1
Ivondje Funhouse met
ie uur dolle pret
I
Slapstickeffecten in
'De macht der gewoonte'
gen Jochum weer
jrug in hoofdstad
Verhaal van de nar
gelukkig initiatief
Frisse muziek
op VARA-matinee
Us
Cuba eist
opheffing
VS-blokkade
lee Robben met vier dansmeisjes
"tiest één met solist
iodes van
tner zijn
jd te kort
Aantrekkelijk door zijn eenvoud
Maatschappijkritisch stuk van Thomas Bernard
hAG 19 JANUARI 1976
BINNENLAND-KUNST
TROUW/KWARTET 7
r~P
André Rutten
STERDAM ,,'n Avondje Funhouse", dat zo pas in het
fcy-theater in première is gegaan, blijkt goed voor ongeveer
uur dolle pret aan een grote reeks goede vondsten. Toch is
evoel niet weg te praten dat er, hoe vol verrassende dingen
ok zat, iets weg bleef dat er in vorige produkties wel was,
kiet te omschrijven wat eigenlijk.
het een soort revue,
i en gepresenteerd door het
clownsduo De Twee Robben (Rob
van Houten en Rob Krot), terzijde
mSani
i bijf
zaci
'r Jac. Kort
HERD AM De Duitse
int Eugen Jochum is in ons
geen onbekende. Hij heeft
jaren het Concertgebouw-
t gedirigeerd en zich daar-
>en kennen als een uiterst
aam orkestleider en tevens
in zeer bewogen, misschien
ietwat pathetisch vertolker
de muziek, die hij onder
en had.
een kort bezoek aan ons
leeft hij in de hoofdstad een
ai concerten gedirigeerd,
bieden vrijdag dirigeerde hij
suiite (1949) in vijf delen
Rameau van Werner Egk
het Derde Pianoconcert van
oven en Symfonie nr. 4 van
nes Brahms. Zaterdagavond
hetzelfde programma uitge-
met dien verstande, dat de
»t Rudolf Buchbinder ditmaal
jts Concert in d kleine terts
66) speelde.
tonde het eerste dezer beide
rten bij en heb mij bij alle
idering voor de zeer soliede
en evenwichtige aanpak van Beet
hoven's Concert zowel door de so
list als door de dirigent toch afge
vraagd hoe het mogelijk is, dat
twee kunstenaars die misschien wel
veertig jaar in leeftijd schelen, zo
één kunnen zijn in him benadering Tpk^tPn
van de muziek. Want Rudolf Buch-
binder (een voortreffelijk technicus
daar niet van!) heeft evenzeer
dat ietwat zwaarwichtige, en na
drukkelijke in zijn interpretatie
van de solopartij, die Jochum in de
orkest begeleiding benadrukte.
gestaan door vier dansmeisjes en
twee musici. Eigenlijk is het een
nieuwe groep met Rob van Houten
als sterkste herkenningspunt. De
meeste van zijn sterke punten ko
men aan bod, maar soms lijkt het
dat hij met meer kritiek van de
anderen toch sterkere effecten be
reikt zou hebben.
Van Rob Krot is nog niet goed te
zeggen, wat zijn sterke kanten zul
len blijken. Een Pierrot blijkt hij
nauwelijks te zijn, voor de sketches
heeft hij geen duidelijke stijl, Prins
Bernhard imiteren kan hij, maar
waarom hij het deed bleef onduide
lijk. Wat hij wel kan moet hij voor
een belangrijk deel waarschijnlijk
zelf nog ontdekken, en dat kan
nergens beter dan in de harde
praktijk.
De dansmeisjes werken in hun pa
rodistische dansen en in gemimeer-
de scènes voortreffelijk, maar het
blijkt wel dat Ghislaine daarin de
sterkste komische effecten kan be
reiken met typisch-eigen middelen,
gebaseerd op een soort zelfspot. In
volgende programma's zal zij zeker
meer naar voren k men, zoals trou
wens ook de drie anderen.
Dubbel bezet
Na de pauze de Vierde van Brahms,
met (wie had anders verwacht van
Jochum?) dubbel bezette Houtbla
zers; van aliles vier in plaats van
twee. Hetgeen niet wegneemt dat
de wijze waarop deze dirigent zijn
visie op zo'n symfonie op het orkest
weet over te brengen van een
enorm vakmanschap en een warme
muzikaliteit getuigt.
Over het stuk van Wemer Egk alias
Mayer kan ik kort zijn: een handig
in elkaar geflansd prul, een beledi
ging van de Franse muziek (en alle
muziek) in het algemeen en van
Rameau in het bijzonder.
Adr. Hager
HAAG Voorafgaande
Ie concerten die Ferdinand
er vrijdag- en zaterdag-
el met het Residentie Orkest
'erzocht hij het publiek om
intratie bij het werk Stille
Umkehr van Bernd Alois
ïermann. Bij het jeugdcon-
dat aan deze twee avonden
fging, bleek deze uit 1970
mende compositie nameliik
jrepen.
over het lawaai ln deze we-
Rrtl Zimmermann rust plaat
een stilde compositie. Hii
t daarbij onder meer gebruik
zingende zaag, accordeon en
streken bekkens. Op een
iurend doorklinkende toon D.
>eklemmende weergave door
;r gaf het werk een maximale
ling.
Taiwan geboren pianiste Pi-
Chen die haar opleiding in
and kreeg, was op dit concert
ïaal soliste. Mozarts zoge-
v tóe Jeunehomme-concert.
9 KV 271, ds een juweel
■"-een werk, dat zelfs in de on-
onlijke aanpak van deze pia-
bleef schitteren. De weergave
te een muzikaal aangeleerde
K een vaardig en correct op-
d lesje met een nogal over
en Andantiono. Leitner wist
geleiding verfijnd te houden.
ïren de hoboïsten niet. eUlid
kis
linu
vn'-
fn ibtR dp Rvmryhnn^e c«n-
voor t-nrpp ^t.riikorlcöctpn,
en slag-work. Een kamerrnu-
verrold v«"n pon dn mat, i-
al'urr. hlizonder spanningsvol
lat. h1i in de twee ensembles
en vertwijfeling tegenover ei-
tfaa.tst. De pianopartij nam In
ers visie een wat al te bp-
ter !en Plaats in. overigens was
i deze krachtige weergave dui-
me dat de dlri?ent het orkest
y *>m tot prestaties weet te
er ren.
lar e Leitner-periode is in feite te
-- Dar onderstreepte hij met een
lerende en kleurrijke interpre-
Tan Till Eulenspiegels lustige
'he van Richard Strauss. Niet
U het Residentie Orkest met
concert boven het doorsnee
u kon plaatsen, doch de disci-
het evenwicht en de klank-
feit zijn terug. Dank zij de
wongen concentratie wist hij
ofi ctabele prestaties te bereiken,
De drie spelers in 'Het verhaal van de Nar'; Maélys Morel, Huub
Hansen en Aat Ceelen.
door André Rutten
ROTTERDAM Een heel onderhoudende toneelavond in het
Piccolo-theater is Het verhaal van de nar', geschreven door Aat
Ceelen en Leo Hogenboom, door laatstgenoemde geregisseerd. Het
is de derde productie van de toneelwerkgroep 'F Act', waarin vijf
jonge regisseurs samenwerken en ieder een eigen productie ma
ken. Het is een van de gelukkigste initiatieven van de Toneelraad
Rotterdam.
UIT
Rob van Houten en Rob Krot, de twee Robben van Funhouse.
VAN LEZERS
Adviseurs (22)
Ik weet dat de heren Roolvink,
Schmelzer en Hoogendijk volstrekt
integere personen zijn. Zij advieseer
den 'Gulf in het belang van de
werknemers en de economie in Ne
derland. Zij konden dit niet aan de
grote klok hangen, omdat mensen als
Groenenvelt onzinnige akties voeren
tegen de multi-nationale onderne
mingen, welke voor een groot deel
de welvaart ln Nederland hebben be
vorderd.
Bij deze ondernemingen krijgen de
werknemers een zeer behoorlijk tan
tième uit de overwinst.
Jarenlang heb ik en veie anderen
met mij, zitten wachten tot er einde
lijk tegenweer werd geboden tegen
de onzinnige strijd van de heren
Groenevelt, Kok en Spit tegen de
multi-nationals en als daar dan ein
delijk als tegenweer wat uit de bus
komt, dan moeten zij daar maar
mee ophouden, want dat behoort niet
tot hun vak.
Zeist A. H. van Koten-Mekerk
Democratie
De verantwoordelijkheid van raads
leden tegenover hun partij en kie
zers wordt door Trouw vreemd be
oordeeld: Raadsid Lammers zou niet
mogen worden geroyeerd omdat hij
geiozen is. Het ligt m.i. anders:
Niet de persoon is gekozen, maar
de persoon die in wilde staan voor
een bepaald beleid. Lammers bleek
herhaaldelijk daarop te zijn terug
gekomen. Laat hij zijn kiezers en
zijn eigen beloften serieus nemen
Van wie de teksten komen staat
niet ln het programma vermeld. In
de vorige Funhouse-producties
vroeg men zich dat ook nooit af.
Nu soms wel, omdat er wat sket
ches waren, die van een goed idee
uit gingen, daar ook wel verrassend
op voortborduurden, maar bij het
slot min of meer In de mist ver
dwenen. Misschien betekent dit,
dat de verbale kant van het pro
gramma van nu van meer gewicht
is dan voorheen, en dat is wel
jammer. Het doet zich waarschijn
lijk maar in vier of vijf sketches
van de heel vele voor, maar teleur
stellingen van hoogestemde verras
singen werken méér dan vervulling
van het verwachte. Kortom, het
progtamma moet kritisch bijgesle
pen worden op een aantal details,
ook de laatste sketch met behulp
van het Laatste Avondmaal van Da
Vinei.
ROTTERDAM In de Rotterdamse Schouwburg ging zaterdag 'De macht der gewoonte' van Tho
mas Bernard in première in de regie van Ernst Wendt. Het Stadstoneel Rotterdam heeft de primeur
dit stuk van de veelomstreden Oostenrijkse schrijver als eerste buiten het Duitstalige gebied op te
voeren.
Het stuk speelt zich af im een
woonwagen op een grauw plein.
Circusdirecteur Caribaidl, een jong
leur, een koorddanseres, een die
rentemmer en een clown zijn al
jarenlang bezig het Forellenkwintet
van Schubert in te studeren. Na het
eerste bedrijf is al duidelijk dat het
nooit zal komen tot een volmaakte
uitvoering van dit kwintet. Allen
zijn het slachtoffer van deze illusie,
het streven naar volmaaktheid. Ook
Caribaldi zelf die zijn artiesten af
hankelijk van hem maakt, ze tiran
niseert en behandelt als instrumen
ten.
Bemand zelf musicus kriti
seert met dilt stuk het bedrijven
van kunst en indirect de maat
schappij, die de illusie schept dat
de mens door een hoge artistieke
prestatie meer waard zou zijn, het
geen voor de kunstenaar een ver
scheurdheid teweeg brengt waar
door zijn beeld op de werkelijkheid
vervaagt en intermenselijke ver
houdingen onzuiver worden. Dit
wordt vooral gepersonifieerd in de
figuur van Caribaidl die zou willen
spelen als Pablo Casals maar in
wezen zijn cello verfoeit waardoor
het hele bestaan voor hem een
kwelling is.
Marionetten
De bezigheden van de artiesten
worden groteks vergroot op het to
neel geplaatst wat hen maakt tot
typetjes, marionetten die bespeeld
worden door een Illusie. Zoals de
jongleur die al tien jaar zegt te
vertrekken naar een groot circus in
Frankrijk en nooit weggaat, de
koorddanseres, die kleindochter van
Caribaidl, die net als haar moeder
(verongelukt in de trapeze) als
maar moet leren bulgen.
Dit alles wordt ook uitgedrukt in
een taal die bestaat uit herhalin
gen, associaties en opeenstapeling
van woorden en die het absurde
van de situatie circusartiesten
die op een dwangmatige manier het
Forellenkwintet van Schubert in
studeren (prototype van bourgeois
muziek uit de 19e eeuw) nog
eens benadrukt.
Clownesk
Het geheel wordt op een clowneske
wijze en met slapstick effecten
aanvaardbaar gespeeld. Met Rudii
van Vlaenderen als de zichzelf
overschreeuwende en in tweestrijd
levende Caribaidl, Pieter Lutz als
de trieste jongleur die alleen nog
kan lachen tegen de schuchtere
koorddanseres (Yolly van Kan).
Joost Prinsen als de ontroerende
clown en een tegendraadse dieren
temmer (John Leddy) die de mu-
ziekrepetities 'saboteert' omdat zijn
arm door een van zijn beesten ge
wond is. Jammer was dat in het
laatste bedrijf minder boelend
door voorspelbaarheid en herhalin
gen de dronken dierentemmer
een chaos veroorzaakte, die te na
drukkelijk was waardoor het ge
sproken woord grotendeels verloren
ging. De'dierentemmer wordt afge
voerd en Caribaldi blijft achter met
de 'zoete klanken' van het Forel
len-kwintet.
door Jac. Kort
AMSTERDAM Het is tegenwoordig een hele tref, als je het Con
certgebouw bezoekt, dat je dan nog iets anders te horen krijgt dan
Brahms, Bruckner of Richard Strauss. Deze maand is het al hele
maal verschrikkelijk. Als er dan nog iets anders op het program
ma staat (Strawinsky's Jeux de Cartes bv.) dan vervalt dat prompt
Gelukkig bieden de VAR A-matinees
nog enig soelaas, want howel. zoals
verleden week nog bieek. niet elk
programma van dit instituut een
gelukkige greep verraadt, er komen
toch maar heel wat werken aan de
orde opnieuw of voor het eerst, die
dat zeker verdienen.
Neem bijvoorbeeld de matinee van
zaterdag. Daar speelde het Radio
Kamerorkest onder leidihg van
Paul Hupperts werken van Lex van
Delden, Lutoslawski, Milhaud en
Casedia. Een Nederlander, een Pool.
een Fransman en eer Italiaan. Er
wordt, kennelijk ook gecomponeerd
door mensen die geen Duits als
moedertaal hebben, iets dat men in
de Van Baerlestraat niet (meer)
schijnt te beseffen, en die om
streeks 1900 zijn geboren.
Van Deldens Piccolo Concerto
(1960) is geschreven voor twee
groepen blaasinstrumenten, slag
werk en piano. Daar men zich niet
gehouden had aan het voorschrift,
de beide ensembles op enige af
stand van elkander op te stellen,
beantwoordde de uitvoering niet
Korte, duidelijk geschreven, liefst
aan één kant getypte, brieven
kunnen worden gestuurd naar:
Secretaris Hoofdredactie Trouw/
Kwartet. Postbus 859, Amsterdam.
Bij publikatie wordt de naam van
de schrijver vermeld.
en weggaan. Anders is een royement
terecht.
Ook de CDA-fractie neemt de kie
zers niet serieus. Ten overvloede
stelden D'66-er Martini en de loyale
PvdA-ers dat het doel niet heiligt
dat men over lijken gaat. Anders
het CDA. Christelijk is voor hen
gelijk aan opportunistisch. Waarom
protesteren de CDA-sympathisan-
ten niet? Of wisten zij dat al voor
de verkiezingen?
Amstelveen J. Dijkhuizen
De Negen
n
De teksten zijn grotendeels ont
staan uit improvisaties op de Arn
hemse toneelschool in 1974 en in
1975, waaraan Aat Ceelen en Leo
Hogenboom hebben deelgenomen.
Dat waren 'Het verhaal van de nar'
en 'Het verhaal van de soldaat',
waaraan nu ln Rotterdam 'Het ver
haal van de knecht' is toegevoegd.
Het geheel houdit zich op in een
speelse, lichte en toch enigszins
dichterlijke manier bezig met de
verhouding tussen toneel en sa
menleving vandaar de ondertitel
'een maatschappij-kritische triolo-
gie'. Het is aantrekkelijk raak door
zijn eenvoud en helderheid en een
eigen vloeiende speelstijl. En er
zijn maar drie spelers: Huub Han
sen. Aat Ceelen en Maléys Morel.
Verrassend van doeltreffende een
voud zijn decor en costuums van
Paul Gallis, die ook aan het tweede
Arnhemse project heeft meege
werkt.
Er is uitgegaan van klassieke ko
medie-figuren: in het eerste deel
koning, nar, prinses, in het tweede
een modernere versie van Arleqino
en Columbine in het derde twee
clowns uit het negentiende-eeuwse
circustheater. Kriitdek op de samen
leving. het gewone en het vormings
toneel. is er subtiel, humoristisch
in verweven. In het eerste deel
komen prinses en nar er tegen in
opstand dat zij iedere avond het
zelfde stuk moeten spelen en zij
lopen weg als de koning blijft vol
houden dat de koning altijd koning
blijft en de nar altijd nar. Het
aardige is en hetzelfde kan van
ook de beide andere delen gezegd
worden dat de traditionele
speelstijl ln het genre gebruikt
wordt, maar iets charmants krijgt
door zowel de speelse teksten als
door de grappige manier waarop
die stijl wordt nagebootst.
aan het stereofonisch effect, dat de
componist heeft bedoeld. Niettemin
had dit beknopte kleurige werkje
een duidelijk succes
Geweven woorden
Parole? tissues (geweven woorden)
voor tenor (Lode Devos) en twin
tig snaarinstrumenten van Lutos
lawski, is een prachtig werk, waar
aan het gelijknamige gedicht van
Francois Chabrun ten grondslag
ligt. De titel houdt verband met, het
feit dat zins fragmenten in steeds
andere coupletten worden i ngewe-
ven en daardoor een gewijzigde be
tekenis krijgen. Lutoslawski. die dit
werk voor Peter Pears geschreven
heeft dit mysterieuze gedicht in
een analoog muzikaal kleed gesto
ken dat mede door Devos' prachtige
voordracht, grote indruk maakte.
Mllhauds Concert voor slagwerk
(Wim Koopman) en orkest en zijn
Scaramouche voor saxofoon (Ed
Boogaard) en orkest blijven nog
altijd charmante muziek, het geen,
hoewel »n mindere mate ook geldt
van Casella's. Serenata. waarmee
het concert besloten werd.
Hun hartekreet (die van eerlijke lie
den» verzuimt een opsomming te
geven van werkelijke geen aan
geprate Behoefte die door de in
dustrie in haar huidige omvang en
gerichtheid niet kan worden gedekt.
Zonder dit is intensivering en inves
tering niet, beteugeling maar ver
plaatsing en uitbreiding van werk
loosheid. Dan betekent het niet
werk maar werkverschaffing. Het
wordt tijd dat wij zoeken naar
nieuwe wegen.
Araerongen P. Verburg
De negen (2)
Een merkwaardige reactie van de
heer Aantjes op het adres van de
negen. De verwezenlijking van de
vrees dat dit adres averechts zal wer
ken wordt bepaald door de reikwijd
te van de verknochte de heren
Aantjes alsmede zijn collega An-
driessen aan het kabinet-den Uyl.
Jarenlang getrapt door vakbeweging
en politici, die geen directe verant
woordelijkheid dragen, waarbij de
huidige minister-president zich niet
onbetuigd heeft gelaten, komt er een
eind aan het incasseringsvermogen,
't Gevaarlijke is dat er met vuur
wordt gespeeld. De belangen en de
mogelijkheden van kapitaal en ar
beid of wel van ondernemers en
werknemers lopen parallel.
De aard van de reactie van de heer
Aantjes wekt de indruk dat de volks
vertegenwoordiging steeds meer
pijnlijk met de neus gedrukt wordt
op haar tekortkomingen. Van he
mag verwacht worden dat zij het
tijdig nemen van maatregelen be
vordert om te voorkomen dat putten
moeten worden gedempt als de kal
veren verdronken zijn. Het zou een
gevaarlijk spel zijn als de cri de
coeur van de werkgevers niet wordt
verstaan.
Amstelveen. J. Prinsen
Heilstaat
Na zijn bezoek aan Zweden heeft de
minister-president gezegd, dat hy niet
gelooft in een heilstaat. Dat is juist
gezegd, want de mens met al zijn
kennis en wetenschap is bezig van
deze aarde één grote puinhoop te ma
ken. Dat alle mensen eens broeders
zullen worden is een wens, die nooit
in een egoïstische maatschappij in
vervulling zal gaan. Al probeert men
het hier nog zo geriefelijk te maken,
een feit blijft het en een harde wer
kelijkheid dat ziekte en dood er elke
dag zijn. Toch is en christen optimist-
Hij verwacht het heil niet van de
mens maar van de Herschepper. Daar
om kan de apostel Petrus zo hoopvol
spreken wanneer hy in een brief
schryft: Wij verwachten echter naar
Zijn belofte nieuwe hemelen en een
nieuwe aarde, waar gerechtigheid
woont. Marx en velen met hem wil
len een heilstaat via de mens berei
ken, maar God alleen is de Stichter
omdat Hy de gerechtigheid zelf is.
De Bilt Goris v. d. Hoeven
Politie
De onzin die het hoofdbestuur van de
Ned. Politiebond uitkraamt over het
aanwenden van de politie bij het be
strijden van terreuracties enz. loopt
de spuigaten uit.
Dat de politieman hier helemaal niet
op ingensteld zou zijn, maar in de
eerste plaats op het hulpverlenen, is
gewoon niet waar. Volgens de politie
wet heeft de politie tot taak 'te zor
gen voor de daadwerkelijke handha
ving van de rechtsorde en het ver
lenen van hulp aan hen, die deze be
hoeven'. Dus eerst de rechtsorde
handhaven en dan (of daarnaast)
hulp verlenen.
Voor beide onderdelen krijgt de agent
een gedegen opleiding, waartoe voor
ordeverstoring op grote schaal be
hoort, het optreden in groter ver
band, o.a. in mobiele genheden.
De opvatting, dat de politieman
hoofdzakelijk gezien moet worden als
een soort maatschappelijk werker,
zullen we helaas tot een verre toe
komst moeten uitstellen.
Dat de christelijke en de katholieke
politiebonden het hierin niet eens
zijn met de grootste (bij het N.V.V.
aangesloten) politiebond* ligt voor de
h*nd. Ik denk, dat ook het gros der
leden van de N.P.B. zijn hoofdbestuur
in deze opvatting niet zal volgen.
Hilversum. J. J. Haije.
Oud-commissaris van politie
'Waarom krijg jij de leukste baantjes?'
HAVANNA 16 jan. (AP) De Cu
baanse president Fidel Castro heeft
donderdag tijdens een persconfe
rentie gezegd dat de Verenigde Sta
ten onvoorwaardelijk hun economi
sche blokkade jegens Cuba moeten
opheffen voordat kan worden ge
praat over verbetering van de we
derzijdse betrekkingen.
'Cuba wil niet onderhandelen met
het mes op de keel', aldus Castro.
HIJ zei ook dat de Verenigde Staten
een gebaar van Cuba willen voor de
verbeteringen van de betrekkingen.
De Amerikanen verlangen onder
andere van Cuba dat zij geen steun
meer verleent aan de Panamese eis
tot soevereiniteit, aan de Portori-
caanse onafhankelijkheidsbeweging
en aan de marxistische regering in
Loeanda.
'Zo lang de Verenigde Staten zich
deze feiten niet realiseren, zullen
wij wachten, als het moet eeuwig.
WIJ zijn erg gelukkig met het feit
dat wij op geen enkele wijze afhan
kelijk zijn van de Verenigde Sta
ten'.
Castro zei dat Cuba op vernet van
de regering ln Loeanda (MPLA-
re gering) troepen heeft gestuurd
naar Angola. 'Zo lang zij om onze
hulp vragen, zullen wij die geven',
aldus Castro.
'De Cubaanse troepen hebben ln
Angola geholpen de opmars van de
Zuid-Afrikaanse troepen tot staan
te brengen', aldus Castro. Hij wei
gerde echter te zeggen hoeveel Cu
baanse soldaten ln Angola zijn of
hoeveel doden en gewonden er on
der zijn troepen gevallen zijn.
Castro zei dat hij was uitgenodigd
om ln Juni ln Panama een Latijns-
Amerikaanse topconferentie bij te
wonen, en Het is logisch dat wij
moeten gaan'.
