Zij staan in voor Miele
Film over arme landen
als vierde wereldmacht
dichtbij
Miele
immentaar Roeland Kerbosch: 'Begrip kweken voor ontwikkelingsvraagstuk'
rdappelprijzen (1)
u rdappelprijzen (2)
rdappelprijzen (3)
-■ i
uX
Aardappelprijzen (4)
Vorstnachten
agressie blijft altijd bij je
oudste
wrekers
uitverkocht
tÈjrda
IDAG 14 FEBRUARI 1976
BINNENLAND
TROUW/KWARTET 5
(ADVERTENTIE)
KEMA
EUR
Een Miele is tot en met gekeurd Streng gekeurd Door neutrale instanties Op doelmatigheid,
betrouwbaarheid en veiligheid. Neem bijvoorbeeld de Miele wasautomaat en trommeldroger
De enige die in Nederland onderscheiden zijn met de keurmerken van
èn Kema èn Wolmerk èn de Nederlandse Vereniging van Huisvrouwen.
er is geen betere
>ge aardappelprijs van dit ogen-
lelt niet alleen menig huisvrouw
grote zot-gen. Ook de regering,
ar streven de stijging van lonen
ijzen zoveel mogelijk te drukken
hij ie gierende en alleen maar onheil
ende inflatie een beetje te beteu-
heeft het er moeilijk mee.
'0 ippelen ook al eten wij er elk
toi ninder van vomen nog steeds
1 0 belangrijk onderdeel van het
jks voedselpakket, dat hoge aard
wijzen van invloed moeten zijn
indexcijfer van het levenson-
m ud. En aangezien het merendeel
vaJ|e CAO-lonen inmiddels wel op
pf andere manier gekoppeld is
"pat indexcijfer, laat zich gemak
raden wat vroeg of laat met het
ideel van de lonen zal gebeuren:
.utomatische stijging, die in de
,l^e bedrijfstakken niet of nauwe-
1$ gedekt kan woren door een
liviteitsstijging. Heel wat van
edrijven worden daardoor vroeg
it bedreigd met sluiting en het
van de werkloosheid zal op
stijgen.
'n eenvoudig en wat schematisch
verhaaltje om even de econo-
samenhang van al die factoren
tonen. Het is dus niet zo dat
hogere werkloosheid verklaard
worden uit de hogere prijzen
irdappelen en andere levensbe-
Het is maar één facet, dat in
pote economische spel wel dege-
Ineespeclt en aangezien al die
factoren eveneens somber zijn,
het totaalbeeld vrij somber,
it dus dat op dit ogenblik de
•eging en consumentenorganisa-
de bel trekken en de regering
latregelen vragen. Het zal wel
tWzijn dat de hoge aardappelprij-
jdelijk zo hoog zijn en dat er
tnige tijd een misschien zelfs
cherpe prijsdaling zal inzet-
"naar het blijft de vraag of die
~"Tia deze geweldige piek ooit weer
i^t oude peil zal komen.
c ^»p het punt van de aardappelprij-
1»_ loeten we vrezen dat het nooit
zo zal zijn als vroeger, om de
^chting van premier Den Uyl tij-
n(j le oliecrisis te herhalen. Aardap-
ge' (en ook fruit en groenten) ble-
n t laatste vijf jaar verhoudingsge-
:o1 ips achter bü de stijging van
gg h levensbehoeften; de uitschieter
iai I zou wel eens heel lang zijn in-
1 kunnen laten gelden.
gei
:nsht
worden er maatregelen ge-
3Cj i. Alleen: wat kan de regering
112 rkelijk aan doen? De prijsstijgin-
ijn voornamelijk ontstaan door
ie* rste elders (vooral in Duitsland
igeland) waardoor de Nederland-
bi dappelen een nog gezochter pro-
il 1 werden dan zij al waren.
n Nederland nu, ter bescherming
je binnenlandse markt, de export
men en de Duitsers en Engelsen
r< igen problemen laten oplossen?
aa is de vraag of dat technisch
p mogelijk en op langere termijn
verstandige politiek is.
land is een heel belangrijk aard-
exporterend land, maar de
ote meerderheid van onze afne-
woont binnen de Europese Ge-
:hap en voor die landen mogen
iet zo zonder meer onze grenzen
1 ook wel wat afnemers van
frlandse aardappelen buiten de
maar dat is een betrekkelijk klein
ije dat een exportverbod naar
pG-landen (zoals de regering bij-
ïeld al heeft afgekondigd voor
naar Zweden) weinig soulaas
Rieden.
Frankrijk en België dan ook
EG-landcn met (zij het een veel
gere) aardappelexport? Deze
hebben hun grenzen ter bescher-
van de binnenlandse markt dan
maar wel afgesloten ook voor de
artncrs. Daarmee is de aantrek-
,aD|cheid van de Nederlandse voor-
nog eens extra verhoogd, wat
een opwaartse druk op de prij-
leeft doen ontstaan,
lederland dan weer de braafste
ui de klas, die zich netjes aan
:ter van de EG-verdragen houdt?
is bekend: zo zien wij ons zelf
8, terwijl anderen ons dan vooral
een paar gewiekste zakenlieden
len. die op den duur toch weer
zichzelf toerekenen,
daar ook van zij: in dit geval
en beiden visies wel eens aardig
ben samenvallen. Nederland houdt
inderdaad aan de verdragstekst
Ié consument ondervindt daar nu
enlandse schade van door hoge
en. Maar dat betekent tegelijk dat
naam als betrouwoare leveran-
op wie men altijd kan rekenen
dat is een pluspunt voor onze
>rteurs en export is een leven-
Idzaak voor ons land) behouden
t- Dat betekent dan ook dat op
Cr termijn gezien onze afzet
ten behouden blijven.
door Willem Schrama
AMSTERDAM 'Wat ik met
deze fil mwil, is bij een zo groot
mogelijk publiek begrip kweken
voor het ontwikkelingsvraagstuk.
De mensen tot het inzicht laten
komen dat we niet alleen met
onze familie op de wereld zijn.
Het enige wat ik vraag is dat we
ons een beetje bezig houden met
de mensen in de arme landen.
Een beetje humaniteit. Als ik dat
bereik, ben ik tevreden'.
Aldus de Amsterdamse cineast
Roeland Kerbosch, maker van de
film 'Vandaag of Morgen', die op
donderdag 1 februari in acht ne-
derlandse steden in première
gaat.
Samen met hoofdrolspeler Ton van
Duinhoven schreef Kerbosch het sce
nario voor deze speelfilm over de
derde wereld. De film werd gemaakt
in opdracht van het departement van
minister Pronk (de afdeling ontwik
kelingssamenwerking van het mini
sterie van buitenlandse zaken).
Kerbosch: 'We hebben lang gedacht
over de vraag hoe je het ontwikke
lingsprobleem duidelijk kan maken
aan een zo groot mogelijk publiek.
We hadden bijvoorbeeld een docu
mentaire kunnen maken over de tex
tielindustrie in de wereld, daar kun
je een hoop aan ophangen, maar een
groot gedeelte van het publiek zou
zich op die manier niet met het pro
bleem kunnen identificeren. Een me
taalarbeider heeft daar geen affiniteit
mee. Bovendien is het absorptiever
mogen van de toeschouwer aan een
maximum gebonden, vooral als het
om zaken als ontwikkelingssamen
werking gaat".
Wat heeft Kerbosch dan wel gedaan?
Hij heeft een ontwikkeling gecon
strueerd, die vandaag af morgen wer
kelijkheid kan zijn. In Kerbosch' fic
tieve verhaal is het wereldbeeld een
tikje veranderd. De derde wereld
heeft zich naast de VS, Rusland
Roeland Kerbosch (staand, midden) regisseert de volksvergadering in 'Vandaag of Morgen'.
en China als vierde machtsblok
opgeworpen, met een rijkdom aan
grondstoffen als ijzersterk wapen,
waarmee vooral het daarvan sterk
afhankelijke Europa met zijn neus op
de feiten wordt gedrukt.
In 'Vandaag of Morgen' staat de Ne
derlandse economie op de rand van
de afgrond. Binnenlandse politiek
heeft plaats gemaakt voor een rege
ring met vakministers. De parlemen
taire democratie heeft opgehouden te
bestaan, en in plaats, daarvan heeft
een efficiënter systeem zijn intrede
gedaan: de computer wijst 'een
dwarsdoorsnede" van de bevolking
aan, die het regeringsvoorstel kan
aannemen of verwerpen. Iets anders
is niet mogelijk.
De film van Roeland Kerbosch regi
streert zo'n 'volksvergadering', met
op tafel een meer dan ingrijpend
voorstel: gedwongen overplaatsing
van één miljoen arbeidsgeschikte
Nederlanders naar ontwikkelingslan
den, in ruil voor extra grondstoffen.
De noodzaak lijkt vast te staan: de
levenloze industrie behoeft infuus en
de werkeloosheidsbestrijding kan een
dergelijke stimulans wel hebben. Ne
gen mensen mogen erover beslissen,
ze stoeien met emoties en logica, ma
teriële argumenten en morele motie
ven. In een wezenloze ruimte.
Beslissingen
Roeland Kerbosch
Vanwaar zijn afwijking van het nor
male informatiepatroon over de ont
wikkelingslanden, armoede en el
lende? Kerbosch: 'Omdat de clou van
de ontwikkelingsproblematiek niet in
de Derde Wereld ligt, maar hier. Hier
worden de beslissingen genomen. De
fundamentele oplossingen van het
vraagstuk liggen in het kapitalisti
sche systeem. We hebben altijd ge
probeerd dat systeenp daar in te plan
ten, maar op de een of andere ma
nier is dat toch niet gelukt. Neem bij
voorbeeld Kenia, dat is toch tamelijk
westers georiënteerd, maar de ver
schillen tussen rijk en arm zijn er zó
evident, dat ze nooit opgelost zullen
worden. De mensen staan daar nog
voor een ontwikkeling, die wij al
lang gehad hebben door de arbei-
dersstrijd. Als je die landen opper
vlakkig bekijkt, denk je: boem! Een
ijspistë in Ivoorkust! Maar je verlaat
de avenues en je ziet dat de krotten
wijken er in veertig jaar niet op
vooruit zijn gegaan. Maar neem nou
Tanzania, daar zie je geen avenues,
maar de armoede van veertig jaar
geleden is er niet meer. Cuba: in
vijftien jaar is het analfabetisme uit
geroeid'.
De film 'Vandaag of Morgen' vangt
aan met de volgende waarschuwing:
'Wil je niet opstaan, blijf je maar
liggen, moet je maar zien, wat ervan
komt'. Roeland Kerbosch: 'De film
wil ervoor waarschuwen dat we niet
het slachtoffer worden van wat je nu
al ziet aankomen. In 'Vandaag of
Morgen' tref je een geoliede maat
schappij aan, waarin menselijke
emoties geen rol meer spelen en
waarin een willekeurig individu
niets meer te vertellen heeft. Als ons
iets gevraagd wordt, is de beslissing
al genomen. Via flashbacks kun je
zien hoe het zo ver gekomen is (on
der meer de toespraak van Den Uyl
tijdens de oliecrisis WS) en dat
we het niet op tijd hebben ingezien'.
Solidariteit
De film van Kerbosch speelt zich af
aan het begin van de jaren tachtig.
Verwacht hij op zo'n korte termijn
inderdaad een machtsblok van arme
landen?
'Jazeker, als wij doorgaan met ons zo
te gedragen, zal de solidariteit in de
derde wereld steeds groter worden.
En dan komt er een moment dat men
zich uit nood als één blok zal opstel
len.
Je kan dat op twee manieren bekij
ken. Het is puur eigen belang dat we
onze autoritaire houding inwisselen,
want als het tot zo'n confrontatie
komt. gaat het om grondstoffen en
niet te vergeten miljoenen mensen.
Wisselen we die houding niet in,
dan worden we het slachtoffer. Want
het enige wat we er tegenover kun
nen stellen is know-how. Dat lijkt
veel, maar het is niet voldoende. Ik
persoonlijk vind geen van beide ge
dachten juist. Daarom wil ik met
mijn film wat begrip kweken en dui
delijk maken hoe de verhoudingen
nu liggen. Pronk heeft eens gezegd:
je kunt geen ontwikkelingssamen
werking bedrijven als je de bevol
king, die je gekozen heeft, niet kunt
duidelijk maken wat het is. Als deze
film dat een beetje duidelijk maakt,
ben ik dubbel en dwars tevreden'.
Conclisie: wij moeten dus even leren
leven met die hoge aardappelprijzen,
eventueel eens wat ander op tafel
zetten (haal het kookboek maar uit de
kast, mevrouw) en onze regering zal
maandag bij het EG-overleg in Brus
sel moeten proberen de export van
andere EG-landen naar niet EG-part-
ners op te schorten.
Tenslotte is het natuurlijk ook altijd
nog interessant om na te gaan of niet
ergens op de wereld nog niet een
behoorlijke partij aardappelen ligt, die
snel naar Nederland kan worden ge
bracht. Waarom onderhouden wij an
ders bijna elke ambassade in de bui
tenlandse hoofdsteden een landbouw-
attaché?
Het klinkt natuurlijk gek: aardappelen
importeren om de export mogelijk te
maken. Maar zo gek als dat op het
eerste gezicht lijkt, is het niet. Wij
i porteren bijvoorbeeld toch ook
aardgas uit Noorwegen om onze eigen
faam van betrouwbaar exporteur van
aardgas hoog te houden.
Misschien is het waar dat wij als
Nederlanders wel eens contracten af
sluiten waarin wij ons verkijken op
prijzen en (tijdelijke) onmogelijkheden.
Maar ook zulk soort contracten en
verdragen zijn er om gehouden te
worden.
En. om terug te keren naar het peil
van het gezinsbudget: uit de cijfers
van het Centraal Bureau voor de
tatistiek. die alles meet en alles
weegt, weten wij dat in het gemiddel
de gezin het aandeel van de aardappe
len in het geheel van de gezinsuitga
ven niet zo veel hoger is dan de
uitgaven voor tabak.
Van onze weerkundige medewerker
De depressie uit IJsland -Schotland
is gistermorgen over ons heen ge
trokken. Dat gebeurde aanvankelijk
met heel weinig bombarie, want in
een dpressiecentrum is de wind
zwak. De wijzer van de huisbaro
meter lag nagenoeg plat. Hij wees
horizontaal naar de slecht-weer
kant. Vrijdagmorgen om 4 uur werd
bij Terschelling de laagste lucht
druk gemeten:982 nb. oftewel iets
meer dan 736 mm. Via Friesland.
Drente en Overijssel trok het cen
trum naar het Rijnland, en van
daar naar zuidiwest-Duitsland. Om 7
uur gisterenavond was de laagste
luchtdruk daar opgelopen tot 990
mb (742 mm). In de depressiekern
rust, daarom heen onrust met
krachtige en aan de kust tijdelijk
harde noordoostenwinden, een dui
delijk voorbeeld van weersverslech-
tering bij vooruitlopende barome
ter. Het omvangrijke lage drukge-
bied strekt naar de Middellandst
Zee.
In de provincie Groningen lag gis
termorgen plaatselijk anderhalf tot
twee cm sneeuw. In de noordoos
thoek sneeuwde het onafgebroken
van donderdagavond kwart over elf
tot gistermiddag circa half twee.
Later op de dag sneeuwde het ook
onder meer in Marken bij een
luchttemperatuur van -0.3 graad C.
toen de meeste andere stations in
ons land plus 1 graad C aangaven.
Het koude IJsselmeerwater met zijn
smeltende ijsvelden zal hieraan
niet vreemd zijn geweest.
Bij IJsland begon inmiddels alweer
een nieuwe stormdepressie (905
mb) te rommelen, die de tempera
tuur daar deed oplopen van -6 gra
den donderdagmiddag tot plus 7
een etmaal later. De bijbehorende
fronten zetten koers in de richting
van Schotland. Het is echter zeer
de vraag geworden of zij dit wee-
'ANP/KNMI 13-2-76 13 nor
kend en maandag wel veel zullen
kunnen uitrichten. Zoals wij giste
ren al vertelden steekt een stabiel
Russisch hogedrukgebied van 1035
mb zijn neus in West-Europese za
ken. Een uitloper, die gisterenmid
dag de luchtdruk in Zuid-Finland
al op 1025 mb had gebrazht. ging
vontact maken met een andere uit
loper van het Azoren-maximum.
eveneens 1035 mb. Zodoende is er
een brug van hogedruk tot stand
gekomen via de Britse Eilanden,
Midden-Skandinavlë en dt Oostzee
verlopend. W:j blijven vooreerst
aan de zu dz'jde van de as waar
vooral aanvankelijk een stevige vrij
koude oost- tot noordoostenwind
blijft waaien. Het wordt voorname
lijk 's nachts kouder met meest
lichte vorst en verder een slechts
geringe kans op sneeuw, maar wel
wat opklaringen.
In Groningen zal het overdag ook
vrij koud zijn met middag tempera
turen van op of iers boven ht
vriespunt. In Zuid-Finland vroor
het gistermiddag plaatselijk 14 tot
24 graden, maar in Zuid-Zweden ls
tot voor kort nog ooi oorgeko-
men. Dus toch een opening naar
een nieuwe vorstperiode?
onder redactie van loes smit
Schelden, vechten, slaan en ruzie
maken is kinderen niet vreemd,
zelfs de kleutertjes onder hen niet.
Mag je een kleuter daarvoor over
de knie leggen? Werk je er dan
niet aan mee dat het kind later
een weinig vreedzaam mens
wordt
De Stichting Vredesopbouw. die
zich toelegt op vredeswerk, heeft
gemerkt dat heel wat ouders en
zij niet alleen daarover inzitten.
Daarom heeft de stichting een bij
zonder nummer van het maand
blad Vredesopbouw samenge
steld, van a tot z gewijzigd aan
de agressie in de wereld van de
kleuter. Drie journalisten, een
theoloog, een psychologe, een
tekstschrijver. een bestuurslid
van 'Stop de Kindermoord' en drie
medewerkers aan wetenschappe
lijke instituten hebben in dit the
manummer korte artikelen ge
schreven over onderwerpen als ge
weld op de t.v., oorlogsspeelgoed,
het pak voor de broek en voor
leesboekjes. Dat klinkt misschien
zwaarwichtig, maar dat Ls het niet.
De schrijvers vinden dat je over
agressie, ruzie en geweld bij kleu
ters niet zo erg hoeft in te zitten,
en die geruststelling tvillen ze
graag op hun lezers overbrengen.
'Agressie', zo vat de redactie van
Vredesopbouw die gedachtengang
samen, 'kun je als kleuter of
otider het best maar realistisch
tegemoet treden, in de wetenschap
dat dit verschijnsel in welke
vorm dan ook bij je zal blijven,
ook al word je honderd'.
Neem gewoon een ordinaire ruzie.
'Waar mensen bijeen zijn, is af en
toe ook ruzie', lees je onder 'Ru
zie in gezinsverpakking. 'Over
hoop liggen met je omgeving hoeft
heus niet altijd een betvijs te zxjn
dat je je niet kunt aanpassen.
Soms is niet aanpassen te verkie
zen boven wel aanpassen. Het wil
ook niet zeggen dat een kind dan
niet meer in staat is zich vreed
zaam aan zijn omgeving aan te
passen. Ruzie maken is net zo ge
woon als eten en drinken en net
zo nodig'.
Nog wat opmerkingen uit dt num
mer; 'Oorlogje spelen is spannend
voor kinderen. Iets anders is het
oorlogsspeelgoed. Met dat soort
speelgoed trek je het oorlogje spe
len ver buiten proporties'. Over
kinderen die elkaar slaan: 'Het
kind dat geslagen is huilt, maar
het laat zich snel troosten: je
neemt het op schoot en knuffelt
het. Eigenlijk is slaan niet zo erg'.
Een werkende moeder in 'Moeder
mag haar agressie uiten': 'Die vier
uur per dag dat ik de kinderen zie,
vind ik erg leuk. Maar wanneer
het wel eens voorkomt dat ik ze
Elke maand duikt er wel weer
een bericht op dat de oudste mens
ter wereld zijn of haar (hoewel
het vrijwel altijd een hij is) hon-
derdzoveelste verjaardag viert.
Soms worden er foto's gestuurd
van nog altijd tamelijk appetij
telijk uitziende oude heren met
oaarden en kozakkenmutsen.
want ze wonen steevast ergens
n de Sowjet-Unie. Te bewijzen
valt zoiets natuurlek nooit, voor
al niet nu er wéér zo n berichtje
is binnengekomen, ditmaal over
het overlijden van de ouste man
ter wereld, die voor de verande
ring in Brazilië geleefd heeft.
Doroteu de Souza, die 167 jaar
jou zijn geworden en in Altamira
in de Braziliaanse staat Para is
averleden, was de alleroudste ter
wereld volgens het 'Jornal do
Brasil'. Er bestaan geen papie
ren, aan de hand waarvan onom
stotelijk bewezen kan worden
wanneer en waar De Souza ge-
Doren is, maar vorig jaar zfjn de
3raziliaanse nieuwsmedia na veel
speurwerk wel samen tot de con
clusie gekomen, dat de man op
4 april 1808 in de staat Goias ge
boren moet zijn. Doroteu de Sou
za heeft bepaald niet veel rijk
dommen vergaard tijdens zijn
lange leven. De laatste tijd was
hij blind, doof en verlamd en
werd door een vreemde, een va
der van negen kinderen in Alta
mira verzorgd. De oude, invalide
man bezat zelfs zo weinig, dat
de gemeente Altamira de begra
feniskosten nog heeft moeten
betalen.
opeens de hele dag om me heen
heb, merk ik dat ik soms echt het
geduld niet kan opbrengen om net
zo met ze om te gaan als anders'.
En tot slot uit 'Ook kinderen wil
len griezelen': 'Volgens Bomans
wil het kind voor alles griezelen.
Dat zie ik zelf elke keer bij mijn
kinderen bevestigd, wanneer ik
een boek moet kiezen voor het
laatste verhaaltje van de dag. Zio
verlangen steevast iets in de trant
van Pippi Langkous. Kinderen
wensen agressie, geweld, kommer
en verdriet in hun wereld terug
te vinden. Evenwel in een mate
die overzienbaar is en van een
soort dat zij kunnen doorzien'.
'Agressie in de kleuterwereld' kost
j 2,50 en is te krijgen b\j de Stich
ting Vredesopbouw, Parkstraat 9,
Utrecht. Wie het per giro (552120)
wil bestellen, moet er 90 cent
extra bij doen voor verzending.
'Een pak voor de broek dat lucht
af en toe op. Een illustratie
op een bij het themanummer van
Vredesopbouw' ingeschoven 'ont-
dekplaat' voor kleuters, over wie
dit speciale nummer helemaal
gaat.'
Diana Rigg wordt opnieuw Em
ma Peel. Samen met John Steed
(in het dagelijks leven Patrick
McNee) gaat ze binnenkort,
meldt de NCRV-gids. nieuwe
opnamen maken voor de eertijds
veelbekeken serie The Avengers
alias De Wrekers. Het oorspron
kelijke Wrekers-duo (Emma
was een poosje vervangen door
ene Tara Kingi zal dan onge
twijfeld weer even apiusante als
adembenemende avonturen bele
ven, zich daarbij links en rechts
een weg banend door dode mis
dadigers. Er zal nog wel een
poosje overheen gaan voordat
we het dappere tweetal op het
Nederlandse t.v.-scherm kunnen
zien. want de opnamen moeten
zelfs in Engeland nog beginnen.
Maar ze zitten in het vat. waar
Emma en John zeker niet zullen
verzuren.
Zeventig kilo aardappelen voor
vijfentwintig gulden, dat is een
koopje in deze dure dagen. En
dus trokken van heinde en ver
de aardappeleters met een lege
auto naar een adres in het Gro
ningse Onstwedde teneinde de
zaak daar vol te laden met de
per advertentie aangeboden goed
kope aardappelen. Maar op die
dag was er op dat adres een trou
werij. Het was het huis van de
vader van de bruidegom, die wel
veel bruiloftsgasten, maar geen
aardappelen in huis had. Volgens
het Nieuwsblad van het Noorden
konden nogal wat aardappelgan-
gers de grap vermoedelijk
uitgehaald door vrienden van het
bruidspaar niet waarderen en
de feestenden kregen dan ook be
hoorlijk wat onheuse opmerkin
gen naar hun hoofd, om het maar
zachtjes uit te drukken. Om aan
alle ellende een eind te maken,
heeft de vader van de bruidegom
In wanhoop toen maar een brief
je op de deur geplakt met een
leugentje om bestwil: 'aadap-
pels uitverkocht' aardappelen
die er nooit geweest waren.
Muziek bü het werk
