CDU-kandidaat wint
•weer in Nedersaksen
Kissingers pleidooi vooreen 'indamming' nieuwe stijl
1
Betere verdeling
nodig, ook in
arme landen zelf
ÏAkkoord in Libanon
ijkt nu dichtbij
VS en Israël mikken
op akkoord Jordanië
JJsland stelt breuk weer uit
26655
Slag foor Westduitse regeringscoalitie
Studiebijeenkomst in Genêve
Nixon in
februari
naar Peking
geef om
ANGOLA 1
Dodental in
Guatemala
blijft stijgen
:ATERDAC 7 FEBRUARI 1976
BUITENLAND
TROUW/KWARTET 7
ir-
et HANN2VER (AP, DPA) De Westduitse regeringscoalitie van sociaal-democraten en liberalen
heeft .isteren voor de tweede maal een gevoelige nederlaag geleden. Het parlement van Nedersaksen
og koos pnieuw de christen-democraat Ernst Albrecht tot premier. Hij mag nu proberen een regering
ia* voor ie deelstaat te vormen.
Albreht kreeg bij de stemming
van ;isteren 79 stemmen, zijn te-
gensander Karl Ravens 75. Eén
di ultgbrachte stem was ongeldig. In
ro. Nedrsaksen hebben sociaal-demo-
rat craen en liberalen (SPD en FDP)
,-ar 6ai«n net de meerderheid met 78
gtenmen. De 45-jarige christende-
gt mcraat Albrecht moet dus de
n<l stun hebben gekregen van twee
dt cerlopers. De stemming van giste-
aij tn kwam neer op een herhaling
rajwn die van 15 januari toen Al-
Tht ook zeer verrassend de
•heid kreeg,
slaagde er echter niet ln een
ring te vormen zodat er weer
stemming over het premier-
ip nodig was. De SPD had voor
gelegenheid zwaar geschut in
ing gebracht tn de persoon van
Ravens, minister van woning
bouw in de regering van kanselier
Helmut Schmidt. Maar ook Ravens
heeft Nedersaksen niet kunnen be
houden voor SPD-FDP.
Bondsraad
De machtswisseling in Nedersaksen
is van groot belang voor de samen
stelling van de Bondsraad, de 'Eer
ste Kamer' van de Bondsrepubliek.
De CDU heeft daar op dit moment
een krappe meerderheid van 21 te
gen 20. Na de overname van Neder
saksen zou dat 26 tegen 15 worden.
De Bondsdag moet tal van beslui
ten van de Bondsdag (Tweede Ka
mer) goedkeuren en kan op die
manier de regering van Schmidt
dwars zitten.
Voorlopig heeft Albrecht zijn rege
ring in Hannover nog niet klaar.
Hij kan met een minderheidsrege
ring van alleen maar CDU-ers aan
de slag gaan. maar moet dan maar
afwachten of het parlement ede
Landdag) hem zal gedogen. Een
solidere basis zou hij krijgen door
een coalitie met de liberalen, of
eventueel zelfs met de sociaal-de
mocraten te vormen.
Tot nu toe hebben de SPD en FDP
geweigerd om met de CDU te gaan
regeren in Nedersaksen. Vanuit de
CDU is nu al gedreigd dat de meer
derheid in de Bondsraad stelselma
tig zal worden gebruikt tegen de
regering-Schmidt als de christen
democraten in Hannover niet mo
gen regeren. In dat geval kan kan
selier Schmidt vervroegde algemene
verkiezingen uitschrijven. Die
Bondsdagverkiezingen zijn nu vast
gesteld voor 3 oktober.
door Nico Kussendrager
De armoede en de achterstand van de ontwikkelingslanden smelt weg
weg als sneeuw voor de zon als ze meer hulp en meer handelsmoge
lijkheden krijgen. Vergeet het maar, zegt minister Kodjo van het
Westafrikaanse land Togo.
De winnende CDU-er Ernst Albrecht laat zich feliciteren door
partijgenoten.
1EIROET (UPI, DPA) Het bezoek dat de Libanese president
iÜJ'ranjiech aan de Syrische hoofdstad Damascus brengt, wijst erop
it er volledige overeenstemming is bereikt over een vredes-
igeling in de Libanese burgeroorlog.
Volgens de Syrische minister van
ïttenlandse zaken Khaddam, die
beaaiddelaar in het Libanese
nfllic* is opgetreden, is er tussen
partijen volledige politieke
nstemming bereikt. De presi-
•nt zal bij zijn bezoek aan Dama-
t vergezeld worden door premier
Volgens politieke waarne-
zal ook de Palestijnse leider
er Arafat aan de besprekingen
ieLnemen.
ndag zullen de Libanese presi-
en premier naar Beiroet te-
:eren. Premier Karami zal dan
definitieve regeling bekend ma-
De regeling voorziet in een
lening van het Libanese poli-
re systeem en zal een einde ma-
aan de overheersende positie
de christelijke minderheid in
La&et land. Wanneer het politieke
hélCQimpromis bekend gemaakt is. zal
r»premier Karami zijn zes man tel-
lende kabinet uitbreiden, zo delen
>i de kranten in Libanon mee.
Mm verwacht dat na de terugkeer
ran Franjiech uit Damascus ook
een einde zal komen aan de actie
van luitenant Achmed Al-Khatib,
die met zijn legereenheid uit de
Libanese strijdmacht is gedeser
teerd om een Arabisch-Libanees le
ger te vormen. Hij oogste voor dit
initiatief veel bijval van de mos-
lems in Libanon.
(ADVERTENTIE)
HONG KONG (UPI, Reuter)
Oud-president Richard
Nixon en zijn vrouw zullen
deze maand naar China gaan.
Het echtpaar wordt 21 febru
ari in Peking venvacht. Dat is
precies vier Jaar na Nixons
historische bezoek aan China.
Deze nieuwe China-reis van
Nixon is gisteren aangekon
digd door het officiële Chine
se persbureau. Hij zei dat de
Chinese regering Nixon had
uitgenodigd en dat deze de
uitnodiging 'met genoegen'
had aanvaard. Het ministerie
van buitenlandse zaken in
Washington heeft medege
deeld dat de uitnodiging bui
ten de officiële kanalen is
omgegaan. Ook de Ameri
kaanse vertegenwoordiging in
Peking zei van niets te weten.
De Chinese partijleider Mao
Tse-toeng had ai eerder laten
weten dat hij Nixon nog graag
een keer wilde ontvangen. De
afgetreden president staat in
China nog altijd bekend als
de man die de weg opende
naar betere verhoudingen
tussen de Verenigde Staten
en China. De Chinese achting
voor Nixon heeft weinig of
niets te lijden gehad van het
W atergate-schand aal dat de
president dwong af te treden.
TEL AVIV (Reuter, UPI) Een regeling tussen Israël en'Jordanië
zal de volgende stap moeten zijn op weg naar een volledige vrede
in het Midden-Oosten. In een dergelijke regeling zal geen plaats
zijn voor een palestijnse staat op de westelijke Jordaanoever.
üEYKJAVTK (Reuter, UPI) De IJslandse regering ziet af van
*d liplomatieke betrekkingen met Londen. Een dergelijke breuk werd
defisteren de door IJsland opgeëiste visserijzone was binnen gevaren.
hJN'a het kabinetsberaad in de Us
ee andse hoofdstad Reykjavik werd
_2jeen verklaring uitgegeven dat er
S^een beslissing genomen was over
de voorgenomen breuk van de
verwacht nadat de Britse marine
(ADVERTENTIE)
GIRO
het verbreken van de diplomatieke
betrekkingen met Londen. In poli
tieke kringen in Reykjavik circu
leerde het gerucht dat premier Geir
Halgrimsson het kabinet met suc
ces had trachten af te houden van
een definitieve beslissing over de
diplomatieke relaties. In de rege
ringsverklaring werd wel meege
deeld dat er onder de huidige om
standigheden geen enkele basis be
staat voor hervatting van de be
sprekingen met de Britse regering.
Het besluit om de betrekkingen
met Londen niet te verbreken komt
als een volkomen verrassing. Afge
lopen donderdag hebben de IJs
landse minister van buitenlandse
zaken Agustsson en de minister van
industrie Tboroddssen nog laten
weren dat zij verwachtten dat de
kabinetszitbing tot een verbreken
van de diplomatieke betrekkingen
zou leiden.
De NAVO-raad heeft gisteren tn
een speciale zitting er bij de rege
ringen van IJsland en Groot-Brit-
tanndë op aangedrongen met elkaar
te blijven praten en te proberen
het visserij geschil over de omstre
den 200-mijlszone rond IJsland op
te lossen. De raad kwam bijeen met
het oog op de dreiging van een
diplomatieke breuk tussen IJsland
en Groot-Brittannië, die beide lid
zijn van de Noord Atlantische Ver-
dragsorrganisatie.
Hoewel er vaker conflicten hebben
gespeeld tussen NAVO-staten on
derling, is het nog nooit zover ge
komen dat het tot een diplomatieke
breuk tussen die staten kwam.
Voortduren van het kabeljauwcon
flict zal er mogelijk ook toe leiden
dat IJsland zijn positie binnen de
NAVO herziet. Het land heeft zelf
geen legermacht, maar stelt wel de
luchtmachtbasis Kevlavik ter be
schikking van de NAVQ. Vanaf deze
basis worden de bewegingen van de
Sowjet-marine in he toog gehou
den.
De Israëlische premier, Jiitzalk Rabin,
heeft bij zijn terugkeer uit Amerika
meegedeeld dat de Verenigde Sta
ten en Israël het op diit punt volle
dig met elkaar eens zijn. Tegenover
verslaggevers verklaarde Rabin dat
er tussen de Verenigde Staten en
Israël een grote mate van overeen
stemming bestaat over de te volgen
politiek.
De verklaring van de Israëlische
premier valt samen met pogingen
van koning Hoessein van Jordanië
om zijn greep op de westelijke Jor
daanoever te vergroten. In novem
ber 1974 droeg Jordanië de verant
woordelijkheid voor de 'Westbank'
over aan de Palestijnse Bevrij
dingsbeweging. Afgelopen donder
dag werd het Jordaanse parlement,
dat voor de helft bestaat uit Pales-
tij non van de door Israël bezette
westelijke Jordaanoever, door de
koning in buitengewone zitting bij
eengeroepen. Volgens waarnemers
wees deze daad op een poging van
Hoessein op de Jordaanoever het
heft weer in handen te nemen.
De Palestijnse leider Jasser Arafat
zal in boodschappen aan de Arabi
sche staatshoofden protesteren tegen
Hoesseins besluit het parlement weer
bijeen te roepen. De Palestijnen zien
deze stap als een schenderij van de
afspraken die de Arabieren in 1974
in Rabat maakten.
De Israëlische premier verklaarde
voorts dat de regering van de Vere
nigde Staten evenals Israël geen
voorstander was van de vestiging
van een zelfstandige staat tussen
Israël en Jordanië.
Wapens
Premier Rabin deelde voorts mee
dat Israël alle wapens uit de Vere
nigde Staten zal ontvangen die het
nodig heeft. Hij gaf toe dat hij
echter minder had toegezegd gekre
gen dan hij gevraagd had.
Tijdens zijn reis heeft Rabin naar
zijn zeggen de indruk opgedaan dat
het Amerikaanse publiek en de re
gering nog steeds krachtig achter
Israël staan, ondanks uitslagen van
recente opiniepeilingen, volgens
welke de steun voor Israël zou afne
men. Rabin voerde in de Verenigde
Staten niet alleen gesprekken met
president Ford en minister van
buitenlandse zaken Kissinger, maar
bezocht ook Chicago en Los Ange
les.
De Israëlische premier gaat, na tien
dagen terug in eigen land, een
moeilijke periode tegemoet. Een
van de belangrijkste defensie des
kundigen van Israël, professor Yoe-
val Ne'eman. heeft een felle aanval
op de premier gelanceerd in een
lang artükeil in het dagblad Ha'ar-
etz. Ne'eman, die enige tijd geleden
aftrad als adviseur van Peres, de
Israëlische minister van defensie,
beschuldigde de regering ervan
geen ruggegraat getoond te hebben,
Israël dreigt een vazal van de Vere
nigde Staten te worden wanneer da
huidige politiek wordt voortgezet.
Ook wacht de premier een weinig
hartelijke ontvangst van de kant
van de minister van defensie zelf.
Tijdens het verblijf van Rabin in
de Verenigde Staten heeft Peres
ontevredenheid geuit over de naar
zijn oordeel geringe omvang van de
door Amerika toegezegde wapenle
veranties. Voor de oppositie in de
Knesset, het Israëlische parlement,
was dit aanleiding om een motie
van wantrouwen tegen de regering
op tafel te leggen.
GUATEMALA (Reuter) Het
nationale noodcomité van Gua
temala heeft vrijdag bekendge
maakt dat het aantal doden als
gevolg van de aardbeving die
het land woensdagmorgen vroeg
trof, inmiddels tot 7.500 is ge
stegen. Er zouden 15.000 gewon
den zijn.
Het dodencijfer neemt toe naar ge
lang de reddingsploegen die per
helokopter naar afgelegen gebieden
zijn gegaan, nieuwe gegevens ver
strekken.
Ross Rosene, een functionaris van
de VN-organisatie voor hulp bij
rampen, zei tegen verslaggevers dat
men op basis van het jongste on
derzoek aanneemt dat er alleen al
ln de Dergstadjes en dorpen ten
noorden van de stad Guatemala
5.200 mensen om hel leven zijn
gekomen. Het Guatemalteekse leger
deelt voedsel uit aan de half mil
joen mensen die bij de aardbeving
alles verloren hebben. In de hoofd
stad zijn de autoriteiten bang voor
het uitbreken van epidemieën. In
het dicht bevolkte hoogland doen
zich af en toe nog aardschokken
voor.
En de Nederlandse hoogleraar
Schoorl als socioloog verbonden
aan de VU meent: 'Er is geen en
kele zekerheid dat als een nieuwe
economische orde stapje voor stapje
wordt doorgevoerd, dat dan vanzelf
de armoede van de gewone mensen
minder wordt'.
Beiden namen deelmaan een studie
bijeenkomst in Genève, die was ge
organiseerd door het Internationale
instituut voor arbeidsstudie, een on
derdeel van de Internationale ar
beidsorganisatie (ILO). Het Neder
landse ministerie van ontwikkelings
samenwerking maakte de ontmoeting
financieel mogelijk, maar gaf er
verder vreemd genoeg weinig
bekendheid aan. In Genève waren 23
ontwikelingslanden vertegenwoor
digd, veertien uit Afrika, zes uit La
tijns-Amerika, twee uit Azië en één
uit het Midden-Oosten.
Achtergrond van de ontmoeting was
dat bij het praten over een nieuwe
economische orde (meer in het voor
deel van de ontwikkelingslanden)
teveel de nadruk wordt gelegd op de
economie (economische orde) en te
weinig op de sociale aspecten. 'Ik
vind dat een stap terug vergeleken
met bijvoorbeeld de strategie voor
het tweede ontwikkelingsdecennium,
de jaren zeventig', zegt Schoorl. 'In
de strategie voor dat decennium',
zegt hij, 'is bijvoorbeeld sprake van
een betere verdeling in de ontwikke
lingslanden zelf. Dat is naar mijn idee
een wezenlijke voorwaarde voor ont
wikkeling'. Dat stond ook in Genève
sterk in de belangstelling.
Kleine élites
Op het ogenblik wordt in ontwikke
lingslanden niet zelden de dienst uit
gemaakt door een kleine elite van
'zwarte blanken', een verlengstuk van
westerse belangen. Uitvoeropbreng-
sten komen voor een belangrijk deel
bij die elite terecht, die ze niet uit
geeft maar oppot.
Een betere verdeling van het inko
men in ontwikkelingslanden bete
kent meer koopkracht wat een prik
kel is voor produktie. Als er geld
onder de mensen is, is het voor een
boer aantrekkelijk om te zaaien
hij kan zijn produkten naar de markt
brengen en voor een fabriek om te
produceren. Arbeiders en kleine boe
ren in ontwikkelingslanden moeten
betrokken worden bij z'n ontwikke
ling in de arme landen, werd in Ge
nève beklemtoond. Gepleit werd voor
naast een nieuwe economische orde,
een nieuwe sociale orde die met vak
bonden en organisaties van kleine
boeren uitonderhandeld zou moeten
worden. Maar het is de vraag wat dat
meer zou kunnen opleveren dan gro
te stapels bedrukt papier.
Het idee dat grote belemmeringen
voor ontwikkeling in de arme landen
zelf liggen is uiteraard verre van
nieuw. Behalve een ongelijke ver
deling in die landen zelf zijn er tal
loze andere hinderpalen. Dr. T. E. de
Jongh zei in november op een stu
diedag van de Nationale advies raad
nog dat 'voor wie wil zien en durft
erkennen' de 'belangrijkste remmin
gen' in de ontwikkelingslanden zelf
liggen. Hij somde er een aantal op:
de sociale verhoudingen, godsdiens
tige en andere denkwijzen (berusting
in de bestaande toestand, insj' Allah,
Gods wil geschiede), slechte hygiëna
en gebrekkige organisatie, een on
doelmatig en vaak corrupt bestuurs
apparaat, een onevenwichtige poli
tieke toestand, enzovoort. Geen ver
wijten, zegt De Jongh, want het zijn
symptomen van de onder-ontwikke
ling, maar wel bewijzen dat het ef
fect van meer hulp en meer handels
mogelijkheden afhangen van een ont
wikkelingsbeleid in de ontwikke
lingslanden zelf.
De ontwikkelingslanden zelf be
schouwen het praten over hun bin
nenlandse verhoudingen vaak als be
tutteling, als iets waar de rijke lan
den zich niet mee te bemoeien heb
ben. Het stellen van voorwaarden
voor hun binnenlandse ontwikkeling
by het geven van meer hulp en meer
handelsmogelijkheden ziet de derde
wereld als 'neo-kolonialisme', als
aantasting van onafhankelijkheid.
Maar van de zijde van de westeree
landen wordt daarop veelal gerea
geerd met 'mogen we?, mogen we de
zekerheid hebben dat onze 'offers' al
thans kans op effect hebben?' In het
Nederlandse beleid is de ontwikke
lingspolitiek van de arme landen
zélf een norm bij het geven van fi
nanciële hulp en andere steun.
Ook het praten over een aan de ont
wikkelingslanden aangepaste ('een
voudige') technologie zien sommige
van die landen als betutteling, zo
bleek ook weer in Genève. Minister
Kodjo meent dat de technische ont
wikkeling in de arme landen in de
eerste plaats gericht moet zijn op de
gewone man, maar dat mag niet be
tekenen dat die landen een achter
stand krygen tegenover de westerse
industriestaten. En een Algerijnse
vertegenwoordiger reageert verbol
gen: 'Wij willen wat betreft onze
techniek en technische kennis niet
worden teruggezet naar de Middel
eeuwen'. De ontwikkelingslanden
laten zich niet een technologie 'aan
praten' die hen 'achterstelt' waardoor
de kloof tussen arm en rijk groter in
plaats van kleiner wordt.
De derde wereld wil in het jaar 2000
25 procent van de wereldindustrie-
produktie in handen hebben; op het
ogenblik is dat nog maar 7 procent.
Daarvoor is moderne techniek en een
doorgaande economische groei in het
westen nodig. Op westerse verhalen
over afremming van de groei en ver
andering van consumptiepatronen
werd door de vertegenwoordigers
van de ontwikkelingslanden in Ge
nève dan ook wat schouderophalend
gereageerd. 'Wat hebben wij daar
aan?' En daar sta je dan.
Toen de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken, Henry Kissinger, het begrip 'indamming' uit de Staten zich niet eindeloos zouden oorlog die te zijner tijd een open enorm toeeenomen. aldus SnnnPn. hn,;v». a-
Toen de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken, Henry Kissinger, het begrip 'indamming' uit de
ië< koude oorlog weer vin stal haalde, moesten er in het Kremlin wel een aantal alarmschellen gaan rin-
kelen.
.^Kissinger herinnerde ir een rede in
.^San Francisco aan de 'nachtmerrie'
de expansie van Sowjet-Unie
na de Tweede Wereldoorlog, die het
Westen ertoe bracht 'de Sowjet-
Unie aan banden te bggen en te iso
leren', zodat die tot een vredesrege-
gedwongen kon worden. De po-
van 'indammiig' voldeed goed,
lo besloot hij, en d« expansie van de
Sowjet-Unie werd gestopt.
£,Nu bedreigt de Sowjet-Unie 'voor
- 4e eerste keer in te geschiedenis' de
Hrder afgelegen anden in het Mid
den-Oosten, Azië en Afrika. Daarom
i het opnieuw «nze 'verantwoorde-
jkheid om de nacht van de Sowjet-
toie aan bandei te leggen, maar dan
wel zonder een wereldoorlog te ont
ketenen. Maar.s dif mogelijk in een
wereld die zo\sel veranderd is? Kis
singer geloof' dat het mogelijk is,
omdat de *esterse mogendheden
'door hun emrme macht in staat zijn
de Sowjetmcht aan banden te leg
gen en dee in een constructieve
richting te fciden.
Toen de Azerikaanse functionarissen
gevraagd verd of er iets nieuws stond
in de redf in San Franscisco, waarin
het begrii 'indamming' weer opge
takeld ws, zeiden ze dat het louter
en alleen een opnieuw formuleren
van het beleid was. Wel wilden ze
dat de rede beschouwd werd als een
zeer belangrijke toespraak, als een
van Kissingers meest omvattende po
gingen om de ontspanning in zijn his
torische en politieke context te
plaatsen.
De specialisten in het Kremlin zullen
de rede echter eerder onderzoeken
op aanwijzingen die betrekking heb
ben op de toekomst dan die welke
over het verleden gaan. Voor hen
behoort indamming tot de trefwoor
den die het Kremlin rood doen aan
lopen. Zy zullen nauwelijks kunnen
geloven dat Kissinger dit begrip
weer heeft opgegraven alleen maar
om het beleid 'opnieuw te formule
ren', zelfs als Kissinger zelf de be
doeling had het als zodanig naar vo
ren te brengen.
De hele kwestie van de inperking
werd in eerdere versies van de rede
veel uitgebreider behandeld, zoals
Kissinger meestal doet als hy iets
belangrijks te zeggen heeft.
Meer voortvarend
Men vroeg een Amerikaanse functio
naris hoe Kissingers visie op de in
damming gerymd kon worden met
die van George Kennan, de archi
tect van de Amerikaanse buiten
landse politiek van na de Tweede
Wereldoorlog. De man antwoordde
dat Kissingers visie een meer 'voort
varende' politiek voorstond dan de
oude visie van Kennan omvatte.
De inperking, zoals Kennan die zag,
was bedoeld om eens en voor altyd
de expansie van de Sowjetmacht te
gen te houden, zodat de Verenigde
Staten zich niet eindeloos zouden
hoeven in te spannen. Wat Kissinger
zei, zo meende de functionaris, kwam
er op neer dat zo'n uiteindelijke op
lossing niet mogelijk was. De Sowjet-
Unie is een grote mogendheid ge
worden. Het probleem kan niet 'op
gelost' worden zoals Kennan dat voor
ogen stond, maar het moet in 'goede
banen geleid worden' voor zover de
toekomst te overzien valt.
De gedachten die achter deze nieuwe
formulering van het beleid zitten, en
daar hebben alle naaste medewerkers
van Kissinger aan meegewerkt, wer
den niet vermeld. Maar sommige
daarvan kwamen naar buiten in op
merkingen van Helmut Sonnenfeldt,
een van Kissingers naaste medewer
kers. tydens een discussie in Was
hington op het moment dat de toe
spraak van San Francisco werd voor
bereid.
Sonnenfeldt, die net samen met Kis
singer uit Moskou terugkwam, liet
iets los over de discussies over An
gola die Kissinger met Breznjew had
gevoerd. 'We hebben de Sowjets dui-
delyk gemaakt', zo zei hij, 'dat wan
neer er verschuivingen, hoe klein
ook, in de machtsverhoudingen op
treden, de andere supermacht naar
compensatie zal zoeken en die ook
zeker vinden. En als we op die ma
nier doorgaan, dan worden we ge
vangen in de wetten van de koude
oorlog die te zyner tyd een open
conflict zal inhouden.
Hy wist niet welk effect deze uit
spraak op Breznjew had, zo vertelde
hij, maar zy hadden er het beste van
gemaakt en ze zouden wel zien wat
de toekomst in petto had. Inmiddels
heeft Kissinger echter blykbaar be
sloten 'indamming' weer in te voe
ren als term en misschien wel als
een nieuwe politiek. Sonnenfeldt gaf
toe dat de imperialistische prikkels
van de Sowjet-Unie' de onvaste ele
menten in het wereldgebeuren in het
algemeen negatief kan beïnvloeden
maar het Westen zat niet zonder
tegenzetten.
Sonnenfeldt legde uit dat de politiek
van indamming, die hy beschreef,
bestemd was om te stoelen op Ken-
nan's visie. Na de Tweede Wereld
oorlog was het de bedoeling van de
inperkingspolitiek om tegenover de
macht van de Sowjets een machts
blok te stellen, namelijk dat van de
Verenigde Staten met zyn bondgeno
ten. Heden ten dage is de Sowjet-
Unie over de hindernissen gespron
gen, die in de jaren vyftig waren op
gesteld. De Sowjets, zo zei hy, waren
bezig zich 'de imperialistische ge
woonten' te verwerven. Dat gebeurde
Zoals in Angola, waar ze met Sow-
jetrussische en Cubaanse militaire
macht probeerden een minderheids
regiem te vestigen.
De macht van de Sowjet-Unie is
enorm toegenomen, aldus Sonnen
feldt. maar dit is erg ongelykmatig
gegaan, zodat Moskou met veel
kwetsbare punten is komen te zitten.
Eén daarvan was dat nieuwe eisen
vanuit het buitenland konden door
dringen in de Sowjetmaatschappy.
De Amerikaanse politiek kon daar
door invloed krygen op de manier,
waarop de macht van de Sowjets
groeide en op de manier, waarop zy
werd gebruikt. Aan de andere kant
zou een negeren de totalitaire prik
kels opwekken, die eigen zyn aan de
geschiedenis van het Rusland van
het tsarisme en die van de Sowjet-
Unie. Die boycot zou de Sowjetlei-
ders er toe brengen zich toe te leg
gen op het opeenhopen van macht
Netwerk van belangen
Dit is Kissingers oude pleidooi in de
Sowjet-Unie het soort macht te ont
wikkelen, die een nieuw patroon
van beteugelingen en een netwerk
van overvreemdbare belangen zou
verplichten tot de politiek van het
vreedzaam naast elkaar bestaan. Kis
singer volgde deze redenering weer
in San Francisco. Zyn toespraak was
een krachtig beroep op het Ameri
kaanse volk. zowel bewogen als sterk
verstandelyk gesteld, om hem het ge
reedschap en de steun te geven, zodat
hy de taak zou kunnen volbrengen,
waaraan hy was begonnen. Hij ge
bruikte de besprekingen over de be
perking van het aantal strategische
kernwapens als een voorbeeld van de
belofte, die zyn politiek bevatte en
Angola als een voorbeeld van het ge
vaar dat optrad als die politiek aou
mislukken.
Hy bracht het naar voren als een
belangrijke bydrage aan de campagne
voor de presidentsverkiezingen, een
uitnodiging aan het Amerikaanse
volk mee te doen aan een' nationaal
debat' waarbij een nieuwe eenheid en
een vastberaden houding zouden
kunnen groeien uit de moeilijkheden
en de kwellingen, die het hebben ge
teisterd. Op deze manier moet de
rede worden gelezen en ze verdient
ernstig te worden besproken. Want
haar krachtige en sierlijke opbouw
maken de toespraak zeker tot een po
litieke verklaring van een zeldzaam
intellectueel aanzien.
Dit soort verklaringen heeft echter
een groot aantal facetten en zij, die
ze opstellen houden zich voor ogen,
dat één en dezelfde woorden door
verschillende mensen op verschillen
de manieren worden uitgelegd. Voor
het Kremlin is 'indamming' een be
dreiging. Maar het kan zyn bedoeld
als een waarschuwing dat het onver
mogen van de Sowjets om met Kis
singer samen te werken tot het voor
tijdig vertrek van de minister van
buitenlandse zaken kan leiden en tot
de terugkeer van de koude oorlog.
