Ook dit jaar komt er van spreiding niets terecht
Voor
gehandicapten
nog maar
weinig
plaatsin vakantieland
Bouwen onderwijs blijven knelpunten
TROUW/KWARTET -PS 19-RH 21
Opstoppingen: ook dit jaar onontkoombaar.
mengestelde prijs. Dat wil
zeggen dat hij door zowel
reis als verblijf in één pak
ket te verkopen aanzienlij
ke kortingen op het vervoer
en de accommodatie krijgt.
De gehandicapte moet niet
alleen dat hotel of die bun
galow vol betalen, maar ook
de reis er naar toe. In het
gtinstigste geval kan hij
daarvoor bij het reisbureau
een zng. Ité (inclusive tour)
boeken, naar dan nóg is hij
meestal een derde meer
kwijt dan wanneer hij een
charterreis zou hebben ge
reserveerd.
Veel vraag
Hoekstra: „Kijk, dat noem
ik nou pure discriminatie.
Strikt zakelijk gezien vind
ik het bovendien onverstan
dig. Als je nou alleen de
centen laat tellen, dan moet
hier toch een aantrekkelijk
groep liggen. De praktijk
heeft dat uitgewezen.
Maar één voorbeeld: De
stichting hervormde recrea
tiecentra is een van de wei
nige organisaties, die in
Chaam en in Appelscha
volledig aangepaste bunga
lows biedt en dat zijn nu
juist de bestlopende projec
ten. Vrijwel het hele jaar
door zijn ze bezet."
Uiteraard is dat voor een
belangrijk deel ook een
zaak van vraag en aanbod.
Het weinige aanbod dat er
is, zal veel vraag trekken.
„Maar," zegt Hoekstra,
„zelfs wanneer dat aanbod
zou verdubbelen, zou er een
optimale vraag blijven be
staan."
Het uitgeven van een va
kantiebrochure (verkrijg
baar bij alle ANWB-kanto-
ren ook telefonisch) be
schouwt hij slechts als een
lapmiddel. „Het is een bro
chure met maar incidentele
tips. Een volwaardig pro
gramma kunnen we alleen
uitbrengen als ook de touro
perators meedoen en de ge
handicapte niet langer in de
kou laten staan."
niet meer zo'n handicap als
tien jaar terug. Er is veel
verbeterd. De metaal
(450.000 werknemers), de
textiel (110.000) en de con-
fectie (80.000) hebben al wa
ter in de wijn gedaan. Zij
stapten af van een opgeleg
de gelijktijdige sluiting van
alle bedrijven in de branche
en laten de werknemers nu
óf geheel vrij in het bepalen
van hun vakantie óf sluiten
collectief per bedrijf.
Alleen de bouw met zo'n
300.000 werknemers vormt
nog een buitenbeentje. Hier
geen bedrijfsgewijze (laat
staan individuele) vrijheid,
maar een landelijke sluiting
(en wel van 3 juli tot en met
24 juli. De werkgevers wil
len er niet aan omdat ze zeg
gen er niet aan te kunnen
beginnen. „Produktietech-
nisch is het onmogelijk",
verklaarde nog onlangs de
secretaris van het Alge
meen Verbond voor het
Bouwbedrijf drs. A. J. Dre-
wes. „In de bouw zijn veel
mensen van elkaar afhan
kelijk. Als het ene werk
door vakantie wordt ver
traagd, kan het werk dat
daarop volgt niet worden
begonnen".
Logische taal, op het eerste
gezicht, maar de werkne
mersbonden zijn het er niet
mee eens en nemen het de
werkgevers zeer kwalijk,
dat ze niet akkoord zijn ge
gaan met het advies van de
commissie vakantiesprei
ding Bouw om in 1975 een
proef te nemén met de vrije
vakantiekeus. Hun stand
punt: als men er in alle gro
te bedrijven in slaagt deze
problemen op te lossen 't
is gewoon een kwestie van
een goede afdeling perso
neelszaken waarom dan
juist in de bouw niet? Is het
niet absurd, dat een bouw
vakker anno 1976 nog
steeds niet zelf mag vast
stellen wanneer hij met va
kantie gaat? Dat hij niet
eens mag uitmaken of hij
's zomers dan wel
's winters weggaat?"
A-sociaal
Jaap Swart voegt daar nog
aan toe: „Dit is een a-sociale
toestand vooral ook omdat
de bouwvakker wordt ge
dwongen juist in de duurste
periode vakantie te vieren.
Midden in het hoogseizoen,
als voor vakantiehuisjes en
de aanbiedingen in de rei-
zenbrochures het meest
moet worden betaald. Ik
kan me niet voorstellen, dat
ook in deze bedrijfstak geen
oplossing voor die zgn. tech
nische problemen kan wor
den gevondèn. Philips en
Hoogovens schrijven toch
ook geen vaste vakanties
voor?"
Voorstel van Swart: laat
binnen de kortst mogelijke
tijd een groep deskundigen,
die het belang van sprei
ding inzien om de tafel gaan
zitten en niet eerder op
staan voordat die vakanties
van basis- en voortgezet on
derwijs aan elkaaf zijn aan
gepast. .*•-
Wellicht zou" er studie kun
nen worden gemaakt van
het probleem van de eind
examens. Moeten die echt
zo nodig altijd in mei en
juni vallen en kunnen ze
niet worden teruggescho
ven naar het voorjaar of ja
nuari?
En ten aanzien van de
bouw: „We zouden al een
heel eind op weg zijn, als
deze tak niet landelijk sloot
maar die sluiting regio-ge-
wijs voorschreef. Dat is tot
nu toe nooit serieus gepro
beerd en dat is een verdrie
tige zaak. Iemand, die
werkt moet de vrijheid heb
ben zelf zijn vakantieperio
de te kiezen. Dat zo'n
300.000 werknemers dat
nog steeds niet kunnen is
niet minder dan een a-socia-
le toestand".
Vie gehandicapt is, kan vakantie beter vergeten. Zui-
elijke zon, strandpret en palmenboulevards, zoals
lie zo uitbundig worden beschreven en verbeeld in
Ie kleurrijke brochures gaan aan hem voorbij omdat
in heel Nederland geen reisorganisator te vinden
s, die ook voor gehandicapten plaats wenst vrij te
iken.
Heen dank zij de activitei-
*n van de Nederlandse
61 ereniging voor Revalida-
e (overkoepeling van 150
■ganisaties, die zich bezig-
ouden met de zorg voor de
in miljoen lichamelijk en
ntuigelijk gehandicapten)
jn zij nog niet helemaal
sdoemd ook die paar we-
i vrijaf thuis door te
;ngen.
>ok dit jaar heeft de ver-
13700! üging weer een reispro-
ramma voor gehandicap-
n samengesteld, maar wat
iar in staat is maar een
:hijntje van de mogelijk-
len. die niet-gehandicap-
worden geboden.
Geen schot
We hebben al verscheide-
malen geprobeerd de
nuroperators op de belan-
m van deze groep te wij-
we hebben ze vriende-
gevraagd in hun bro-
•s ook eens een paar
;epaste reizen te stop
maar er zit totaal geen
it in dat contact. Als
:e touroperator nu eens
of drie reizen met aan
paste accommodatie zou
len, dan zouden we al
heel eind zijn. Maar het
gewoon niet."
De heer G. F. Hoekstra,
stafmedewerker van de ver
eniging, noemt het een diep-
treurige zaak. „Iedereen
zegt positief te staan tegen
over het idee, maar nie
mand doet er wat aan, niet
tegenstaande hier puur
zakelijk gezien een aan
trekkelijke markt voor de
touroperators moet liggen.
Eén miljoen gehandicapten.
Zeg, dat onder hen 250.000
potentiële reizigers zitten.
Dat kan toch een interes
sante doelgroep zijn?"
Bewerkelijk
Waarom die touroperators
er niet aan willen? Hoekstra
heeft er twee verklaringen
voor: de vrees, dat niet-ge-
handicapte medereizigers
zich zouden ergeren én de
bewerkelijkheid van dit
soort reizen. Alleen al het
vervoer van deze mensen
van het vliegtuig naar het
hotel zou zoveel extra voor
zieningen en mankracht
vergen, dat de arrangemen
ten een stuk duurder zou
den worden. Zeggen de reis
organisatoren. Hoekstra be
twist dit laatste, maar geeft
toe, dat er zowel in eigen
land als over de grens maar
„bitter weinig" aangepaste
arrangementen. „Wat bete
kent", zegt Hoekstra, „dat
je met soms enkele tiental
len gehandicapten samen
op stap moet. En dat is nu
juist wat we willen verande
ren. Een gehandicapte moet
ook samen met anderen,
niet gehandicapten, vakan
tie kunnen vieren".
„Wat die organisaties doen
en we zijn erg blij dat ze
het doen is natuurlijk
prachtig. Dat je als gehan
dicapte zelfs aan zeilkam
pen kunt deelnemen, bete
kent een enorme verbete
ring vergeleken met tien
jaar terug. Maar hét grote
probleem blijft, dat de ge
handicapte nauwelijks mo
gelijkheden heeft om er in
dividueel op uit te gaan."
En juist daaraan bestaat be
hoefte, vooral bij jonge
ren."
Duurder uit
Toegegeven: in de gids van
de vereniging staan enkele
honderden hotels en bunga
lows in binnen- en buiten
land.die zijn aangepast (én
daarop gecontroleerd),
maar dat zijn er nog altijd
te weinig. Bovendien gaat
het hier alleen om de ac
commodatie. De reis er
naar toe moet de gehandi
capte toerist zelf regelen.
En dat betekent automa
tisch dat hij veel duurder
uit is. Biedt een touropera
tor een „all-in"-reis aan
(reis plus verblijf) dan pre
senteert hij die voor een sa
ÏZo'n zeven miljoen Nederlanders gaan komende zo-
her weer op vakantie, in binnenland (de helft), over
de grens, met eigen auto, vliegtuig, trein of bus. En
K>ok dit jaar zal dat weer een massale uittocht wor
den met overvolle wegen, uitpuilende campings, er
gernis, ongelukken. Want ondanks alle pogingen
daartoe is er van vakantiespreiding in ons land tot
nu toe nauwelijks iets terecht gekomen.
Vog steeds moet Nederland
rakantie vieren op een
üuit, in grofweg een perio
de van maar acht weken
lissen 19 juni en 14 augus-
us.
)at mag dan altijd nog wel
en kleine maand ruimer
ijn dan zo'n tien jaar terug,
naar voor velen zal het
och een onverteerbare
aak blijven geen andere
:euzemogelijkheid te heb-
len dan die acht weken. En
]s over velen wordt gespro-
en, betekent dat driekwart
ran de Nederlandse vakan-
iegangers, die vastgeklon-
ten zijn aan school vakan-
ies en de perioden, die de
«llectief sluitende bedrij
en voorschrijven. Eigen
;eus heeft nog geen dertig
irocent van hen, die buiten
e deur vakantie vieren.
Treurig
tn treurige zaak noemt
it Jaap Swart, directeur
an de Stichting Recreatie,
ie zich al sinds jaar en dag
net propaganda-acties
leegt in te zetten voor
leer gespreide vakantie-
ret. Het „Mijdt de piek"
rerd een begrip, maar bleef
.it meer dan een door ge-
•k aan medewerking ont-
rachte slogan, een wens-
room, die geen werkelijk-
eid werd omdat „instan-
s" zich in de praktijk veel
star opstelden dan hun
ilwillende houding op
pier kon doen vermoeden.
Is dé twee grote knelpun-
tn noemt Swart het onder-
rijs en de bouw.
'at die eerste sector be
treft: daar zit het ook dit
jaar weer goed fout. Op pa
pier leek het aanvankelijk
zo mooi. We verdelen het
land gewoon in drie regio
nen, bepaalde de coördina
tiecommissie vakantie
spreiding bedrijfsleven en
onderwijs (met vertegen
woordigers van sociale za
ken, CRM, onderwijs, ver
keer en waterstaat en de
stichting recreatie) een aan
tal jaren geleden. In Noord
en Zuid-Holland, in Zee
land, Noord-Brabant en
Limburg en in de rest van
het land zouden de scholen
in verspringende periodes
vrijaf krijgen, volgens een
redelijk lijkend roulerings-
systeem.
Maar dat systeem faalde en
faalt dit jaar opnieuw, om
dat het alleen de basis-scho
len betreft. Het voortgezet
onderwijs bleef met het mo
tief dat aanpassing techni
sche problemen (onder
meer met de examens) zou
opleveren buiten de touwen
en handhaafde zijn traditio
nele achtweekse vakantie
periode vanaf eind juni
voor het hele(land.
Een handicap, die zich ook
dit jaar weer wreekt, want
in Zeeland, Noord-Brabant
en Limburg hebben de ba
sisscholen al gezegd dit jaar
niet mee te doen omdat hun
vakanties al op 19 juni zou
den beginnen en dus niet
zouden samenvallen met
die van de landelijk vastge
stelde vakanties voor het
voortgezet onderwijs. Dat
betekent, dat 27 procent
van de scholen in Neder-
accommodatie voor gehan
dicapten is.
Dat wil zeggen hotels en
bungalows, die (zonder
drempels) toegankelijk zijn,
de beschikking hebben over
extra ruime toiletten (een
van de belangrijkste zaken)
en kampwinkels, waar je je
ook in een rolstoel kunt roe
ren.
„Om in Nederland te blij
ven: van de 25000 vakantie
huisjes zijn er maar 50 aan
gepast, van de duizenden
hotels maar 200, terwijl ge
handicapte kampeerders
maar op vijf campings te
recht kunnen en er maar
acht terreinen zijn, waar de
stacaravans zijn aangepast.
In het buitenland zijn de
Ondanks dat gebrek én de
onwil van de touroperators,
is de vereniging er dit jaar
toch weer in geslaagd een
enkele tientallen pagina's
tellende vakantiebrochure
uit te brengen. Voor een be
langrijk deel wordt die ge
vuld met aanbiedingen van
jeugdorganisaties, die hun
tehuizen hebben openge
steld voor gehandicapten
(en die daarvoor ook heb
ben aangepast) en arrange
menten van de Stichting
Recreatie Gehandicapten
(die ook buitenlandse reizen
organiseert).
Maar deze activiteiten be
treffen veelal alleen groeps-
land moet weigeren het
door de coördinatiecom
missie gegeven advies op te
volgen. En dus, dat de sprei
ding ook dit jaar weer voor
maar een zeer beperkt deel
kan worden verwerkelijkt.
Jaap Swart: „Dat betreuren
wij zeer. We hebben altijd
gezegd: spreiding via de
schoolvakanties lukt alleen
als ook het voortgezet on
derwijs zich aanpast aan de
adviezen aan het basison
derwijs. Maar het voortge
zet onderwijs blijft maar
weigeren daaraan mee te
doen. Waarom? Ik heb sterk
de indruk, dat men in deze
sector nog steeds te gauw
geneigd is vast te houden
aan gegroeide gewoonten.
Als er technische proble
men zijn, goed. Maar met
een beetje goede wil moeten
die zijn op te lossen".
Bedrijven
Maar dat onderwijs bepaalt
natuurlijk niet alleen de va
kantiedata. In belangrijke
mate worden die daarnaast
gedicteerd door de bedrij
ven. Nu vormen die allang
mogelijkheden nóg beperk
ter".
