Tien punten voor
dialoog met Oosten
Bi
Uit de kerkbladen
Vandaag
Kanseltaal moet voor
iedere kerkganger
aanvaardbaar zijn
Minder geloof in
leven na de dood
Weer vier jaar
in de marge
Commissie hervorm de Kerk:
Russische baptist
verdwenen
Klooster in Pijp
moet bijna twee
miljoen opbrengen
VOORBIJGANGERS
DINSDAG 3 FEBRUARI 1976
KERK-BINNENLAND
TROUW/KWARTET 2
Over kerk in Oost-Europa wordt vaak te algemeen gesproken
door Piet Bouman
Na het artikel van dr. van den Heuvel en de kanttekeningen van prof. Runia lijkt het me goed om van
uit Genève ook een paar opmerkingen te maken. Hit gaat me daarbij niet alleen om de mensenrechten-
vraag.
de kerken in de socialistische landen
van Europa moet duidelijker, meer
zichtbaar gemaakt worden.
Hierover maak ik graag vier opmer
kingen:
a) Het niveau van de theologische
discussie zal belangrijk verbeterd
moeten worden.
Veel meer vragen kunnen behandeld
worden en beide zijden kunnen er
beter van worden:
de eenheid van de kerk, kerk en cul
tuur (vele kerken in Oost-Europa
hebben sterke historische en cultu
rele banden), kerk en maatschappij
(wat betekenen al die veranderingen
der laatste dertig jaar voor het ge
tuigenis en de dienst van de kerk,
een christelijke kritiek van het kapi
talisme, enz.), vragen rond ambt en
structuren (vernieuwing van de ere
dienst, kerkelijke financiën, de vra
gen rondom de vrouw in het ambt).
b) Uitwisseling van theologische li
teratuur. Vele bijdragen van de
Oost-Europese kerken hebben geen
of weinig invloed op het theologisch
gesprek (taalbarrières, ons gebrek
aan openstaan voor de ervaringen
van de kerken in een socialistische
maatschappij). Hoe kunnen we er
voor zorgen dat de inhoud en de
echte vragen in de theologische dis
cussie in het Westen en in de 'derde
wereld' beter, duidelijker, over
komen?
c) De kwaliteit van consultaties, ge
sprekken en wederzijdse bezoeken
zou verbeterd kunnen worden. Hoe
staat het met de nazorg van de be
staande kontakten?
d) De verhouding kerk-staat is een
algemeen oecumenisch en vooral
Europees probleem. Hoe zouden
Oost-Europese theologen in de be
staande discussies (Skandinavië, En
geland om er maar enkele te noe-
Theologie men> een goede bijdrage kunnen le-
veren?
3. De bijdragen van en de deelname 4. Hoe vaak nog wordt het beeld dat
aan de oecumenische beweging door we hebben van kerken en christenen
1. Het lijkt me van het grootste be
lang dat we afleren over Oost-Euro
pa in algemene termen te spreken.
Dat geldt reeds voor het politieke
terrein, maar in nog sterkere mate
voor het culturele en godsdienstige
leven. De generaliseringen waaraan
velen zich schuldig maken doen groot
onrecht aan de kerken in deze zich
socialistisch noemende staten en dra
gen niet bij tot een verheldering van
de discussie.
2. Na de Tweede Wereldoorlog, voor
al sinds het einde van de vijftiger-,
begin zestiger jaren, werd het weer
mogelijk relaties aan te knopen tus
sen de kerken van West-Europa en
die van Oost-Europa. De meeste
van deze relaties kunnen het best
omschreven worden in termen ont
leend aan het diakonaat, aan de in
terkerkelijke hulpverlening. De rijke
kerken in West-Europa (en aanvan
kelijk ook heel sterk Noord-Ameri
ka) ontdekten de 'arme' kerken in
Oost-Europa.
In de loop der jaren heeft men op
deze wijze werkelijk bestaande no
den kunnen verhelpen maar er was
ook een keerzijde. Vaak zijn we in
deze kerken de arme broeders en
zusters blijven zien en is het te veel
gezegd als ik meen dat er ook "kolo
nialistische en paternalistische pa
tronen' ontwikkeld werden?
Als ik naar de projektenüjst kijk
die via mijn kantoor loopt, dan vrees
ik vast te moeten stellen dat we vaak
bijgedragen hebben tot de opbouw
van alhankelykheidspatronen. Een
verschijnsel dat de kerken in Afrika
en Azië hebben herkend en daarom
hun roep op 'moratorium'. Ik geloof
dat een moratorium voor sommige
kerken in de socialistische landen
een zegen zou zijn!
UIT
VAN LEZERS
Drie van Breda (2)
Met grote instemming las lk het
Interview in uw blad met Ernst
Wllm. de Duitse predikant, die ge
regeld contact heeft met 'de Drie
van Breda' en met grote belangstel
ling las ik eveneens in uw blad wat
geschreven werd door Mr Abel Herz-
erg. de zionist, die eveneens het
concentratiekamp aan de lijve heeft
ervaren. ZU hebben beide het volle
recht van spreken. Ik kreeg de in
druk dat aan eerstgenoemde ln een
interview gevraagd werd of hij niet
wat beters te doen had. Ik vroeg
mij toen af: wat is eigenlijk schuld
vergeving als de Here Jezus zegt in
Mattheus 18 vers 22: u moet niet
zeven maal maar zeventig maal ze
ven maal vergeven. Daarna dacht lk
aan de tekst uit de Hebreeën 10 vers
30: Mij komt de wraak toe. Ik zal
het vergelden spreekt de Here. Hier
is geen vergeving, hier is wraak,
naar mijn besef. Moeten en mogen
wy de drie van Breda niet antwoor
den in bijbels licht? Moeten wij als
Korte, duidelijk geschreven, liefst
aan één kant getypte, brieven
kunnen worden gestuurd naar:
Secretaris Hoofdredactie Trouw/
Kwartet, Postbus 859, Amsterdam.
Bij publikatie wordt de naam van
de schrijver vermeld.
wij het Onze Vader gaan bidden ook
bij de woorden 'gelijk ook wü' niet
voor die drie bidden? Maar is dat
wel een vraag? Natuurlijk moeten
wij dat. Zo mag het niet met die
drie. Ik behoor ook tot 'de andere
mensen' (Herzberg).
Arnhem
Th. A. Vos
FAMILIEBERICHTEN
kunnen van maandag tot en
met vrijdag telefonisch tot
16.30 uur opgegeven worden
op nummer 020-913456; en van
16.30-20.00 uur op nummer
020-220383. Dit laatste num
mer geldt ook voor ZONDAG
AVOND en dan van 18.00-20.00
uur.
Onze adressen:
AMSTERDAM:
Dlrektle - commerciële
afdelingen -
administratie:
Wibautstraat 131,
tel. 020-913456,
Postbus 859.
Redaktle:
Nieuwe Zljds Voorburg
wal 280, Amsterdam.
Tel 020-220383.
Postbus 859.
ROTTERDAM'DORDRECHT:
Westblaak 9. Rotterdam.
Tel 010-115588.
Postbus 948.
DEN HAAG LE!DEN:
Parkstraat 22. Den Haag
Tel 070 469445
Postbus 101.
ZWOLLE GRON'NGEN
Melkmarkt 56. Zwol'e.
Tel 05200 17030.
Postbus 3.
bovengenoemden van me- 1 o -uit
kunnen verschillen kun- lci|J\Vv3i xv
thans niet. worden besnro-
Drie van Breda (3)
De discussie over de 'drie van Bre
da' is opnieuw opgelaaid nadat Pfar-
rer Ernst Wilm gelegenheid kreeg
zijn mening te uiten ln Trouw' van
23 Januari en ln "Brandpunt' van 24
januari Jl. Ondergetekenden, die zich
krachtens hun werk en op grond van
hun persoonlijke keus nauw betrok
ken weten bij het wel en wee van
het Joodse volk, voelen zich ertoe
gedrongen, het pleidooi van de gees
telijk verzorger van de 'drie', waar-
In hij spoedige vrijlating van de drie
oorlogsmisdadigers bepleit, krachtig
te ondersteunen.
De argumentatie van Pfarrer Wilm
alsmede die van mr. Abel J. Herz
berg, opgenomen in Trouw' van 27
dezer, kunnen zij grotendeels onder
schrijven. Details waarover men met
de belde
nlng zou
nen hier thans niet worden bespro
ken. Op grond van ethische ovewe-
glngen achten wij een langere ge
vangenishouding van de drie niet te
verantwoorden. Gevangenhouding tot
de dood erop volgt achten zij ln
strijd met ethische beginselen en
met ons rechtsbestel.
Het zou een onherstelbare blaam op
Nederland als rechtsstaat werpen
op Nederland dat zo graag en zo
vurig het recht van anderen in deze
wereld bepleit wanneer de 'zaak
van de drie' in letterlijke zin een
natuurlijke dood zou sterven. Nog
erger zou het zijn als dit zou ge
schieden opgrond van intern-politie
ke of louter-emotlonele overwegin
gen.
Wij zijn ervan overtuigd dat het
onrecht, door de drie gepleegd,
nooit meer goed te maken is. Bo
vendien zijn wij van mening, dat
reeds jaren geleden verzuimd werd,
de enig Juiste straf tot uitvoering
te brengen, te weten de doodstraf
WIJ zijn er echter tevens van over
tuigd dat het sollen met mensen
ook wanneer zij misdadige mensen
zijn op de rand van het graf. on
menselijk is en een niet te herstel
len onrecht met zich brengt.
Zoals Herzberg dit namens joodse
land- en lotgenoten deed onder het
opschrift 'om onzentwil'. zo zeggen
wij cp grond van onze christelijke
overtuiging: Laat om onzentwil de
'drie van Breda' zo spoedig mogelijk
vrij Voor het te laat la. Want op de
rand van het graf kan onrecht niet
meer door mensen worden hersteld.
Prof. dr. M. Boertien
Prof. dr. M. J. Mulder
(De briefschrijvers ijn hoogleraar
Hebreeuws en Aramees aan de Uni
versiteit van Amsterdam, resp. de
Vrije Universiteit.)
in Oost-Europa gevormd en mis
vormd door onze kontakten met en
de literatuur van bannelingen en
organisaties zoals Oost-priesterhulp
of Wunnbrand?
Het is verdrietig om vast te moeten
stellen hoe weinig invloed de toch
groeiende kontakten en reismogelijk
heden, wederzijdse bezoeken, enz.
hebben op de oordeelsvorming in sy
nodes, de uitspraken van kerkleiders.
5. De Wereldraad van Kerken en
haar ledenkerken zijn slechts een
deelaspect van het christendom-zyn.
De Rooms-Katholieke Kerk speelde
en speelt een belangrijke rol en de
houding van de Oosteuropese rege
ringen is vaak bepaald door hun
reaktie tot de Rooms-Katholieke
Kerk of het Vatikaan. Hoe moeten
we het beleid van het Vaticaan ten
overstaan van de socialistische lan
den beoordelen?
6. In de westerse pers, kerkelijk zo
wel als niet-kerkelyk, wordt grote
aandacht gegeven aan de anders
denkenden in de kerken van som
mige Oosteuropese landen (vooral
Tsjechoslowakije en de Sowjet-
Unie). Echter in bijna alle Europese
kerken zijn er grotere of kleinere
dissidente groepen. Handelen wij
correct als we alléén naar hun stem
luisteren?
Is het niet vaak in de eerste plaats
een pastoraal probleem waarmee vele
kerken het moeilijk hebben en is een
uitwisseling hierover niet beter pas
send in de geest van het oecumenisch
gesprek?
7. Dr. van den Heuvel heeft terecht
gezegd dat het hebben van goede re
laties met de kerkleiders van deze
kerken van het grootste belang is.
De klacht van velen van deze kerk
leiders in Nairobi was dat ze voel
den, hoorden, hoe gedelegeerden uit
WestEuropa en Noord-Amerika zich
zorgen maakten over hun situatie,
vaak in te algemene termen spraken,
maar vaak bitter weinig moeite de
den om tijdens lunch of koffiepauze
nu eens echt het gesprek aan te gaan.
Al is het waar dat de kerken in de
socialistische landen aanvankelijk de
'nieuwe orde' zeker niet accepteer
den, om van een keuze maar te zwij
gen, het is evenzeer waar dat velen
in deze kerken met een steeds groter
wordende vanzelfsprekendheid en
natuurlijkheid de socialistische maat-
schappyvorm bewust hebben (leren)
aanvaard (en). Zijn we bereid dit feit
ernstig te nemen? Of blijven we bij
elke ontmoeting, elk gesprek 'pas-
poortspeeches' horen? Komt er dan
een echt gesprek op gang?
8. Vele klachten over geschonden
mensenrechten in Oosteuropese lan
den bereiken onze werktafels. Voor
al Uit de USSR is een groeiende
stroom Samidat en organisaties zoals
'Glauben in der weiten Welt' en "Re
ligion in Communist Countries' ka
naliseren, commentariëren vele van
deze geschriften. Wat voor beleid
moeten we voeren om met deze
klachten om te gaan? Hoe scheiden
we het kaf van het koren? Nairobi
pleitte terecht voor wederzijdse con
sultatie. Hoe zetten we dit op in een
sfeer van echt vertrouwen?
We zullen de Helsinki-verklaring
minstens zo serieus moeten nemen
als onze broeders en zusters in de
Oosteuropese landen dat doen. Zij
verwachten er veel van, misschien
onrealistisch veel, maar laat onze
Van een onzer verslaggevers
WAGENINGEN Het taalgebruik van de predikant tijdens een
kerkdienst moet in het algemeen voor ieder aanvaardbaar zijn. Als
hij zijn taal op een bepaald gehoor wil afstemmen, moet hij er zeker
van zijn, dat uitsluitend dit gehoor aanwezig is.
'Als ik in dit fatsoenlijk huis nu
nog langer die vieze boekjes van
je zie, dan ga je er uit, versta je?!'
onverschilligheid en cynisch kom-
mentaar geen bijdrage vormen tot
hun teleurstelling.
9. Naast de Wereldraad van Kerken
zijn er twee andere forums in Europa
waar Oost en West elkaar geregeld
ontmoeten.
Hoe kan de Konferentie van Euro
pese Kerken van een vrijblijvend,
europees-oecumenisch 'toerisme' uit
groeien tot een echte ontmoeting?
Wat betekent dat voor KEK's pro
gramma, beleid, studiewerk en in
hoeverre kan KEK bijv. het werk
van het oecumenisch centrum voor
'Kerk en Maatschappij' in Brussel
vruchtbaar maken naar de kerken
in Oost-Europa toe?
Een aantal kerken in Oost-Europa
heeft de weg naar de Wereldraad van
Kerken gevonden via de Christelijke
Vred es Konferentie. Voor velen, ker
ken en individuele christenen, blij
ven de konferenties van de CVK van
belang, ook omdat daar de Oost-
Europese kerken meer 'onder elkaar'
zijn, ze zijn er niet in de minderheid.
Een wat grotere belangstelling voor
de CVK aan officiële, westerse ker
kelijke zijde zou mee een bijdrage
kunnen vormen tot een verandering
in klimaat.
10. Tenslotte. Slechts als ook wü in
het Westen willen leren, bereid zyn
tot luisteren en ons bewust zün van
onze maatschappelijke en politieke
vooroordelen, zal het echte gesprek
op gang komen. Eerst dan zie ik ook
mogelijkheden voor de Europese ker
ken om de oecumenische malaise te
overwinnen.
(Ds. P. Bouman is stafmedewerker
van de wereldraad van kerken in
Genève. De redactie beëindigt met
deze bijdrage de discussie voorlopig).
Dit heeft de generale commissie voor
het opzicht in de Nederlandse her
vormde kerk uitgesproken op een
klacht van enkele gemeenteleden uit
Wageningen tegen dr. G. H. ter
Schegget.
Dr. Ter Schegget, stafdocent bij de
sociale academie De Horst te Drie
bergen en als zodanig predikant voor
buitengewone werkzaamheden van
de hervormde kerk, ging op 1 juni
van het vorig jaar voor in een aca-
demiedienst van de hervormde ge
meente van Wageningen. Hij gebruik
te in zijn preek uitdrukkingen als
'Jezus had geen plaats, waar hij zijn
kop kon neerleggen', 'hij moest wel
op de blaren zitten', 'Jezus' leerlin
gen, langharig tuig, loopt het uit de
klauw*, 'verdomd cynisme'. Het ge
volg was, dat dertig van de honderd
vijftig kerkgangers met de organist
de dienst voortydig verlieten.
Achteraf bleek, dat dr. Ter Schegget
van mening was, dat hij alleen voor
studenten en professoren zou preken.
Hij was van oordeel, dat zulk taal
gebruik in een bepaalde universitaire
sfeer geoorloofd en zelfs gewenst is
om verstaanbaar te zijn. Hy had zyn
gehoor echter miskend, vond de taal
die hy sprak voor dit gehoor onge
schikt en heeft daarover zyn spyt
betuigd.
Mede gezien deze spytbetuiging heeft
de commissie uitgesproken, dat dr.
Ter Schegget volgens haar wel te
kortgeschoten is in zyn taak als be
dienaar des Woords, maar dat zy de
ernst van de tekortkomingen niet zo
zwaar acht, dat een tuchtmaatregel
geboden is.
Prof. dr. G. P. van Itterzon (die zich
met de uitspraak van de commissie
kan verenigen) knoopt daar in het
Hervormd Weekblad de opmerking
aan vast. dat er over het verschil in
'taalvelden', waarop men zich in de
kerk beweegt, toch eens open en eer
lijk met elkaar gesproken zou moeten
worden
Prof. Van Itterzon: 'De zaak is alge
mener dan men wellicht denkt.
Links èn rechts gebruiken tegen
woordig soms een kanseltaai, die on-
FRANKFURT Van de West
duitsers gelooft veertig procent
niet in een leven na de dood. Wel
in zulk een voortbestaan gelooft
36 procent. Dit blijkt uit een en
quête, die gehouden is door een
Duits instituut voor opinie-onder
zoek. Het instituut stelt vast dat
24 procent van de ondervraagden
van mening waren dat er niet met
zekerheid iets over dit thema te
zeggen is. Volgens het instituut
een hoog percentage.
Precies twintig jaar geleden werd
eenzelfde vraag in een opinie
onderzoek gesteld. Toen gaf 42
procent van de ondervraagden te
kennen dat zij in een leven na de
dood geloofden. 35 procent zei
toen dat de dood het volledige
einde was.
Uit de recente enquête blykt dat
mannen aanzienlyk minder ge
neigd zijn in een voortbestaan na
de dood te geloven dan vrouwen
(45 procent der mannen tegen 34
de dertig jaar gelooft 38 procent
procent der vrouwen antwoordde
met neen). Van de jongeren onder
niet in een leven na de dood. De
middengroep van 31 tot 45 jaar
komt op 46 procent ongeloof aan
een voortbestaan en van de oude
ren boven de zestig jaar meent
35 procent dat er geen leven na
de dood is.
Van de katholieken neemt pre
cies de helft dat er na dit leven
nog iets komt. Van de protestan
ten is 48 procent die mening toe
gedaan.
Vier jaar lapwerk
Jan Fllius in Werelddiakonaat, het
maandblad van de stichting Oecu
menische Hulp:
Ze was negentien jaar overzee ge
weest - kinderarts. De interkerke
lijke 'derde wereld' werkgroep ln
haar geboorteplaats belegde een ge-
spreksavond. Wat had ze daar ge
daan? vroeg Iemand. Bescheiden als
ze altijd was geweest zei ze:
'Eigenlijk niets bijzonders, gewoon
helpen'. A an de daarop volgende
dlskussie ontlenen we:
aan de oplossing van het pro
bleem van de politieke gevangenen
had ze niets kunnen bijdragen;
aan bewustmaking van de basis
was ze niet toegekomen;
de theologie der bevrijding was
ln de kerk waar ze zondags naar
toe ging. nog niet doorgedron
gen. de moratoriumgedachte
evenmin.
Ze was juist weer voor vier jaar te
ruggevraagd. Ze knikte verlegen
toen de gespreksleider zei: weer
vier Jaar helpen - en hij sprak het
woord uit alsof hij wilde zeggen:
weer vier jaar lapwerk, vier Jaar
morrelen in de marge. Hij fleurde
pas weer op toen hij de film na de
pauze aankondigde - een bijdrage
van het Zimzwambi-komité. waarin
ieder w»rd ongeroepen solidair te
zijn met de arbeiders op de koffie
plantages aldaar.
Gewoon helpen telt hier kennelijk
ntPt meer dacht ze. oo we«r raar
huis "De moeders die in moeilijke
momenten vol vert-ouwen In Je zijn.
de kinderen en de kleuters die je zo
veel zo-g hebt gegevn. de vaders
die je troosten moest als het mis
gevaan was de vp-pi^^Tt Pn de
studenten die Je hebt opg°leld - het
telt pll"*napl niet'
Illustratie in 'Werelddiakonaat'
Er komt soms een onmenselijk trek
je in de moderne menselijkheid naar
boven :een mens is niets, de maat
schappij is alles.
Spraakverwarring
Het woord 'charismatisch' ls bela
den. schrijft Ben Hoekendijk ln zijn
maandblad Opwekking:
Als iemand het heeft over de charis
ma Msche beweging moeten we al-
tUd vragen wat ze bedoelen. Want
Nederland gaat weer een andere
koers dan de rest van de wereld.
Sommige broeders sympathiseren
met de Wereldraad van Kerken, an
deren weer niet. Trouwens, de scheu
ring in Amerika tussen de groep
N°w Wine en Lo«*os. waarin de eer
ste wel en de laatste geen kerirvor
ming nastreeft, heeft deze naam
voor velen onbruikbaar gemaakt. Zo
zei Loren Cunningham in Jeruzalem:
Ik gebruik die naam niet meer. En
Katnryn Kuhlman zei hétzelfde. Op
nieuw l'hlstoire se répète <de ge
schiedenis herhaalt zich, red.). Op
een dag was de naam Pinksteren be
laden. Fanatisme in sommige Pink
sterkerken maakt dat velen zich lie
ver Volle Evangelie noemen. Nu de
naam charismatisch ook zijn be
zwaren heeft, kunnen we maar
weer het best overnieuw beginnen
en ons Pinksteren noemen. Wie zei
er ook weer dat met Pinksteren
het probleem van Babylon was opge
lost?
Dominee
In H«*t Oceaan van de bond van Ne-
Boekenkast
Drs. T Manenscbiin in Onrtr^oM en
Dienst, het blad van de gerefor
meerde mannenbond:
E°n academicus of iemand die zich
met hen op één lijn stelt, zal er niet
gauw voor uit komen dat hij een
t v. heeft, laat staan een kleuren-t.v.
D^t verhoogt ziln status niet. Wat
wél zijn status verhooet? Zyn boe
kenkast dominees laten zich
eraag fotoeraferen tegen de achter
grond van brede riien boeken va
kantie in Frankrijk, voorkeur voor
franse wiln en franse kaas. zich la
ten voorstaan op onbekendheid met
snori en vermaak en het wonen in
een goede buurt.
eerbiedig aandoet. Dat begint al,
wanneer de kerkgangers met jy en
jou worden aangesproken.'
MOSKOU Negenentwintig leden
van een niet erkende baptistenge
meente in de Russische stad Krivoj
Rog. in het distrikt Onjepropetrovsk,
hebben by de regering van de Sow-
j et-Unie aangedrongen op een on
derzoek naar de raadselachtige dood
van Iwan V. Biblenko. Zy vrezen
dat hij is overleden als gevolg van
ernstige mishandeling door anti-
christelyke partij-funktionarissen of
agenten van de geheime politie.
Een medewerker van evangelist An
ne van der Bijl, is met dat nieuws uit
de Sowj et-Unie teruggekeerd. Uit
een brief aan de regering in Moskou
blijkt dat Biblenko op 13 september
op weg ging naar een kerkdienst in
Dnepropetrovsk, waar hij nooit arri
veerde. Veertien dagen later kreeg
zijn familie bericht van zyn overlij
den in een ziekenhuis. Uit het feit
dat men de familie zo lang in het
onzekere heeft gelaten over Biblen-
ko's verblyfplaats, maken de baptis
ten op dat hy een gewelddadige dood
is gestorven.
Volgens de officiële instanties is er
op de dag van zijn verdwijning
evenals op de volgende dag geen
verkeersongeluk in het district ge
beurd. Lijkschouwing ten huize van
het slachtoffer bracht aan het licht
dat hy met een scherp voorwerp
moet zijn mishandeld. Er worden o.m.
steekwonden aan de knieën, als
mede bloeduitstortingen en botbreu
ken aan het hoofd geconstateerd.
Eind 1974 was Biblenko vrij geko
men, na een gevangenschap van twee
jaar, wegens zijn godsdienstige acti
viteiten.
Volgens de baptisten in Krivoj Rog
is de verdrukking van christenen in
dat distrikt sinds de conferentie over
de rechten van de mens in Helsinki
eerder toegenomen dan verminderd.
In totaal zijn twaalf mensen uit de
gemeente in Krivoj Rog in de afge
lopen jaren veroordeeld tot gevange
nisstraf. Ook werden talrijke geld
boeten opgelegd.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Woensdag behan
delt de gemeenteraad het voorstel
van B. en w. om het scholen- en
kloostercomplex aan de Rustenbur
gerstraat, ln De Pijp, aan te kopen
voor 1,8 miljoen gulden. De Amster
damse Stichting voor Katholiek On
derwijs en buurtgroeperingen hebben
het kloostergedeelte gekraakt. De
bedoeling van de gemeente is op een
deel van het complex een nieuwe
school te bouwen en het deel, dat
thans door de Stichting bezet is, be
stemmen voor de openbare Bouman-
school, die met ruimtegebrek
kampt.
BREUGHEL IN HOLLAND
Hoewel het al weer een aantal jaren
geleden is dat ik zelf de schaatsen
onderbond zodra er ook maar enigs
zins gereden kon worden met
welk een heimwee kan ik dan te
rugdenken aan de slootjes en de boe-
renwetering toch kan het zien
van sloten en vaarten, dichtgevroren
met een mooie gladde ijsvloer, mij
toch bijzonder blij maken. Waarom
weet ik niet, want de kou die ons
deze laatste week overviel, werd
ook door mij niet met dezelfde
blijdschap begroet. Misschien is het
toch om het feestelijk gezicht, zo
van 'Breughel in Holland'. Hoeveel
jaren geleden is het nu dat dit kon?
Je vraagt je even af of dit invloed
zou gehad kunnen hebben op onze
hoort er immers zozeer bij, dat we
toch altijd die kunstbanen als niet
helemaal echt ervaren. Zou dat on
schuldig genot van zwieren en zwaai
en, van een baantje met die en met
die, van een kapotte schaats en de
anysmelk bij het 'koekesopie' ons
dan zo goed gedaan hebben in het
verleden dat we allemaal wat grim
miger geworden zijn sedert ihet ons
onthouden is? Ik weet zulke dingen
niet, maar ik vroeg het me wel af.
Want we zijn een beetje grimmig
geworden. We kunnen, ik denk al
leen maar eens aan de politiek, niet
zoveel van elkaar hebben. Met el
kaar op de baan zou het misschien
gemakkelyker gaan. En dan met
rode koppen thuiskomen, niet van
wege het zure debat, maar van de
kou en de wind, om samen bij de
kachel (die wie weet hoe gauw weer
terugkomt) nog lang na te praten.
Wie weet.
derlandse predikanten geeft ds. C.
Blomaard (via het baptistenweek
blad De Christen een rede weer van
een Amerikaan, die zich bezig houdt
met postoraat aan predikanten, dr.
Bob Dale, over de drie voorspelbare
kritische perioden in het leven van
een voorganger, waarin de meeste
uittredingen uit het ambt plaatsvin
den:
De eerste periode is drie tot vijf
jaar na het einde van de studie. Hij
heeft dan ontdekt hoe de gemeen
te in werkelijkheid ls. Die valt
soms zo tegen, dat hij ontmoedigd
raakt. Niet te lang in de eerste ge
meente blijven hangen, lijkt een
goed recept. De tweede crisis doet
zich \oor rond het veertigste levens
jaar. De predikant beseft dan, dat
hij nooit praeses van de synode zal
worden, zelfs niet van provinciale
kerkvergadering of classicale verga
dering (lk vertaal naar de Neder
landse situatie toe). Hij merkt, dat
hij niet voldoende geld verdient om
zijn kinderen een goede opleiding te
geven. Dit alles frustreert hem. De
derde crisis speelt rond het zes
tigste levensjaar. Hij zal geen be
roep meer krijgen. Zijn energie is
minder, maar zijn ervaring groter.
Helaas is hijzelf de enige, die dit
weet te waarderen. Van groot
belang, zegt Dale, ls dat de voor
ganger (predikant als u wilt) een
goede vrouw heeft en een gezin, dat
hem steunt. Als er nog gezinspro
blemen bijkomen, dan wordt de
drang om uit het ambt te vluchten
des te groter.
Beroepingswerk
ED. HERV. KERK
Bedankt: voor Nijkerk P. M". Breu-
gem te Barneveld; voor Westbroek
C. van Bart te Putten.
GEREF. KERKEN
Beroepente Dwingeloo J. J. de
Lange, kand. aldaar, die dit beroep
heeft aangenomen; te Winsum (Fr)
en te Tunje P. L. Schuddebeurs, le
raar godsdienst te Leeuwarden.
Aangenomen: naar Voorthuizen E.
J. van 't Riet te West-Terschelling-
Vlieland; naar Onderdendam i.s.m.
Bedum en Zuidwolde J. de Vries te
Lollum, die bedankte voor Drachten
(8e pred.pl.) en Stadskanaal.
Bedankt voor UI rum W. Venne-
geerts te Campen (W-Dtsl.).
GEREF. KERKEN (VRIJG.)
Bedankt: voor Urk S. S. Cnossen te
Spakenburg-noord.
CHR. GEREF. KERKEN
Beroepen: te Alphen a/d Rijn P. v.
Zonneveld te Leerdam; te Aalsmeer
J. de Jonge te Kampen.
Bedankt: voor Emmeloord drs. Joh.
Kruis te Deen Bosch.
Aangenomen: naar Bunschoten M.
Vlietstra te Werkendam.
GEREF. GEMEETEN
Beroepen: te Meliskerke A. Bac te
Boskoop, die bedankte voor Apel
doorn; te Goudswaard J. van Vliet
te Aagtkerke.
BAPT. GEMEENTEN
Beroepen: te Musselkanaal J. Bou-
ritius te Arnhem.
VARA
Blijkens het rapport van de VARA
commissie zenderverdeling, inzake
de toekomst van de hilversumse zen
ders (waarvan verslag in uw editie
van 28 januari), hanteert men bij de
VARA de volgende synoniemen;
rood ongekleurd
voorlichten behoefte ombuigen
partituur behangselboek
politiek cultuur
Dan zal hun cultuurfilosoof wel de
partij-ideoloog zijn. En dat terwijl
het maar gaat om 4 uur niet-russi-
sche muziek op maandag (Hilver
sum 4).
Dat moet dan zeker ook weer met
gesproken woord worden opgevuld;
muziek is te harmonieus, past niet
in het conflictmodel. Sorry hoor,
maar ik vind varanormaal minstens
zo griezelig als paranormaal.
De VARA is in feite niet beter dan
de agressieve colporteur waar
koning klant zo tegen te keer gaat
poot tussen de deur en doorlullen
(spreektaal, VARA-cultuur). Bot en
brutaal.
Scherpenzeel Wim van Halen
Ds. R. Reiling
De evangelisatie-commissie van de
unie van baptistengemeenten ln Ne
derland heeft ds. R. Relling te LJ-
muiden benoemd tot evangelist in
part-time dienst. Voor het eerst is
daarmee iemand ln de Nederlandse
baptistengemeenschap (gedeelte
lijk) vrijgesteld voor het evangeli-
sstiewerk. De taak van ds. Reiling
zal vooral liggen op het terrein van
de toerusting van de gemeenten tot
het evangelisatiewerk. Ds. Reiling
uit een bekende baptistenfamilie;
de rector van het baptistensemina
rium dr. J. Reiling is zijn broer
is 51 jaar. Hij was predikant te
Hoogezand, Rotterdam-Zuid. Schie
dam en Leiden en staat sinds 1972
ln IJmuiden.
