Personeelswerken halen /akbond in het bedrijf Recht op vergoeding schade is ver te zoeken Gebruik een medische 'zeef' voor overschot aan dienstplichtigen Personalia '■loger personeel kiest de kent van de blauwe boorden Directie weet er geen raad mee Arubanen zijn optimistisch over gesprek Commissie adviseert: 'Samen komen tot kostenbeheersing gezondheidszorg' 'erzekering bindt gemeente met handen en voeten Slachtoffer van explosie voelt zich 'in de kou' FrJfERDAG 7 FEBRUARI 1976 hT BINNLNLAND TROUW/KWARTET PSH9 I r Huub Elzerman ze .MSTERD AM De directie van Hoogovens wordt momenteel ge- jnfronteerd met een beweging onder het hogere personeel, die oiek is in de geschiedenis van de na-oorlogse arbeidsverhoudingen: eertig functionarissen van de afdeling personeelszaken zijn toege- eden tot het vakbondswerk in het bedrijf het bedrijven werk i hebben daartoe een zogenaamde afdelingscontactcommissie opgë- chti de* leiding van Europa's derde staal- gant met de hoogste produktiviteit r werknemer staat daarmee voor irjn lastig probleem. Van personeels- «ctionarissen wordt verwacht dat loyaal directiebesluiten uitvoeren dat ze als buffer optreden tussen top en de werkvloer. Nu zeggen veertig NW- en NKV-leden op rsoneelszaken natuurlijk niet dat voortaan directieopdrachten aan t laars zullen lappen dan zou probleem snel zijn 'opgelost' lt-^r ze stellen zich wel principieel aan de kant van de werknemers, n toetreding tot het bedrijven- rk betekent immers dat zij zich llen bezig houden met zaken als: spraak van de vakbondsleden in rH t bedrijf, 'de leden invloed geven wat ondernemingsraadsleden len' en 'verruiming en verbetering »n de belangenbehartigende taak in de bond'. e directie van Hoogovens heeft in- iddels een lange reeks besprekin- in over de rol van de personeels- metionaris gevoerd. Er is een 'Nota (treffende de afdelingspersoneels- lef en een verbeterde versie daar in verschenen, er is op 10 januari !n bespreking in de ondernemings- lad aan gewijd en op 10 maart praat en bij gebrek aan overeenstem- 'tng verder. leen al uit de hoeveelheid papier aan deze zaak is besteed, valt af leiden dat de bedrijfsleiding eigen- niet goed raad weet met hogere ineelsleden die zich actief met 't ondswerk binnen het bedrijf len bezig houden. Voorlopig stelt directie zich op het standpunt dat lere werknemer vrij is om zich te sluiten bij een vakbond of een liging, die de belangen van het •neel behartigf. Maar actief aan het bedrijvenwerk an de vertrouwensrelatie tussen iding, personeel en hun vertegen- .oordigers ongunstig beïnvloeden. bet algemeen dient deelneming an dergelijk bedrijvenwerk daarom ie worden ontraden', aldus de direc tie. In twijfelgevallen zal de perso- ictionaris bij zijn chef moeten ippen. reactie van 'de veertig' heeft niet ig op zich laten wachten: 'Het is i onvervreemdbaar recht van een Kier om zich te organiseren, in felke vakvereniging dan ook, en aarin actief te zijn', aldus de afde- i-contactcommissie. Nu lijkt de vorming van een club van 33 vakbondsleden op een afde ling van zo'n zeshonderd personeels werkers nauwelijks alarmerend. Per slot van rekening is algemeen direc teur dr. Max Albrecht zelf jarenlang lid geweest van de Industriebond NW en ook nu zijn er hogere per soneelsleden die boven de nogal be houdende, categorale 'Vereniging voor hoger personeel' de voorkeur geven aan een 'echte' vakbond. Maar de tijd dat het chique was voor top managers om lid te zijn van een blauwe-boorden-bond lijkt definitief voorbij. In een tweede versie van de Nota be treffende de afdelingspersoneelschef probeert de directie de speelruimte voor de personeelsfunctionaris aan te geven, maar zij geeft zelf al toe dat het laatste woord over deze kwestie nog niet is gesprokén.- Enerzijds dient de afdelingspersoneelschef net als ieder ander personeelslid het be lang en het doel van de onderneming als leidraad voor zijn handelen te ne men, maar anderzijds wordt toege geven dat hij vanuit een soort tus senpositie een vertrouwensrelatie moet kweken met zijn bedrijfschef, het personeel en de personeelsver tegenwoordiging. Dit subtiele even wicht mag volgens de directie niet worden doorbroken, omdat de afde lingspersoneelschef dan het gevaar loopt onbetrouwbaar te worden'. In een reeks 'spelregels' zet de direc tie vervolgens de puntjes op de i De adviezen van de afdelingspersoneels chef aan het personeel mogen niet in strijd zijn met zijn adviezen aan zijn bedrijfschef, zijn adviezen dienen wat inhoud betreft bekend te zijn bij die chef en hij dient desgewenst ver trouwelijkheid in acht te nemen. Vraagt het personeel vertrouwelijk heid dan zal hij behalve wanneer het om individuele zaken gaat zijn chef moeten inlichten. Ondergeschikt nes- In een commentaar zegt de afdelings contactcommissie dat de nieuwe ver sie van de nota nog duidelijker aan geeft dat de afdelingspersoneelschef volstrekt ondergeschikt en afhanke lijk is van zijn bedrijfschef. 'Even tuele pogingen van de afdelingsper soneelschef om zijn deskundigheid ten dienste te stellen van de perso neelsvertegenwoordiging worden op deze wijze in de kiem gesmoord'. Dat de positie van de afdelingsperso neelschef dezelfde zou zijn als die van leder ander personeelslid wordt door de veertig personeelsfunctiona rissen bestreden. "Er van uitgaand dat er in het be drijfsleven sprake is van belangen tegenstellingen tussen het bedrijf (het management) en het personeel, moeten we constateren dat de afde lingspersoneelschef Juist is aange steld om binnen dat spanningsveld te functioneren. Overal namelijk waar dat spanningsveld problemen oplevert, is een taak weggelegd voor de afdelingspersoneelschef. Per defi nitie hangt hij dus als het ware tussen de partijen in'. De vaststelling dat de personeelschef zich 'gelijk ieder personeelslid' moet houden aan de afspraken die binnen de onderneming gelden, roept bij de afdelingscontactcommissie ook enige bevreemding op. Als een van die afspraken wordt ge noemd 'dat voor ieder personeelslid het belang en het doel van de onder neming leidraad is voor zijn hande len', maar de commissie vindt dat een vage, weinig zeggende kreet, die voor velerlei uitleg vatbaar is. 'Er zijn trouwens binnen dit bedrijf nogal wat afspraken met elkaar in tegen spraak'. Vervolgens wordt opge merkt: 'Overigens moet je je ook af vragen of hier eigenlijk wel van af spraken mag worden gesproken. Het doel van de onderneming en haar be leidsuitgangspunten zijn eenzijdig door de directie opgelegd. Je kunt beter praten over decreten'. Sociaal Nu komt de discussie over de plaats van de personeelsfunctionaris, het bedrijvenwerk en de medezeggen schap natuurlijk niet zo maar uit de lucht vallen. Om te beginnen heeft Hoogovens jarenlang de naam gehad een vooruitstrevend sociaal beleid te voeren. De vakbonden hebben dat ook altijd volmondig beaamd. Pas na de grote staking van 1973 die voor velen als een schok kwam bleek de goed geoliede Hoogovenmachine minder soepel te lopen dan iedereen dacht. Irritaties in het overleg, kor te stakingen, steeds scherpere kritiek van de vakbonden op de directie en omgekeerd houden het sociale kli maat sindsdien half tot zwaar be wolkt. De discussie over de plaats van de personeelsfunctionaris zou waar schijnlijk wat minder grimmig ver lopen indien de pijnlijke herinnerin gen aan de staking zouden ontbreken. Toen immers heeft een aantal hogere personeelsleden de kant van de sta ll et personeelswerk nu met ogen op kers gekozen. Voor de directie is dat een onthutsende ervaring geweest. Zo onthutsend dat de discussie over het personeelswerk nu met ogen op steeltjes wordt gevolgd. Geheel afgezien van de vraag of de personeelsfunctionarissen zonder sta king wel een stukje zelfstandigheid zouden hebben gekregen, spelen er ook nog andere factoren een rol. Be halve bij Hoogovens wordt er binnen het personeelswerk zelf al jaren ge filosofeerd over de plaatsen en de rol van dit beroep in de onderneming. Vaststaat dat het traditionele, admi nistratieve personeelswerk, dat zich eenzijdig richt op de aanpassing en de beheersing van het personeelsge- drag, allang onverkoopbaar is. Sfeer De personeelswerker van nu heeft zich ontwikkeld tot iemand die met één oog naar de produktiviteitscjjfers kijkt en met het andere oog toeziet op de prettige sfeer in het bedrijf, de goede communicatie en het saamho righeidsgevoel. Hij heeft het idee al achter zich gelaten dat muziek bij de lopende band de produktiviteit ver hoogt, maar meer dan een oliespuitje om de menselijke kant van de machi ne te smeren heeft hij ook niet Dit besef is de laatste jaren uiter aard niet alleen bij Hoogovens ge groeid. Ook elders in het bedrijfs leven is de tweeslachtige positie van de personeelswerker in het geding. En ook daar spitst de discussie zich in de praktische consequentie toe op de vraag of de personeelswerker zou moeten kiezen tussen bedrijfsgebon den 'beheersen' en het arbeidsgebon den emanciperen. Het antwoord van de veertig personeelsfunctionarissen zal de discussie hierover nog wel enige tijd actueel houden. Van onze Haagse redactie DEN HAAG De Arubaanse dele gatie die deze week besprekingen heeft gevoerd met Nederlandse po litici en iregeringsveretegeniwoordd- gers, is over het algemeen optimis tisch gestemd over het resultaat van het bezoek aan Nederland. 'Men heeft In Nederland eindelijk aandacht gekregen voor de Aru baanse zaak en we hebben nu ook meer dan ook ooit de gelegenheid gehad om informatie te verstrek ken', aldius de leider van de delega tie Betico Croee. De delegatie was hier om het stre ven van de meerderheid van de Arubaanse bevolking naar onafhan kelijkheid van dit eiland uiteen te zetten. Burgemeester Mr. H. J. M. de Fresche. sinds 1969 burgemeester van Maasbree, is per 16 februari be noemd tot burgemeester van Ven- ray. De heer De Fresche is 44 Jaar, X en lid van de KVP. Het arbeidsconflict b(j Hoogovens in 1973 heeft diepe sporen achter gelaten. Van onze Haagse redactie DEN HAAG De commissie dienstplichtbeleid meent dat het jaarlijkse overschot aan beschikbare dienstplichtigen door stren gere geneeskundige maatstaven kan worden weggewerkt. De com missie, sinds 1969, aan het werk onder leiding van drs. Peijnen- burg, secretaris generaal van defensie, heeft dit geadviseerd in het gisteren aan minister Vredeling uitgebrachte eindverslag. Het aantal overtollige dienstplichti gen varieert jaarlijks van vijf tot tienduizend man. Het gaat om Jon geren, die zijn goedgekeurd en niet voor vrijstelling of uitstel van dienst in aanmerking komen. Ze zouden dus gewoon voor dienst moeten opkomen, ware het niet dat defensie ze niet nodig heeft. De commissie adviseert door strengere geneeskundige eisen te stellen de afvallers te selecteren. ZIJ worden niet alsnog afgekeurd, maar buiten gewoon dienstplichtig gemaakt. De fensie werkt overigens de laatste Jaren al met dit systeem. De commissie wijst een ander systeem van selectie, waarbij vooral de opleiding een rol speelt, van de hand. Dit zou tot grote ongelijkheid kunnen leiden tot hoger en lager opgeleide dienstplichtigen. Er be staan voor dienstplichtigen met een hogere opleiding namelijk veel minder aangepaste functies In de krijgsmacht. De commissie heeft in de afgelopen jaren al adviezen uitgebracht over de beloning, alternatieve dienst plicht, uitstel en vrij sbetllngsbeleld Het omstreden voorstel Jongeren van 18 jaar geen uitstel voor studie te geven is inmiddels afgewezen, evenals het advies de wedde niet te koppelen aan het minimumloon. Over het centrale probleem dat er jaarlijks meer dan 100.000 Jongeren dienstplichtig worden waarvan minder dan de helft werkelijk in dienst gaat (de rest wordt afge keurd. krijgt uitstel vrijstelling of wordt buitengewoon dienstplichtig) bezint de commissie Mommersteeg zich. Deze commissie brengt over enkele maanden advies uit over de mogelijkheid en de wenselijkheid van een vrijwilligersleger, dat de dienstplicht overbodig zou maken. Kamerlid Drs. H. A. A. Molleman (40) uit Koudekerk aan den Rijn is dinsdag geïnstalleerd als lid van de Tweede Kamer voor de PvdA. Hij volgt P. A. de Ruiter op, die Rijnmondge committeerde is geworden. De so cioloog drs. olieman was weten schappelijk medewerker aan de rijksuniversiteit van Leiden en daar voor in Nijmegen. Hij is mede auteur van het boek 'Crisis ln de Nederlandse politiek'. Burgemeester De burgemeester van Voorburg. Jhr. mr. A. Feith (59), heeft koningin Juliana zijn ontslag aangeboden. De reden voor de ontslagaanvrage is zijn slechte gezondheidstoestand. De burgemeester is al drie maan den ziek. Wethouder T. Spaan zal voorlopig optreden als waarnemend burgemeester. De heer Feit hij is sinas 1959 ook voorzitter van de Nederlandse Sport Federatie. De heer G. J. Holling uit Hilver sum, inspecteur der rijksrecherche- eerste klasse, is benoemd tot rid der in de orde van Oranje-Nassau. Raadsheer Mr. S. K. Martens, raadsheer-plaatsvervanger in het Haagse gerechtshof, is benoemd tot raadsheer in de Hoge Raad der Ne derlanden. Officier Mr. W. G. C. Mtjnssen is in het arrondissement Middelburg benoemd tot officier van Justitie in de rang van arrondissementsofficier van justitie. Kantonrechter Mr. M. A M. Raaymaakers is in Helmond be noemd tot kantonrechter. Hij is thans rechter ln de arrondissement^ rechtbank te Breda. Ontslag Aan Tj. R. Groendijk ls per 1 augustus op zijn verzoek eer vol ontslag verleend uit zijn ambt van notaris te Wieringen. Eveneens uit het ambt van notaris is aan A. H. Bosman per 1 decem ber eervol ontslag verleend ln Am sterdam. Mr. L. C. Wesseldük: Van een verslaggever UTRECHT Het is in de gezond heidszorg gewoonte geworden, de Zwarte Piet door te geven. Maar zo lang de mogelijkheid bestaat dat er onnodige diensten worden verleend en dus onnodige uitgaven gedaan, 'zijn wij verplicht, die mogelijkheid te onderzoeken en te zorgen dat zij ver dwijnt.' Dat schrijft directeur mr. L. C. Wesseldyk aan de Nationale zie kenhuisraad in het tijdschrift van zijn organisatie. Het probleem van de kostenbeheersing is niet op te lossen door steeds andere schuldi gen aan te wijzen, aldus mr. Wessel- <UJk. oor Leo Kleyn a negen jaar lang in een juridi- he strijd mét de gemeente aastricht verwikkeld te zijn ge- eest, kan de 29-jarige Irene van il recht doen gelden op een scha- •vergoeding. De Maastrichtse chtbank heeft onlangs bepaald tt zij aanspraak kan maken op nader vast te stellen uitke- ng van de gemeente. Bij alle ildoening over deze beslissing, aagt Irene van Til zich vol rok af waarom het zo lang heeft oeten duren voordat haar ge- Ichtvaardigd gebleken eis werd gewilligd. Zij is niet het eerste 5vermoedelijk ook niet het laat- slachtoffer van een procedure aarin het recht, in tijd gemeten, er te zoeken is. egen jaar geleden ,in de vroege ihtend van de 16e januari 1967, irong de toen 20-jarige Irene van U uit een raam op de tweede ver eping van een woning aan de Sta- nsingel in Maastricht die na een tsexplosie in lichterlaaie was ko en te staan. Bij de sprong uit het s een fakkel brandende huis brak haar rug. Haar moeder, haar oer en diens dochtertje en eenkost- mger verloren bij de brand het le en. Het duurde bijna een jaar voor- it Irene van Til zo goed en zo vaad als het ging. haar werk als «koopster bij Vroom en Drees- reesmann kon hervatten. haar ontslag uit het ziekenhuis idernam zij onmiddellijk stappen egen de gemeente Maastricht, die I via een door haar in de arm ge- omen advocaat aansprakelijk stel- voor de schade die zij als gevolg a de explosie had geleden en nog T lijden. Die stappen leidden tot ellenlange en ten slotte gestaak te briefwisseling tussen de advocaat en de verzekeringsmaatschappij van de gemeente, waarnaar de advocaat werd verwezen. Inmiddels had de hoofdofficier van justitie in Maastricht na een onder zoek naar de oorzaak van de explo sie vastgesteld dat er geen gronden waren voor een strafrechtelijke ver volging van de gemeente. De ge meente zou zich niet aan grove na latigheid hebben schuldig gemaakt. Nadat ook haar pogingen civiel rechtelijk verhaal te halen op de ge meente na een aantal jaren en on danks een beroep op andere advoca ten op niets waren uitgelopen, legde Irene van Til ontmoedigd het hoofd in de schoot. De gevolgen van de explosie was zij toen al in toenemen de mate aan den lijve gaan onder vinden. De beschadigingen aan haar rug maakten het haar na verloop van tijd onmogelijk nog langer als verkoopster werkzaam te blijven. Zij deed nog een paar maanden zit tend werk, maar ten slotte werd zij, in juni 1973, arbeidsongeschikt ver klaard. In die omstandigheden wendde zij zich eind 1973 opnieuw tot een ad vocaat. Bij de keuze uit twee ad vocaten die haar werd geboden, gaf zij de voorkeur aan toewijzing van mr. L. H. A. Kessen. Het was deze Maastrichtse advocaat die na ruim twee jaar procederen het pleit wist te beslechten. Vraagtekens door de gemeente naar de verzeke ringsmaatschappij verwezen. Mr. Kessen, die zich op het stand punt stelde dat hij de gemeente en niet haar verzekeringsmaatschappij aansprak, drong er bij de gemeente in drie brieven, met ruime tussenpo zen geschreven, op aan haar stand punt kenbaar te maken. Ten slotte liet hij, in Juli 1974. de gemeente weten tot dagvaarding te zullen overgaan. Anderhalve maand later zond bij de dagvaarding naar de deurwaarder, en op 17 oktober 1974 nam de rechtbank in Maastricht de zaak in behandeling. Na de uitwisseling van stukken, waarmee in een civiele procedure vele maanden gemoeid zijn, besliste de rechtbank begin dit Jaar dat de gemeente Maastricht Irene van Til een schadevergoeding moet toeken nen. Het uit te keren bedrag zal nog worden vastgesteld; mr. Van Kes sen heeft 160.000 gulden gevraagd. Bedenkelijk Het had maar een haar gescheeld, of mr. Kessen had Irene van Til geen hulp meer kunnen bieden. Over heidslichamen kunnen zich, anders dan particulieren die voor schade aansprakelijk worden gesteld, be roepen op een verjaringstermijn van vijf jaar. Blijkens brieven die nog van eind 1968 dateerden, was die termijn net niet overschreder. Evenals zijn voorgangers zocht mr. Kessen zijn heli in een civielrechte lijke procedure. Hij legde zich neer bij het kort na de explosie door de hoofdofficier van justitie gevelde oordeel dat de gemeente strafrech telijk niets te verwijten viel. Bij dat oordeel, en mr. Kessen ontkent het niet, vallen wel enige vraagtekens te plaatsen. Irene van Til: juridische beproeving.... De explosie in het huis aan de Sta- tensingel, gelegen in de nabijheid van oude vestingwerken, is veroor zaakt door een lek in de gasleiding. Wekenlang moet het vrijgekomen gas het huls in zijn gestroomd, tot dat het tot de fatale ontploffing kwam. In de aan de explosie voor afgaande weken hadden bewoners van de huizen aan de Statensingel al over een gaslucht geklaagd, maar bij een op last van de gemeente in gesteld onderzoek was de oorzaak niet aan het licht gekomen. Achteraf kan worden vastgesteld dat, onder verantwoordelijkheid van de gemeente, voor de gasleiding ver keerde buizen zijn gebruikt en dat bovendien die buizen niet voldoende ondersteund waren. Er was niet, of onvoldoende, rekening mee gehou den dat de grond onder de Staten singel 'enorm werkt', zoals mr. Kes sen zegt, vanwege de nabijheid van de al genoemde vestingwerken. Het drukke verkeer ter plaatse bevor derde de kans op scheuren van de buizen. Na dc explosie zijn de on deugdelijk gebleken buizen ook ver vangen. In hoeverre de gemeente bij de aan leg van die gasleidingen grove na latigheid kan worden verweten, is een vraag waarop mede technici een antwoord kunnen geven. Was te voorzien dat deze buizen als gevolg van de 'werking' van de grond en de invloed van het verkeer vroeg of laat scheuren zouden gaan vertonen? Het antwoord op die vraag is in elk geval mr. Kessen niet bekend. Hij kan uit het dossier over de zaak- Van Til ook niet opmaken of de toenmalige hoofdofficier van justi tie deze vraag aan de deskundigen heeft voorgelegd. Onvoldoende zorg Viel de gemeente na het justitiële onderzoek formeel geen grove nala tigheid aan te wrijven, er bleef wel reden haar op grond van 'onvoldoen de zorg' civielrechtelijk aansprake lijk te stellen. Evenals de advocaten die hem daarin waren voorgegaan, werd mr. Kessen in eerste aanleg Mr. Kessen zegt dat hij bij het dag vaarden van de gemeente niet paald overhaast te werk ls gegaan, |n 06 KOU omdat hij de hoop koesterde dat de zaak alsnog in der minne geschikt zou worden. In de eerste plaats wil de ik mejuffrouw Van Til niet ln een ellenlange procedrue storten en daarnaast hoopte ik dat de gemeen te toch wel een gebaar zou maken, uit overwegingen van menselijkheid en billijkheid. Het zijn die overwegingen waar- draagt. Anders dan voor een ge meentebestuur tellen voor zo'n com merciële onderneming overwegingen van menselijkheid en billijkheid niet, en hoeven ze ook niet te tellen. De verzekeraar is er slechts op uit zo weinig mogelijk uit te keren, en zal tot het uiterste (dat wil zeggen: de uitspraak van de hoogste rech ter) gaan om die doelstelling te verwezenlijken. Een gemeentebestuur kan het zich in een geval als het Maastrichtse niet veroorloven schuld te beken nen, omdat daarmee de belangen van de verzekeringsmaatschappij ge schaad kunnen worden: de rechter kan daarin een grond vinden een schadevergoeding toe te wijzen. In Maastricht was de gemeente con tractueel aan de verzekeringsmaat schappij verplicht zich tegen de dag vaarding van mr. Kessen te verwe ren. De gemeenteraad, die het dage lijks bestuur van de gemeente daar. voor toestemming moest geven, kon niet om dat contract heen en was dus machteloos. De kans is groot dat de gemeenteraad straks even machteloos is, als de vraag aan de orde komt of van het rechtbankvon- nls ln beroep moet worden gegaan bij het gerechtshof in Den Bosch. 'Ik ken dat contract van de verzeke ringsmaatschappij niet', zegt mr. Kessen, 'maar het is helemaal niet ondenkbaar dat op grond van een daarin opgenomen clausule beroep aangetekend moet worden.' van het gemeentebestuur van Maas tricht volstrekt geen blijk heeft ge geven, zoals ze ook in andere ge meenten, waar soortgelijke kwes ties speelden of spelen, niet aan de orde lijken te zijn. Dat ls minder raadselachtig dan het lijkt, zij het niet minder bedenkelijk. Een gemeente die een schadeclaim krijgt voorgelegd, ls met handen en voeten gebonden aan de verzeke ringsmaatschappij die haar risico Voor Irene van Til, invalide en nog steeds onder doktersbehandeling, is deze juridische beproeving nog steeds niet voorbij. Ze kan er nau welijks over uit dat ze die moet doorstaan na al het leed dat haar toch al is toegebracht. Ze voelt zich door de gemeente volledig ln de kou gezet. Haar advocaat zou het toejuichen als gemeentebesturen zich eens zouden gaan afvragen of het maatschappe lijk wel verantwoord is ln gevallen als het onderhavige de zeggenschap zo volledig uit handen te geven. 'Een gemeente', zegt hij, 'heeft an dere verantwoordelijkheden dan een particulier persoon die zich verze kert. Het probleem is niet direct op losbaar, maar er zou wel naar een oplossing gezocht moeten worden.'

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1976 | | pagina 9