Jan Pieter Heije wordt in
Abbenes nog steeds geëerd
dichtbij
r Commentaar
I Afscheid (1)
Afscheid (2)
si Afscheid (3)
Afscheid (4)
Zonnig en zacht
weerrapporten
'n monnik die zijn boedapest
eeuwfeest
betoveroma
combineren
STERDAG 21 FEBRUARI 1976
BINNENLAND
TROUW/KWARTET 5
J Gisteren heeft de redactie van onze
jrant, voor zover zy haar vaste plek
,eeft in Amsterdam, voor de laatste
paal gewerkt op de N.Z. Voorburg
wal. De redactie heeft een paar
jnikke weken achter de rug. Niet
illeen moesten de gewone zaken
pken doorgaan, maar er moest
ok gepakt en gezakt worden.
Vooral de laatste dagen moest het
redactionele werk gedaan worden
«nidden van een steeds groter
wordende chaos van kisten en
dozen, van vertrouwde meubelen
om de verhuizers ter wille te
pjn, niet meer op de gewone plaats
itonden, temidden ook van heel wat
leen-en-weer geloop en gepraat. Wy
Wij hopen dat de lezer er niet veel
gemerkt heeft in zijn krant.
Maandag zijn redactie en admini-
itratie weer by elkaar onder één
dak (en onder één telefoonnummer)
nu de Wibautstraat, waar onze ad-
ninistratie al byna vier maanden
Is een soort kwartiermaker voor
as beeft gewerkt.
ifgcheid van de Nieuwezyds bete
rt ook afscheid van de ambachte
lijke wyze van krantemakeneen me
tbode die elke journalist na aan het
art lag en dat niet in de laatste
ilaats vanwege het contact met zet-
ers, opmakers en drukkers vak-
nensen, helemaal ingespeeld op deze
eigensoortige bedryfstak met zyn
roortdurende 'slag tegen de klok';
oude rotten die een journalist maar
bet liefst pryst door hen simpelweg
echte krantemensen' te noemen.
Vanaf maandag wordt onze krant in
ijjn geheel op een nieuwe technische
wjjze gezet, namelijk langs fotografi-
iche weg. Dat is een methode waar-
tan de meeste journalisten in dit
bedrijf de fijne kneepjes nog niet
doornen en kunnen peilen. Men kan
bet zo aanduiden: deze verhuizing
betekent voor heel wat krantemen-
of het nu journalisten of
technici zijn de overgang van de
werkplaats naar het laboratorium.
Rook het op de oude zetterij altyd
een beetje vreemd, maar heel speci
fiek (voornamelijk naar gesmolten
lood ®n inkt) en was het er altijd la
waaierig vanwege de ratelende zet
machines; vanaf maandag gebeurt
dat Jetten in een doodse stilte en
omgeven door een wat zurige, che-
miacie lucht door mannen die him
groive stofjassen hebben kunnen
uitdten en met behulp van wie
tal fcrn ons ooit verklaren een
ifuter.
De lezer zal deze verfanderingen wel
deghijk merken. Het hele typografi-
iche beeld van de krant wordt an
dere (maar gelukkig ook weer niet
m eig; men hoeft heus niet alleen
naar de kop te kijken om Trouw/
Kwartet te blijven herkennen) en
vooral illustraties zullen beter en
duidelijker kunnen worden afge
drukt.
Wjj z(jn wel eert beetje bang dat de
de eerste tijd misschien ook
op andere wijze aan deze tech
nische verandering herinnerd zal
worden, namelijk voor een paar on
volkomenheden in zijn krant. Men
moet van ons aannemen dat wij ons
best doen maar het nieuwe systeem
al mogelijk toch wel een paar kin
derziektes vertonen. Vandaar dat wy
au al bij voorbaat en hopelijk ten
overvloede pleiten voor begrip en ge
duld bij onze lezers.
Het afscheid van de Nieuwezyds
bet heeft misschien al in bovenstaan
de regels voor de goede verstaander
doorgeklonken verloopt niet zon
der weemoed. Het is het afscheid
van een omgeving, die bijzonder in
spirerend was; van een plek in één
van de mooiste steden ter wereld,
waar net heerlijk was om te werken.
Er is ook weemoed, omdat ons ver
trek nodig om onze krant weer
een goede economische basis te ge
ven mede bijdraagt tot het al ja
ren aan de gang zijnde proces van
verplaatsing van de city uit de oude
binnensteden naar de stadsrand.
Dat is jammer, want dat proces
dat zich gelijktijdig in tal van ste
de» in ons land voordoet vormt
één van de grootste bedreigingen
vm onze Nederlandse binnensteden,
die wy zo graag en met zoveel trots
aan onze gasten uit het buitenland
laten zien.
Daarom willen wij bij dit afscheid
het lot van al die prachtige Neder
landse binnensteden aanbevelen in de
liefdevolle aandacht van de betrok
ken gemeentebesturen. Het is te ho
pen dat de komende jaren een dui
delijke politiek zal worden geformu
leerd om zoveel mogelijk de woon
functie van die binnensteden weer te
herstellen en de winkel- en recrea
tiefunctie te behouden en zo moge
lijk te versterken.
Onze binnensteden zijn het waard le
vend gehouden te worden.
'Zingen is de hoogste schoonheids vorm in spraak en taal'
door Haro Hielkema
AMSTERDAM De sterfdag
van dr. Jan Pieter Heije, die
dinsdag 24 februari voor de hon
derdste keer herdacht wordt, be
tekent voor velen ongetwijfeld I1
de ontdekking van de man ach
ter ontelbaar bekende liedjes.
De naam van de in 1876 overle
den Amsterdammer is weliswaar
vaak aan straten en pleinen ver
bonden, zijn activiteiten zijn
vooral bij de jongere generatie
in de vergetelheid geraakt.
Jan Pieter Heije mag dan al hon
derd jaar dood zijn, nog steeds raken
voetbalsupporters ln vervoering met
zijn 'Zilvervloot'. Nog steeds leren
kleinen kinderen de mythe rondom
sinterklaas via zijn 'Zie. de maan
schijnt door de bomen'. Op parades
voor koninklijke jarigen galmen de
woorden van zijn 'Ferme jongens,
stoere knapen' vaderlandslievend
door de lucht. Helje's dichtwerk
klinkt nog door de kerken en andere
dichtsels zijn nog altijd geliefd op
familiefeestjes en 'vrolijk gevarieerde
zangavonden'.
Het repertoire, dat dr. Jan Pieter
Heije in zijn vijfenzestigjarige leven
met een onvoorstelbare energie de
wereld ln gestuurd" heeft, is bijzon
der gevarieerd. Om nog een greep
te doen: 'Een karretje op de rand
weg reed', 'Gij, schitt'rendde kleuren
van Nederlands vlag', 'Twee ko
ningskinderen', 'Daar zaten zeven
kikkertjes',. 'Tussen Keulen en Pa
rijs'. 'Wie rusten wil in 't groene
woud'. 'In 't groene dal. in t stille
dal' en godsdienstige liederen. Het
nieuwe Liedboek voor de Kerken be
vat een gezang van Heije: 'Alle vol
ken looft de Here' (464).
Hoe dr. Heije in die vijfenzestig jaar
nog zoveel andere activiteiten heeft
kunnen ontplooien, is een raadsel.
Op 1 maart 1809 werd hij op het
Oudekerksplein in de hoofdstad ge
boren als zoon van een chirurgijn
die zich later overgaf aan de make
laardij. Een erfenis stelde vader
Heije in staat zijn zoon naar de La
tijnse school te sturen. Daarna stu
deerde Jan Pieter medicijnen in Lei
den; in 1832 promoveerde hij en ves
tigde zich in Amsterdam.
Tiendaagse veldtocht
Helje's studietijd is voor een belang
rijk deel bepalend geweest voor de
Inhoud van zijn liedjes en gedichten.
In 183 nam hij deel aan de Tien
daagse Veldtocht tegen de Belgen,
hetgeen in zijn vaderlandsliederen
duidelijk merkbaar is: 'Zwijgt, laf-
hartigen! Te wapen! Klinkt weer
luid Oranje's taal'.
Heije gaf in Leiden een belangrijke
hem overnam: 'Een gezond gezin,
een krachtig volk'.
Heije belandde ook een korte tijd in
de Amsterdamse politiek. Als raads
lid pleite hij voor een keuring van
levensmiddelen en gaf de stoot voor
de invoering van gymnastiek en
handwerken op de lagere school. De
bevolking van de hoofdstad vond de
ideeën van de arts echter te progres
sief en bij de verkiezingen van 1857
raakte hij zijn zetel kwijt.
'Volksgeluk'
Het graf van Jan Pieter Heije in Abbenes, waarop het opschrift 'Een
lied, een lied, uw leven lang' staat.
stoot tot de oprichting van de Vrij
willige Jagercompagnie der Leidse
studenten. De verslapte Hollanders,
die de Franse bezetting achter de
rug hadden, werden mede door Heije
tot een groter nationaal bewustzijn
opgeroepen: 'Ferme jongens, stoere
knapen foei! Hoe suffend staat
gij daar!'
Cholera
Na zijn terugkeer in Amsterdam
heeft Heije zich zeer verdienstelijk
gemaakt op het medische en maat
schappelijke vlak. Hij werkte ln zie
kenhuizen en bezocht als armendok-
ter het grote aantal cholera-patiën-
ten in de wijk: volksgezondheid was
voor hem een begrip, waaraan hij al
zijn enthousiasme en capaciteiten
wilde geven. Hij richtte het genees
kundig tijdschrift 'Wenken en me
ningen' op, vormde met vijf profes
soren een staatscommissie om wette
lijke regelingen voor de geneeskun
de te besturen en te verbeteren en
werd hoofdbestuurder van de Maat
schappij tot Bevordering der Ge
neeskunst. Heije was verder één van
de stichters van de Vereniging voor
Ziekenverpleging (het huidige zie
kenhuis aan de Amsterdames Prin
sengracht). mede-oprichter van de
Maatschappij tot Nut van 't Alge
meen en van de Maatschappij ter
bevordering van de Toonkunst. Hij
maakte de oprichting van de Genees
kundige Kring mee. stichtte de
Maatschappij der Toekomst (een
voorloper van Pro Juventute) en be
zigde de leuze, die de KVP later van
Teleurgesteld legde Heije ook zijn
dokterspraktijk neer en richtte zijn
aandacht op het bevorderen van het
'volksgeluk'. Dat was niet alleen de
bestrijding van de armoede en de
bevordering van de geestelijke en li
chamelijke gezondheid, maar ook
het zingen van liederen. 'Zingen is
de hoogste schoonhetdsvorm van
spraak en taal', schreef Heije in het
voorwoord van één van zijn vele lie
derenbundels. Luther citerend dat
de 'muzieknoten de tekst levendig
maken'. De volkszang diende verbe
terd te worden: de versjes en ge
dichtjes, die hij in toenemende mate
schreef, moesten daarbij helpen.
Gevoelig voor de kritiek op zijn
voortvarendheid verliet Heije de
hoofdstad en vestigde zich in Abbe
nes. waar zijn vrouw van haar vader
landerijen geërfd had. Deze, de Am
sterdamse predikant J. J. van Voorst,
was één der eerste kopers van
drooggevallen grond in de Haarlem
mermeer. De bevolking van Abbenes
eert de dichter-dokter-componist
nog steeds om zijn bemoeienissen
voor het dorp. Zo stelde hij grond
beschikbaar voor de bouw van een
school en een kerk, maakte een be-
bouwings- en beplantingsplan. fi
nancierde een verkeersweg over de
Kagertocht, liet een wandellaantje
aanleggen ('wandelen is zeer ge
zond'. placht hij te zeggen), stichtte
een bewaar-, naai- en breischool en
organiseerde kinderfeesten op zijn
verjaardag en die van zijn dochter
tje Cornelia-Sophie. Uit een legaat,
het dr J. P. Heijefonds. werden de
kinderen van de basisschool tot voor
kort jaarlijks getrakteerd. De kinde
ren die nu de school verlaten, krij
gen uit het fonds een aandenken.
De Haarlemmermeer eert Heije nog
steeds, net zoals de Jeugd van Ne
derland hem na zijn dood eerde door
een gedenksteen op zijn graf te
plaatsen met het opschrift: 'Een
lied, een lied, Uw leven lang'. Een
juiste typering voor de man, die over
zijn 'dichtstukjes' schreef: 'Ik be
oog er geen letterkundige roem mee.
Ik voel maar al te zeer hoeveel zij
ook uit muzikaal gezichtspunt te
wensen overlaten. Mijn wens is het
om het muzikaal element in onze
taal ontwikkeld en veredeld te zien.
Ik ben er zeker van dat Hollands
roem ook in de hemelse kunst der
tonen heerlijk naast die van andere
volken schitteren zal'.
Tijd vooruit
Het vroegere schooltje aan de Jan Pieter Heijelaan in Abbenes, door Jan Pieter Heye
de dichter-componist gesticht, nu in gebruik als rGoene Kruis-ge-
bouw.
Da tis dan weer zo'n fraaie, gezwol
len zinsnede, die we nu op z'n minst
overdreven vinden, maar die we
Heije toch eigenlijk niet kwalijk mo
gen nemen. Heije mocht in derge
lijke zinnen zijn nationalistische en
moralistische tijdgenoten volgen, in
vele opzichten was hij die tijd ver
vooruit. De toppers van toen (Zilver
vloot, het Karretje op de zandweg)
zijn er nog steeds en dat is een
sterk bewijs.
Dinsdag wordt Helje's sterfdag in
Abbenes herdacht: 's morgens legt
de schooljeugd bloemen op het graf
van de kindervriend, 's middags
wordt in de hervormde kerk een bij
eenkomst gehouden. Tot de sprekers
behoren Wouter Paap (namens de
Maatschappij ter bevordering der
Toonkunst) en de VU-hoogleraar
prof. dr. G. A. Lindeboom. In het
dorpshuis van Abbenes is een kleine
expositie over Heije ingericht.
Van onze weerkundige medewerker
Het maken van een weekend-
weersverwachting was dit keer
dankbaar werk. Alle tekenen wezen
in de lichting van een pro-longeren
van het vrij zonnige en zachte
weertype zonder regen van beteke
nis. Nederland blijft in een zuide
lijke circulatie tussen een stand
vastig Russisch hogedrukgebied met
1.040 millibar boven de Oekraïne
en diepe stormdepressies op de oce
aan. sommige tijdelijk 963 mb. ten
westen van Schotland. Zij vertik
ken het gelukkig, dichterbij te ko
men. Er zijn wel af en toe storin
gen in de baan boven zuidwest-
Europa. maar als zij ons bereiken
zijn ze behoorlijk uitgeblust en la
ten het in hoofdzaak bij wat meer
bewolking.
In noord-Spanje hebben ze 't afge
lopen etmaal nog wel regen losge
laten: Barcelona vrijdagmorgen 17
mm. ln twaalf uur na nachtelijk
oneer. Rust bij ons. grote onstul-
migheid op de oceaan. Een schip
ten westen van Schotland meldde
gistermiddag windkracht 9 uit het
zuid-zuidoosten bij acht meter hoge
golven en het wel vaker genoemde
estmannaeyjar op zuid-IJsland
meldde een gemiddelde windsnel
heid van 120 km/uur. orkaankracht
12. Op west- en zuid-IJsland heeft
het vrijdag onafgebroken gegoten:
Kefaflik rapporteerde vrijdagavond
13 mm.. Reykjavik 22 mm. regen.
De temperaturen liepen gistermid
dag in ons land op tot het volgende
niveau: De Bilt 13. Rotterdam, Am
sterdam en Maastricht 12. Gronin
gen en Den Helder 11. Vllssingen 9
graden Celslus. Dat het klimaat ln
ANP/KNMI 20-2-76 13 uur J
maximum temperaturen en
neerslag
van
7-19 uur.
Amsterdam
onbew
12
0
De Bilt
onbew
13
0
Deelen
onbew.
12
0
Eelde
licht bew
11
0
Eindhoven
onbew.
14
0
Den Helder
half bew.
11
0
Luchth. R'dam
onbew.
12
0
Twente
half bew.
12
0
Vllssingen
zw bew.
9
0
Zuid Limburg
zw. bew.
12
0
Aberdeen
zw. bew.
5
0.1
Athene
zw. bew
11
0
Barcelona
geh bew.
12
O
Berlijn
onbew
7
0
Bordeaux
zw bew.
16
0
Brussel
half bew
13
0
Frankfort
zw. bew
10
n
Genéve
licht bew
10
0
Helsinki
licht bew
—3
12
0
Innsbruck
onbew.
0
Kopenhagen
mist
1
10
0
Locamo
half bew.
0
Londen
zw. bew.
9
0
M8drid
licht bew.
12
03
Malaga
half bew
lfl
0
Malorca
zw. bew
16
0
Munchen
mist
0
0
Nice
half bew
14
0
Oslo
geh. bew.
0
Parijs
zw. bew.
11
0
Rome
licht bew
15
0
Sollt
onbew
15
0
Stockholm
zw. bew
1
0
Wenen
onbew.
3
0
Zurich
onbew.
7
0
Lissabon
geh bew.
16
0
HOOG WATER zondag 22 februari 1976
Ierland lang niet altijd gematigd
oceanisch is. bewijzen de records.
Zo werd op 16 Juli 1876 in Dublin
het absolute warmterecord gemeten
met 33.4 graden Celsius. De aller
laagste waarde viel op 23 januari
1991. te weten —19.4 ln Omagh
Ook in de zomer kan het zo dicht
bij de warmt oceaan flink koud
zijn, getuige de 3.3 van 1 Juni
1962, de —0 3 van 8 Juli 1889 en de
2,7 van 30 augustus 1964.
Oo dit weekend valt er In de
bergen geen verse sneeuw. De con
dities voor de wintersport worden
er daardoor niet beter op. vooral ln
de onderste berglagen. Toch had
Mllnchen vrijdag slechts een maxi
mum-temperatuur van 0 graden
Celcius, tijdens mist, Llnz (Oosten
rijk) 2, tegenover Innsbruck
-f-12! In de middelste en hogere
berglagen kan de skleër het best uit
de voeten.
Harlingen 2 05
14.32; Delfzijl 4 26 - 16 51.
HOOG WATER maandag 23 februari 1976
Vllssingen 7.44 - 20 26: Harlngvlletslulzen
7 49 - 20.32; Rotterdam 9 37 - 22 31; Sche-
voningen 8 47 - 21.26; IJmuiden 9 36 - 22 15:
Den Helder 0 19 - 12 48; Harlingen 2.49 -
15 20. Delfzijl 5 10 - 17.45.
onder redactie van loessmil
Het vergaren van nieuws uit
Haagse kringen, dat zich door
gaans afspeelt in de wandelgangen
van de Tweede Kamer en het in
ternationale perscentrum Nieuws
poort, gaat vaak gepaard met lan
ge wachttijden. Met name in tijden
dat het spant, is het voor de par
lementaire pers vaak zitten en
wachten geblazen. Tijdens de
laatste problemen in het kabinet-
Den Uyl over de ondernemings
raden heeft een handjevol journa
listen die wachttijden benut om, in
het spoor van cabaretier Seth
Gaaikema, ('Ik zie een Hindeloo-
pen') woordgrapjes te bedenken
met plaatsnamen. Het resultaat:
een tachtigtal woordspelingen,
waaruit hieronder een kleine
bloemlezing volgt:
Kernenergie is wel een paar Do-
dewaard.
U Benthuizen aan het bouwen,
maar ik Woubrugge.
Ik hou zó van natuur, ik denk dat
ik een Boskoop.
Als je geld hebt is belangrijk, hoe
blijf ik niet te Kortrijk.
Ik ben zeer Ameland gehecht.
Ameide eer.
Voor al wie van de Aerdenhout.
De jongen kwam haar Altena.
Door de storm leed de tuinbouw
zware Appelscha.
Duinen zijn eigenlijk Bergen aan
Zee.
Toen kreeg de Cadzand in z'n oog.
Hij kwam te laat, maar had een
Goedereede.
Hoewel ik zelden met Monniken
dam.
Rendier: ik voel me het lekkerst
als ik Moskou.
Ik wil mijn koffie niet Zoetermeer.
Bel Beiroet utv schoorsteenveger.
Viel ze? Sevilla.
Kolenboer, wat is je Bolsward.
We leggen Geldrop toe.
Wee de monnik die zijn Boedapest.
Heeft Abcoude gevat?
Ik hou van rechte lijnen, van
Krommenie.
Overflakkee niets dan goed.
Een soldaat gaat niet opzij Voor
schoten.
Al Gaanderen een paar met d«
outo, toch Lopik.
Automobilist: voor 'n Katwijk ik
niet uit.
Gruijters: Hansweert alle journa
listen.
Hoe langer je met kopen draalt,
hoe Hogerheide prijs bepaalt.
Mij is de Hellendoorn in het oog.
Toen Roelofarendsveen wilde af
graven, ging Pieterburen by halen
en zei tegen Benschop 'm eraf.
Van morgen af is in Stripantikwariaat 'Lambiek', Kerkstraat 104 in Am
sterdam, Paulus de Boskabouter de belangrijkste figuur. Tot 13 maart
is hij daar het middelpunt van een (bescheiden) tentoonstelling van het
werk van Jan van Oort, beter bekend als Jean Dulieu, de schepper van
Paulus. De slimme boskabouter heeft deze maand namelijk de leeftijd
van dertig jaar bereikt, althans voor het publiek. Want toen kwamen
Paulus' avonturen voor het eerst in Het Vrije Volk. Iets eerder (winter
1944-'45) was van Oort aanvankelijk violist bij het Concertgebouw
orkest ineens van de muziek overgestapt naar het schetsboek, zonder
ooit tekenles te hebben gehad. Vanaf dat moment ontstonden Paulus,
Eucalypta, Ooehoeboeroe, Salomo, Krakras, Gregorius en alle andere
mede bosbewoners. Dulieu-Van Oort begon ook te schrijven: zijn 'Pau
lus de hulpsinterklaas' werd in 1962 bekroond als het beste kinderboek
en een Paulus-l.p. kreeg in datzelfde jaar een Edison. Van Oort sprak
zelf trouwens ook alle stemmen uit het bos.
Op de tentoonstelling zijn de allereerste Paulus-krabbels, de voorstudies,
aquarellen en strippoppen te zien, veel originele tekeningen zijn er te
koop en er worden drie aquarellen op posterformaal uitgegeven, alles
ter ere van het 'Paulus Van Oort'-jubileum.
lijk bij, in haar vrije tijd breit
ze nog truitjes en broekjes voor
haar achter-achterkleinkinderen
en haar geheugen en gezichtsver
mogen hebben haar nog niet in
de steek gelaten. Mevrouw Sjai-
nyan komt uit een deel van de
Kaukasus, waarvan bekend is dat
de mensen er erg oud worden.
De School voor Christelijk La
ger Onderwijs in het Groningse
Maum bestaat volgende maand
niet minder dan honderd jaar en
dat moet vanzelfsprekend ge
vierd worden. Eeen werkgroep
onder voorzitterschap van de
heer Muller heeft al van alles
georganiseerd. De jubileumdag
zelf, 13 maart, is gereserveerd
voor oud-leerlingen en (oud-)
leerkrachten; de kinderen die er
nu op school gaan hebben de dag
ervóór al groot feest. Zaterdag
13 maart is er onder meer een
tentoonstelling van allerlei dat
met school en onderwijs te ma
ken heeft, een kerkdienst die ge
leid wordt door een oud-leerling,
ds. Boonstra uit Winschoten, en
daarna is er feest in 'Ons Cen
trum'. Het is de bedoeling dat
zoveel mogelijk mensen die op de
christelijke school van Marum
hebben gezeten of gewerkt, die
zaterdag het eeuwfeest meevie
ren. waar ze nu ook wonen. Wie
eerst nog wat wil weten, kan
schrijven of bellen naar feest-se-
cretaris J. Hartholt, Kruisweg
23. Marum. tel. 05944-2083.
Haar beste vriend, de 116-jarige
Jeglsapet Dawtyan, mocht na
tuurlijk ook op het partijtje van
mevrouw Hanoem Sjainyan ko
men. Ze gaf in haar bergdorpje
Kirants een feestje omdat ze 132
werd, en behalve haar beste en
goede vrienden, de dorpelingen en
verdere kennissen kwamen ook
de meer dan honderd kinderen,
klein-, achter- en achter-achter
kleinkinderen haar allemaal feli
citeren. Onder hen was dochter
Anoesj (97). Een hele drukte
voor jarige betovergrootmoeder,
maar volgens het persbureau
Tass kan ze dat oog best heb
ben: zelf doet ze nog haar huis
houden, ze houdt de tuin persoon-
Het is gewoon een kwestie van
combineren: leer wat brokstuk
ken van een vreemde taal en doe
er wat mee. Wie dat 'doen' goed
en met ijver toepast, kan ik heel
vreemde taal uit de voeten, zegt
de Russische ingenieur Martin
Schwartz. Hij durft nog verder
te gaan: op die manier kan ie
dereen zelfs een talenwonder
worden. Voorwaarde ls dat je
uitgezochte brokstukken uit het
hoofd leert, basiszinnetjes die
makkelijk te ontleden zijn en
waarmee je alle kanten op kunt.
Een goed verstaander kan met
tweehonderd van die geselec
teerde zinnetjes een paar dui
zend combinaties bedenken.
Schwarz heeft het volgens het
Russische persbureau Tass zelf
ook zo gedaan. Resultaat: de
man spreekt nu zestig talen. HU
kan met alle Europeanen ln hun
eigen taal converseren, bovendien
met de Turken en in een stuk of
wat Afrikaanse en Indiaanse
streektalen kan hij zich heel be
hoorlijk redden. Schwarz mag
dus wel een taaigenie worden ge
noemd, maar hij wil niet het eni
ge blijven. Hij heeft zijn leersy-
steem omgebouwd tot een talen-
prakticum, waar iedereen die be
reid is zijn of haar uiterste best
te doen, sneller dan waar ook
een vreemde taal onder de knie
kan krijgen. Schwarz zelf, meldt
Tass, heeft bijvoorbeeld het
Swahili op dezelfde manier aan
geleerd. Eén maand nadat hij er
mee was begonnen, kon hij al
een goed gesprek voeren met een
Afrikaanse gast.
'Je zou me niet zo behandelen als ik gewonnen had.'
