'Nairobi veranderde koer
van de wereldraad niet'
I
De kerken en Angola
Vandaag
Zeven hoofdzonden
'Voorlopige regering van
West-Papua' valt 'Door
de Eeuwen Trouw' aan
1
Personalia
I
t
Ir. J. van der Graaf tot predikanten:
Proces tegen vier
pro-Russische
Joegoslaven
Conferenties
Interview met
Thijs van Leer
van
Bt
Wiesenthal stopt
jaclit Oostenrijkse
oorlogsmisdadigers
DONDERDAG 8 JANUARI 1976
BINNENLAND/KERK
TROUW/KWARTET 2
k_>
Van een onzer verslaggevers
ZEIST 'Nairobi mag dan in
vergelijking met Uppsala een
stabilisering of een afremming
betekenen, een werkelijke ver
andering van de internationaal
socialistische koers van de we
reldraad van kerken gaf Nairobi
niet te zien.'
Dit zei ir. J. van der Graaf, alge
meen secretaris van de gerefor
meerde bond in de hervormde kerk.
gisteren op de predikantenconfe
rentie. die deze bond elk Jaar begin
Januari organiseert. Ongeveer hon
derdveertig hervormde predikanten
dakar EINDHOVEN De ln Dakar, de hoofdstad van de
Afrikaanse republiek Senegal, gevestigde Voorlopige regering van
West-Papua is verbolgen over het optreden van de Stichting Door
de eeuwen trouw, die behalve de Zuidmolukkeis ook de bevolking
van West-Papua steunt in haar strijd om zelfbeschikkingsrecht.
In een door Bernard us M. R. Tang-
gahma. minister van buitenlandse
zaken, ondertekende brief wordt de
stichting beschuldigd van politieke
inmenging en poging tot omkoping.
Tanggahma schrijft dat de regering
en met Dame haar president Seth
J. Rumkorem, het de stichting
kwalijk nemen dat zij enige tijd
geleden een bedrag van ruim vijf
duizend Australische dollars ter be
schikking heeft gesteld aan de vi
ce-president en de minister van
defensie, die door Tanggahma ken
nelijk als afvalligen worden be
schouwd. Blijkens de brief wordt
deze geldelijke steun beschouwd als
"pure ondersteuning van omkope
rij'. De belde ministers zouden het
geld hebben gebruikt voor een reis
naar West-Papoea en daar de cen
trale regering hebben verzocht hun
collega's van financiën en van bui
tenlandse zaken van hun functie te
ontheffen
Volgens Tanggahma heeft de stich
ting zich daarnaast schuldig ge
maakt aan Inmenging ln het bui
tenlandse beleid van de Voorlopige
regering van West-Papoea. Op
grond van een en ander wordt de
stichting dringend verzocht onmid
dellijk alle activiteiten met betrek
king tot West-Papoea op te schor
ten.
De voorzitter van de stichting Door
de eeuwen trouw, de heer W. C. de
Vries uit Eindhoven, die de brief
gisteren overigens nog niet ontvan
gen had. wijst de beschuldigingen
van Tanggahma van de hand. Hij
schrijft ze tóe aan de voortdurende
onderlinge verdeeldheid van de Pa
poea's. waaraan hij naar zijn zeg
gen zo iangzamerhano wel gewend
ls. Volgens hem staat nog aller
minst vast dat de Inhoud van de
brief wordt onderschreven door
president Rumkorem. met wie de
stichting naar de heer De Vries
zegt. altijd op goede voet heeft
gestaan.
maken deze tweedaagse conferentie
op Woudschoten mee.
Ir. Van der Graaf woonde een deel
van de assemblee in Nairobi bij. De
koers van de wereldraad wordt vol
gens hem gekenmerkt door een
universalistische visie op het heil:
de hele schepping ls verzoend: per
soonlijk geloof ls hoogstens van
belang om hier en nu gemotiveerd
te leven en te handelen, maar niet
om in het heil te delen.
We werden de laatste Jaren over
spoeld met een internationaal 'so
cial gospel', waarin de bijbelse
woorden een sociale of politieke
uitleg kregen. De Schrift werd ge
legd op het procrustesbed van de
maatschappelijke ideologie. Deze
theologische lijn van Geneve ken
merkte volgens ir. Van der Graaf
ook de voorbereidingsstukken voor
Nairobi en de hoofdreferaten tij
dens de assemblee. De trein was
door de leiding van de assemblee
duidelijk op eenzijdig theologisch
spoor gezet, zei hij.
Toch heeft de leiding niet volledig
bereikt, wat zij wilde. Vooral door
de inbreng van de evangelicals ln
Nairobi aanzienlijk gematigder ge
worden dan Uppsala. Ir. Van der
Graaf vond met name ln het rap
port van de eerste sectie (over het
belijden van Christus vandaag)
goede dingen, die het hart van het
kerkzijn raken.
Overigens had hij als bezwaar, dat
ook in dit rapport het universalis
me niet wordt afgewezen. Ir. Van
der Graaf citeerde met instemming,
wat de Engelse evangelical John
Stott ln Nairobi naar voren bracht.
Stofct ging er vanuit, dat aeen mens
verloren is. zolang hij het evangelie
niet hoort en gelooft en zei in dit
verband: 'De wereldraad hoort zeer
nauwlettend naar de schreeuw van
de onderdrukten. Horen we echter
ook het geschrei der verlorenen?'
Dat geluld ls in het rapport, on
danks de goede elementen, niet te
rug te vinden. En intussen heeft dit
rapport ook niet doorgewerkt naar
de andere secties, met name niet
naar sectie drie (over de dialoog)
en sectie vijf (over de bevrijding
van onrechtvaardige structuren).
Wei was er inderdaad in Nairobi
aandacht voor de spiritualiteit.
Maar weer moet gezegd, dat datge
ne wat ervan naar bulten kwam.
getoonzet was door maatschappij
kritische Inhoud.
In Nairobi ls op indrukwekkende
wijze de nood van de wereld ln
sociaal opzicht bloot gelegd. WIJ
zullen niet van de ene eenzijdig
heid in de andere vervallen door te
doen alsof die nood er niet is. aldus
ir. Van der Graaf. Ook christenen
zullen moeten strijden tegen on
recht. Maar de Integrale nood is ln
Nairobi niet gepeild. Het politiek
messianisme ls de dominerende lijn
ln de wereldraad gebleven. Het heil
is binnenwerelds en binnentijde-
lijk.
Bevrijding
UIT
VAN LEZERS
Korte, duidelijk geschreven, liefst
aan één kant getypte, brieven
kunnen worden gestuurd naar:
Secretaris Hoofdredactie Trouw/
Kwartet, Postbus 859, Amsterdam.
Bij publlkatie wordt de naam van
de schrijver vermeld.
Israël (6)
Jammer, dat de heer Blnnerts uit
Rtnkum die 't duidelijk niet op Is
raël begrepen heeft, bU 't lezen van
't boek Amos niet verder gekomen
is dan t vijfde hoofdstuk. Als hij
doorgelezen had. zou 't slot van
Amos hem tot een andere conclusie
hebben moeten brengen.
Naarden M. J. Pieksma-Sterel
Criminaliteit
Dr. Peljster beweert, dat de crimi
naliteit in Den Haag is afgenomen
(Trouw/Kwartet 3 Jan.). Het aantal
misdrijven, dat ter kennis van de
Haagse politie kwam. bedroeg vo
rig Jaar 2000 minder dan in 1974.
Wat kunnen hiervan de oorzaken
zijn? De belangrijkste ls mijns in-
zi ns de volgende: de politie heeft
het vermoeden, dat er een daling ls
'•an het aantal misdrijven, zodat zij
minder gaat patrouilleren met het
gevolg dat minder misdrijven wor
den ontdekt, wat weer als gevolg
heeft, dat de politie nog minder gaat
patrouilleren etc.
Arnhem D. G. van den Bos
Brachthuyzer (2)
Het ls inderdaad J. D. Brachthuyzer
die 55 psalmen harmoniseerde, waar-
FAMILIEBERICHTEN
kunnen van maandag tot en
met vrijdag telefonisch tot
16.30 uur opgegeven worden
op nummer 020-913456; en van
16.30-20.00 uur op nummer
020-220383. Dit laatste num
mer geldt ook voor ZONDAG
AVOND en dan van 18.00-20.00
uur.
Onze adressen:
AMSTERDAM:
Direktle - commerciële
afdelingen -
administratie:
Wibautstraat 131,
tel. 020-913456,
Postbus 859.
Radaklle:
Nieuwe Zijds Voorburg
wal 280, Amsterdam.
Tel 020-220383.
Postbus 859.
ROTTERDAM/DORDRECHT:
Westblaak 9. Rotterdam.
Tel 010-115588.
Postbus 948.
DEN HAAG/LEIDEN:
Parkstraat 22. Oen Haag
Tel 070-469445.
Postbus 101.
ZWOLLE/GRONINGEN:
Melkmarkt 56. Zwolle.
Tel 05200-17030.
Postbus 3.
van psalm 3 in een heel mooie zet
ting. De overige psalmen zijn ge
harmoniseerd door Martin Boltes,
die dit werk deed in opdracht van
zijn leermeester Gullen, de organist
van de herstelde lutherse kerk aan
de Kloveniersburgwal in Amster
dam. Opvallend is de mooie zetting
van psalm 150. De Melodieën van de
psalmen door J. D. Brachthuyzer en
Gullen (diens naam en niet die van
zijn leerling verscheen op het titel
blad) zijn in Amsterdam uitgegeven
door De Bussy, Rokin 60, in het Jaar
1910. In 1860 werden de eerste 55
psalmen ln afleveringen uitgegeven.
Pas vijftig jaar later dus kwam het
complete werk.
Eindhoven P. Woudstra
Den Uyl
Waarom doet een fenomeen als de
heer J. den Uyl nu van die ingrijpen
de uitspraken in een interview? Die
heilige modale 24.000 gulden-grens
ls zo langzamerhand een obsessie.
Wij hebben geen kinderen en ons in
komen bereikt niet die 24.000 gul
den. Toch is mijn mening dat het
onjuist ls mensen die net die 24.000
bruto ontvangen constant te achter
volgen met wanhoopsmaatregelen.
De politieke gevolgen van zulke uit
spraken kunnen juist voor de men
sen waar de heer Den Uyl voor op
de bres staat rampzalig zijn. De af
lossing (WD-CDA) staat al te trap
pelen.
Amsterdam R. J. de Groot
Angola (9)
De MPLA zet zijn strijd voor een
echte bevrijding voort. Dit betekent
dat de rijkdommen van Angola ten
bate komen van de bevolking zelf
en niet in eerste plaats van de grote
bedrijven.
God beware het Angolese volk voor
een nieuwe slavernij, waar de mees
te Latijns-Amerikanen zo over mee
kunnen praten.
Dat de MPLA alleen door Rusland
gesteund moet worden is een grote
aanklacht voor het Westen, die zich
met betrekking tot de bevrijding
van de Afrikanen weinig gelegen
hebben laten liggen. Het is onjuist
de strijd in Angola af te doen alsof
Rusland zijn Ideologie ook ln Afrika
wil wortelen. Dat is speculeren op
het koude oorlogssyndroom, dat bij
velen nog leeft.
Den Haag Theo van der Greft
Huiswerklijstje
Het huiswerklijstje van dr. Van den
Heuvel vermeldt volgens de krant
van 31 december 14 verschillende
onderwerpen.
Het programma ter bestrijding van
het militarisme werd echter niet
als een apart onderwerp genoemd,
maar onder evangelisatie.
Daaronder otond "nieuwe levensstijl'
waarbij het gezamenlijk plannen
van een rechtvaardige en houdbare
maatschappij als noodzakelijk werd
vermeld. Kan zo'n maatschappij
haar voortbestaan baseren op het
dreigen met massavernietigingswa
pens?
Het programma ter bestrijding van
het militarisme houdt waarschijn
lijk meer verband met nieuwe le
vensstijl dan met evangelisatie. Het
absolute vertrouwen dat veel op
rechte christenen hebben ln de
macht van de wapens kan toch nooit
\oldoende ln overeenstemming zijn
met een christelijke levensstijl?
Rotterdam A. P. de Winter
BELGRADO (Reuter) In de Joe
goslavische hoofdstad Belgrado be
gint maandag een proces tegen vier
Joegoslaven die van staats vijandige
activiteiten worden beschuldigd. Zij
zouden onder meer in de Sowjet-
Unie wonende Joegoslavische emi
granten hebben gevraagd of het
Russische rode leger ln actie zou
kunnen komen zodra president Tito
niet langer de macht zou uitoefe
nen. zo ls althans in kringen van
Juristen tn Belgrado vernomen.
Joegoslavische regerimgs- en partij-
kringen zouden bij een recent be
zoek aan Moskou de verzekering
gekregen hebben dat het Kremlin
geen illegale pro-Russische groepe
ringen in Joegoslavië steunt. De
vier beklaagden worden beschul
digd van het vormen van een groep
die tot doel had de economische
ontwikkeling ln Joegoslavië te ver
storen, het gezag omver te werpen
en het land onder buitenlandse in
vloed te brengen.
De beklaagden hebben in de Jaren
vijftig al eerder straffen uitgezeten
wegens het steunen van het regiem
van Josef Stalin. Het viertal werd
vorig Jaar Juli gearresteerd. Eén
ervan. Dusan Brkic was tot 1950
premier van Kroatië, één van de
zes Joegoslavische republieken.
Conferenties van het gereformeerd
Toerustingscentrum te Leusden (tel.
03496-3244):
Omgaan met de bijbel in het gezin.
Voor ouders en andere belangstel
lenden, zaterdag 17 januari half elf
tot half vyf, m.m.v. mevr. H. Lam-
Raadgever.
Levensstijl. Wat kunnen we op dit
punt van de joden leren? Zaterdag
24 januari half elf tot half vijf,
m.m.v. drs. W. H. Zuidema.
Het kind in de eredienst. Voor pre
dikanten. Donderdag 29 januari,
half elf tot half vyf, m.m.v. drs.
W. H. Zuidema.
Ir. Van der Graaf zei, zich in Nai
robi te meer het grote goed van de
Reformatie te hebben gerealiseerd,
waarvan hij op de assemblee weinig
terugvond, maar die met de heront
dekking van de rechtvaardiging
door het geloof weer de weg opende
naar de ware bevrijding, namelijk
de persoonlijke verlossing in Chris
tus. Deze bevrijding staat niet los
van de heiliging van het totale
leven en heeft ook konsekwentles
voor een wereld in nood. Maar met
de rapporten van Nairobi wordt
geen nieuwe weg mogelijk.
De invloed van de kerken op het
wereldraad beleid is door de massa-
structuur veel geringer dan de in
vloed van het wereldraadbeleid op
de kerken. Mijn grote bezwaren te
gen dit hele wereldraadbedrijf zijn
in Nairobi alleen maar gesterkt,
aldus ir. Van der Graaf.
Voorzitter ds. W. L. Tukker sprak ln
zijn openingswoord pastorale woor
den over de bevinding. Verder refe
reerde dr. I. Boot over de prediking
van de Nadere Reformatie, naar
aanleiding van de dissertatie van
dr. T. Brienen.
Vandaag discussiëren de bonds pre
dik anten over de Christelijke Ge
loofsleer van prof. dr. H. Berkhof.
Deze heeft toegezegd, daarbij aan
wezig' te zullen zijn.
Advertentie
Deze week in
Hervormd Nederland o.a.:
ft Marokkanen ln kerk bang
voor martelingen,
ft De Antillen mooi maar
vernederd,
ft Chili een lange traditie
van geweld,
ft Lepra geen medisch maar
sociaal probleem,
ft Links en rechts struikelen
over de vredesweed
ft De trucdoos van Gerard
Reve.
Ik abonneer
mij op/vraag
een
oroefnummer
I Hervormd
W 'XNederland-
NAAM:
ADRES:
WOONPLAATS:
GIRONUMMER:
TELEF NR.:
ab prijs ƒ51,— per Jaar.
Abonnementen kunnen elk
ogenblik Ingaan.
Bon ingevuld ln BLOK LET
TERS ln envelop (zonder
postzegel) verzenden aan:
Ook in de losse verkoop.
Tel. 070—51 21 11.
Hervormd Nederland.
Antw nummer 1776, Den Haag
Deze tekening van Annie Vallotton is gekozen als illustratie
bij het opstel over de toorn.
Mr. D. Schaafsma, een van de
secretarissen van het Nederlands
bijbelgenootschap, heeft een
boekje geschreven dat hij 'Twee
maal zeven' noemde en waarin
hij achtereenvolgens schrijft
over de zeven klassieke hoofd
zonden (Hoogmoed, Hebzucht,
Gierigheid, Afgunst, Onkuisheid.
Gulzigheid, Luiheid, Toorn), en
de zeven hedendaagse hoofdzon
den (Rassenwaan Kolonialisme,
Paternalisme, Oorlog, Farizeïs
me, Vervreemding, Angst). Hij
werd hiertoe geinspireerd door
Helder Camara die eens terloops
de hoofdzonden van deze tijd
aanwees. Trouwe NCRV-luiste-
raars zullen een deel van de in
dit boekje verzamelde teksten
herkennen: mr. Schaafsma gaf
voor de radiomicrofoon al eerder
een schets van de hoofdzonden-
van-nu. Intussen betekent dit
niet dat de klassieke hoofdzon
den verleden tijd geworden zijn
of door de auteur op een tijdloze
manier behandeld worden. Dit
aardige boekje, dat actueel is
zonder modieus te zijn, is ver
lucht met tekeningen van Annie
Vallotton, die met toestemming
van het bijbelgenootschap ge
haald zijn uit 'Groot nieuws
voor n'. Uitgever Benedictus te
Hilversum brengt 'Twee maal
zeven', dat 103 pagina's telt,
voor 12,30 op de markt.
Illustratie bfl het opstel over paternalisme.
HIER
Het wordt steeds duidelijker dat on
ze wereld er nog lang niet is. Be-
richten uit alle hoeken der aarde
spreken van onrecht en bedrog, van
marteling en hoogmoed. Volken, nog
maar pas bevrijd, moeten opnieuw
onder het juk van nieuwe tyrannen
door. Gevestigde naties ontzien zich
niet zich te mengen in de moeilijk- i
heden van anderen, niet om te hel
pen, maar om er zelf duidelijk beter
en machtiger van te worden. De
landhonger en markthonger is de I
wereld nog niet uit. Als gieren, met
van die kale halzen, zie ik ze zitten
en ik hoor hun ongure geluiden van
leugen en angst. Dat zijn wij dus,
wij mensen. Gieren in 't groot en in
't klein. We schijnen het nooit te le
ren. Het jaar is nog maar net be
gonnen of we zitten al weer in de
war met onze eigen rijke economie.
We piepen als we één streepje ach
teruit moeten. Daar verspillen we al
onze energie aan. Ik ben moe van 't
zuchten, schrijft Baruch, als hij het
dagboek van Jeremia bijna klaar
heeft. Mensen worden er moe van en
klagen: ik zal het wel niet meer be-
leven dat het nog eens anders wordt, j
En anderen verwijten 't je dan weer
dat je zo aards denkt en teveel uit
ziet naar een toekomst in het hier
en nu. Daar komt immers nooit iets
vanEn dat wilde ik u vandaag
zeggen, dat geen mens dat ooit mag
zeggen: er komt nooit iets van. Dati
weet niemand. Wie deze hoop
schrapt, hoe kan hij hopen op de
verwerkelijking van Gods bedoelin
gen? Wie ophoudt met hopen valt
langs de weg. Hij moet opgebeurd)
en 'lij moet weten dat ze er nog zijn j
die meegenomen willen blijven door
de opdracht en de toekomst van
Hem die immers hiér op aarde
kwam.
Vai
de:
aan
lias
Lat
sta:
tilli
tenrijkse oorlogsmisdadigers.
WENEN (UPI) Simon Wiesen
thal, de bekende nazi-Jager heeft
gisteren in Wenen gezegd dat hij
met de jacht op Oostenrijkse oor
logsmisdadigers stopt, omdat deze
ln het algemeen toch weer vrijgela
ten worden waardoor zijn onder
zoek zinloos wordt. Wiesenthal zei
dat zijn beslissing vast stond nadat
een Oostenrijkse rechtbank de
voormalige SS-er Hans Gogl vorige
maand had vrijgesproken. Gogl
werd beschuldigd van oorlogsmis
daden. begaan in het concentratie
kamp te Mauthausen. 'De zaak Gogl
ls slechts het laatste voorbeeld van
een lange lijst mensen die vrijge
sproken werden', aldus Wiesenthal.
die eraan toevoegde dat hij door
zal gaan met het opsporen van
oorlogsmisdadigers bulten Oosten
rijk. Zijn joodse documentatie-cen
trum blijft gevestigd in Wenen.
Burgemeester Tot burgemeester
van Valkenburg-Houthem is per 1
februari benoemd de heer P. M. Ge-
lissen uit Den Haag. De heer Gells-
sen (41, r.k. en lid van de KVP) is
nu hoofd van het bureau gewesten
van de afdeling bestuurlijke reorga
nisatie van het ministerie van bin
nenlandse zaken.
Janca Loot
Zondagmiddag zal in de baptisten-
kerk te Leeuwarden de uitzendings-
dienst worden gehouden van zuster
Janca Loot. Zij gaat als zendelinge
werken ln het noorden van Kame
roen. De Nederlandse baptisten zijn
van plan, dit jaar nog een jonge
vrouw uit te zenden om de zuster-
gemeenten ln Afrika te helpen, Jan-
neke van Oosten.
De gereformeerde theoloog drs. N.
A. Schaman te Zaandam, verbonden
aan de Vrije Universiteit te Am
sterdam, stuurt ons de volgende bij
drage tot de discussie over de ker
ken en Angola:
Graag wil ik enkele kritische op
merkingen maken over uw Commen
taar in Trouw 24 dec. 1975 op de
oproep van het 'komitee kerken voor
Angola'. Ik behoor niet tot de on
dertekenaars van de oproep, behoef
dez als zodanig niet te verdedigen,
•naar ik meen dat uw commentaar
op zijn beurt ernstige bezwaren op
roept.
1. Terecht stelt u dat onze keus
(ook uwerzijds: die voor de MPLA)
niet bepaald moet worden door de
Russen. Akkoord. Zij vissen slechts,
als elke grootmacht, ln troebel wa
ter om een zo groot mogelijke
vangst te doen. Mnar de vrasg is
deze: hoe is het tot die Russische
hulp gekomen?
Net als in Vietnam destijds wordt
het ook nu voorgesteld alsof de
Amerikaanse inmenging gevolgd ls
op de Russische. Maar net als des
tijds lijkt het omgekeerde het ge
val. In de New York Times ver
schijnen reeds de eerste berichten
hierover. De CIA is al Jarenlang be
zig de anti-MPLA organisaties te
steunen. Waarschijnlijk omdat de
V.S. het evenals uw Commentaar
'zeer vervelend vindt dat de
MPLA gebruik maakt van de mar
xistische theorie'. Precies zo ver
ging het destijds Noord-Vietnam en
de Vietminh. En hun verzekering
dat hun streven nationalistisch was
en dat zij zélf voor de door hen ge
wenste maatschappijvorm wilden
kiezen, werd niet aanvaard. In Viet
nam is nu wel duidelijk geworden
dat deze beweringen niettemin juist
waren. Het zou toch wel heel erg
zijT,, en méér dan dat, wanneer ook
de MPLA eerst door het vuur moet
gaan om zijn bedoelingen gehono
reerd te krijgen. Dan blijft Vietnam
zelfs niet als les' over.
2. Een onafhankelijk oordeel over
de situatie en zijn geschiedenis hoeft
zich m.l. niet zoveel aan te trekken
van de positiekeuze van deze of ge
ne grootmacht. Wie 'achter' Israël
staat, hoeft toch niet in zijn handen
te klappen over de Amerikaanse
steun aan dat land? En zeker niet
over de eigenlijke motieven van die
steun. Of, wie destijds de onafhan
kelijkheidsoorlog van Bangla Desh
toejuichte, veranderde toch niet van
mening omdat de Russen toen ach
ter Bangla Desh, maar de Amerika
nen achter Pakistan stonden?
3. Een dergelijke onafhankelijk
heid ligt voor kerken en christenen
nog meer voor de hand, omdat zij
ideëel gezien politiek onge
bonden zijn. Daarom verbaast mij
uw wantrouwen tegen het kerkelijk
partijkiezen, ów vaststelling dat zo
iets meest 'pas achteraf mogelijk
Js, en uw moeiteloos constateren dat
er 'duidelijke en overtuigende uit
zonderingen' zijn. U noemt dan het
kerkelijk verzet tegen Hitier, het
kerkelijk protest tegen onderdruk
king in Oost-Europa, de Ameri
kaanse kerken contra de oorlog ln
Vietnam, en kerkelijke protesten te
gen verdrukkingen in Chili. Maar
zijn dit werkelijk duidelijke en
overtuigende uitzonderingen op het
achteraf-oordeel?
a. Het kerkelijk protest tegen Hit-
Ier was in de jaren '30 matig tot
zeer zwak. Maar tóen kwam het er
juist op aan! Niet alleen ontbrak
het in die jaren aan duidelijk ker
kelijk protest, er gingen diverse
stemmen op die in Hitier een ge
schikte anti-bolsjewistische macht
zagen.
b. In Nederland hebben de meeste
kerken lang geaarzeld om ook maar
Op
nin
ge
het
ten
omi
kin
voe
Vol
het
B
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te Heerhugowaard-Veen-
huizen (toez.): G. A. de Groot, le
raar te Rotterdam.
Bedankt voor 's-Gravenzande (na-'
dere beslissing)J. C. Plaat, te
Zwolle.
GEREF. KERKEN
Bercepen te Onderdendam In samen
werking met Bedum: J. de Vries te
Lollum-Waaxens.
GEREF. KERKEN VRIJG.
Beroepen te Dordrecht: T. Dekke
te Capelle aan den Ussel.
CHR. GEREF. KERKEN
Bedankt voor 's-GravendeelJ. H.
Carlier te Leiden.
GEREF. GEMEENTE
Bedankt voor Zwijndrecht en Leer
dam: G. Mouw te Genemuiden.
REM. BROEDERSCHAP
Aangenomen naar Dordrecht: E. H.
Cossee te Oudewetering.
GEREF. KERKEN
Aangenomen naar Noordeloos-Op
land: B. J. G. Rooi vink te Kollum.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Stadskanaal: J. de Vries
te Lollum.
NED. HERV. KERK
Overleden: A. K. de Groot (79) te
Zwolle, em. pred. prot. kerk van In
donesië. Stond in Tjideres (West-
Java) van 1921 tot 1928 en in Bata
via (Djakarta) van 1929 tot 1942
en van 1946 tot 1956. Werkte na zijn
terugkeer nog onder gerapatrieer-
den, o.a. in Zeist en Rotterdam.
Urker zangers
Het was een mooi plaatje dat giste
ren in de krant stond bij het stukje:
'O /er een excuus en over psalmge
zang', maar de afbeelding had vol-:
strekt niets met de tekst te makenj
Het was onze bedoeling dat een foto
van al dan niet zingende Urkeri
mannen ons proza zou verlevendigen,
maar door een verkeerde greep inj
het foto-archief zijn het een paar
Twentse boeren geworden. Ons ex-j
cuus hiervoor I
een half protest te uiten tegen wat
vanaf 1954 in Vietnam zich afspeel
de. Voorzover er later, veel later
iets officieel gezegd werd van ker
kelijke zijde, betrof het meest 'be
zorgdheid' enz., hetgeen iets anders
is dan onafhankelijke positiekeuze.
En nóg is kritiek op de Amerikaan
se machtspolitiek in Vietnam zeker
geen gemeengoed in de kerken.
c. Hetzelfde geldt van wat er in
Chili gebeurt sinds de coupe tegen
Allcnde's regering. Het zijn meest
tleine groepen die hierin duidelijke
taal spreken en zich in kerkelijke
verbanden eerder daarvoor moeten
verdedigen dan daarin echt gesteund
worden.
d. Uitzondering ls inderdaad het
protest tegen schending van burger
rechten in Oost-Europa. Het protest
is alleen maar juist. Maar dat dit
protest wél gemeengoed is, is be
nauwend. Politiek is dit protest, om
zo te zeggen 'veilig' en algemeen
aanvaard.
Resumerend: de 'duidelijke uitzon
deringen' zijn weinig overtuigend en
pleiten bepaald niet voor opschor
ting van een onafhankelijke (ty
pisch kerkelijke) oordeelsvorming
over de situatie in Angola.
Franco
De weduwe van generaal Franco
heeft de linkerarm van de Spaanse
heilige Theresia van Avila 1515
1582) teruggegeven aan het carme-
litessenklooster van Ron da, zo meldt
het r.k. weekblad De Bazuin. De re
liek, die in 1937 na de val van Ma
laga was aangetroffen in de bagagej
van een republikeinse legerofficier,
werd in 1947 aan Franco uitgeleend.1
Deze had de arm altijd bij zich, op
een klein altaar in zijn werkkamer,
en nam hem zelfs mee op reis. Op
15 oktober, de feestdag van de hei-:
lige, placht in de kapel van Fran
co's paleis een speciale dienst te
worden gehouden om de arm te ver
eren.
