rtoli wil gesprek |G over defensie Macht derde wereld taant Italianen krijgen minderheidskabinet Martelingen in Chili 'gewoonte' Libanon wacht nog op blijvende vrede derheidsregering 3U in Neder-Sakseri p.isen praten weer over 'directorium' Niger vraagt voedselhulp Christen-democraten worden gedoogd S opnieuw §)mgeleerde uit protest Straling in ambassade? Sluiting van akkoord uitgesteld Noord-zuid gesprek op verkeerd moment Khaddafi rijdt eigen premier in wielen Verbod Concorde in New York gevraagd II^AG 11 FEBRUARI 1976 BUITENLAND TROUW/KWARTET 7 Ie 975 iet SBURG, BRUSSEL, PARIJS (Reuter, UPI. ANP) De Europese Gemeenschap zal openlijk en gemeenschappelijk defensiebeleid moeten praten voor het gesprek over de Europese een- is{kan worden afgerond. Dit heeft FranZois-Xavier Ortoli, de voorzitter van de Europese Com- - het dagelijks bestuur van de EG gezegd in zijn jaarlijkse 'troonrede' tot het Europese 7 pt. 20 ort van de Belgische pre- demans. waarin ook de Jrijkheid van een Europees et eleid wordt gesteld is rijk toliefc en voorstellen, aldus Or- g<huidige situatie is alleen iUc%likatie een daad van poli ce tg 34 jorzltter zei dat overleg 'Menwerking op het terrein jS^iitenlandse politiek tussen '^yistaten systematisch een de EG-ministerraad moet Momenteel is dit overleg ?ent-bindend. Ortoli zei dat ^leonomisch, Industrieel en '^zicht het slechtste Jaar is 'an na de Tweede Wereld- )e verschillen tussen de 01 dstaten zijn thans groter 100 et uitbreken van de crisis. Igste achterstand betreft en aan een economische aire unie in Europa. ,n terstand is volgens Ortolo a een gevolg van omstan- maar ook van een gebrek ieke wil. Deze eenheid op ■h en monetair terrein is enige remedie tegen de eden, waarmee ïntlk afzonderlijk te kampen d ser Brittannië hetzij Italië. Het zou ook mogelijk moeten zijn een plaats ln het directorium te creëren voor de 5 kleinere lidstaten die dan bij toer beurt directielid zouden kunnen zijn.' Zowel Frankrijk en West-Duiteland hebben zich de afgelopen tijd uit gesproken voor een meer effectieve leiding binnen de EG, zeker nu de kans groot is dat over enkele jaren naast Griekenland ook Spanje en Portugal lid zullen zijn. De twee leden zijn van mening dat de hui dige gang van zaken de eenwording van Europas tagneert en dat dit in de toekomst alleen nog maar erger kan worden. De Fransen hebben ln het verleden al eens een Europees directorium voorgesteld. Dit gebeurde tussen 1958 en 1969 onder leiding van president Charles de Gaulle, die Frankrijk aan de tap van de EG wilde hebben. De Franse president Giscard d'Es- taing zal het plan de komende da gen bespreken met de Westduit.se bondskanselier Helmut Schmidt, die in Frankrijk op bezoek is. Een woordvoerder van Schmidt heeft gezegd dat de zaak zeer voorzichtig zal worden gehandeld. raimanlis ln een reactie op het be sluit van de EG-ministers van bui tenlandse zaken Griekenland zon der voorwaarden tot de EG te laten toetreden. NIAMEJ (AP-Reuter) Het mid den-Afrikaanse Niger hééft 200.000 ton voedselsteun gevraagd. Er dreigt een groot tekort in het land door een sprinkhanenplaag en het over schakelen van de boeren van voed selgewassen op handelsgewassen als aardnoten. In Niger wonen 5 miljoen mensen waarvan 1,2 miljoen op de rand van de hongersnood leven. Mi nister van buitenlandse zaken Djer- makoye waarschuwde dat de toe stand van 'zorgwekkend' zal uitgroei en tot 'tragisch' als niet snel voed selhulp op gang komt. rekker Griekenland jeke kringen in Parijs Tisteren gezegd dat Frank- 'i pogingen doet'de andere ul van de EG te winnen voor van een directorium als van de Europese een- J Dit directorium zou dan bestaan uit Frankrijk, nd en hetzij Groot- De Griekse premier Karamanlis heeft gisteren gezegd dat zijn land het vertrouwen zal rechtvaardigen dat de EG-lidstaten in hem hebben gesteld. Griekenland zal een posi tief en scheppend element binnen Europa worden en naar vermogen bijdragen aan de verwerkelijking van het Europese ideaal', aldus Ka- ROME (Reuter, UPI, AFP, AP) Italië krijgt een christen-demo cratische minderheidsregering. De zaakwaarnemende eerste minis ter Aldo Moro heeft er gisteren in toegestemd een dergelijk nood- kabinet te formeren. GENEVE (UPI) De commissie voor de rechten van de mens van de Verenigde Naties heeft een officieel rapport onder ogen gekregen, waaruit blijkt, dat de Chileense regering de praktijk van het martelen thans tot in stituut heeft verheven. Het 67 bladiljden tellende rap port is het resultaat van een onderzoek van een jaar door een speciale commissie van vijf le den onder voorzitterschap van Goelam Ali Allana van Pakistan. 'Marteling is in Chili inderdaad geïnstitutionaliseerd en is prak tijk van de huidige regering ge worden', aldus het rapport. 'De methoden die worden aange wend blijven gekarakteriseerd worden door uiterste genade loosheid. Zij reiken van kille, methodische toepassing van marteling als middel om Infor matie los te krijgen of politieke tegenstanders te vernietigen, tot veelvuldig voorkomende uitingen van barbaars sadisme door indi viduele personen. 'In dit opzicht tartten verklaringen die ten overstaan van de commissie zijn afgelegd, de verbeelding', aldus het rapport. De commissie-Allana heeft mee gedeeld dat sij beschikt over omvangrijk bewijs dat Chileense geheime diensten 'een aantal goed-getrainde, professionele folteraars in dienst hebben.' 'Onder deze folteraars is in de getuigenverhoren in het bijzon der naar voren gekomen zekere Oswaldo Romo en zijn daden. Het verzoek is gedaan dat hij ter verantwoording zal worden ge roepen voor misdaden tegen de mensheid', aldus het rapport van de commissie. Bezoek De commissie is bereid alsnog een bezoek te brengen aan Chili, voor een onderzoek ter plaatse. Tot nu toe heeft de regering ln Santiago toestemming voor zulk een bezoek geweigerd. Aan haar rapport hecht de commissie ge tuigenissen van personen die hebben verklaard door de Chi leense geheime politie te zijn gemarteld. De Britse arts me vrouw Sheila C&ssldy beschrijft de toepassing van elektrische schokken door ln haar lichaam ingebrachte elektroden. Mevrouw Cassldy geeft ln de ge tuigenissen ook verhalen die zij van andere vrouwen die zij in de gevangenis ontmoette, heeft gehoord. Zo heeft er een verteld dat de politie op haar ratten gebruikte op dezelfde manier als elektroden. Onder de verschil lende martelmethoden die het rappor-Allana opsomt, zijn ge bruik van een geëlektrificeerd bed, slagen, honden, schokbe- handeling van open wonden, het ondersteboven ophangen van mensen gedurende verscheidene uren, het opensnijden van het lichaam met scheermesjes en het begraven in het zand tot aan het hoofd, dat aan de zon blijft blootgesteld. :i< «4 (DPA) De nieuwe binister in de Westduitse I Neder-Saksen Ernst Al- koet met een christen-de- phe minderheidsregering nemen. Onderhandel In de CDU met de liberale een kabinet zijn op ndete De liberalen vormen sa- de socialisten de centrale to Bonn. Vorige week werd verrassend met twee stem- de kant van socialisten en erf in Neder-Saksen tot rege- van de deelstaat geko- 'idaat van de soclalistd- mlnister van volkshuis- '1 Ravens, kwam door de één stem tekort om tot m te worden gekozen. iraad missen in Neder-Saksen van belang voor de politie- ludingen in de Bondsraad, .ultse Eerste Kamer. kort beschikten de door geregeerde staten over een edd van een stem in de ad tegenover de SPD-sta- stemverhoudlng was 21-20. i nieuwe stemverhouding is: 6Ondemocratische stemmen te!5. De Bondsraad kan het met Polen, een gevoelige ln de Duitse politiek, blok- Ich Genscher, minister ..nlandse zaken en tevens -^èr van de FDP, sprak de dat de gebeurtenissen in iksen zullen leiden tot een ln de 'starre fronten* in g ORK (DPA) Robert D. ij< veiligheidsfunctionaris bij it rikaanse dienst voor kerne lf iNRC), heeft zijn ontslag a d«i uit protest tegen het i, evaar voor ongevallen bij al ncentrales ten noorden van i tan. o4 is de vierde Amerikaanse deerde in een paar dagen dergelijke redenen zijn ont- Bft aangeboden. Drie inge- van 'General Electric' gin- m vooraf. Zi) waren werk- >P de afdeling kernenergie t bedrijf en zijn van mening daar vervaardigde kernreac- Niveilig zijn. De drie kern es waar Pollard de veiligheid ►ende van acht liggen bij Point, 45 kilometer ten i van New York. Hij eiste i van de centrales onmiddel- 'loten zou worden. In 1974 is iriteit van een der centrales gezet omdat het koelsysteem ereikend was. was, in dienst van de NRC, met de veiligheidscontrole i kerncentrales. Hij is van dat de drie centrales bij Point slecht ontworpen en tl zijn. De fouten die daarbij "naakt kunnen volgens Pol- atestrofale ongelukken ver en. HIJ verweet de Ameri- i regering de gevaren verzwe- hebben uit vrees voor de P grote oppositie tegen de pes aan de oever van de ri- Hudson. de bondsraad. Dat zou kunnen bij dragen tot minder krampachtige verhoudingen in het politieke kli maat. Hij wees erop dat Albrecht heeft gezegd, dat de verdragen met Polen op hun eigen merites beoor deeld moeten worden. Albrecht zei in dezelfde televisie-uitzending waarin Genscher sprak dat de nieuwe regering in Neder-Saksen zich bewust is van haar verant woordelijkheid ten opzichte van de verdragen met Polen. De nieuwe regering zal de zwakste basis hebben, die ooit een na-oor- logse regering had. De christen democratische ministers krijgen slechte actieve steun van de kleine sociaaldemocratische fractie in het Italiaanse parlement. Socialisten en republikeinen hebben aangekondigd zich neutraal te zullen opstellen. De samenstelling van het nieuwe kabinet-Moro zal uiterlijk morgen bekend worden gemaakt. Aanvan kelijk werd gisteren ln Rome mee gedeeld door regeringskringen dat 18 van de 22 demissionaire minis ters zouden terugkeren maar later werd gezegd dat de linkervleugel van de Christen-democratische par tij hiermee zeker niet akkoord zal gaain. Vooral deze vleugel is ln da demissionaire regering sterk onder vertegenwoordigd Er zijn aanwijzingen dat minister Lulgi Gul van binnenlandse zaken heeft gevraagd niet in het nieuwe kabinet te worden benoemd. Gui's naam wordt momenteel genoemd in een omkoopschandaal. Hij wil dat eerst duidelijkheid komt in de ze zaak. Moro's kabinet zal een aantal zeer impopulaire economische maatrege len moeten nemen om de wankele economie te verstevigen. Er zal een inkomensstop voor twaalf maanden komen Italië heeft momenteel 1,2 miljoen werklozen en er zal voor ongeveer 8 miljard gulden aan nieuwe belastingen moeten worden geheven. Daarnaast zal de regering kampen met een aanzienlijke gel dontwaarding. De Amerikaanse ambassadeur ln Moskou, Walter Stoessel (foto on der) heeft zijn staf gewaarschuwd voor stralingsgevaar in het ambas sadegebouw (foto boven). In het gebouw zou de Russische dienst ge heime apparatuur hebben aange bracht die micro-golven uitzendt, die een gevaar voor de gezondheid vormen. Waarom de apparatuur zou zijn aangebracht is een raadsel; bovendien moet zij met Geigertel lers eenvoudig zijn op te spofen. Onder Amerikanen in Moskou gin gen gisteren de wildste geruchten: via de micro-golven zou op een vernuftige wijze kunnen worden af geluisterd, zouden gesprekken 'beïnvloed' kunnen worden of ze zouden de Amerikanen in het ge bouw lusteloos maken. BEIROET (UPI) Een poging om het tien dagen oude bestand in Libanon om te zetten in een blijvende vrede is voorlopig mis lukt. Dat was het gevolg van onderlinge onenigheid op het laatste moment tussen politici over een presidentiële verklaring. Oorspronkelijk werd verwacht dat de Libanese president Suleiman Franjieh liet nieuwe akkoord van daag na een ontmoeting met pre mier Karami en zijn zes man ster ke kabinet bekend zou maken. Het akkoord zou een uitwerking moeten zijn van de hervormingen die de rechtse christenen met de linkse moslims zijn overeengekomen. Door onenigheid op het laatste moment over een aantal detailpunten kon Franjieh de Inhoud nog niet be kend maken, maar verwacht wordt dat de moeilijkheden tegen het einde van de week uit de weg zijn geruimd. Volgens politieke kringen to Beirut voorziet het akkoord ln een gellrke verdeling van het aantal zetels to het parlement tussen Christenen en moslems. Dat betekent dat de christenen hun meerderheid zullen verhezen, evenals een aantal ande re po6ten. Zowel ln het leger als op de ministeries zuilen de hoge func ties gelijk onder de christenen en moslems worden verdeeld. De moeilijkheden hadden hoofdza kelijk betrekking op de positie van de president, die niet door de grondwet wordt geregeld. Tot nu toe werd er altijd een 'schikking' aangegaan tussen olie betrokken partijen. Een moslem-politicus, de vroegere premier Salam, zei dot hij 'hever zijn hand er af Het haken, dan een document te ondertekenen dat de functie van president voor goed aan de christenen toebedeel- door Nico Kussendrager De macht van de derde wereld is aan het tanen; de ontwikkelings landen hebben de vogels over het net laten vliegen. Op het Noord- Zuidoverleg in Parijs dat vandaag na tien maanden voorbereiding eindelijk begint staat de derde wereld zwakker dan zij pakweg twee jaar geleden gestaan zou hebben. Toen zat de scbrik van de 'oliecri- sis' ons nog fors in de benen. De olielanden hadden de kraan aange draaid en de prijzen fiks verhoogd. De westerse economieën schudden op hun grondvesten. Het zal nooit meer worden zoals het vroeger was, waarschuwde premier Den Uyl. Maar het werd bijna wel weer als voorheen, want wie merkt er nu nog werkelijk iets van de 'oliecrisis'? De olieopslagplaatsen in Rijnmond liggen zo vol dat een nieuwe "benzi- ne-oorlog' op uitbreken staat en er worden meer auto's verkocht dan ooit. Er is weliswaar een economi sche teruggang maar die is maar voor een klein deel aan de 'oliecri sis' te wijten. Verzwakt Doordat de rijke industrielanden over de schrik van de uitvoerbeper- king en de prijsstijging van olie heen zijn is de positie van de olie landen in deNoord-Zuldonderhande- lingen verzwakt. Daar komt bij dat de rijke landen veel meer gaan zoe ken naar mogelijkheden om ln hun eigen energiebehoefte te voorzien, bijvoorbeeld door olie uit de Noord zee en uit teerzanden en door kern en zonne-energie. Dat kost veel geld. En als de olie uit de OPEC (olie producerende en uitvoerende) landen goedkoper wordt, is 't niet lonend meer olie duur uit de Noordzee of uit teerzand te halen of andere ener giebronnen te ontwikkelen. Vandaar dat de rijke industrielanden hele maal niet rouwig zijn om een lioge' olieprijs: hij moet in ieder geval niet te laag worden. Ook dat maakt de positie van de olielanden niet sterker. Geld tekort Zo pessimistisch als de oliegebrui- kende landen vlak na het uitbreken van de 'oliecrisis' waren, zo optimis tisch waren de olielanden. Zij sloe gen aan het Investeren dat het een lieve lust was. Op grote schaal werden contracten gesloten voor het opzetten van industrieën en talrijke andere projecten. Sommige olielan den liepen daarbij zo hard van sta- E:1 dat zij nu geld ln het buiten- nd moeten lenen om de eigen te korten te dekken; een verzwakking van hun positie. De olielanden zijn kennelijk zo krap bij kas dat van meer steun aan de door de 'oliecrisis' getroffen ont wikkelingslanden nauwelijks spra ke kan zijn. De ontwikkelingslan den zónder olie werden door de uit- voerbeperklngen en de prijsstijgin gen veel barder getroffen dan de westerse landen. Ze gebruiken wel iswaar minder olie, maar olie slurpt wel een veel groter deel van hun be groting op. Met name landen als In dia en Tanzania kwamen daardoor in moeilijkheden. Vorige maand kwamen de olielan den in Parijs achter gesloten deuren bijeen voor een fonds om de getrof fen ontwikkelingslanden te helpen. Dagen van moeizame onderhande lingen waren nodig om een steun fonds ln het leven te roepen. De olie landen kwamen niet verder dan 800 miljoen dollar, terwijl een miljard dollar de opzet was (ter vergelij king: de olie-inkomsten van de OPEC-leden worden voor dit jaar geschat op 111 miljard dollar). OPEC-leden als Ecuador, Indonesië en Nigeria hikten nog tegen een steunfonds van 800 miljoen dollar aan; zij hebben het geld veel te hard nodig voor hun eigen ontwik keling. Nigeria deed uiteindelijk toch mee, Ecuador en Indonesië lie ten het afweten. Wrevel vergroot Het gezeur over het ollefonds heeft de wrevel van de nlet-oliebezitten- de ontwikkelingslanden tegenover de olierijke broeders vergroot. Zij raken zich steeds meer bewust wat de 'oliecrisis' hun heeft gekost en willen dat de olielanden daar wat te genover stellen. Zo lang dat uitblijft wordt de eenheid tussen de ontwik kelingslanden mét en de landen in de derde wereld zonder olie, zeker niet vergroot. Er bestond toch al een groeiend wantrouwen dat de olielan den vooral uit zijn op goedkope grondstoffen uit de ontwikkelings landen en op een markt voor hun in- dustrieprodukten. Daarmee zouden ze dan dezelfde weg bewandelen als de westerse landen in het verleden. De ontwikkelingslanden zonder olie staan door de economische terug gang in het westen zwak. In 1971/ 72 was er een grote prijsstijging van grondstoffen, maaf eind vorig Jaar was die vrijwel ongedaan ge maakt. Het grondstoffen wapen is minder krachtig dan 't zou kunnen zijn. Minder vraag Door de economische teruggang in de wereld is er minder vraag naar grondstoffen. Zelfs in de herfst als de prijzen doorgaans wat aan trekken was er geen sprake van een opleving. Eind vorig jaar waren de grondstoffenprijzen gemiddeld 16 procent lager dan in mei 1974. Voor al een produkt als koper kelderde geweldig in prijs wat onmiddellijk terugslaat op de economie van de koperultvoerende landen. Zambia bijvoorbeeld één van de vier gro te wereldproducenten werd daar door zwaar getroffen. Je zou kun nen zeggen dat inzinking op de grondstoffenmarkt bewijst hoezeer de ontwikkelingslanden hogere en zekerder prijzen voor hun grond stoffen nodig hebben. Maar op het ogenblik versterkt het hun onder handelingspositie zeker niet en toont het aan hoezeer de ontwikke lingslanden nog van de rijke indus trielanden afhankelijk zijn. Voedsel Een afhankelijkheid die ook bestaat voor voedsel. Noord-Amerika is goed voor 90 procent van de we- reldgraan uitvoer; de ontwikke lingslanden moeten het voor een goed deel van hun voedselvoorzie ning van dit graan hebben. Dit geeft de Verenigde Staten een machtig wapen in handen. Al wordt dan nog niet verwacht dat ze ermee tot het uiterste zullen gaan, ze kunnen de ontwikkelingslanden er wel mee on der druk zetten. Ook dat kan een aantal ontwikkelingslanden doen aarzelen een vuist te maken. Tenslot te is de derde wereld er als geheel niet sterker op geworden door de meningsverschillen tussen de Afri kanen over Angola, tussen de Ara bieren over de Sahara, door de kri tiek van de Afrikaanse landen dat zij geen enkele voorzittersstoel be zetten in de Noord-Zuiddialoog. door de kritiek van de andere der de wereldlanden op hun beurt op de voorkeursbehandeling die Afrika van de Europese Gemeenschap krijgt. Gewicht De verzwakte positie van de ont wikkelingslanden komt voor een deel door bet wegebben van de 'oliecri sis', door de toestand van de wereld economie en door nieuwe menings verschillen onderling en het aanwak keren van oude. Wat het gewicht van dat alles zal zijn in de komende maanden ln de vier commissies van het Noord-Zuidgesprek moet blij ken (voor energie, grondstoffen, ontwikkelingsproblemen en finan ciële zaken. Bij de voorbereidingen ln december bleek al dat het front van de derde wereld minder hecht was dan voor heen. Scherpslijper Algerije pro beerde andere ontwikkelingslanden mee te kragen voor hardere afspra ken over wat de commissies moeten gaan doen. Anders wordt het ge praat in de ruimte, zo vreesden de Algerijnen, niet ten onechte. ZIJ hebben hun zin niet gekregen: de andere ontwikkelingslanden gaven er de voorkeur aan nu eindelijk te gaan praten en maar af te wachten wat er uit komt. Er is voor hen wei nig reden om optimistisch te zijn. PARIJS (UPI) Op hetzelfde mo ment dat zijn eigen premier, Abbel Jalloed, ln Parijs besprekingen be gon met Franse leiders deed Moam- mar Khaddafi een aanval op Frank rijk omdat dat. land zich gedroeg als een 'gewetenloze wapenhande laar'. Jalloed kwam aan in Frankrijk voor overleg over de Sahara-kwestle en Arabische problemen en om nieuwe bilaterale samenwerkingsplannen goed te keuren. Zijn aankomst viel echter samen met de publlkatie van een vraaggesprek met Khaddafi in het Franse blad 'Le Monde', waarin het Libische staatshoofd zei teleur gesteld te zijn over het feit dat Frankrijk aan het ene land vlieg tuigen verkocht en luchtdoelraketten tegen die vliegtuigen aan een buur land. Volgens Khaddafi, die vijf Jaar gele den meer dan 100 Mirages van Frankrijk kocht, probeert Frankrijk voornamelijk te profiteren van zijn betrekkingen met Libië. Hij gaf Frankrijk nog vijf jaar voordat hij 'een definitief oordeel over het Fran se gedrag' zou uitspreken. WASHINGTON (UPI) Ruim twintig Congresleden uit de deel staten New York en New Jersey hebben de Havenautoriteit van New York gevraagd, landingen van de Concorde op de luchthaven Ken nedy te verbieden. Het Brits-Franse supersonische ver- keerstoestel kreeg vorige week van de federale minister Coleman een beperkte landingsvergunning in Washington en New York voor een proefperiode van zestien maanden. Maar voor landingen in New York Is bovendien toestemming van de plaatselijke Havenautoriteit nodig. Volgens het verzoekschrift, dat door Democratische en Republikeinse parlementariërs is ondertekend, is op de milieu vragen van lawaai en luchtverontreiniging nog geen be vredigend antwoord gegeven. "WIJ vragen ons ook af of het te recht vaardigen is. de bevolking van New York aan deze mogelijke risico's bloot te stollen voor het genoegen van de enkele reizigers die voordeel zouden hebben bij .sneller luchtver keer'. aldus de petitie. Intussen is ln het staatepartement van New Jersey een wetsontwerp ingediend dat de toegelaten lawaai- grens voor vliegtuigen terugbrengt tot 108 decibel Volgens 'dlener Van Wagner blijven alle militaire en civiele vliegtuigen daar onder, behalve de Concorde.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1976 | | pagina 7