden boven dien dat het nieuw op te zetten bu reau veel te veel afhankelijk is van de overheid. Het staat onder het directe gezag van de minister en hij geeft ook de opdrachten. Deze par tijen voelen veel meer voor een stich ting waarin alle belanghebbenden kunnen deelnemen. AMSTERDAM De 27-jarige Koerd, afkomstig uit het Syrische gedeelte van Koerdistan, zal toch ons land worden uitgezet. Vandaag zal de marechaussee hem op Schip hol op een vliegtuig naar Damascus zetten. Het departement .van justitie had reeds beslist, dat de aanvrage voor politiek asiel, die de Koerd had inge diend, niet kon worden gehonoreerd. Er bestond bij de autoriteiten name lijk twijfel over de vraag of de Koerd inderdaad als politieke vluchteling kon worden beschouwd. Nadat het internationaal comité Kurdistan (met hoofdzetel in Amsterdam)te elfder uren een actie voor de Koerd was begonnen, stelde staatssecretaris Zeevalking van jus titie het vertrek, dat dinsdagochtend op het programma stond, uit om zelf de stukken nog te beoordelen. Dat heeft hij inmiddels gedaan. Blijkens mededeling van een voorlichtings ambtenaar van het ministerie zag daarna ook de staatssecretaris geen reden meer om de Koerd hier asiel te verlenen. ADVERTENTIE Van een verslaggever HENGELO Elke maandagmorgen spoelen de leerlingen van twee basisscho len in het Overijsselse Hengelo de mond met een fluoride-oplossing als experiment in de strijd tegen tandbederf. Het project, dat wordt begeleid door de stichting tot bevordering van de tandheelkundige verzorging in het district Hengelo, is in oktober van het vorig jaar begonnen op de Da Costaschool en de St. Bernadetteschool. Volgens het hoofd van de Da Costaschool, mejuffrouw J. Kecrs, is het experiment een goede tussenoplossing in alle discussie over wel of niet fluorideren van het drinkwater. Het voordeel van het spoelen is, dat er geen fluoride in het lichaam wordt opgenomen en dat het voor kinderen makkelijk te leren is. Er zijn geen problemen met smaak en er hoeft geen begeleiding te zijn van echt tandheelkundig geschoolden. Door het op school te doen gebeurt het spoelen, aldus mejuffrouw Keers, in een gezonde regelmaat. Of het experiment tot nog toe in zoverre resultaat heeft gehad, dat de kinderen ook een schoner en sterker gebit hebben gekregen, kan nog niet met zekerheid worden gezegd. Opmerkelijk: de vreemde bezoe kers op Soesldijk, van de Panda club en het Wildlife Fund. Ook: de bezoekerslijsten van de Bilderberg en Lockheed. En: wil de KGB Bea trix op de troon?./Bibeb spreekt met de bijna 76-jarigc schilder Kees Verwey: de schilderijen, de een zaamheid, en Godfried Bo- mans./Aktueel: het Tribunaal voor Misdaden tegen de Vrouw; verslag en gesprekken met deelneem sters. /Schuld en jaloezie: voorpu blicatie herinneringen van de vrouw van Dostojewski. LOSSE NUMMERS f2,25 Portret van een kamerlid: Piet Donkert. Een individualist op een sleutelpositie, tussen Dassault en de Kamer./Opnierkclijk een ge heim gehouden rapport over stra- lingsafval bij de Lcidse Universi teit. /Verslag: bij de Hoogovens is de mooie droom over het 'sociale beleid' verstoord./Film: interview met Alain Resnais./Boeken: A. Al- bertsJSport: hoe Feijenoord zijn trainer vernederde./Awa/ysc: Ian Smith verliest greep op Rhode- sic./In Italië: de beerput van Lock- 2 Van een verslaggever lOTTERDAM Drie kinderen van de vijfling die op 17 januari in het .Jacademisch ziekenhuis in Rotter dam geboren werden, zijn naar huis v gegaan. Het zijn Martijn, Tessa en e Rik den Outer uit 's Gravenzande. j Zij wogen tussen de 2750 en 3090 2 gram. De twee andere kinderen. Mar- a loes en Ernst, die tussen de 2600 en j, 2700 gram wegen, zullen volgende week waarschijnlijk naar huis mogen. De kinderen zijn acht weken te vroeg geboren. Zij hebben nu dus het sta dium bereikt dat zij „eigenlijk" ter Wereld hadden moeten komen. Vol gens het ziekenhuis make alle vijf de "kinderen het uitstekend. Van onze weerkundige medewerker Mist kan men beschouwen als een wolk bij de grond. Als de tempera tuur hierin erg laag wordt, kan men het soms treffen de vorming van neerslag van nabij mee te maken. Onze medewerker in Almkerk (tem peratuur -7.3) was zo gelukkig gister morgen de aanzet tot sneeuw te zien voltrekken. De waterdampdeeltjes bevroren in de lucht en belandden als een ragfijn poeder op de grond, net stof. Er was ook een halo zichtbaar in deze mistwolk, die veel weg had van cirrostratus op het laagst denkbare niveau. De waarne mer had het verschijnsel, dat de Duitsers omschrijven als „Eisnebel", voor het laatst in 1963 gezien. Maar ook in ons land staat het bekend als ijsmist. J. Buisman definiëeert het in zijn boekje „Weer of geen weer" als „tal rijke, zeer kleine ijskristalletjes, die in de lucht schijnen te zweven en het zicht aan het aardoppervlak beper ken". Voor ijsmist wordt in de weer- rapporten dezelfde code gebruikt als gewone mist. Er bestaat geen apart symbool voor. In „The Journal of Meteorology" (februari-aflevering) vond ik nog enkele bijzondere vries- mistwaarnemingen uit Engeland. Een zekere R. G. Button zag op 8 december 1975, na 24 uur met min der zicht dan 100 meter, tegelijk met ophelderingen de val van kleine be vroren druppeltjes beginnen. Binnen tien minuten lag er drie millimeter ijs op de grond en zag het landschap er na afloop uit als was het met sneeuw bedekt. Genoemde waarne mer had in 30 jaar niet zoiets gezien. Op 17 februari 1973 zag een andere waarnemer in Bradford-on-Avon, dat zich in een mistbank in een 40 meter diep dal zware neerslag voor deed in de vorm van witte ijskristal len in een laag van drie tot vijf Amsterdam onbewolkt 3 0 De Bilt onbewolkt 4 0 Deelen onbewolkt 2 02 Eelde onbewolkt 2 0 Eindhoven onbewolkt 3 0 1 Den Helder onbewolkt 2 0 Luchth. R'dam licht bew 4 0 Twente onbewolkt I 0 VUsslngen livht bew 3 0.2 Zuid-Limburg onbewolkt 2 0 Aberdeen half bew 7 0 Athene licht bew 16 0 Barcelona licht bew 12 0.3 Berlijn sneeuwbui -1 0 Bordeaux onbewolkt 11 0 Brussel licht bew 3 0 Frankfort half bew 3 0 Geneve onbewolkt 4 1 Helsinki sneeuw 3 0 Innsbruck zwaar bew 4 0.1 Kopenhagen sneeuwbui 50 0 Lissabon onbewolkt 9 0 Londen licht bew 7 0 Luxemburg onbewolkt 2 0 Madrid onbewolkt 13 0 Malaga half bew 19 0 Mallorca zwaar bew 13 Munchcn onbewolkt 1 0 Oslo onbewolkt -0 0 Rome zwaar bew 16 0 Split geheel bew 14 0 Stockholm sneeuwbui -l 2 Wenen geheel bew 1 0 Zürlch zwaar bew 4 0 Casa Blanca half bew 16 2 Las Palmas zwaar bew 20 0 New York sneeuw 18 0 Tel Avlv half bew millimeter. Neerslag in een nabije regenmeter: 0.1 mm. Boven de mist scheen de zon volop. Het koudste Nederlandse station was gistermorgen voor de afwisse ling eens Gorredijk met —11 graden Celsius op 1,5 meter hoogte, gevolgd door Sneek met —10 graden. De nachtelijke uitstraling was boven respectievelijk drie en twee cm. sneeuw (een gesloten laag) zo sterk geweest dat het tot strenge vorst kwam. In de loop van de week sterft de maartse koudegolf langzaam uit en groeien we in de richting van zachter weer. Zo gaat dat meestal met een kouperiode in deze tijd van het jaar. Correctie: de zeer lage vochtig heidsgraad van vier procent op de Zugspitze (temperatuur +4, dauw punt 35 graden) deed zich recente lijk voor, namelijk op 28 februari van dit jaar. HOOG WATER donderdag 11 maart 1976. Vlls- singcn 0.31-22.10. Harlngvlletsluizen 9 34-22 26. Rotterdam 11.34Schcveningen 10.38-23.31. IJmuiden 11.22—. Den Helder 1.39-14.17, Har- lingen 4.25-16.57. Delfzijl 6.31-19.05. onder redactie van loes smit Twee vooraanstaande figuren uit het maatschappelijk icerk de directeur van de Geestelijke Ge zondheidszorg Sittard en een staf lid van de Limburgse Raad voor Gezinsverzorging zijn nogal verbluft over een reactie van een even vooraanstaande collega van hen, mr. J. J. Wanrooy. onlangs in het tijdschrift Op Leeftijd. Een bestuurder had daarin een boekje open gedaan over de gang van zaken in het bejaardenhuis waar aan hij als bestuurslid verbonden was. Mr. Wanrooy vond het toen maar kortzichtig om de vuile was zo maar buiten te hangen: zoiets zaaide maar onrust in andere be jaardenhuizen. In deze hoek van de krant heeft daarover al eerder iets gestaan. De beide heren uit Limburg geven daar nu hun com mentaar op: „De eerlijkheid waarmee mr. Wanrooy zijn me ning etaleert, siert hem op ver pletterende wijze", vinden ze. „De betutteling die de strekking is van het stukje van de heer Wanrooy. is een laat. maar overtuigend speci men van de negentiende-eeuwse regentenmentaliteit. Hildebrand beschreef in het Diakenhuisman netje al de schrijnende consequ enties van deze mentaliteit, maar zij blijkt niet slechts nog te be staan. maar openlijk te worden uitgedragen". De bestuurder die dit alles ge lukkig wél overhoop gehaald heeft, is als steeds anoniem nog altijd niet uitgepraat over ivat hem in .zijn' tehuis opvalt. In het laatste nummer van Op Leef tijd vertelt hij. hoe hij probeerde met het personeel in contact te komen („per slot moet je als be stuurder ook over personeel oor delen of samen met hen beslissin gen nemen"). En dus zei hij tegen de directrice dat hij wel eens met het dienstdoend personeel wilde lunchen om kennis te maken. „Dat is nog nooit gebeurd", antwoordde ze bevreemd „Ik zou het maar niet doen als ik u ivas". Maar de bestuurder zette door en sprak er een paar dagen later met de kok over. die al precies zo reageerde. ..Ik kom morgenmid dag om half één", zei de bestuur der onverstoorbaar, ondanks de tegenwerpingen van de kok dat er dan alleen andijvie met gehakt op het menu stond. Hoewel ook het personeel in het begin wat argwa nend was, brak het ijs al gauw en werd het een goed en gezellig ge sprek. Meer bestuursleden zouden af en toe moeten mee-eten, vond men. De eerstvolgende bestuursverga dering verliep minder aange naam. Het dwarse bestuurslid stond hoog op de agenda. „Het **verd een nare toestand. Er vielen harde woorden. Een van de vrou welijke bestuursleden hield het niet langer en begon zelfs te hui len. iets wat wel meer gebeurde als er sprake was van .geestelijk geweld', hoorde ik later". Resul taat van deze vergadering: een verbod voor bestuursleden om in het huisorgaan te schrijven en idem om met personeelsdeden te praten. Aangenomen met één stem tegen. Het trieste feuilleton is nog niet uit. De redactie van Op Leeftijd belooft de laatste aflevering in een volgend nummer af te zullen drukken. We houden u op de hoogte. De vier maanden oude leeuw Dandelion laat zich de liefkozingen van orang oetan Buda (die al vijf jaar is) lekker aanleunen. De dieren koesteren een warme genegenheid voor elkaar, hoewel ze volgens de wetten van de natuur eikaars vijanden zouden moeten zijn. Dicrendes- kundigen in Californië waren er allang van overtuigd dat zulke goede verhoudingen tussen „vijanden" mogelijk moesten zijn en daarom openen ze binnenkort in hun staat een dierenpark waar iedereen de juistheid van hun beweringen met eigen ogen kan zien. Dandelion en Buda zijn hun eerste voorbeeld, maar in het park zullen uiteraard veel meer „vijanden" vredig naast elkaar leven. De secretaris-generaal van de NA VO, mr. Luns, heeft een dagvaar- diging ontvangen, waarin staat dat hij op 29 april dient te ver schijnen op een rechtszitting in de Italiaanse havenstad La Spezia. In die stad woont de Italiaans- Engelse lerares Thelma Baruffat- ti, die een geding tegen de NAVO- secretaris-generaal hééft aange spannen. Zij eist tien miljoen lire van hem. c.q. van zijn organisatie, omdat zij in geen dertien jaar een kerstgratificatie heeft gekregen, noch bij haar vertrek de haar toe komende „gouden handdruk", zegt ze. Mevrouw Baruffatti heeft van 1962 tot 1975 les gegeven aan de NAVO-school in La Spezia, waar kerstgratificaties en gouden handdrukken gewoonte schijnen te zijn. De dertien miljoen lires die ze nu alsnog vordert, zijn evenveel waard als ruim honderdduizend Hollandse guldens. Wijs woord uit „Open Kaart", het maandblad van het gemeenschap pelijk administratiekantoor, het GAK: „Het hebben van bevoegd heden is net mest. Op een hoop stinkt het, maar gespreid is het een zegen." Wie kent hem nog, bakker Mari- nus M. (Rien) Grootenboer uit Berkel en Rodenrijs? Misschien niet zoveel mensen meer, omdat Marinus Grootenboer al vijf entwintig jaar geleden is geëmi greerd, maar in Canada kennen ze hem des te beter. In dat land, waar hij sinds zijn vertrek uit Neder land woont, bakt hij alleen nog voor zijn plezier èn voor het ple zier van vele ex-Nederlanders en Canadezen die in de rij staan als hij aan het bakken slaat. Bakker Grootenboer doet dat bij voor beeld op het jaarlijkse folklore- festival in Thunder Bay, Ontario, waar de uit diverse delen van de wereld afkomstige bevolkings groepen specialiteiten uit hun land presenteren. De Nederlandse groep zorgt dan voor croquetten en oliebollen, waarvan de oliebol len door Grootenboer worden ge bakken. De opbrengst is voor de plaatselijke christelijke school, die geen overheidssubsidie krijgt en dus geheel door de ouders gefi nancierd moet worden. Maar die oliebollen-opbrengst mag er dan ook wezen: in december nog werd er voor hetzelfde doel een bazar gehouden, die met hulp van de oliebollen bakkende bakker ruim 3700 dollar opleverde. „Weet u zeker, dat we allebei voor dezelfde baan komen?"

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1976 | | pagina 5