"abbijn van Joods ïongres weggestuurd IJslands kabeljauw: ien strategisch wapen Politie Barcelona onder krijgstucht Ford reorganiseert inlichtingendiensten Opnieuw arrestaties van rebellen in Zuid-Vietnam pStrijd voor Russische Joden gaat door widrang onderzoek jckheed-affaire Peking dreigt met zuivering MPLA-regering in Angola massaal erkend Washington schort gesprek over hulp aan India op NDERDAG 19 FEBRUARI 1976 BUITENLAND TROUW/KWARTET 7 RUSSEL (Reuter, UPI) Rabbijn Meir Kahane, leider van de militante Joodse defensieliga, is isteren door de politie van Brussel weggevoerd toen hij was doorgedrongen tot het gebouw waar jet Joodse wereldcongres gehouden wordt. laittbdjn probeerde toegang tot ^et congTes te krijgen hoewel hij iet officieel was afgevaardigd. Ook i de eerste wereldconferentie van Joden, die vijf Jaar geleden in gehouden werd, probeerde militante rabbijn toegang te 4jgen. Hij werd toen aangehou- door de Belgische overheid ongewenst persoon over de ditmaafl hield de Belgische po- ,tie rekening met de mogelijkheid |at Kahane een poging zou doen t het oongTes door te dringen. De hthaven en de stations van werden door de politie in i gaten gehouden. Kahane reisde hter via Sohipol naar Brussel. Vanuit Amsterdam is ij met de naar de Belgische hoofdstad n. Op het moment dat hij de vam de congreszaal wilde bin- •ngaan werd hij tegengehouden, ht politiemannen kwamen er aan e pas om hem naar een patrouille- wagen te brengen. 'Zo behandelen ze Joden', schreeuwde de rabbijn. 'Ze moesten zich schamen. Russi sche Joden zullen nooit gered wor den als zij hier zulke verraders hebben'. Een woordvoerder van het congres deelde gisteren mee dat enkele maanden geleden besloten was niet in te gaan op een verzoek van Kahane om de oonferentie te mo gen bijwonen. Een medewerker van Kahane reikte later een boodschap van de rabbijn uit waarin hij vraagt en einde te maken aan de ontspanning met de Sowjet-Unie. Verder pleitte hij ervoor president Ford van de Verenigde Staten een nederlaag toe te brengen 1 n ver band met zijn houding ten opzichte van de Sowjet-Unie. sen aan de leiders van het Kremlin. Daar staat in dat de Sowjet-Unie haar eigen wetten moet eerbiedi gen. Ook moet het de rechten van de Joden zich te vestigen in hun eigen historisohe vaderland erken nen. Tijdens een persconferentie drong de vroegere premier van Israël, me vrouw Golda Meir aan op blijvende internationale druk op de Sowjet- Unie ertoe te bewegen alle Joden, die dat willen te laten gaan. Over de arrestatie van rabbi Kahane mrkte de vroegere premier van Israël op: 'Hij is een demagoog. Dit is geen conferentie waar iedereen zomaar spreken kan'. Geen hulp Slotverklaring Inmiddels ls de slotverklaring, die de 1200 afgevaardigden op het twede Joodse wereldcongres van daag zullen aanvaarden opgesteld. Hierin staat dat de Joden in de wereld niet zullen rusten en niet zullen zwijgen voor de vrijeheid 'van onze broeders ln de Sowjet- Unie gewonnen is'. Het politiek belangrijkste deel van de verklaring is een reeks van ei- Een orthodox Joodse hulporganisa tie heeft gisteren verklaard dat systematisch alle ulp zou worden onthouden aan vroegere Sowjet-Jo- den die uit Israël weg willen. De organisatie, die zich Rav Tov noemt en zegt kantoren te hebben in tal van Europese steden, heeft haar besohu ldi gingen geuit op een persconferentie in Brussel. Rabbi Franked, die als woordvoerder op trad van deze organisatie, stelde de Jewish Agency verantwoordelijk voor de weigering van de hulp. UO, BONN (Reuter, UPI, AP) - De verschillende landen die be- ken zijn bij de steekpenninge n-affaire van de Amerikaanse heed-vliegtulgfabrieken hebben i verzocht door te gaan met onderzoekingen ln hoverre re- ringsfamctionarissen en politieke ijen bij deze eaak betrokken ijn geweest. ieDe Japanse oppositiepartijen eisen mdat het onderzoek voorrang krijgt ilapoven het debat over de begrotiii- nefen. Premier Miki heeft al beloofd >lp|at zijn rgering al het mogelijke be>al doen opheldering te brengen in alïeze onverkwikkelijke affaire. Hij nipverweegt een speciale afgezant en&aar Washington te sturen. ^pok in West-Duistland heeft de yiocialistische partij SPD gevraagd )kbf de regering over bewijzen be- )Ulchikt dat Lockheed betalingen Jieeft verricht aan Westduitse poli- •ejCieke partijen. - Spaanse regering heeft haar mbassade in Washington opgedra- ~~i beweringen te onderzoeken dat jj-jpjaarden door de Amerikaanse pegtulgtfabrlek zijn omgekocht. Jolombla heeft laten weten geen «vliegtuigen meer te kopen van d werenigde Staten totdat Lockheed namen vrijgeeft van Colombi- ~nse functionarissen die door het bedrijf zijn omgekocht. n werknemer en aandeelhouder (ipn de Lockheed-fabrieken heeft roes tegen zijn werkgever [gespannen om namens aale deelhouders de 44 miljoen dol- terug te vorderen die Lockheed EuFODH steekpenningen in de Verenig- Staten en in het buitenland zou lebben besteed. MADRID (Reuter, AFP, UPI) De regering van Spanje heeft de stakende politie en brandweer van Barcelona onder de krijgstucht geplaatst. Dit betekent dat de stakers gedwongen kunnen worden aan het werk te gaan op straffe van veroordeling door een mili taire rechtbank. PEKING (AFP, UPI) Alle Chinese partijleiders die 'de weg van het kapitalisme' volgen zul len worden weggezuiverd zoals eerder president Lioe Tsjao-tsji en minister van defensie Lin Piao. Dit dreigement ls de kern van een groot artikel op de voorpagina van het 'volksdagblad', officieel orgaan van de Chinese communistische partij. Het artikel wordt door waar nemers gezien als een fontale aan val op vloepremier Teng Hsiao Ping en zijn geestverwanten ln de par tijtop. Teng was gedoodverfd als de opvolger van wijlen premier Tsjoe en Lal maar werd onlangs gepas seerd ten gunste van Hoea Kwt>- feng. die de post van premier over igens slechts 'tijdelijk' kreeg. Het artikel noemt Teng en geest verwanten nog steeds niet met naam en toenaam, maar tret wel een enge parallel tussen het lot dat hen wacht en dat van vroeger ont maskerde en weggezuiverde 'revisi onisten.' Senator Frank Church (links), bekend van de Lockheed-affaire, spreekt met de vroegere Israëlische voor het eerst heeft oo het Russd- premier Golda Meir op het tweede Joodse wereldcongres in Brussel. In hetm idden de Israëlische sche persbureau Tass commentaar 1 r. geleverd op de machtsstrijd ln um- ambassadeur in Brussel, Eliashiv Ben Horin. politieke worsteling ln China heeft nog nooit tevoren zon acute fase doorgemaakt' aldus Tass. Tass is van oordeel dat Teng na de culturele revolutie, waarin hdj een van de grote boosdoeners was, al leen eerherstel heeft gekregen op de persoonlijke voorspraak van wij len Tsjoe. Nu deze dood ls, aldus da analyse vk Tass, wordt Teng op nieuw aangevallen door krachten in de partijtop die hem verwijten dat hij zich tegen de verworvenhe den der culturele revolutie keert. De maatregel heeft betrekking op 500 brandweerlieden en 2500 poli tieambtenaren. De Spaanse oproer politie heeft gisteren ongeveer 500 gemeenteambtenaren uit het stad huis van Barcelona verdreven. On der de verdrevenen bevonden zich tal van politiemensen. Bij deze ac tie zijn drie mensen gewond ge raakt. Later op de dag hielden de brand weerlieden van Barcelona een de monstratie door met loeiende sire nes door de straten van de stad te rijden. De arbeidsonrust valt samen met het bezoek van de Spaanse koning Juan Carlos aan Barcelona. Dit bezoek is gericht op het bevor deren van de nationale eenheid. Catalonlë, waarvan Barcelona de hoofdstad is, streeft naar grotere autonomie van het gebied. De hui dige stakingen van het gemeente- personeel zijn echter niet tegen de koning gericht maar zijn bedoeld om loonsverhogingen er door te drukken. De stakers hebben inmid dels laten weten dat ze zich niets zullen aantrekken van de krijgs- tuchtmaatregel. De Spaanse minister van buiten - lamse zaken Arellza brengt momen teel een bezoek aan diverse Europe se landen. In Brussel heeft hij ge sproken met vertegenwoordigers van de Belgische regering, de Euro pese Gemeenschap en de NAVO. Spanje heeft zich ten doel gesteld voor 1980 lid van de EG te worden, Areilza. die bezig is aan zijn tweede rondreis door Europa, zal de ko mende dagen bezoeken brengen aan Dublin en en Haag. Baskische vrijheidsstrijders hebben gisteren de 26-jarige zoon van een rijke Spaanse industrieel vrijgelaten die 35 dagen geleden ontvoerd werd. Dit heeft het Spaanse pers bureau bekend gemaakt. De Basken dreigden de Jongeman te doden als de industrieel niet 1.6 miljoen dollar zou betalen. De familie zou dit be drag echter niet hebben kunnen opbrengen en heeft slechts een be drag van 150.000 dollar aan de kid- gisteren het nieuwe verdrag met President Ford van de VS heeft gisteren het nieuwe verdrag et Spanje aan de Senaat voorgelegd. Het verdrag zal naar het oordeel van de president bijdragen tot de integratie van Spanje in Europa en de NAVO. Het verdrag steunt naar het oordeel van Ford de belangrijke ontwikkelingen in Spanje die op gang zijn gekomen sedert de dood van Franco. LONDEN PARIJS Reuter, UPI, DPA Steeds meer landen gaan over tot erkenning van de Volksre publiek Angola, die op 11 november 1975 werd uitgeroepen door de linkse bevrijdingsbeweging MPLA. Nadat de meeste Afrikaanse landen de volksrepubliek Angola de afgelo pen weken diplomatiek erkend hadden, volgden gisteren verschei dene Westeuropese landen hun voorbeeld. De regering van MPLA-voorzltter Agostinho Neto, die haar tegen standers FNLA en UNITA militair heeft verslagen, werd gisteren er kend door Nederland Engeland, Italië. Ierland. Denemarken, Noor wegen. Finland, Zweden, Zwitser land en Cyprus. IJsland en Nieuw Zeeland zullen ook op korte ter mijn tot erkenning overgaan, en Frankrijk zette dinsdag reeds die stap. West-Duitsland liet gisteren weten dat de tijd nog niet rijp is om tot erkenning van de Volksre publiek over te gaan. 'Waakhondcommissie' moet toezicht houden WASHINGTON (Reuter, UPI, AP) President Gerald Ford van de Verenigde Staten heeft de Amerikaanse inlichtingendiensten gereorganiseerd, CIA-directeur George Bush tot voorzitter be- noemd van een commissie die alle inlichtingenactiviteiten moet coördineren en een 'waakhondcommissie' van drie man ingesteld MOSKÖUI SITtiling die moet toezien dat de inlichtingendiensten niet buiten hun aiTlblSScldc wordt onze veiligheid verlamt'. Het is verzinsel inwinnen van Inlichtingen kan niet Peking Radlo-Pefclng meldde gisteren dat duizenden Angolezen zijn uitge moord door 'Sowjet-Huurlingen.' Het Kremlin heeft volgens de Chi nese radio meer dan 1.000 militaire adviseurs en 10.000 huurlingen naar Angola gestuurd. Zambia, een van Angola's buurlan den heeft nog eens nadrukkelijk verklaard de Volksrepubliek Angola niet te willen erkennen. De rege ring in Loesaka dringt er opnieuw bij de strijdende partijen op aan het verleden te vergeven en de handen ineen te slaan om samen de natie op te bouwen. De Ameri kaanse minister Henry Kissinger verklaarde in Caracas dat de Vere nigde Staten geen herhaling van een Cubaanse interventie zoals in Angola zullen dulden. boekje gaan. Maar Ford is niet van plan het Amerikaanse Copgres een vetorecht te geven over gee Lm e operaties van de CIA. De president wil wel dat het Con gres en wet aanneemt waarbij het verboden wordt dat Amerikaanse inlichtingendiensten samenzwerin gen smeden tegen het leven van buitenlandse leiders. Verder wil Ford leden van de Inlichtingen diensten strafbaar stellen als zij geheime informaties laten uitlek ken. De regering heeft verder 'bin dende richtlijnen' verschaft die 'stringente bescherming' tegen ille gale activiteit van die diensten voor de burger bieden. Zo zal het verboden zijn gebruik te maken van electronisch of fysiek toezicht om Informatie van de Amerikaanse burgers en de meeste instellingen te verkrijgen. Ford heeft Bush hoofd gemaakt van het hele Amerikaanse inlichtingen- wezen. Het algemeen beleid ervan zal worden bepaaild door de natio nale veiligheidsraad onder voorzit terschap van de president zelf. De opdracht tot hervorming van de diensten volgt op twee jaar Con gres- en personderzoek naar wan daden, begaan door de inlichtin gendiensten en dan met name de CIA. 'Wij hebben lering uit deze ervaring getrokken, maar moeten ons niet laten obsederen door da den uit het verleden. We moeten handelen voor de toekomst', aldus Ford. Hij wil niet horen van ont binding van de CIA en andere In lichtingendiensten. 'Als onze bui tenlandse politiek doeltreffend wil zijn, dan moeten wij weten wat er internationaal omgaat, anders beperkt worden tot de vraag of een militaire aanval op handen is. Men moet ook op de hoogte zij van de wereldeconomie, politieke en maat schappelijke ontwikkelingen, bevol kingstoename 'en zeker terreur', zo voegde Ford er aan toe. De waakhondcommissie aal worden voorgezeten dx«r de vroegere on der-minister van buitenlandse za ken Robert Murphy, die Ford al eerder heeft geadviseerd over her vormingen van de nationale veilig heid. De andere leden zijn Stephen Ai les, oud-minister voor de land macht en ene meneer Leo Cherne, een econoom en advocaat uit New York. MOSKOU (UPI) De regering van de Sowjet-Unie heeft gisteren de eerder geuite beschuldigingen dat de afluisterapparatuur in de Amerikaanse ambassade stralings gevaar zou opleveren een smerig verzinsel genoemd. Het Sowjet persbureau TASS deelde mee dat een gezamenlijke inspectie van Russische en Amerikaanse functio narissen had uitgewezen dat de straling in het gebouw lager was dat de norm die de Sowjet-Unie als minimum voor de veiligheid stelt. De hier toegestane hoeveelheid straling ls hier lager dan in de Verenigde Staten, zo deelde TASS mee. SAIGON (Reuter, UPI) De Zuidvietnamese veiligheidstroepen hebben 'een bende verraders die opereerde onder godsdienstig etiket' gearresteerd, zo heeft het blad Giai Phong (bevrijding) gisteren meegedeeld. Volgens het blad was de groep ac tief in het dorp Tam Thiep in de provincie Bien Hoa, 40 kilometer ten noorden van Saigon. De arres taties werden verricht twee dagen nadat een aantal rebellen zich had overgegeven na een beleg in de rooms-katholieke kerk Vinh Son in jïAmerikanen bezorgd om vliegbasis Keflavik ïei idoor Bert van Panhuis i Amerikaanse militaire top zal eerder iedere Britse treiler naar de bodem van de zee laten zinken de bemanning laten opvreten door de IJslandse kabeljauw dan dat ze het strategisch gelegen Jsland uit haar vingers laat glippen. Op deze kernachtige manier onderstreepte een medewerker van fet britse dagblad The Guardian vorige week nogeens de belangrijkheid van de eilandrepubliek in de woordelijke Atlantische Oceaan voor de Amerikanen en het westerse bondgenootschap de NAVO et zou een regelrechte ramp zijn we geen basis meer zouden heb- ;n op IJsland' zeggen de westerse ilitaire deskundigen en één blik op de wereldkaart laat zien waarom dit zou zyn. Het onherbergzame eiland ligt namelijk halverwege tus- fsen Groenland en de Faroer-eilanden en vormt zo het punt, waarlangs men al of naar het noorden van de Atlanti- i sche Oceaan of naar het zuidelijke deel daarvan kan varen. De Ameri kanen zouden kunnen voorkomen dat de Sowjet-vloot vanuit het ijsvrije Moermansk naar het zuiden afzakt en de Sowjets zouden vanaf IJsland en zijn wateren konvooien naar bijvoor beeld NAVO-leden Noorwegen en Denemarken kunnen verhinderen. Een maritieme topper dus. Dit IJsland is sinds 1951 een steun punt van de NAVO, indirect in feite, want het gaat om een overeenkomst tussen het eiland en de Verenigde Staten. De afgelopen 25 jaar is het echter zeker uit oogpunt van de IJs landse partijpolitiek een omstreden Pijler geweest. Naar haar eigen zeg gen om nationalistische redenen heeft vooral links zich dikwijls sterk afge zet tegen het herbergen van de NAVO-partners. De positie van links op IJsland is tamelijk stevig. Tot de zomer van 1974 was de regering van het eiland van linkse signatuur. Ze bestond uit leden van de Progressieve Partij, een groepering, die voorname lijk uit agrarische kringen is voort gekomen en die zowel een sterke linker- als een sterke rechtervleugel heeft, het Volksfront, waarin de communisten de belangrijkste groep zijn en de zogenaamde Liberale en Linkse Unie. Tezamen kon men re kenen op 32 van de 6 zetels in de Allthing, het rond 800 door de Vi kingen gevormde IJslandse parle ment. Compromis Onder deze regering dreigden de Amerikanen hun basis in het vlakbij de hoofdstad Reykjavik gelegen Kef lavik kwijt te raken. De VS moesten in 1976 verdwijnen, heette het. Voor de regering echter in de zomer van 1974 op een impopulair economisch programma de tanden brak was er al een compromis in de maak, waarbij bedongen werd dat de Amerikaanse marine de vliegbasis zou mogen ge bruiken voor maritieme controle- vluchten en voor de verbindingen maar dat de jagers zouden moeten verdwijnen. De regering, die na een lange crisis bij de verkiezingen haalden beide blokken dertig zetels onder leiding van de oud-burgemeester van Reyk javik Hallgrimmsson werd gevormd en die bestond uit leden van de con servatieve Onafhankelijke Party en de Progressieve Partij kwam met een voorstel, waarbij er slechts één be langrijke wijziging in de tot dan gel dende regeling kwam. Vierhonderd Amerikaanse technici werden ver vangen door in de VS opgeleide IJs- landers. De bevolking, met de regering voor op, kennen het belang van hun steen klomp voor het westelijke bondge nootschap. De vliegbasis met zijn mo gelijkheden voor maritieme controle, acties tegen onderzeeboten, het on derscheppen van gevechtsvliegtuigen is ook nog radarstation en fungeert als verbindingscentrum voor onder meer radio. Er zitten momenteel 38.000 Amerikanen op het eiland. Toen eind vorig jaar de Sowjets de IJslandse autoriteiten vroegen om havenfaciliteiten werd dit prompt geweigerd. Stemming Het belang van de basis Keflavik wordt de NAVO bij iedere kabel jauwoorlog tussen IJsland en Groot- Brittannië een mede-NAVO-lid onder de neus gehouden. Niet alleen wordt de stemming van de bevolking aanmerkelijk meer anti-NAVO by 'normale omstandigheden' is onge veer 60 procent voor de organisatie en uit zy dat met bezettingen van Eén van de 'botsingen in de kabeljauwoorlog tussen IJsland en Groot-Brittannië. Het IJslandse patrouille-vaartuig Thor ramt het Britse fregat Andromeda. hoofdkwartieren en demonstraties maar ook de regering in Reykjavik gebruikt dit wapen. Het verbreken van de diplomatieke betrekkingen met Londen is punt één en vlak daarna komt het dreigement 'Wetre- den uit de NAVO'. En daar zijn de bondgenoten toch iedere keer weer ontzettend bang voor. Geen wonder dat mr. Joseph Luns, de secretaris generaal van de organisatie telkens met gezwinde spoed zijn bemiddeling aanbiedt. Vanuit het oogpunt van IJsland be zien is dit 'chanteren' best te begrij pen. De 200.000 bewoners van het eiland zijn voor 85 procent van zijn economisch bestaan aangewezen op de visvangst en de visverwerking en het eiland, dat pas in de Tweede Wereldoorlog onafhankelijk werd van Denemarken beschouwt iedere aanslag op zijn visgebieden als een bedreiging van zijn onafhankelijk heid. Bovendien bestaat 80 procent van de IJslandse export uit vispro- dukten, In een dergelijk economisch klimaat vecht IJsland voor haar visvangst, een bron van inkomsten, die het vooral voor de nabye toekomst be dreigd ziet. Als er namelijk wordt doorgegaan met de vangst door IJslandse treilers maar ook door Britten en andere Westeuropese lan den in een tempo, zoals dat tot voor kort werd gedaan, dan zal er omstreeks 1980 geen kabeljauw meer te vangen zijn. Deze vissoort kan zich pas op zevenjarige leeftijd voortplan ten en de scholen, die momenteel in de IJslandse visgronden zwemmen zijn nog maar drie jaar. Een onbe perkte vangst zou dus een uitverkoop zijn. Vandaar dat de regering in Reyk javik de hoeveelheden, die de Britten volgens een vorig jaar november af gelopen overeenkomst mochten van gen, wil terugbrengen van 130.000 ton naar 65.000 ton. Londen vindt deze halvering onaanvaardbaar en beschouwt het gebied sinds het af lopen van het 'contract' als vrij. Het ziet er echter naar uit dat de Britten net als bij de vorige twee visoorlogen in 1971 en 1973 bakzeil moeten halen. Niet alleen de Europese Gemeen schap, met wie de IJslanders een overeenkomst willen sluiten over goedkopere afzetmogelijkheden op de Europese markten zal Londen onder druk zetten. Het is vooral het NAVO- hoofdkwartier in Brussel dat Harold Wilson de schande zal bezorgen weer te moeten buigen voor de kleine maar belangrijke IJslandse buur. Saigon. Volgens het blad werden bij de arrestaties een radiozender en een transformator ln beslag ge nomen. Hoeveel arrestaties zijn verricht is niet bekend. De aartsbisschop van Saigon, mgr. Ngoejen Van Binh, heeft gisteren in een communiqué heftig gepro testeerd 'tegen allen die zich bedie nen van het rooms-kathoLieke ge loof en van de kerken om illegale daden te bedrijven*. De aartsbis schop wijst er op dat 'de toekomst van de kerk en van de natie ver bonden zijn'. Volgens hen kan de kerk geen organisaties beschermen, aanmoedigen of goedkeuren die on der dekmantel van de religie zich verzetten tegen de revolutionaire regering. Anti-Amerikaans Inmiddels hebben Vietnamese vluchtelingen die na de revolutio naire overname ln Saigon naar Thailand gevlucht waren in Bang kok verbaasd gereageerd op berich ten dat. pastoor Ngoejen Goeang Minh betrokken was geweest bij het vuurgevecht tussen opstande lingen en het Zuidvietnamese leger. Volgens de Vietnamezen in Bankok stond de pastoor bekend als antd- Amerlkaans en ze zijn dan ook zeer verbaasd dat hij ln verband werd gebracht met een door de CIA- geleid complot tegen de revolutio naire regering. Na het vuurgevecht bij de kerk werden in totaal 15 personen gearresteerd. Tot nu toe zijn nog geen beschuldigingen te gen hen ingebracht. WASHINGTON (Reuter. AP) De Verenigde Staten hebben besloten te besprekingen met India over hervatting van de Amerikaanse ontwikkelingshulp op te schorten wegens de 'vijandige' houding van India, zo heeft het Amerikaanse ministerie van buitenlandse zaken gisteren bekendgemaakt. De beslissing ls al enige tijd gele den gevallen en volgens het minis terie was de beschuldiging van de Indiase premier, mevrouw Indira Gandhi dat de Verenigde Staten haar bewind proberen te ondermij nen. één van de redenen voor de Amerikaanse maatregelen. Ook ls men in Washington ontevreden over het feit dat premier Gandhl de burgerrechten heeft opgeschort en de noodtoestand heeft afgekondigd. Ondanks het afbreken van de on derhandelingen zal de Amerikaans# voedselhulp naar India doorgaan.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1976 | | pagina 7