Stop eens wat
avontuur in uw
Israëlvakantie
Teleurstelling ook
vaak gevolg van
eigen nonchalance
ia
Wie voo)-rei* boektkoopt geen broodje kaas
TROUW/KWARTET -PS 25-RH
iStop eens wat avontuur in uw Israël-vakantie. Toe-
igegeven: zo'n traditionele Israël-reis, zoals de reisorg
anisatoren die in hun brochures aanbieden, is op
|rich al een belevenis.» Maar wie al eerder in het land
jvas, de heilige plaatsen en andere toeristische at
tracties wel gezien heeft, zal doorgaans zo'n (toch
Tij kostbare) trip niet zo gauw voor de tweede maal
naken.
ist voor hen zijn er de al-
•rnatieve Israël-vakanties.
Ithans voor die vakantie-
;angers, die niet zo zwaar
en aan het gemis van een
imfortabel bed in een ge
lde hotelkamër. Voor de
at sportieveren dus, die
et opzien tegen een ruige
:ht met overnachtingen
de open lucht en die de
ixe touringcar best willen
isselen voor een wat
•nkerige Landrover,
'oor die toeristen brengt Is-
ël sinds enkele jaren va-
ities met een flinke snuif
•ontuur op de markt,
meest ruige daarvan: de
hten door de woestijnen
'an de Negev en de Sinaï.
In," zegt Arieh Louv. di-
'Cteur van het Israëlisch
'erkeersbureau in Amster-
lam, „als je dan ruig zegt
loet je dat dan ook in de
leest letterlijke zin opvat-
in. 't Zijn geen reizen voor
lensen, die bij voorkeur
lun luie stoel op vakantie
leenemen. Wie de woestijn
il zien, moet tegen wat on-
:emak kunnen. Vergeet
.n dat hotelbed maar en al
het andere comfort. Dat
bed is gewoon een slaapzak
in de open lucht, zonder een
jJ lent erboven en die douche
f ontbreekt helemaal. Was-
i sen kun je je onder de wa
terzak. En wat het eten be
treft: dat wordt ter plaatse
gekookt op een houtvuur
tje. Avontuur in optima for
ma dus, maar niet iets voor
pietepeuters."
Sedert een paar jaar wor
den deze trips door het Is
raëlische ministerie voor
toerisme op de markt ge
bracht. En de belangstelling
akke ervoor is groeiend, hoewel
het aantal Nederlandse toe
risten. dat er voor tekent
nog maar een fractie is van
de 20.000, die „normaal"
naar Israël op vakantie
gaan.
p üw
ming
itiscf
sken
Safaritochten
Zomaar een greep uit de
mogelijkheden: een drie
daagse tocht per landrover
'Snuit Eilat door de Sinaï
met een bezoek aan het St.
'atharinaklooster voor een
Idikke 200 gulden (inclusief
le maaltijden, exclusief de
slaapzak, die 20 gulden
kost), een zesdaagse tocht
(eveneens vanuit Eilat) voor
390 gulden en een tour van
vijf dagen vanuit Jeruzalem
voor dezelfde prijs. Soort
gelijke tochten zijn ook mo
gelijk door de Negev en de
woestijnen van Judea (van
af één tot zes dagen).
Louv: „De meeste deelne
mers komen er enthousiast
van terug. Vooral omdat die
woestijnen zo volledig an
ders zijn dan ze hadden ver
wacht. Want als je over een
woestijn spreekt, moet je
niet direct denken aan kale
zandvlaktes. De woestijnen
van de Negev en de Sinaï
zijn rots- en bergachtig, in
drukwekkend gekleurd,
vooral 's avonds."
Naast die safari-tours zijn
er (en dit jaar voor het
eerst) ook tochten, die geor
ganiseerd worden door de
„society for the protection
of nature", speciaal voor
hen, die archeologisch,
geologisch of natuurhisto
risch zijn geïnteresseerd.
Tot nu toe werden die trips
alleen voor de Israëli's zelf
gebracht, maar toen bleek,
dat er ook onder buitenlan
ders belangstelling voor be
stond, is besloten deelname
ook voor anderen open te
stellen.
Lage prijzen
De duur van de trips va
rieert van anderhalve dag
tot vier dagen en ze worden
gemaakt naar alle delen, die
voor de gespecialiseerde
deelnemers interessant
kunnen zijn. Niet alleen de
Sinaï en de Negev zijn in de
programma's opgenomen,
maar ook trips naar (bij
voorbeeld) de bronnen van
de Jordaan of plaatsen
waar opgravingen worden
gedaan.
Ook voor deze tochten
geldt, dat geen hoge eisen
aan comfort worden ge
steld. Men reist per vracht
wagen en meestal wordt in
jeugdherbergen overnacht.
De prijzen zijn er echter
naar. Voor een trip van an
derhalve dag is men nog
geen 25 gulden kwijt en een
vierdaagse tocht kost maar
100 gulden (voor mondvoor
raad onderweg moet dan
wel zélf worden gezord).
Nadeel is, dat waar deze
trips in de eerste plaats
voor de Israëli's zelf wor
den georganiseerd de
gids veelal alleen He
breeuws spreekt. Maar
meestal zijn er deelnemers
genoeg, die voor buitenlan
ders graag als tolk willen
optreden.
Boeken
Omdat er verhoudingsge
wijs voor deze alternatieve
Israël-reizen nog maar wei
nig belangstelling bestaat,
zijn er geen reisorganisato
ren in Nederland, die ze als
pakket op de markt bren
gen. Voor de tochten kan
dan ook alleen in Israël
worden geboekt. Dat bete
kent, dat men zelf een hoop
zal moeten organiseren. De
eenvoudigste, maar tevens
ook de allerduurste, manier
is een ticket op de lijndienst
te kopen en in Tel Aviv zelf
alles te regelen. Maar goed
koper kan het ook.
Zo'n avonturentocht zou
bijvoorbeeld kunnen wor
den gecombineerd met een
arrangement uit de brochu
res van de touroperator, die
gemiddeld voor een een-
weeks verblijf (inclusief
vliegen en hotel met vol
pension) 900 tot 1000 gulden
rekent en voor een twee-
weekse vakantie zo rond de
1200 gulden.
Aan zo'n reis zou men dan
een week avontuur kunnen
plakken. Het enige pro
bleem is de vraag of de tour
operator dan stoelen kan
regelen voor de terugvlucht
(die in dat geval immers een
week later wordt gemaakt).
Maar daar valt natuurlijk
over te praten.
Campingreizen
Behalve aan een hotelreis
kan zo'n Israëlsafari ook
worden geplakt aan een
kampeerreis of een vakan
tie in jeugdherbergen.
Vooral de laatste jaren zijn
deze arrangementen, die
door sommige reisorganisa
toren wél als een „all-in"-
pakket op de Nederlandse
markt worden gebracht,
vrij populair geworden.
Niet zozeer vanwege de
prijs als wel door de vrij
heid. die de vakantieganger
krijgt geboden.
Met een truck door de
woestijn: tegen een stootje
moet je wél kunnen.
Voor die kampeerreizen
hoeft men zelf geen uitrus
ting mee te> nemen. Op de
zestien campings staan ten
ten. bedden en beddegoed
klaar. En voor de 230 gul-'
den, die voor een twee-
weeks verblijf moeten wor
den betaald, krijgt men dan
ook een ontbijt en een abon
nement voor de bussen,
waarmee men naar verkie
zing al die campings kan af
reizen.
Wil men ook de vliegreis in
het pakket opgenomen heb
ben. dan kan dat ook. Voor
jongeren tot en met 25 jaar
(voor studenten tot en met
30 jaar) kost zo'n „all-in"-ar-
rangement dan 960 gulden,
voor ouderen 1170 gulden.
Soortgelijke reizen zijn mo
gelijk voor vakanties in
jeugdherbergen en de
guest-houses van de kib
boets. Attractie van dit
soort arrangementen is
vooral, dat de toerist gaan
en staan kan waar hij wil,
zijn eigen route kan bepa
len en niet gebonden is aan
vaste plaatsen, die het pro
gramma van de touropera
tor (bij hotelarrangemen-
ten) bepaalt.
Vergelijken
Over de laatste aanbiedin
gen: raadzaam is altijd de
brochures met elkaar te
vergelijken en vooral na te
gaan wat in de prijs is be
grepen en wat niet. Zitten
er geen excursies in, dan
kan zo'n reis uiteraard aan
zienlijk goedkoper worden
aangeboden. Maar dan
moet er wel rekening mee
worden gehouden, dat de
extra uitgaven voor die
trips pittig prijzig kunnen
zijn. Gemiddeld moet voor
een dagexcursie zo'n 40 gul
den per persoon worden be
taald (voor een tweedaagse
tocht naar Eilat zelfs zo'n
160 gulden).
Alternatieve mogelijkheid
is zulke tochten zelf te orga
niseren. Als men niet meer
dan één persoon is, kan het
huren van een auto voor
deel leveren (een kleine
auto kost gemiddeld 65 gul
den per dag inclusief alle
gereden kilometers). Na
deel is dan echter wél. dat
men geen gids bij de hand
heeft.
Wie alternatief door Israël
wil trekken, zal dus van te
voren wat speurwerk moe
ten verrichten. Het beste is
alvorens een besluit te ne
men contact op te nemen
met het Israëlisch verkeers
bureau in Amsterdam (Wij
de Kapelsteeg* 2, 020-
24.96.42). Daar liggen alle
brochures voorhanden en
beschikt men tevens over
een gids, waarin alle aan
biedingen van Nederlandse
touroperators zijn opgeno
men.
Het boeken van een buitenlandse vakantie is geen
kwestie van het kopen van een broodje kaas. Niet
alleen omdat het vele malen duurder is, ook en
vooral omdat je eigenlijk iets koopt, waarvan je de
kwaliteit nog niet kent. Voor een broodje kaas, dat
niet bevalt kan je een nieuw vragen, voor een vakan
tie niet.
Het kopen van een vakan
tiereis is een zaak van ver
trouwen. Gelukkig al veel
minder dan vroeger ook een
gok. Want echt slechte kwa
liteit wordt nauwelijks
meer op de markt gebracht.
Het vrij geringe aantal
klachten illustreert dat: vo
rig jaar waren het er 800,
nog geen vier procent van
het aantal reizen, dat via
een touroperator werd ge
maakt. En maar de helft
van dat aantal werd na de
vakantie door de geschillen
commissie van de Consu
mentenbond en de Algeme
ne Nederlandse Vereniging
van Reisbureaus ontvanke
lijk verklaard. In verhou
ding gezien dus maar een
schijntje.
Voorlichting
Deze teruggang (want
daarvan is sprake) is niet
alleen een gevolg van een
beter produkt van de reisor
ganisatoren, maar zeker
ook van de betere voor
lichting in de brochures.
Vage omschrijvingen als
„het hotel ligt binnen loop
afstand van zee" of „gemoe
delijk familiehotel met alle
comfort" zijn onder druk
van kritiek in het verleden
vrijwel geheel verdwenen.
De informatie in de pro
gramma's is exacter en eer
lijker dan voorheen.
Tóch, ondanks alles,
klachten blijven vóórko
men. Rens Molenkamp,
hoofd van de afdeling bui
tenland van de Holland In
ternational-reisgroep en
diens assistente Katja Rog
geveen (zelf jarenlang als
hostess actief geweest) wil
len daar niet omheen
Maar ze zeggen er gelijk bij,
dat verreweg het grootste
deel van die klachten af
komstig is van mensen, die
voor het eerst naar het bui
tenland gaan én van men
sen, die de goedkoopste va
kanties boeken en daarvan
het comfort en de luxe ver
wachten van een arrange
ment, dat tweemaal zo duur
is. Daarbij vergetend, dat
ook in de reiswereld geldt:
alle waar naar zijn geld.
Eten
Het accent van die klachten
blijkt in de meeste gevallen
op het eten te liggen. Wie
een steekproef neemt onder
op Schiphol thuiskomende
vakantiegangers merkt dat:
„fijn hotel, fijne zon, maar
het eten? Erg Spaansachtig
hoor!"
Katja Roggeveen daarover:
„natuurlijk, de reisorgani
satoren doen er veel aan de
keukens een Westeuropese
pot op tafel te laten zetten.
Maar zoals je het thuis ge
wend bent, krijg je het na
tuurlijk niet, al hangt het er
maar helemaal van af wat
je thuis gewend bent. De
invloed van de Spaanse
keuken op het toeristenme
nu blijft altijd te proeven.
Velen stellen dat op prijs,
anderen daarentegen willen
per se ook op vakantie de
bekende groenten met aard
appeltjes of frites op tafel
en schuwen olijfolie en elk
gerecht, dat in Nederland
niet bekend is. Moeilijk,
hoor, om het al die mensen
naar de zin te maken."
Nu is Spanje nog een van de
landen, die zich meer dan
andere vakantiebestemmin
gen heeft aangepast aan de
smaak van de toerist. Wie 's
morgens bij de koffie gebak
wil hebben krijgt dat. Maar
dat is een unicum. In landen
als Griekenland, Italië, Joe
goslavië en de Noordafri-
kaanse landen kent men die
Hollandse voorkeur niet en
toont men zich ook nauwe
lijks bereid daaraan tege
moet te komen.
Les daaruit, wie zuidelijke
zon vraagt, dient er wel re
kening mee te houden, dat
hij daarvoor over de grens
gaat en lang niet altijd de
pot kan verwachten, die hij
in een Hollands dorpshotel
krijgt opgediend. Velen
en met name de toeristen,
die voor een appartement
boeken blijken dat ook
niet te doen.
Katja Roggeveen: „het aan
tal mensen, dat blikken
groenten en zakken aardap
pels mee naar het Zuiden
sjouwt, is nog altijd aan
zienlijk. Die eigen pot willen
ze niet missen".
Een ander probleem van
veel vakantiegangers, die
voor het eerst de grens over
gaan: de onbekendheid met
het gebied, waar ze naar toe
gaan. Rens Molenkamp:
..Er zijn nog altijd mensen
die niet weten dat Mallorca
een Spaans eiland is, die op
Gran Canaria zonder blo
zen vragen wanneer de
trein naar Tenerife vertrekt
of die zich in een Noordafri
kaans land in een vreemd
pakhuis voelen, de eerste
dagen wel mee op excursie
gaan. maar zich daarna op
sluiten in het hotel omdat ze
zich bedreigd voelen door
Arabieren. Dat komt nog op
vrijwel elke reis voor. Ad
vies aan die merisen: lees
van tevoren eens wat over
het land. bereid je voor,
gidsjes zijn er te kust en te
keur te koop."
Overboeking
Molenkamp over de vooral
vorig jaar nogal veel ge
hoorde klacht, dat men niet
werd ondergebracht in het
hotel, waarvoor was ge
boekt (óf omdat het volge
boekt bleek, óf omdat het
en dat is óók gebeurd
nog niet afgebouwd was):
„Dat kómt voor.
Meestal is dat de schuld van
de hotelier, die meer ka
mers aanbiedt dan hij heeft
om er zeker van te zijn, dat
hij zoveel mogelijk bedden
bezet krijgt. Via de plaatse
lijke agent gaan die opga
ven naar de Nederlandse
touroperator. Hoe deze die
gegevens vertaalt, hangt he
lemaal af van diens erva
ring.
Een goede reisorganisator
1 houdt er rekening mee, dat
de hotelier zich in een wat
ruime jas presenteert, en
verkoopt minder kamers
dan hij heeft gereserveerd.
Bovendien dekt hij zich in
door ook in andere hotels
bedden te kopen, die als
buffers kunnen dienen
wanneer het eerste hotel on
verhoopt overbezet mocht
blijken. Voor de klant bete
kent dit, dat hij meestal al
binnen een paar dagen een
andere en vaak betere
hotelkamer krijgt aangebo
den. Dat is de normale gang
van zaken, maar uitzonde
ringen zijn er natuurlijk al
tijd. En hangt er maar hele
maal van af met welk reis
bureau je in zee gaat".
Oriëntatie
Teurstellingen over de ac
commodatie zijn overigens
ook vaak terug te voeren tot
nonchalance van de toerist
zélf. Bijvoorbeeld door bij
het boeken niet uitvoerig
genoeg te informeren naar
de aard van de kamer en
het hotel.
Nu kan de employé daar
over meestal niet uit eigen
ervaring praten omdat hij
er zelf nooit is geweest (een
leemte waar door verschei
dene touroperators de laat
ste jaren wél aan gewerkt
wordt door het organiseren
van studiereizen), maar do
cumentatie erover heeft hij
wél: in de vorm van het
door Toeristiek uitgegeven
vademecum. Daarin staat
alles vermeld (afstand naar
het strand, extra's in de ka
mers, dé verbindingen met
dorpen in de buurt enz.).
Aan te raden is altijd daar
aan de balie naar te vragen.
RENS MOLENKAMP EN KATJA ROGGEVEEN: BEREID JE DEGELIJK VOOR
Dat voorkomt tegenvallers
en men ontdekt erdooi
waarom de ene reis soms
honderden guldens duur
der is dan de andere, niette
genstaande de plaats de
zelfde is.
Molenkamp: „Over de heel
goedkope reizen krijg je de
meeste klachten. Dat be
treft dan hotels, die voor
zo'n 12 tot 15 gulden per dag
vol pension bieden. Natuur
lijk kan dat nooit zo goed
zijn als een hotel, dat het
dubbele móet berekenen
omdat de accommodatie er
beter is. De consument, die
zich goed oriënteert, is
voorbereid op wat hem te
wachten staat en hoeft later
nooit te klagen: „Als we dat
hadden geweten, hadden
we graag wat meer be
taald."
Toch. ook al wordt zo'n va
kantie tot in de puntjes
voorbereid blijft er altijd
een kans, dat er iets fout
gaat. Dat men in plaats van
een kamer met douche er
één zonder krijgt of dat de
bezetting van hotel of bun
galowpark zo hoog is. dot
men in de rij moet staan
voor een in ploegen te nutti
gen hapje eten.
Dat mag natuurlijk niet
voorkomen, maar het ge
beurt. In dat geval moet
men meteen het klachten-
formulier (dat bij de boe
king wordt meegegeven) in
vullen en dat ook van de
handtekening van de hos
tess laten voorzien (als be
wijs, dat ze er kennis van
heeft genomen). Na thuis
komst dient dat naar het
reisbureau te worden ge
stuurd, dat dan contact op
neemt met touroperator,
die de reis organiseerde. In
de meeste gevallen kan
(zeggen de cijfers) tot een
schikking worden geko
men. Lukt dat niet, dan
staat altijd nog de weg open
naar de geschillencommis
sie.
Nog wat tips:
Wacht met klachten
nooit tot u thuis bent.
Stel direct de hostess er
van in kennis.
Raadplegen van de hos
tess is ook gewenst in ge
val van ziekte. Zij kent
de artsen en hun tarie
ven. Meldt men zich bij
de hotelbalie dan komt
die arts ook wel, maar
zijn de kosten veelal ho
ger.
Laat zaken van waarde
(vooral geld) en paspoort
nooit slingeren op de ho
telkamer, maar laat ze in
de hotelkluis bergen
(vooral in Spanje en Ita
lië is dat raadzaam).
Geef het kamermeisje
alvast een fooi vooraf; u
kunt dan geen kwaad
meer doen.
Houdt rekening met de
wetten in het land. In
Spanje mag je niet naakt
zwemmen (doe je het
toch, dan loop je de kans
tenminste één nacht in
de gevangenis te belan
den). Datzelfde geldt in
dit land voor openbare
dronkenschap en het
plassen tegen muren.
In de Noordafrikaanse
landen en in Spanje is
men zeer fel op porno
grafische lectuur. Wat in
eigen land open en bloot
in de kiosken ligt is daar
contrabande en vaak
aanleiding tot een hoop
moeilijkheden. Zeer ge
vaarlijk is het bij zich
hebben van drugs, waar
op soms jarenlange cel
straf staat, (hulp van de
hostesses hoeft men in
dat geval niet te ver
wachten, omdat deze na
drukkelijk opdracht
hebben zich ervan te dls-
tanciëren).
f
