elargoniums hebben
un eigen liefhebbers
Lacsap
Weekend- puzzel
GOUDEN MUIZEVAL
I m
Jq m
IQ 1
NIJENRODE
Wereldkampioenschap schaken voor dames
4'
"II
.WA
lp Esl
Jationale damtitel voor Haagse R.D.G.
J
ra
j
wz
Niet piekeren maar puzz^ -•
schaken
Mé
ld
m U
p' i W
\m
m
Ql
HWAG 22 NOVEMBER 1975
A..
en
BINNENLAND-DENKSPORT
TROUW/KWARTET 25
rgoniums zijn lang niet ieders
iten. De laatste jaren werden
igenlijk alleen nog maar ge-
ekt als balkonbakplant. Door
ewóne mensen wel te verstaan
liet door de liefhebbers. Want
jijn er, georganiseerd in de Ne-
andse Pelargonium en Gera-
n Vereniging.
irgoniums? Ach, zeg maar ge-
n geraniums, hoewel die tot
ander plantengeslacht beho-
Wel familie van elkaar, maar
zijn overwegende botanische
schillen om de twee geslachten
:heiden te houden. Het eenvou-
st te onderkennen onderscheid
lem in de kroonblaadjes die bij
irgoniums ongelijk van grootte
bij geraniums allemaal even
I Pelargoniums hebben vijf
jdraden, geraniums tien. De
te hebben bovendien eenho-
ken ;spoor. een met de steel ver-
»ide buis, die bij de geraniuins
ireekt.
>d, pelargoniums zijn de gewo
nds-, balkon- en keukengera-
Onaangenaam van geur,
ir vrolijk van bloem. Behalve
uist de enige die lekker ruikt
rg populair is, een zogenaamde
Dtmoedersplant, de citroenge-
um (Pelargonium radula óf
argonium graveolens, daar ben
log niet achter: de naamsver-
ring is zeer groot). Die bloeit al-
als hij erg groot is, zo'n meter
eveer, met droevige lilaroze,
kerpaars gespikkelde bloem-
die geen groot sieraad zijn. Er
nog wel een paar soorten met
lekker luchtje, maar die wor
maar weinig gekweekt,
citroengeranium is de enige pe-
^feonium die ik heb. U begrijpt
al dat ik geen bewonderaar
1 van de overwegend Zuidafri-
I nse kamergeraniums, in tegen-
I ling tot de wilde geraniums die
S inze flora thuishoren en die in
A n tuin staan, zoals het roberts-
I id en de beemdooievaarsbek.
I rage begon in het begin van de
I ttiende eeuw, toen een zekere
L chop Compton ze in Londen
rgiek verzamelde. Daarvoor
en er al verscheidene soorten
eLeidse Hortus.
aandacht werd op de pelargo-
Een citroengeranium
niums gevestigd door een pas ver
schenen boek, dat op mijn bureau
lag: 'Geraniums als liefhebberij'.
Och, waarom niet, denk je dan, en
je bladert wat in het boek om te
ontdekken dat de pelargoniumwe-
reld niet ophoudt met Franse en
hanggeranium in diverse kleuren,
met Pelargonium zonale en de klei
ne donkerbladige 'Black Vesu
vius', die iedereen kent. Er zijn een
kleine tweehonderd en vijftig soor
ten bekend, waaronder een aantal
succulenten, vetplanten met klein,
aan een droog klimaat aangepast
blad, dat ze van fijd tot tijd geheel
laten vallen.
Daarvan is een van de makkelijkst
te kweken soorten Pelargonium te-
tragonum, met drie- of vierkante,
kale, vlezig-dikke stengels en hart
vormige bladeren. De bloemen zijn
heel mooi: roze met donkerpurpe
ren strepen op de twee in verhou
ding tot de andere drie zeer grote
kroonbladen. Hij doet wat spichtig
aan en moet ook goed gesteund
worden, willen de stengels niet
snel afbreken. Water geven is iets
dat je gerust een keer kunt verge
ten, want eens in de drie weken is
ruim voldoende.
Lang niet alle tweehonderd en vijf
tig soorten staan in het boek; met
achtentwintig soorten en natuurlij
ke hybriden is het wel bekeken,
maar dat zijn dan ook de pelargo
niums waar je tamelijk gemakke
lijk aan kunt komen. Veel aan
dacht is geschonken aan de culti-
vars, die worden onderverdeeld in
staande, hang-, halfhangende,
Franse, angel-, unique- en welrie
kende geraniums.
Je leert wel wat van zo'n boek. Dat
ze niet elke grond voor lief nemen
bij voorbeeld. Ze groeien het beste
in een grondmengsel met veertig
procent fijn verdeelde klei (graszo-
denklei). Af en toe een snuifje ge
droogde koemest, daar varen ze
wel bij. Alles over zomer-, winter
en voorjaarszorgen staat erin, en
ook over ziekten en plantaardige
(schimmels en zwammen) en dier
lijke belagers.
Ik ben niet tot pelargoniums be
keerd naar mijn mening zijn er
tegenwoordig zoveel aardiger ka
merplanten die in de zomer een
terras kunnen opfleuren. Maar
Rita Scheen-Prins heeft een prij
zenswaardig boek gemaakt, met
veel kleurenfoto's, die genoeg laten
zien van geraniums om de ver
scheidenheid en toepasbaarheid
aan te tonen. Voelt u er iets voor
balkonbezitters! dan kunt u,
behalve dit boek kopen, ook infor
matie over pelargoniums inwinnen
bij de genoemde vereniging, waar
van het secretariaat berust bij me
vrouw E. F. Hülsmann-Blok,
Utrechtseweg 144, Amersfoort.
Rita Scheen-Prins: Geraniums als lief
hebberij. Uitg. Thieme, Zutphen. 96
bladzijden, 19,50.
(oplossing opgave Nr582)
Daar de cijfers in het geheel alle even vaak moeten voorkomen, moet
de som van alle getallen in dat geheel deelbaar zijn door 9 (want de
som der cijfers is 45). Noemt men de bovenste getallen van onze Lac-
sap-figuren a, b, c enz., dan is de som van de drie getallen in probleem
1 of 1a gelijk aan 2a 2b en moet dus a b deelbaar zijn door 9. In pro
bleem 2 blijkt op deze wijze (som der zes getallen 3a 5b 3c) dat been
drievoud moet zijn.
Horizontaal: 1. lenig, 5. ritmische
beweging, 10. vaarwel, 12. bedor
ven, 13. Romeins keizer, 15. stok,
17. rivier in Siberië, 18. dus (Lat.),
20. dreef, 22. afnemend getij, 23.
lidwoord, 25. lengtemaat (afk.), 26.
water in Friesland, 27. dagboek,
31. rivier in Italië, 32. boom, 34. ont
haal, 41. spil van een wiel, 42. voer
tuig, 43. voorvoegsel, 44. muziek
noot, 45. godin van de overwin
ning, 47. landstreek in Grieken
land, 49. vreemde munt, 51. kle
dingstuk, 53. bezigheid tot ont
spanning, 55. lof, 58. vaarwel, 59.
boom, 60. blaasinstrument.
Verticaal: 1. snoekbaars, 2 lied, 3.
Ierland, 4. landbouwwerktuig, 6.
reeds, 7. palmboom, 8. knopje op
een priktol, 9. tas, 11. muzieknoot,
14. regel, 15. radio omroep (afk.),
16. oude lengtemaat, 17. schaapka
meel, 19. gesneden steen, 21. Holl.
gravin, 24. plaats in de Oudheid,
27. insekt, 28. zwaardvis, 29. ge
bergte op Kreta, 30. watering, 33.
inkeping, 35. spoorstaaf, 36. woon
boot, 37. meisjesnaam, 38. achting,
39. bloem, 40. tijdverlies, 35. water
in Limburg, 46. bouwland, 47.
maanstand, 48. tweetal, 50. pape
gaai, 52. koning van Basan, 54.
plaats in Gelderland, 56. algemeen
kiesrecht (afk.), 57. sportterm.
Oplossingen tot en met woensdag
a.s. per briefkaart zenden aan:
Trouw-Kwartet, Postbus 850, Am
sterdam. Linksboven vermelden:
WEEKENDPUZZEL.
OPLOSSING
Hor.: 1. alm, 3. naast, 7. bal, 10. re,
11. pas, 12. iep, 14. Ne, 15. keker, 18.
Eerde, 20. sak, 21. bar, 23. toe, 24.
ets, 25. peper, 27. ora, 29. tras, 31.
kees, 33. te, 34. al, 35. dn, 36. do, 37.
ader, 39. keel, 41. ram, 43. teken, 45.
era, 47. les, 49. neg, 50. nee, 51. me
rel, 53. degen, 55. Ee, 56. tak, 58.
gal, 59. de, 60. ert, 61. sater, 62. Est.
Vert.: 1 ark, 2. leest, 3. nar, 4. as, 5.
si, 6. TEE, 8. ander, 9. lee, 11. pek,
13 pet, 16. kast, 17. nap, 19. roos, 21.
bes, 22 rek, 24. ester, 25. palet, 26.
reden, 28. aroma, 30. rad, 32. ene,
37. Amer, 38. ren, 39. keg, 40. leeg,
42.aleer, 44. Kea, 46. reeds, 48. set,
50. nel, 51. mee, 52. las, 53. dar, 54.
net, 57. ka, 58. ge.
De prijswinnaars van de vorige week
zijn: mevrouw W. A. Veldhuis-Maag,
Kolweg 50, Holten (O). G. de Jonge.
Steynlaan 56. Ermelo. H. J. Dijs, De
Lange Gangh 36, Muiden (N.-H.).
Problemen 1 en la. De kleinste
som wordt geleverd door de getal
len 186 en 273 (eindsom 459). Met
de nul leveren de getallen 489 en
537 de kleinste eindsom (1026).
Problemen 2 en 2a. De getallen
247, 138 en 156 leveren de kleinste
eindsom (679); met de nul leveren
de getallen 258,237 en 766 de klein
ste eindsom (1498).
De driehoek met de vier bovenste
getallen 32,8,19 en 40 levert de ver
moedelijk kleinste eindsom 153;
die met vijf getallen 1,2,4, 75 en 13
de eindsom 346, als volgt:
1 2 4 75 13
3 6 79 88
9 85 167
94 252
346
De heer H. H. L. M. Förster (15) te
Geleen vond een driehoek met zes
getallen bovenaan (om de andere
13578 en 246900000), in welke drie
hoek de cijfers 1 tot en met 9 elk 18
maal voorkomen met als eindsom
3950617248. Mej. mr. J. C. Rutgers
(139) te Amsterdam smokkelde een
beetje en koos als bovenste zes ge
tallen vijfmaal 123456789 en als
laatste getal 0123456789 (met de
nul vooraan dus), in welke drie
hoek elk der cijfers 21 maal voor
komt (eindsom 3950617248).
Ir. J. J. Smidt (77) te Alphen aan
den Rijn vond 'Lacsap niet zo'n
ergeLaspac!'
Drs. G. J. Kottier (79) te Blauwka
pel vertelt dat de leraar Jan Ach
terstevoren aan de klas vroeg:
'Staat er soms iets geks op het
bord' waarop de klas antwoordde:
'Nee, meneer, vóór het bord.'
Het gemiddelde waarderingscijfer
bedroeg 7,57; verkregen uit 4 (2,1
pet), 5 (4,3 pet), 6 (13,9 pet), 7 (24,5
pet), 8 (29,8 pet), 9 (19,5 pet), 10 (5,9
pet).
De ladder staat boven 222 punten,
met als prijswinnaars 1) Mej. A.
Hofstra, Govert Flinckstraat 13,
Amstelveen (voor de eerste maal);
2) drs. B. Jansen, Arnhemseweg
43, Ede (voor de elfde keer); 3) drs.
W. Klein Kranenberg, Kropholler-
straat 5, Son (zevende maal); 4) J.
Kramp, Van Limburg Stirumlaan
28, Woerden (eveneens voor de ze
vende keer).
Op de puzzelaarsbijeenkomst
werd aan de deelnemers een boek
je 'Van alles wat' met puzzels van
mr. G. van Vorden en anderen uit
gereikt; nog enkele exemplaren
van dit boekje kunnen worden be
steld bij de heer M. Vader (giro
595494) te Leiderdorp (kosten:
0.75). In probleem LXIX ('Een
origineel ge-Luyt') van dit boekje
staat een drukfout: de lijn onder
AA moet niet '2' zijn doch '8'.
De deelnemers kregen verder elk
een dobbelsteen, op voorwaarde
dat vóór 1 januari een puzzel zou
worden ingestuurd met betrekking
op die ene dobbelsteen. Ook iets
vooru??!
mr. G. van Vorden
Hoskou wordt op het ogenblik
^finale-match om het wereld-
pioenschap-dames gespeeld
len Nona Gaprindaschwilli en
a Alexandria. De eerste is we-
kampioene en de tweede een
arige kandidate uit Moskou die
de voorronden naar voren ge
ien is. Nona zal echter de titel
rschijnlijk wel behouden,
it na zeven partijen leidt zij met
;en 1, met twee remises.
r het eerst in de schaakge-
edenis zal nu de kampioene de
itmeestertitel ontvangen een
lig geschenk van de FIDE in
jaar van de vrouw! De dames
;n trouwens tegenwoordig
sterker dan tien, twintig jaar
tden. Dat blijkt ook uit de vol
de matchpartij:
Dkter
it 2,
diger was d4 12. Pdl Pg4+ 13. Dg4:
Lg4: 14. Ld8: Ldl: of 12. Pbl h6 ge
weest.
12. Pe4: Le7 13. Pf6:+ Lf6: 14. Lf6:
Df6: 15. f4 Ld7 16. f5! b6 17. Tael
Tac8 18. Le4 c5 19. h4 Lc|6 20. Dg2
Le4: 21. de4 Tcd8 22. Te2 Td4 23.
Kh3 Ted8 24. g4 Dd6. Een interes
sante bijdrage tot het strategische
thema „centrum vers ter king tegen
over vleugelaan val"! Zie diagram.
inse partij.
PRINDASCHWILLI—
EXANDRIJA
ikou, 1975.
I Pf6 2. Pc3 e5 3. g3. De oude va
lt 3. f4 d5 levert niets op en 3.
Pe4: 4. Dh5 Pd6 5. Lb3 leidt tot
uidelijk spel. Na de tekstzet is
1 fiet meest energieke antwoord.
- Lc5 4. Lg2 0-0. Interessant is
5. d3 d6 6. Pge2 h5!
Te8 6 pge2 Pc6 7 pd4 g
56, 9. Kh2 Pe2: 10. De2: d5 11.
II de4. Geen fout, maar eenvou-
4'
li A
A W
A A 1
I,"-
Stelling na 24. Dd6.
25. Tef2 Tdl 26. g5 Dd4 27. g6! hgl6?
•De beslissende fout: na 27. fg!
28. fg h6! had zwart zich kunnen
handhaven, want na 29. Tf7 bij
voorbeeld is Tgl sterk. 28. fg fg. Of
f6 29. Df3 Db2: 30. Dh5 Dc3+ 31.
Tf3 enzovoort.
29. Dg6: Thl+ 30. Kg2 Th4: 31. Tf7
Th7. 32. Tef2. Opgegeven. Er
dreigt 33. Tf8+! Tf8: 34. De6+ en na
32. Dc4 is 33. Te7 winnend.
Opmerkelijk is, dat Gaprindasch
willi met zwart twee partijen won
met de als ontoereikend te boek
staande Scandinavische verdedi
ging: 1. e4 d5 2. ed5 Pf6 3. Lb5+Ld7
4. Lc4 Lg4 5. f3 en nu: (vierde partij)
5. - Lc8 6. Pc3 Pbd7 7. d4 Pb6 8. Lb3
Pbd5: 9. Pd5: Pd5: 10. c4 met voor
deel voor wit. Zesde partij: 5.
Lf5 6. g4 Lc8 7. Pc3 a6 8. a4 c6! 9.
dc6 Pc6: 10. d3 e5 11. Le3 Pd4 met
onduidelijk spel.
Het paard blijft in leven!
Botwinnik behoort tot de weinige
groten in de partijschaak, die zich
ook met probleemschaak bezig
houden.
De volgende studie van hem gaat
uit van een verbluffende gedachte:
wit dreigt alleen maar met verove
ring van het paard op al, dwingt
daardoor de tegenstander tot op
lossing van de pionnenstelling
en dan blijft het paard „in leven"!
M. M. BOTWINNIK
„Ogonjok", 1952
Wit speelt en houdt remise.
Schaakolympiade 1976
De volgende olympiade wordt in
Haifa, Israël, gehouden van 24 ok
tober tot 11 november 1976. Hier
toe werd in een heftige discussie
binnen het centrale comité van de
FIDE besloten. Voor het eerst zal
volgens het Zwitsers systeem ge
speeld worden in 13 ronden. Door
de grote deelneming zou anders
het toernooi te lang duren.
OPLOSSING STUDIE: 1. d5+!
Vooral niet 1. Kc3? f5 2. d5+ Kf6! 3.
ef Kf5ü en wint. 1. Ke5 2. Kc3 f5
3. d6ü Kd6: 4. ef5 gf5 5. g4ü fg4 6.
Kd4 Ke6 7. Ke4 met Kf4 remise.
LUDEK PACHMAN
ta..
gffV I
Voor de man of vrouw die alles al bezit, heeft de juwelier
Sidney Mobell uit San Francisco een spectaculair ca
deau, een gouden muizeval. Het is een heel kunstwerk,
met een gouden stukje kaas, schitterend bekleed met dia
mant. De prijs valt voor rijkaards nogal mee, maar acht
duizend gulden. De heer Mobell, die al eerder buitenissi
ge creaties op zijn naam heeft staan, zoals een met dia
manten beklede tennisraket, beweert zelfs, dat de muize
val heel goed functioneert en voor wie er plezier in heeft,
is er nog een gouden muis met diamanten oogjes voor
maar 400 gulden. Een goed idee voor de komende feestda
gen?
wil vandaag direct maar beginnen met het corrigeren van een
it mijnerzijds. Ongeveer een maand geleden heb ik in deze ko
rt het volgende probleem ter opgave aangeboden, maar tot
jn grote schande heb ik tot op dit moment verzuimd hiervan de
ossing te publiceren, waarvoor mijn excuses.
n dank gaat ook uit naar de
ir P. W. Droog uit Den Haag die
vriendelijk is geweest mij met
jn neus op de feiten te drukken,
or de volledigheid volgt hier
;maals een diagramstand van
bewuste opgave, gevolgd door
oplossing.
Qj 1q|
Wit wint in de diagramstand door:
1; 25-20 24x15 2; 32-27 21x43 of 3;
33-29 23x32 of 4; 29-24 19x30 5;
34x25 43x34 6; 25-20 15x24 7; 42-38
32x43 8; 48x6! en het overgebleven
eindspel biedt geen enkele moei
lijkheid meer.
Nu is het zover dat ik in deze ru
briek mijn felicitaties kan aanbie
den aan het Haagse R.D.G. dat er
maar weer in is geslaagd de natio
nale titel voor tientallen in de
wacht te slepen. Met nog een ronde
voor de boeg hebben zij, dankzij
een 15-5 overwinning op het GeL-
derse Huissen nog eens overduide
lijk aangetoond dat ook in de dam
sport een professionele aanpak
goud waard is. AJs enige club in de
Ereklasse beschikt R.D.G. over een
goede coaching in de persoon van
de bekende eindspel-componist
Leo Springer gecombineerd met
de beste trainer-speler ter wereld
Ton Sijbrands. De organisatie bij
de andere deelnemende teams kan
op dit gebied niet eens met ge
noemde club worden vergeleken.
Een kwestie van financiën, zult u
nu zeggen, en natuurlijk heeft u
wel enigszins gelijk, maar wordt
daarmee de kern van de zaak wel
aangestipt? Ik geloof dit niet zo
erg! M.i. moet de oorzaak worden
gezocht op het bestuurlijke vlak
van de verenigingen. Neem nu bij
voorbeeld het Tilburgse D.A.V.O.
Deze vereniging heeft het toch
maar gepresteerd om met een on
gekend grote voorsprong een re
gionale hoofdklassetitel op haar
naam te brengen, doordat het ac
tieve bestuur er in is geslaagd de fi
nanciële middelen bij elkaar te
brengen om niemand minder dan
Harm Wiersma als trainer-speler
van Huizum naar Tilburg te halen.
Wat een aantal enthousiaste en
buitengewoon actieve bestuursle
den op dit gebied kunnen berei
ken. is met dit voorbeeld rti.i. vol
doende geïllustreerd. Een club be
hoeft niet beslist over een klinken
de naain te beschikken wil het op
het financiële gebied een injectie
krijgen met de daarop volgende
successen.
Dan wordt het ook weer tijd voor
het technische gedeelte. Deze keer
een fragment uit het duel tussen J.
van der Wal met wit en P. Germain
met zwart. De Haïtiaanse in Gro
ningen woonachtige Germain
heeft de opening erg voorzichtig,
misschien wel te voorzichtig, be
handeld. In het klassieke midden
spel, een van zijn sterkste wapens
heeft hij zijn jonge tegenstander
wellicht ietwat onderschat, want
dit belangrijke spelgedeelte heeft
hij voor zijn doen bedroevend
slecht en weinig tactisch behan
deld. Het is dan ook een logisch ge
volg hiervan de wrange vruchten
te moeten plukken. Zie diagram II.
Het partijverloop vanuit de dia
gramstand was: 39;. 7-11 40; 16x7
12x1 41; 28-22 1-6 42; 22-17 15-20 43;
40-35 23-29 44; 35-30 24x35 45; 33x15
19-23 46; 38-33 13-19 en zwart ver
loor op de klok. Hij had overigens
met een gerust hart enige zetten
eerder op kunnen geven; ik denk
niet dat iemand van zijn clubgeno
ten hem een gebrek aan strijdlust
zou hebben verweten. Het was nu
eenmaal een hopeloos geval. Waar
om nu dit fragment zult u zich af
vragen; zo geweldig is het nu ook
allemaal niet! En u heeft nog (ge
deeltelijk) gelijk ook. Iets bijzon
ders is er nog niet gebeurd, want
dat is nu aan de beurt. Jannes is zo
vriendelijk geweest in zijn analy
ses na afloop van de partij de vol
gende eigenschap van de doorge
winterde problemist weer eens te
tonen. Hebben jullie wel gezien
wat er in de diagramstand was ge
beurd als de schijven op de velden
7 en 12 op 17 en 21 hadden ge
staan? was zijn vraag aan de om
standers,, om op hun ontkennende
antwoorden de volgende proble-:
matische winst uit zijn mouw te
schudden: 1;14-20 2: 25x3 24-29
3; 33x24 19x30 4: 28x8 18-22 5,
27x18 30-35 6; 16x27 35x2 7; 3x21
26x17 8; 32-28 17-22 9; 28x17 2-7 en
zwart wint door dubbele oppositie.
Overigens is 8;. .2-8 ook gewon-,
nen, maar dit doet aan de schoon
heid van de afwikkeling echter
geen afbreuk.
Frank Drost
Instituut voor Bedrijfskunde
te Breukelen.
3-jarige intensieve studie in de
bedrijfskunde voor mannelijke en vrouwelijke
abituriënten van het
Voorbereidend Wetenschappelijk
Onderwijs (V.W.O.):
Gymnasium en Atheneum.
Informatiedag op Nijenrode
zaterdag 13 december 1975
aanvang 13.00 uur.
Inlichtingen en documentatiemateriaal:
Administratie Nijenrode te Breukelen;
ook telefonisch: 03462 -1944.
