[inister Kissinger il Spanje in NAVO lui deur opese icialisten !auwer samen I Noord en Zuid praten weer De godin komt voor een roepi wel aan het venster 'Na Zuid-Afrikanen ook Cubanen en Russen uit Angola' Premier Rabin vandaag naar Verenigde Staten raw verdrag tussen twee landen Negen Iraanse guerrilla's terechtgesteld Visserij-gesprek tussen Engeland en IJsland verdaagd Naar oom Ulbe en tante Marie in Australië (9) jublikeinen ïïjftalië kibbelen terug yARDAG 26 JANUARI 1976 BUITENLAND TROUW/KWARTET 5 (AP, DPA, Reuter, UPI) De Amerikaanse minister buitenlandse zaken Henry Kissinger streeft er met kracht Spanje in de NAVO te krijgen. 'De Verenigde Staten steunen ne van Spanje in de NAVO van harte', zo zei hij na de Vervanging «kening van een nieuw defensieverdrag tussen de twee Jurfddscb maar wed moreel verplicht Spanje te helpen tegen een eventu ele agressor \ag of dat verdrag afhankelijk in een democratische ontwik- in Spanje wuifde Kissinger fweg met een 'het is toch al pd'. Later voegde hij eraan Vij hebben (door het ver- j uitdrukking gegeven aan on- voor een politieke ontwik- die Spanje steeds meer zal aan de menselijke en poli waarden waarop de westerse jjving is gegrondvest'. Woens- xudt de Spaanse eerste minis ter Arias Navarro een rede in het parlement, de Cortes, die met span ning wordt tegemoetgezd en. Ver wacht wordt dat. hij daarin een aantal democratische hervormingen zal aankondigen. Amerikaanse zegslieden benadruk ten dat het defensdeverdrag tussen de Verenigde Staten en Spanje niet mag women opgevat als een nieu we defensieverplichting van Ameri kaanse zijde. Kissinger zei echter dat het verdrag Washington niet prek met communisten blijft omstreden ")JjS (AP, AFP, DPA, Reuter) De Zuideuropese socialisten. ~"Uet uit op een botsing met hun Noordeuropese broeders, maar jchten wel veel belang aan onderlinge samenwerking. 'In [Europa gaat het niet om dezelfde vragen als in Bonn, Lon- -i>f Wenen', aldus de Franse socialistenleider Frangois Mitter- t op de Parijse conferentie van Zuideuropese socialistische par- immerde aan het voorstel, Portugese socialistenleider Soares, om een gemeen- ïlijke conferentie van socia- en communistische partij- houden. De Portugese com- aldus Mitterrand, hebben «rstel afgewezen, maar het met die partij wordt voort in de hoop dat ze eens ak- J gaat. ——■Soares was de grote afwezige ize conferentie in Parijs. Hij Ie wel een boodschap waarin k ees op de 'noodzakelijke coör- hg van het beleid van de Istische partijen in Zuid-Eu- i Vanwege de kracht van de runistische partijen in deze h moet dit beleid volgens So- Éinders zijn dan dat In mad en noord-Europa, een week geleden In de e stad Heisin goer gehouden •entie van socialistische par- uit heel Europa toonden de lenwoordigers van de socialis- amsh Noord- en Midden-Europa zeer huiverig tegenover een (gaan met de communisten. Met name West-Duitsland verzette zich daar fel tegen. De socialisten uit zuid-Europa staan milder tegen over de vorming van een volksfront met de communisten zoals dit al in Frankrijk bestaat. De leider van de Portugese afvaar diging in Parijs zei zaterdag dat de Portugese socialistische partij ge kant is tegen 'verdeling van Europa Ln een noordelijk en zuidelijk deel', maar ook tegen een Europa dat geen rekening houdt met de bijzon dere omstandigheden in het zui den'. Mitterrand had zich in zijn openingsrede in gelijke geest uit gesproken. Brandt: gevaar De Westduitse oud-bondskanselier Willy Brandt gelooft dat de sterke communistische partijen in Italië en elders in het Westen een potentieel gevaar voor de westerse alliantie blijven vormen in weerwil van hun grotere onafhankelijkheid van Mos kou De toestand zou evenwel aan merkelijk kunnen veranderen als zich een nieuwe neiging ging afspe len waarbij men weg week van Mos kou en toe naar democratische op vattingen. Dit heeft Brandt gezegd in een vraaggesprek met het blad Der Spie gel. Het nieuwe verdrag tussen de twee landen vervangt de uit 1953 date rende overeenkomst over het Ame rikaanse gebruik van drie lucht machtbases Torrjon, Zaragoza en Moron en de marinebasis Rota. Over het nieuwe verdrag is 14 maanden lang stevig touwgetrok ken. In vergelijking met het in oktober vorig jaar bereikte 'mantel akkoord' boekt Spanje in het nieu we verdrag enkede fikse winstpun ten. met name op economisch ter rein. Het nieuwe verdrag moet nog door de volksvertegenwoordigingen in beide landen worden geratificeerd voor het in werking kan treden. Wat de Spaanse Cortes betreft Is dat een formaliteit, maar ook het Amerikaanse Congres moet er een tweederde meerderheid aan geven. Zoals de afgelopen dagen reeds in Madrid was uitgelekt moeten de Amerikanen een nieuw vijfjarig ge bruik van de vier genoemde bases betalen met economische en mili taire bijstand ter waarde van 1.22 miljard dollar. Er komt een Spaans-Amerikaanse raad op ministerieel niveau. Onder deze raad valt een permanent mili tair bestuurslichaam dat verant woording draagt voor details van de samenwerking op defensiege bied. Het verdrag voorziet per 1979 in de terugtrekking van de in Tota liggende Amerikaanse onderzeeërs. Het gaat om 10 met Poseddonkern- raketten bewapende onderzeeërs die tussen januari en juli 1979 worden teruggetrokken. In het verdrag ls verder vastgelegd dat Washington Spanje drie squadrons jachtbom menwerpers van het type F-16 zal verkopen. De Spaanse luchtmacht krijgt 42 zware F-4E Phantoms in bruikleen terwijl de marine een mijnenveger en nog ander materieel zal ontvangen. TEHERAN (Reurer, UPI) In Iran zijn zaterdag negen marxisti sche stadsguerrilla's door een vuur peloton van het leger gefusileerd. De terechtgestelden hoorden bij een groep van elf personen die een maand geleden ter dood was ver oordeeld. Voor de tiende maal werd de doodstraf door de sjah omgezet in levenslang. Het elfde lid van de groep, een vrouw, werd veroordeeld bot 15 jaar. De groep was schuldig bevonden stan de moorden op drie Ameri kaanse officieren, een Iraanse ge neraal, een Iraanse employee van de Amerikaanse ambassade en an dere Iraanse burgers. Van een onzer redacteuren Vandaag begint in Parijs een nieuw gesprek tussen Noord en Zuid, waarvan iedereen hoopt dat het het laatste is voordat de vier com missies van arme en rijke landen aan het werk gaan. verhogen. Een soort 'prijscompen satie' dus. De rijke landen willen niet verder gaan dan een extra vergoeding achteraf waardoor de atrme landen niet ai te harde klap pen krijgen: een 'minimumloon' zou Je kunnen zeggen. Zaterdag bracht minister Kissinger in Madrid een bezoek aan een 'tablado flamenco'. Byn zijn vertrek kreeg hij een hartelijke af scheidskus van Lucero de Tena, de ster van de avond. DAR ES SALAAM, LOESAKA (AP, Reuter, UPI) Met de Zuid- afrikaanse troepen zullen ook de Russische adviseurs en Cubaanse militairen uit Angola verdwijnen. Het overleg van vandaag vindt plaats op verzoek van vooral Alge rije. Dat land eist van de vier commissies (voor energie, grond stoffen, ontwikkelingsproblemen en geldzaken) duidelijk omschreven opdrachten krijgen. Aan oeverloos gepraat hebben we niets, redeneren de Algerijnen, van te voren moet duidelijk worden vastgelegd waar de vier commissies het over heb ben. De Algerijnse ambassadeur bij de Europese Gemeenschap, Alt Chaal- al. benadrukte dat vorige week nog eens. Hij zei dat agenda's voor de commissies gereed moeten zijn voordat ze aan het werk gaan. En dat moet maandag (vandaag) ge beuren. aldus de Algerijn. De rijke industrielanden voelen daar niets voor. Officieel heet het dat door een strakke agenda het overleg in de commissies kan wor den lamgelegd. In feite verdoezelen de rijke landen de geschillen en schuiven ze de problemen voortdu rend voor zich uit Algerije wil onder meer afspraken maken over de Inmiddels beruchte indexatie, de koppeling van de grondstoffen prijzen aan die van in- dustrieprodukten. Als de produkten die de arme landen hier moeten kopen, duurder worden, mogen zij de prijzen van hun grondstoffen Weinig kans Algerije heeft weinig kans dat het zijn zin krijgt. De meeste arme landen willen het liefst dat de commissies zo snel mogelijk aan het werk gaan onder het motto 'daaT zien we dan wel weer'. Ook op de grote ministersconferentie vorige maand ln Parijs waar het werk van de commissies werd voorbereid kreeg Algerije geen voet aan de grond. Hoogstens vier ont wikkelingslanden steunden de Al gerijnse els dat er strakkere man daten moeten komen, de andere lieten het afweten. En het is niet waarschijnlijk dat ze Algerije op het gesprek van vandaag veel speelruimte zullen geven. En na het 'verplichte nummer' van vandaag zullen de commissies dan volgende maand wel aan het werk kunnen. In december komen de ministers van de 27 arme en rijke landen dan weer ln Parijs bijeen om te kijken wat er uit gekomen ls; dis er wat ultomt. Dat schreef de doorgaans goed in gelichte Tanzanlaanse krant Daily News lil wekeinde. Volgens het blad zal de bevrijdingsbeweging MPLA ln Angola geen behoefte hebben aan bevriende troepen uit andere landen, zodra zijn on schendbaarheid door alle landen is erkend. 'Niemand ln Afrika heef graag ndet-Afrikaanse troepen al zijn het dan bevriende in een Afrikaanse staat', aldus het blad. Dit we ex einde is van officiële Zuid- afrikaanse karnt voor het eerst mee gedeeld dat de troepen van Zuid- Afrika zich uit Angola zullen terug trekken. Minister van defensie Pie- ter Botha zei ln Kaapstad dat Zuid- Afrika niet bereid ls alleen de strijd in Angola te voeren 'namens de vrije wereld', maar wel zijn el- gen grenzen en belangen zal verde digen. Zijn verklaring wordt gezien als een definitieve bevestiging van eerdere berichten uit Zuid-Afrika en Lusaka dat de Zuidafrikaanse troepen zich zullen terugtrekken. 'Ik heb herhaaldelijk verklaard dal de rol van Zuid-Afrika ln Angola deel uitmaakt van de rol van de vrije wereld. Maar ik heb ook verklaard dat Zuid-Afrika niet be reid is alleen de strijd te voeren namens de vrije wereld. Zuid-Afri ka zal vastberaden $ijn eigen gren zen. en de belangen en grenzen waar we verantwoordelijk voor zijn. verdedigen. Ik zal de hele zaak uiteenzetten als Ik volgende week het parlement toespreek', aldus mi nister Botha. De leider van de Angolese bevrij dingsbeweging UNITA, Jonas Sa- "imbi, heeft in een vraaggesprek gezegd dat hij zoripdig bereid is met de strijd (tegen de MPLA) door te gaan in de vorm van een guerrilla. 'Dit is een oorlog die ons lot bepaalt. Als het nodig ls gaan wij tot de guerrillastrijd over. Wij hebben nog niet genoeg wapens thans hoewel méén dan toen we begonnen'. Inmiddels rukken de strijdkrachten van de MPLA steeds verder op. Zij zijn Huambo, het hoofdkwartier van UNITA. tot op 60 km. gena derd. Volgens het Joegoslavische persbureau Tanjoe dat dit bekend maakte. had de MPLA eerder bij een verrassende actie de belangrij ke brug over de rivier de Queve veroverd waardoor de weg naar Hu- ambo het voormalige Nova Lis boa in feite open ligt. De troe pen van de MPLA zijn vrijwel overal aan het zuidelijke front door de linies van hun tegenstanders, de UNITA en het FNLA, gebroken, waarbij de havenstad Novo Redon- do en de plaatsen Villa Nova de Selas en Ambolva werden ingeno men. Het noorden van Angola heeft de MPLA al vrijwel onder controle VS-veto verwacht over resolutie in Veiligheidsraad JERUZALEM (Reuter, UPI, AP) Premier Jitzak Rabin van Is raël komt vanavond in Washington aan voor een officieel bezoek dat tot 6 februari zal duren. Rabin zal twee maal met president Gerald Ford spreken over de situa tie in het Midden-Oosten en tevens een gezamenlijke zitting bijwonen van belde hulzen van het Congres. Rabin gaat naar de VS om de Amerikaanse en Israëlische vredes pogingen te coördineren en vooral om er voor te zorgen dat het on derhandelingsforum over het Mid den-Oosten niet van Genève naar de Veiligheidsraad van de Verenig de Naties in New York verplaatst wordt. Aan het eind van de vorige week hebben zes leden van de Veilig heidsraad, dde bijeen is om over het Midden-Oosten te praten (de Pa lestijnse bevrijdingsorganisatie PLO is er tot groot ongenoegen van Israël ook bij) een ontwerp resolu tie ingediend, waarin het recht van de Palestijnen op zelfbeschikking, met inbegrip van de vestiging van een onafhankelijke Palestijnse staat, wordt bevestigd. De raad zal vandaag over het voor stel stemmen. Verwacht wordt dat de VS hun veto zullen gebruiken om het tegen te houden en dat Engeland zich zal onthouden. Fran krijk zal, volgens welingelichte kringen voor stemmen, terwijl het andere EG-lid in de raad Italië, zich waarschijnlijk ook van stem ming zal onthouden. Het voorstel werd Ingediend door Pakistan, Roe menië. Guyana, Panama, Tanzania en Benim, het vroegere Dahomey. LONDEN (DPA) De besprekin gen tussen de Britse premier Wil son en zijn IJslandse ambtgenoot Hatlgrimsson over een oplossing voor de kabeljauwoorlog tussen hun landen zijn verdaagd tot vandaag. Dit ls zaterdagavond bekend gewor den na de eerste gespreksronde op het landgoed Chequers bij Londen. Gisteren bogen zich de adviseurs van beide landen over een aantal technische details over de bescher ming van de visstand ln de IJs landse wateren. Vandaag brengen ze verslag uit. door Paul Roelofsen Temidden van rijstvelden ligt, aan een beek die vredig onder een brug van twee balk^ i doorstroomt., het gehucht Naubisé. Het bestaat uit eethuisjes en weverijen. We gebruiken er het middagmaal bij een man met een even vriendelijke als ondoorgrondelijke glimlach op het gelaat. Zo de vader, zo zijn 12- jarige zoon die hem helpt. JCTCOIS MITTERRAND tfws., kof hts«i (Reuter) De jongste po- de achttien dagen oude rege- •isis ln Italië op te lossen, is g mislukt, toen de Republi- 'eete partij besloot niet met de heten-democraten en soclaal-de- de tten mee te doen en een door it atetsformateur Aldo Moro voor- ra z4de coalitie te vormen, niet ndefnkelijk was gezegd dat de jlikeinen en sociaal-democra- orwaardeiijk hun steun aan hadden toegezegd. Maar na leidene uren beraad gaven de ilikeinen een communiqué uit 'at hen betreft, de voorwaar- •ntbreken voor deelname aan •rgestelde regeringscoalitie. De l-democraten hebben hun ^n)ame aan Moro's coalitie af- ;ljd r'bk gesteld van steun ervoor oetjft parlement van de socialis me hadden niet gunstig gere- op de uitnodiging van Moro Dg (de republikeinen mee te doen zaleen coaJitie. Officieel doen de ^ilikeinen bij nader inzien niet ^mdat hun economische poli- ver af staat van die van de •ten. De sfeer is ontspannen en het is zo warm dat ik het vissersjasje uittrek waarin geld en papieren zo veilig zit ten opgeborgen, en vergeet dit mee te nemen wanneer we vertrekken. Bemerk het gemis echter spoedig en binnen een kwartier staan we op nieuw voor het eethuis. Vol vertrou wen eigenlijk. Dat blijkt niet terecht want mijn jasje is gevlogen en nie mand weet waarheen. Einde van de reis? Wat opvalt is dat ook de res tauranthouder is verdwenen. Zijn zoon zegt dat hij naar huis is, een plek 5 kilometer de bergen in. De jongen voor op de motor geplaatst en naar zijn woning gereden. We treffen er vrouwen en meisjes aan die opge wekt kwetterend spinnen, maar van vader geen spoor. Terug. Vader, zo heet het nu, is hout gaan sprokkelen voor de oven. Komt zo terug. Daar wachten wij niet op. Mirjam door zoekt het dorp, ik alarmeer de po litie in de naburige plaats. De politie? Een grijsaard die zich wijdt aan het noteren van de kentekennummers van voorbijrammelende voertuigen en een jongen in legergroen op gym schoentjes. Gijzelaar De politie in Kathmandoe bellen! Sorry, geen telefoon. Maar de junior agent springt graag achter op de mo tor en 'arresteert' (of gijzelt) onder weg de zoon van de verdachte. Met z'n drieën van hut naar her. Zij vin den het een welkom avontuur. Ik ben op van de zenuwen en, naar later zal blijken, van de amoebe-dysentrie. Overal handen schudden, opgerolde tabaksbladeren (bidi's) roken en ge rustgesteld worden. Niemand heeft de gezochte gezien en niemand ge looft dat hij de schuldige is. We rij den, rijden tot het donker wordt en nog lang daarna. Bij kaarslicht word ik voorgesteld of beter: ten toon gesteld aan grinnikende dorps oudsten. (Kijk nu eens, een witte man in paniek, heb je ooit!). Uiteindelijk rijden we terug naar de plaats des onheils. En ziedaar, een stralende Mirjam omringd door een schare Nepalezen, onder wie de res tauranthouder die is weergekeerd. En met hem het vissersjasje! Hij heeft het met een triomfantelijk ge baar aan Mirjam overhandigd, het doen voorkomen of hij het voor ons in bewaring hield. Later vernemen we dat dorpelingen hem in de bergen vonden, en overtuigden dat hij geen kans had met zijn buit te ontsnappen. Van een arrestatie is geen sprake, niemand koestert wraakgevoelens of vindt dat het recht z'n loop moet hebben. Gloeiende rijstwijn gaat rond. Iedereen lacht. Behalve de be waarder, die glimlacht. Bevuild nest Kathmandoe, de hoofdstad van Nepal is een door de mens bevuild nest van zowel Hindoe-goden als Boeddhisti sche heiligen. Men vindt er ontel bare tempeltjes, prachtige pagoden en afbeeldingen in duizendvoud van Siddharta, Siva en Vishoe. Eén god heid leeft er ook voor ons: de maag delijke godin Koemari. Vanaf haar derde jaar, wanneer ze als zodanig wordt herkend door Brahmaanse priesters, wordt zij opgesloten in de bovengalerij van een tempel die lou ter uit houtsnijwerk bestaat. Tot de puberteit brengt zij haar jeugd hier door, waarna ze de glans van het go- dinnendom verliest en de priesters haar vrijlaten. Een nieuwe kleuter volgt haar op. Tweemaal per jaar wordt Koemari, kleurrijk beschilderd en opgetooid in processie door de straten van Kath- mandu gedragen, de overige 363 da gen verblijft zij in haar tempel. Van achter een venster van het balkon yan haar residentie vertoont zij zich soms om haar aanbidders te zegenen of te groeten. Wanneer wij, geen aanbidders maar wel schaamteloos nieuwsgierig, op de binnenplaats van de tempel weten door te dringen is het venster echter gesloten. Droeve godin Zou geld ook hier wonderen doen? Aan een jochie, dat ons belooft er voor te zorgen dat het biljet zijn be stemming bereikt, geven we een roe- pi. Hij verdwijnt er schielijk mee. Wij wachten af en als wij reeds vaag vrezen dat we weer eens zijn beet genomen gaat het venster open en verschijnt de godin: een kind in een gekreukt en smoezelig rood gewaad. Zij kijkt ons aan met zwaar opge maakte ogen. Onaandoenlijk. Ver trekt geen spier, staat daar maar en kijkt. Mooi en heel lief. En dan op eens komt er een handje onder het gewaad vandaan met erin een roepi: ons 'geschenk' is aangenomen. Maar wat zwaait ze er droevig mee. Even buiten Kathmandoe ligt op een heuvel een blinkend witte hemisfeer van steen en aarde waaronder Boed dhistische relikwieën zijn begraven. Het is de Swayambhoe, één van de oudste stoepa's. In de tempel ernaast wordt gebeden. Pagodes in Nepau Volkomen synchroon en in cadans murmelen monniken een woord of een tekst. Eindeloze herhaling. Ze be ginnen ingetogen, langzaam gaat het zangerig gedrein over in dreunen. Crescendo, de ruimte trilt. Dan een daverende slag met een kromhout op een trom. Stilte. Men kan een vlieg horen. Nauwelijks merkbaar wordt de volgende tekst ingezet. Vooral de uit het strottenhoofd opborrelende en aangehouden M van de basisklank 'um' maakt duidelijk wat onder vi breren wordt verstaan. (De atman, de individuele ziel, zo meent de La ma, leeft in het strottenhoofd). Per olifant We verlaten Kathmandoe en rijden naar het zuiden van Nepal waar een uitgestrekt en alleen per olifant toe gankelijk natuurreservaat ligt. Vol gens officiële bronnen is het Tsjitwan Park slechts vliegend te bereiken, maar van een insider vernemen we dat het met onze tweewieler ook kan. We moeten er vyf rivieren voor door waden. trekken, duwen, en ploeteren en toch water in de uitlaten en staan dan voor een zesde die echt te diep is om met een voertuig over te steken. Maar er is een hut met vrien delijke mensen in lendedoeken die zich graag een tijdje over de motor ontfermen. Te voet verder over een vlakte van rivierzand, vanwaar bo ven verre wolken de Himalayapieken nog steeds zichtbaar zijn, en we be reiken de nederzetting Hattisar olifant) dat aan de oever van de brede stroom ligt, welke het reser vaat aan deze kant begrensd. We slapen die nacht tussen ramme lende olifantskettingen. Wanneer de ochtendnevel is opgetrokken bestij gen we de olifant van een kornak die bereid is ons door de ongerepte wil dernis te voeren. Achter ons staat, hangend in touwen, een jongetje dat het dier van achteren opdrijft, de kornak zelf zit op de nek en bewerkt hem met zijn voeten achter de oren en met een stok op het voorhoofd. Hoe de lobbes zich een weg baant! Slurf om een boom, beetje scheef- trekken, poot erop, gekraak, en hij stapt verder. We volgen eerst ver geefs het spoor van een tijger. Hier na door het water en vervolgens door manhoog gras. Ineens, vlakbij een kudde herten. Nieuwsgierig bekijken ze ons, onbeweeglijk. Dan springen ze weg, hangen in zweefvlucht boven het gras. We stoten op meer herten en daarna op ongeveer twaalf neus hoorns, waaronder een moeder met jong. Ze sloffen wat rond of liggen te zuchten. De olifant reikt met zijn slurf stenen aan aan zijn baas, die op de kolossen gaat gooien. Het doet ze niets. Alleen wanneer we op min der dan twintig meter naderen komt er een mannelijk exemplaar dreigend op ons af. Niet nog dichterbij! We wijken. Als we na uren zwerven door dit pa radijs weer afdalen naar de aarde, staan onze benen te wijd. Pijn in de liezen. Een olifant is toch iets an ders dan een motor.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1976 | | pagina 5