sen gesprek ;t slechts één •abisch land iskou en de nieuwe premier in Peking Kotchian mogelijk vervangen Bonn voelt niet voor directorium in EG $kou ontkent strijd grens met China Olie en stammentwist oorzaak onrust Nigeria lische premier Rabin: Fff Jr - nt 1i {p p Si! l <2* •- V v' ■;i-upft" Bellast roerig na dood Stagg Tanaka geeft contact met Lock heeddirecteur toe 'Onze Helmut' niet de beste keus van CDU Marokko meldt controle over Spaanse Sahara Ford loog over gratiëring van Richard Nixon 14 FEBRUARI 1976 BUITENLAND TROUW/KWARTET 7 I, GENÈVE (Reuter, UPI, AP) Israël zal niet meer met onderhandelingen over beperkte regelingen met iojijke Arabische landen, zo heeft de Israëlische premier i. |bin gisteren in een vraaggesprek met het Israëlische blad hronoth, verklaard. zei dat het duidelijke i van Israël nu Is 'niet te Jelen met de terroristi- atles of in te stemmen iandelingen met één van •he landen'. telde dat tijdens zijn re- éitieke besprekingen in met president Ford en buitenlandse zaken ger, het denkbeeld van regeling tussen Israël jabische landen was be- tHet is de bedoeling dat er jen komen over een meer dan een ara- De uitspraken van Ra- op een ombuiging in het buitenlandse beleid. 3ft altijd aangedrongen op jen met afzonderlijke landen om tot tussen- (kiesregelingen te komen ïllende troepenscheldings- Tmet Egypte en Syrië zijn ie resultaten. Nog in Wash- t Rabin in een rede voor vaardigden weten, bereid jet welke Arabische leider welke plaats dan ook te "ër vrede in het Midden- ^schappelijk op dat Israël hiermee Ingestemd heeft onder druk van de Verenigde Staten, die tijdens het bezoek van Rabin al lieten weten zich niet in een geïsoleerde positie te laten ma- nouvreren door een halsstarrige houding van Israël. Rabin deelde gisteren mee dat nu onderzocht zal worden of de Ge- neefse vredesconferentie over het Midden-Oosten met haar oorspron kelijke deelnemers en zonder de Palestijnse bevrijdingsorganisatie PLO kan worden hervat. 'Als dit niet mogelijk mocht blij ken'. aldus Rabin, 'dan moeten wij proberen het minimum politieke doel te bereiken, wat iets moet zijn dat vrede benadert en een einde maakt aan de staat van oorlog tus sen ons en de Arabieren. Op de lange termijn zou zo'n doel niet met afzonderlijke Arabische landen kunnen worden bereikt'. 'Oorlogsmisdaden' Internationaal kreeg Israël gisteren een nieuwe slag te verduren, toen de commissie van de Verenigde Na ties voor de rechten van de mens in Genève Israël veroordeelde we gens 'oorlogsmisdaden' in de bezet te Arabische gebieden. De commis sie nam een resolutie aan met 23 stemmen voor en één tegen (VS) bij acht onthoudingen, waaronder Engeland. Frankrijk, Itadië, Oosten rijk en West-Du ïtslaind. De Israëli sche waarnemer had eerder al verklaard dat zijn land een derge lijke 'politieke, onrechtvaardige en belachelijke veroordeling' naast zich neer zou leggen. Volgens de commissie blijft Israël in de bezette Arabische gebieden 'op ernstige wijze de grondregels van het internationale recht schen den. schendingen die beschouwd worden als oorlogsmisdaden en een naar de Verenigde Sta- om tot coördinatie te het Israëlische en het Miden-Oosten-beleid, om meer wapens los te presidént Ford in zijn (he Union aan Israël toe- Dat laatste is niet ge- het eerste zei Rabin 'Israël en de Verenigde een gemeenschappelijk inzake toekomstig diplo- fctappen in het Midden- aren gekomen. Het lijkt er belediging voor de mensheid'. iijj, PEKING (Reuter, AFP, UPI) Het officiële Sowjet- joje persbureau Tass heeft gisteren de berichten over ge- Chinese en Russische troepen aan de grens bij de Siukiang 'pure verzinsels' genoemd en de Chinese leiders Bchuldigd valse berichten de wereld in te sturen. ïentator van Tass, Joerl beschuldigde ook de wes- bureaus ervan de berich- gst leven te hebben geroe- eejnow zei verder dat 'het ls dat wanneer de bin- situatie verergert, wan- binnenlandse moeilijkhe- ir men, de propaganda van toevlucht zoekt tot over de 'dreiging uit het over 'gevechten Langs de linese grens' en andere orzin.' De commenta- hetzelfde nu plaatsvindt de kringen van Chinese nieuwe ronde van strijd wordt.' rntator doelt hiermee op onverwaohtte benoeming premier Hoea Koeo-feng emend' premier en opvol- Tsjoe En-lai, die vorige erleed. werd aangenomen dat ce-premier Teng Hsiao- nieuwe Chinese premier Moskou schijnt niet te zijn met de benoe- bea. In een eerder com- Tass werd in bedekte _;d dat de nieuwe pre- Ohina wel eens een rede- kunnen zijn. lichtig geschreven com- -■> it De dood van ERA-hongerstaker Frank Stagg in een Britse gevange nis heeft gisteren Ln Noord-Ierland geleid tot gewelddadigheden. In Londonderry werden twee politie mannen vanuit een rijdende auto neergeschoten. Een van hen over leed aan zijn verwondigen. In de katholieke wijk van Belfast, Falls Road overleed een man aan de gevolgen van een bomaanslag. Op veel plaatsen staken woedende groepen auto's en andere materia len in brand (zie foto). Verwacht wordt dat de groots opgezette be grafenis van Stagg, die vandaag ln Ierland plaats zal hebben, tot nieu we ongeregeldheden zal leiden. TOKIO, WASHINGTON (Reuter, UPI, AP, AFP) De Japanse oud-premier Tanaka heeft toegege ven dat hij in 1972 contacten heeft gehad met Lockheed-president Kotchian. In Washington wordt verwacht dat Kotchian vandaag zijn plaats zal moeten inruimen voor Robert Haapk, oud-president van de New Yorkse effectenbeurs. Deze zou als tijdelijk directeur gaan optreden. Volgens betrouwbare bronnen zou de raad van beheer van Lockheed de benoeming van Haack bekend maken na afloop van de vergade ring in het hoofdkwartier in Bur- bank. In verband met het Lok- cheedschandaal werden de afgelo pen dagen a lvergaderlngen in de leiding van de vliegtuigfabriek ver wacht. Donderdag ging reeds het gerucht dat Kotchian en de voor zitter van de raad van commissa rissen van Lockheed Haughton op het punt stonden hun ontslag in te dienen. De Japanse oud-premier Tanaka heeft gisteren gezegd dat hij ln 192 in de hoedanigheid van minis ter vanindustrie en handel met Kotchian heeft gesproken. In een verklaring bij monde van zijn se cretaris zegt Tanaka dat hij in het mentaar zei Tass dat HoeuKoeo- faing gematigde ideeën koestert en niet de 'extreme' die Moskou toe schrijft aan het tegen de Sowj et- Unie gerichte Maoisme. Gisteren meldde een correspondent van het Japanse persbureau Kyodo dat in Peking wordt verwacht dat vice-premier Teng en tweede vice- premier Tsjang Tsjoen-tsjao belan grijke functies in de communisti sche partij zullen krijgen en dw zij teruggetrokken zullen worden uit de regering. Tegen Teng gerichte muurkranten zijn ook gisteren in Peking opgehangen en nu bij ver schillende universiteiten. Verder heeft het volksdagblad, het orgaan van de Chinese communis tische partij, ook gisteren een felie aanval gedaan op bepaalde partij leiders en opgeroepen tot een gron diger voortzetting van de culturele revolutie. Het blad beschuldigt, zonder namen te noemen, 'voor standers van de kapitalistische weg op wie tijdens de culturele revolu tie kritiek ls uitgeoefend, maar die geen berouw hebben getoond' en noemt ze 'leerlingen van Confuci us." Verder stond in ijet volksdag blad dat de Sowjet-Unie 'een bege rig oog richtte' op de strategisch belangrijke straat van Malakka. BONN (Reuter) De West- duitse christen-democraten hebben de leus, waarmee zij dit jaar de algemene verkie zingen wilden ingaan, bij na der inzien toch maar laten vallen. Het ging om de leus 'Onze Helmut is de beste', een ode aan partijleider Helmut Kohl en kandidaat voor het bondskanselierschap Helmut Kohl. Waar geen rekening mee was gehouden is het feit dat er nog twee bekende Hei muts in WMESTcDuitsland rond lopen. Een onderzoek leverde dan ook verrassende resultaten op: 46 procent van de onder vraagden moest meteen den ken aan Helmut Schmidt, de huidige bondskanselier en kandidaat van de sociaal-de mocraten bij de verkiezingen van oktober, vier procent dacht aan de bondsciach van het Westduitse voetbalelftal Helmut Schön, veertig pro cent wist niet wie er werd bedoeld en slechts tien pro cent zei 'Helmut Kohl'. Het té toch een minder geslaagde leus. was de conclusie van de CDU-top. kader van een Amerikaans-Japans ontwikkelingsprogramma voor de vliegtuigbouw bij Lockheed was ge weest. KotchBan zou tegenover een Japanse socialistische delegatie uit het parlement, dia momenteel in Washington is heben gezegd dat Tanaka eigener beweging contact met hem had gezocht Volgens hem was dat al ln 1970. De Amerikaanse senator Proxmire, voorzitter van de commissie voor het bankwezen heefr er gisteren voor gepleit dat Lockheed sneller de lening moet terugbetalen, dde het van de federale regering heeft ontvangen. Hij verweet minister Simon van financiën dat hij te wei nig op Lockheed heeft gelet. Simon is hoofd van de Leen-raad, die ln 1971 door het Congres ls opgericht. De subcommissie van de Ameri kaanse senaat voor de multinatio nale ondernemingen heeft docu menten, waaruit blijkt dat er 'mil joenen dollars' een commissie ls betaald bij de verkoop van vliegtui gen aan Zuid-Afrika. Via een in Zwitserland gevestigde maatschap pij was het geld aan een geheime verkoopagent van Lockheed overge maakt. RABAT (UPI) Marokko heeft gisteren laten weten ook de twee laatste belangrijke posities van de guerrilla's in de vroegere Spaanse Sahara nu onder controle te heb ben. Algerije, dat een felle tegen stander ls van de opdeling van de Spaanse Sahara tussen Mauretanië Marokko, heeft gisteren besloten een landingsverbod uit te vaardigen voor Marokkaanse vliegtuigen. De Algerijnse president Houari Boem- mëdienne en de Lybische leider, kolonel Moamimar Hhadaffy, die deze week besprekingen begonnen over de Sahara-kwestie, lieten gis teren weten dat ze de ontwikkelin gen bleven volgen. Van een onzer redacteuren Moertala Mohammed, staatshoofd van Nigeria en middelpunt bij de poging tot een staatsgreep, is er in de zeven maanden van het bewind niet in geslaagd meer dan een begin te maken met de noodzakelijke politieke hervormingen. Mohammed verving de twaalf oude provincies door negentien nieuwe. Ook stelde hij verdere politieke structuurveranderingen ln het vooruitzicht. Maar afge zien van het feit dat onder zijn regiem andere personen de machtsposities hebben gekregen, ls er tijdens de zeven maanden van zijn bewind maar weinig ver anderd. Olie Oorzaak van de al onder de vroe gere president Gowon begonnen sociale onrust in Nigeria is de stijging van olieprijzen in de we reld. Nigeria ls de grootste olie- exporteur van het Afirkaanse continent. De stijging van de olieprijzen heeft geleid tot een enorme toename van de inkom sten van het land. Noch econo misch noch sociaal ls Nigeria ech ter ln staat geweest deze lnko- mensgroel te verwerken. De voor ganger van generaal Mohammed, president Gowon, begon met kwistige hand het met de olie ge makkelijk verdiende geld in loonsverhogingen uit te keren. Daarbij voorzag zijn regering niet wat de economische gevolgen zouden zijn van een dergelijke daad. Ook de prijzen schoten wel dra omhoog en het tempo van de inflatie begon aanzienlijk op te open. Op het ogenblik bedraagt het inflatiepercentage ongeveer dertig. De economische moeilijkheden leidden tot stakingen onder lager en hoger personeel. Ook de stu dentenprotesten, die een meer politelk karakter hadden namen toe. Vanaf het begin van zijn bewind werd generaal Mohammed met deze moeilijkheden geconfron teerd. Daar komt nog bij dat de laatste tijd zich herhaaldelijk botsingen hebben voorgedaan tussen het leger en de burgerij. Daarbij zijn talrijke slachtoffers gevallen, hetgeen de reputatie van het leger niet ten goede komt. Het Nlgerlaanse leger staat be kend als een van de modernste van Afrika. Stammen tegenstellingen Een andere oorzaak van voortdu rende onrust ln Nigeria zijn de enorme tegenstellingen tussen de verschillende stammen. In Ni geria worden door de 56 miljoen inwoners 300 verschillende talen gesproken. Onder die talen zijn drie hoofdgroepen. In het noor den wonen de Hausa's. Ze beho ren overwegend tot het moham medanisme en leven nog onder sterk feodale omstandigheden. In het zuid-westen wonen de Yoroe- ba's. ZIJ kwamen het eerst ln aan raking met de westerse bescha ving en zijn het minst aan hun grond gebonden. In het bosrijke Generaal Mohammed oosten van het land wonen de Ibo's. die bekend staan als een erg individualistisch volk. BIJ de twee zuidelijke volken heeft het christendom zich tamelijk vaste voet verworven door de Europese kolonisten. Biafra In 1967 spitsten de stammente genstellingen zich toe en brak er een burgeroorlog uit toen de mi litaire gouverneur van het ooste lijke dlstrikt, luitenant-kolonel Ojoekwoe. de onafhankelijkheid van dit gebied uitriep. De nu af gezette generaal Mohammed was toen de commandant van het le ger dat tegen de Biafranen vocht. HIJ onderscheidde zich door een bijzonder hard optreden en ver wierf zich ln die tijd de bijnaam 'de slachter'. Op 29 juli 1975 nam Mohammed bij een bloedeloze staatsgreep de macht over van generaal Gowon, die op dat moment in de Ethio pische hoofdstad Addis Abeba de topcoferentie van de Organisatie voor Afrikaanse eenheid bijwoon de. Gowon had bij het begin van zijn regeringsperiode aangekondigd voor 1976 tot het herstel van een burgerlijk bewind te zullen over gaan. De oorlog met Biafra en de sociale spanningen noodzaakten hem echter van zijn voornemen af te zien. Generaal Mohommed verklaarde dat hij een burgerbe wind niet voor 1 oktober 1979 zag zitten. De voorgenomen maatregelen heben echter veel verzet tegen zijn bewind veroorzaakt. De aangekondigde inkrimping van het leger en het ambtenaren corps zullen wel de directe aan leiding tot de poging tot de staatsgreep geweest zijn. Mohammed wilde het aantal ambtenaren van 10.000 tot 8.000 beperken. Ook het aantal militairen wilde hij van 250.000 tot 150.000 terugbrengen. Volgens diplomaten heeft Mohammed zich onder de bevolking al wel een vrij grote populariteit verworven van wege de serieuze aanpak van de corruptie. Washington Post: WASHINGTON (AFP) Volgens de Washington Pest heeft president Ford oud-president Nixon tflen da- gein voor de officiële bekendmaking op 7 september 1974 al laten weten dat hij hem gratie zou verlenen en dat terwijl Ford op 17 oktober 1974 voor een subcommissie van het Huis van Afgevaardigden verklaar de dat hij vóór de officiële bekend making met niemand over de gra tieverlening had gesproken. De subcommissie is volgens de Washington Post van plan het dos sier te heropenen en na te gaan of bepaalde verklaringen van Ford niet door inmiddels bekend gewor den feiten worden tegengesproken. NICE (Reuter, UPI, AP) West-Duitsland voelt niets voor het Franse idee om de Europese Gemeenschap te laten leiden door een directorium van drie of vier lidstaten, waaronder twee grote. Dit is gisteren gebleken na afloop van het overleg tussen de Franse president Giscard d'Estaing en de Westduitse bonds kanselier Helmut Schmidt in de Zuidfranse stad Nice. (ADVERTENTIE) De woordvoerder van Schmidt Ar- min Grunewald zei dat het idee een bedreiging voor de gemeenschap is en de situatie eou verslechteren. 'De EG is een groep van negen landen. Het zou gevaarlijk rijn be- sllssiigen te nemen in een beperkte groep. Het zou zelfs een stap terug rijn.' Grünewald zei dat de president de kwestie vanhet EG-directorium in zijn gesprek met Schmldt niet. meer heeft aangroerd. 'We weten het al leen uit de Franse pers', was rijn toe-voeging, e Westduitse woord voerder zei verder nog dat de bondsrepubliek huiverig staat tege nover de suggestie uit het rapport- Tindemans over de toekomst van Europa dat er binnen de EG twee groepen zouden moeten komen, die rich met verschillende vaart ont wikkelen. WATERFORD. Connecticut (UPI) Uit een lekke stoomleidlng van een kerncentrale in de Amerikaan se staat Connecticut is gisteren een onbekende hoeveelheid radio-actie ve stoom en heet water ontsnapt. Volgens een zegsman van de elek triciteitsmaatschappij zou het radi oactieve materiaal niet bulten het hek van de centrale zijn gekomen, en dus geen gevaar voor het pu bliek hebben opgeleverd. Drie over- heidsdeskundigen onderzoeken de toedracht van het ongeluk. nlin is bezig met het uitbrengen van een vervalst politiek 'testament', waarin men Tsjoe En- orige maand overleden Chinese premier, een oproep laat doen aan de Chinese natie om een e volgen die Moskou welgezind is. nent van Tsjoe, zo zegt het sische persbureau Ta^s, r zijn vrouw na zijn dood aan verschillende leden i Chinese partijleiding. De an heeft niet direct betrek- jtet conflict tussen China en Unie, maar wel wordén de iders gewaarschuwd /tegen met de 'kapitalistische it is niet de eerste keer dat leiders dit van Moskou te in gekregen. In de tekst ..tament staat verder dat helang van de landbouw )g acht en meer de nadruk zware industrie Dit gaat [en de leer van Mao Tse- ir is in %*ereenstemming het Krwilin de Chinese id heeft voorgehouden. unent vertoont een aantal Mnsten met andere soort- 'ttvalsingen, die meestal nNld worden naar buiten eden en dan wereldomvat- 'bliciteit krijgen door het (da-netwerk van de Sowjet- Unie. Het M-departement (de M van misleiding) van de KGB, de Russi sche inlichtingendienst, hoeft wat dit aangaat niets te leren van de Ame rikaanse CIA-afdeling voor vuile zaakjes. Ook deze afdeling heeft in het verleden meermalen politieke vervalsingen de wereld in gestuurd. Meer dan stunt Het is mogelijk dat het testament niets meer is dan een propaganda stunt, maar het is ook niet uitgesloten dat er deze keer meer achter steekt De mogelijkheid bestaat dat het Kremlin bedoelt te zeggen dat als er Chinese leiders bestaan, die inder daad van plan zijn die politiek te vol gen, die Tsjoe volgens Moskou in zijn testament aanhaalt, zij dan een wel willend oor in de Sowjet-Unie zullen vinden. Een soortgelijke hint heeft ook de belangrijkste China-kenner van het Kremlin, Mikhail Kapitsa, gegeven, en wel in het enige inter- vieuw dat hij ooit toestond aan een westerse krant. Kapitsa, die aan de leiding staat van de afdeling Verre Oosten van het Russische ministerie van buitenlandse zaken, vertelde de Italiaanse L'Espresso dat 'we rekenen op de nieuwe leiders die na Mao en Tsjoe zullen opkomen'. 'Met hen', zo zei hij, 'zullen we kunnen onderhan delen'. Hij wees erop dat het enige tijd zou kunnen duren voor zoiets gaat ge beuren, maar als er nu iemand in Peking uitkijkt naar signalen vanuit Moskou, dan zal de boodschap van het Kremlin tot hem doorgedrongen zijn. Dat er in Peking zulke mensen bestaan en dat het eventuele herstel van de banden met Moskou heeft meegespeeld in de huidige opvol- gingsstrijd, is herhaaldelijk duidelijk gebleken. Betere voorspelling Peking heeft meermalen diegenen an de kaak gesteld die China zouden willen uitleveren' aan de Sowjet- Unie. Dat Kapitsa beter op de hoog te is van perikelen rond het Chinese leiderschap dan de westerse China- kenners, die nog steeds geloven dat er geen sprake is van een serieuze poging tot toenadering tussen beide grootmachten, mag gevoeglijk blijken uit zijn voorspelling over de opvol ging van Tsjoe. In tegenstelling tot de westerse offi ciële kenners, die meenden dat Tsjoe En-lai al voor zijn dood had gere geld dat hij opgevolgd zou worden door Teng Hsiao-ping, die dan ook zijn gematigde politiek zou voortzet ten, beweerde Kapitsa al dat Teng niets meer dan een overgangsfiguur zou zijn. Teng kon zijn rol uitsluitend spelen om de weg naar de macht voor de radicale groep rond Mao ge makkelijker te maken, zo redeneerde Kapitsa. De radicalen hebben het pleit nog steeds niet gewonnen, maar de benoeming van Hoea Koeo-feng, de minister van openbare orde, tot premier, heeft Teng Hsiao-ping toch duidelijk buitenspel gezet. Bezorgdheid Hoe kon het allemaal gebeuren? Sommige gerenommeerde China- kenners, die de beleidslieden in Washington toch geregeld van uit stekende analyses voorzagen, zijn nogal scherp ondervraagd over hun falen de aanwijzingen in de Chinese pers op de juiste manier te schatten. Deze tekenen wezen immers op po gingen Teng aan de kant te zetten. De vragen behoren deze keer niet al leen maar tot de gebruikelijke bu reaucratische touwtrekkerij, maar weerspiegelen wel degelijk enige be zorgdheid over de kwaliteit waarmee de communistische wereld wordt on derzocht en tevens de kwaliteit van de rapporten waarop de hogere functionarissen hun beleid moeten baseren. Waarom zitten officiële onderzoekers er zo vaak naast, zelfs als mensen die slechts de persberichten tot hun beschikking hebben in de juiste rich ting wijzen, zo vragen vele functio narissen zich vertwijfeld af. Toen Joseph Kraft, een eenvoudige kolom schrijver, onlangs de reizende ster van minister Hoea onder de aandacht bracht, vroegen functionarissen met een aan de officiële analitici of dit nu betekende dat Hoea enige kans maakte Tsjoe op te volgen. Ze kre gen vrij nadrukkelijk te horen dat Hoea veel te laag stond in de hiërar chie en dat in ieder geval Teng Hsao-ping veel te sterk stond om zo maar aan de kant gezet te worden. Een andere kolomschrijver, wiens naam we nu maar niet noemen (Zor- za bedoelt zichzelf, red.) heeft het ene na het andere artikel gewijd aan bewijsmateriaal dat wees op Teng's groeiende kwetsbaarheid. Hij kreeg alleen maar te horen dat het bewijs materiaal dat de officiële analytici ter beschikking hadden, juist de an dere kant opwees. Toenadering Verschillende functionarissen in Washington stellen nu vragen over de kwaliteit van de analyse. Zij be ginnen zich zorgen te maken over de mogelijkheid van een toenadering tussen de Sowjet-Unie en China. Op nieuw hebben de analitici van de re gering de neiging om de voor han den zijnde bewijzen dat het in die richting gaat in twijfel te trekken. Hun afwijzing van een dergelijke uitleg is door de functionarissen op beleidsniveau zonder veel vragen aanvaard. Zelf hebben die functionarissen graag aangenomen dat de breuk tussen Moskou en Peking onherstelbaar was. Dat heeft de analitici aange moedigd vast te blijven houden aan de conclusies, die zij al zo lang had den verdedigd. Maar de 'verrassing* en 'schok' waar veel deskundigen zo vrijelijk over spraken nadat zij het nieuws over Teng-Hsao-ping uit Peking hadden gehoord, doet ernstige twijfels rijzen over hun analyse. Misschien leidt dat tot enige verbetering van de kwali teit van de analyses over één van de belangrijkste vraagstukken van de buitenlandse politiek op dit moment. Het uitbreken van het conflict tussen Peking en Moskou, dat ook lange tijd niet werd ontdekt door de meeste deskundigen van de regering en eerst zelfs stellig door hen werd ont kend, was een historische gebeurte nis. Iedere stap in de richting van een verzoening zal nauwelijks minder belangrijk zijn.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1976 | | pagina 7