Staten Suriname gaan
grondwet behandelen
CDA staat of valt niet met de éne lijst
Wiegel: VVD bereid
in regering te gaan
Dankjewel
Pieternel..
Stuiveling: troonrede
is schoolvoorbeeld
van onduidelijke taal
Dankjewel
Paola..
Dankjewel
Sjoeidje..
Dankjewel
Freule Bob..
Dankjewel
Willeke..
COMMENTAAR
Pessimistisch (1)
Oppositie vergadert vanmorgen over 'strategie'
Pessimistisch (2)
'Vellen niet met nietjes aan elkaar
hechten'
i SANDEMAN
Hasjiesj-loterij bij demonstratie in Den Haag
Massale komst
van Javanen
De Zeeuw misschien
spoedig in politiek
'In voorjaar kan er een crisis komen'
AR fractieleider Aanties sprak in Groningen
Lair'riPik ligt
't jr<niliiker
dan naai
Dode en twee
gewonden bij
schietpartij
T 2 MAANDAG 3 NOVEMBER 1975
BINNENLAND
TROUW/KWARTET 3
Ontbreekt het de VVD aan sociale
gerechtigheid in zijn politieke activi
teiten? De commissaris van de konin
gin in Gelderland, mr. W. J. Geertse-
ma, eens fractievoorzitter van de
WD in de Tweede Kamer, vindt van
wel.
ijze
Hij signaleerde dit gebrek aan sociale
gerechtigheid tijdens een toespraak op
het landelijke jaarcongres van de jon
gerenorganisatie van de WD. Het
komt ons voor dat Geertsema het
gelijk aan zijn kant heeft. En het siert
hem dat hij dit van zijn eigen partij
durft te zeggen. Niet elke liberaal zal
het overigens met Geertsema eens
zijn. Zijn oudere liberale vriend, mr.
H. van Riel, fractievoorzitter van de
WD in de Eerste Kamer, zal er
zeker een andere visie op hebben. Zo
vertelt hij in een overigens boeiend
vraaggesprek in het reformatorisch
opinieweekblad 'Koers" aan Rik Val
kenburg: 'Nederland heeft zich aan
allerlei vormen van onzinnige luxe
gewend op het gebied van de collec
tieve voorzieningen. Een deel van dat
geld zou beter naar de defensie kun
nen gaan. Komen de Russen eenmaal,
dan is het met de overvloed van de
Pre.' collectieve voorzieningen volstrekt uit',
vool Niet alleen liggen de denkbeelden van
veel Geertsema en Van Riel op het vlak
die van de sociale gerechtigheid nogal ver
van elkaar, Van Riel is bovendien erg
pessimistisch wat zijn .kijk op de inter
nationale politiek betreft.
nhe-j
zijd
iker
kun
thul
n de
r, ze
een
haai
>raai
don-
heb-
heid
Van
\ro.
m't
dij
eger
mi
eini
ge
•apj
r d
Ge
i
1. D
alle
aan toe kunnen voegen.
Advertentie
...dat je vandaag het geheim
met ons wilt delen.
SANDEMAN
'Ik zuig de bladeren met
de stofzuiger op, dan hoef
ik later minder op te rui
men'.
Van een verslaggever
PARAMARIBO Vandaag komen de staten van Suriname bijeen om de commissies te benoemen
die moeten rapporteren over de door de regering-Arron ingediende concept-grondwet en over de
rijkswet die het Suriname mogelijk moet maken onafhankelijk te worden. Dit hebben de heren
Nooitmeer (fractieleider van de NPK, de regeringscoalitie) en Lachmon (fractieleider van de VHP,
de oppositie) meegedeeld toen zij met enige statenleden uit Nederland in Suriname aankwamen.
De VHP-fractie in de staten is za
terdagmorgen bijeengeweest om het
te voeren beleid te bespreken, maar
de vergadering werd 's middags op
geschort tot vanmorgen. Drie leden
waren bij het beraad van zaterdag
niet aanwezig: ir. Hindorie (die de
vergadering overbodig vindit en
zichzelf buiten de partijdiscipline
geplaatst heeft), de heer Dasiman
(die om zijn Nederlanderschap vei
lig te stellen naar Nederland ver
trokken is) en de heer Mitrasing
(die in het binnenland was toen de
vergadering werd uitgeschreven
maar toegezegd heeft vandaag er
Niet minder pessimistisch is het Cen
traal Plan Bureau dat ons een erg
somber economisch perspectief
schildert. Alle verhalen over een spoe
diger opleving van de conjunctuur zijn
nu wel zo langzamerhand verdwenen.
Meer en meer blijkt dat de financiële
stootkracht van een groot deel van de
Nederlandse ondernemingen veel min
der sterk dan enige tijd geleden nog
werd verondersteld.
Het is daarom te hopen dat werkge
vers en werknemers morgen in hun
hernieuwde contact de zeer ernstige
economische situatie centraal zullen
stellen. Het noemen van irreële eisen
kan men nu beter afwezig laten.
Minister Boersma had gelijk toen hij
daar vorige week op wees bij de
opening van een mobiel arbeidsbureau
in Tiel. De minister kon begrijpelijk
9". weinig waardering voor de geschetste
dwarse houding van vakbondsleiders
en ondernemers opbrengen. Zijn wat
ruwe taalgebruik voor de TV gaf daar
blijk van. Dit had overigens het voor
deel dat het door niemand kon wor
den misverstaan. Wat dat betreft kan
zijn oud-collega vakbondsbestuurder
Suit van het NKV nog wat van hem
I leren.
I In een TV-uitzending van Brandpunt
zaterdagavond was zijn reactie op de
sombere voorstelling van het Centraal
Plan Bureau een aaneenschakeling van
clichees en nietszeggende formulerin-
I gen. Weinig werklozen zullen er een
J sprankje hoop bij hebben opgedaan.
Jammer dat Spit het tiende congres
I van het Genootschap Onze Taal in
Scheveningen niet heeft bijgewoond.
I Prof. Garmt Stuiveling verkondigde
j daar de stelling dat de taal van
I overheidsdienaren, volksvertegenwoor-
digers en politici eenvoudiger kan
zijn. Hij had er 'vakbondsbestuurders'
lil)
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG De letterkundige prof. dr. Garmt Stuiveling
heeft zaterdag blijk gegeven van zijn medeleven met koningin
Juliana bij haar jaarlijkse opgave de troonrede door te lezen
en te begrijpen. Hij deed dat tijdens het tiende congres van
het genootschap Onze Taal, dat gewijd was aan de taal van
overheidsdienaren, volksvertegenwoordigers en politici.
De troonrede is volgens prof.
Stuiveling een schoolvoorbeeld
van onduidelijke taal. Het zou
de regering goed staan als zij
zich bewust werd van het feit
dat de rede niet alleen is be
doeld voor de leden van de Sta
ten Generaal, maar dank zij de
televisie ook voor het gehele
volk, aldus Stuiveling. De eerste
zorg zou daarom een goed (voor-)
leesbare troonrede moeten zijn.
'Ik zou willen dat de ministers
zelf de rede moesten voorlezen,
voordat deze aan de koningin
werd overhandigd', zei prof.
Stuiveling.
Willen ze wel?
De hoogleraar maakte zich ove
rigens niet slechts zorgen over de
begrijpelijkheid van de tekst,
maar ook over de gewoonte de
voor te lezen vellen met een
nietje aan elkaar vast te maken.
'Dat hoort niet, de bladen moe
ten los blijven'. Bovendien bleëk
hij van mening dat men uit
respect voor de koningin geen
zinnen onderaan een vel papier
mocht afbreken. Teder vel hoort
te eindigen met een punt'.
Evenals andere sprekers op het
congres maakte de heer Stuive
ling zich niet veel illusies over
een betere, begrijpelijker taal
van 'Den Haag', al zijn de
methodes daarvoor in ruime ma
te voorhanden en al bestaat met
name bij Tweede Kamer-voor
zitter Vondeling de wens naar
duidelijker Nederlands. 'Het
kan: iedere vaktaal kan begrij
pelijker gemaakt worden. Maar
de vraag is: willen regering en
parlement wel duidelijke taal
spreken?, aldus Stuiveling.
Trucjes
De overtuiging dat politici be
lang hebben bij onduidelijk
taalgebruik werd ook door ande
re sprekers tijdens het congres
geuit. Dr. J. Veering, voorzitter
van het genootschap Onze Taal.
gaf voorbeelden van 'truckjes'
die in de parlementaire taal ge
bruikt worden: imponeerwoor
den, eufemismen, die conflicten
moeten verdoezelen, slogans, en
verbaal geweld.
wel bij te zijn).
In Paramaribo is vernomen dat ook
Hindorie zich in het binnenland
bevindt. Zoals bekend is hij bereid
eraan mee te werken dat er vol
doende statenleden aanwezig zijn
zodat het nieuwe statenlid Martod! -
hardjo beëdigd kan worden. Met dit
lid erbij krijgt de regeringscoalitie
NPK haar meerderheid (twintig le
den in een statenvergadering van
39) terug. Volgens Lachmon zal de
VHP-fractie vandaag praten over
de te volgen strategie.
Bij zijn vertrek uit Nederland heeft
statenvoorzitter Wijnuin bevestigd
dat vandaag het parlementaire
werk in Paramaribo hervat zal wor
den. Wijntuin wist nog niet wan
neer de beëdiging van Motodihardjo
plaats zal vinden. Hij zei ook dat
hij het voorstel van het Tweede
Kamerlid Van Zeil om op 25 no
vember alle Surinamers die in Ne
derland verblijven een vrije dag te
geven toejuicht. 'Die dag moet voor
alle Surinamers. waar ook ter we
reld, een dag van bezinning zijn',
aldus- de statenvoorzitter.
Vier rijverboden
opgelegd
UTRECHT Bij een verkeerscon
trole in Breukelen, Nieuwegein en
Driebergen, waarbij 653 motorvoer
tuigen werden aangehouden, werd
aan vier mensen na een blaasproef
een rijverbod opgelegd. Veertig voer
tuigen toonden of technische gebre
ken of de bestuurders hadden niet
de benodigde papieren bij zich.
(Advertentie)
...dat je vandaag het geheim
met ons wilt delen.
Ongeveer veertienhonderd man
hebben zaterdagmiddag op het Bin
nenhof in Den Haag geprotesteerd
tegen de huidige wetgeving voor
het gebruik van hasjiesj. Het waren
aanhangers van de actiegroepen
'Stoned free' en 'Wij roken hasj
nou en' waren met bussen uit heel
Nederland gekomen om een petitie
aan te bieden aan het VVD-Kamer-
lid mevrouw Veder-Smit, voorzitter
van de bijzondere kamercommissie
verdovende middelen. Klapstuk van
de demonstratie was een loterij,
waarin tien maai vijfentwintig
gram hasj werd weggegeven en
twee naai vijftig gram.
Volgens de petitie moet uit de wet-
Vierhonderd Surinamers van Ja
vaanse afkomst zijn zaterdag per
KLM in ons land aangekomen.
'Voordat Suriname onafhankelijk
wordt zullen er nog heel wat volgen',
zei hun leider, het statenlid Somo-
hardjo. De vierhonderd Javanen
zullen voorlopig worden onderge
bracht in een klooster in het Bra
bantse Sint Michielsgestel nadat zij
in een centrum in Soest van warme
kleding voorzien zijn. Sommige Ja
vanen hadden op de Nederlandse
kou al gerekend: zij droegen dikke
bivakmutsen en zware winterjassen,
maar er waren er ook die hun
luchtige Surinaamse kleding nog
droegen. Somohardjo zei weer
spoedig naar Suriname terug te ke
ren om te trachten nog meer reizen
voor Javanen naar Nederland te
regelen.
Al eerder heeft de Javaanse bevol
kingsgroep in Suriname gedreigd
voor de onafhankelijkheid massaal
naar Nederland te komen omdat
men niet gerust is op wat er daar
na in Suriname gebeuren zal. Die
bedreiging schijnt nu waargemaakt
te worden: dit weekend arriveerden
er in totaal zeshonderd.
(Advertentie)
dat je vandaag het geheim
met ons wilt delen.
SANDEMAN
HILVERSUM De kans is groot
dat de vroegere KVP-voorzitter ir.
Dick de Zeeuw binnen afzienbare
tijd terug zal keren in de politiek.
Dat bleek zaterdag, toen hij in het
VARA-radioprogramma In de Rooie
Haan zijn visie uiteen zette over de
huidige gang van zaken in de poli
tiek.
Hij vertelde contacten te hebben
met Hans van Mierlo en oud-
staatssecretaris Glastra van Loon,
beiden figuren die D'66 hebben ge
dragen. 'Ik wil niet een aantal
splinterpartijen die over hun hoog
tepunt heen zijn, bij elkaar vegen
om op die manier macht te verwer
ven. Macht is goed, maar dan moet
je het eerst met elkaar eens zijn
politieke verschillen te overbrug
gen. Zoals bij het CDA. vind ik niet
goed', aldus De Zeeuw.
Als het tot een samenwerking
komt. voelt hij meer voor een bun
deling van krachten met D'66 dan
met DS'70. Het oprichten van een
splinterpartij streeft de heer De
- Zeeuw niet na. 'We hebben genoeg
partijen in Nederland. Als blijkt
dat er grote aanallen mee gaan
doen. dan zullen wij niet aarzelen
een vooruitstrevend beleid in Ne
derland veilig te stellen.'
(Advertentie)
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG De VVD staat klaar om regeringsverantwoordelijk
heid te dragen, als zij daar op korte termijn toe geroepen zou wor
den. Dit heeft de liberale fractievoorzitter in de Tweedé Kamer,
Hans Wiegel, zaterdag in Den Haag gezegd aan het eind van een
vergadering over de onderwijsproblematiek van de partijraad van
de VVD.
geving het gebruik "an cannabis-
produkten (marihuana, kiel', hasj
en hasjolie) vrij worden, terwijl
een onderscheid moet worden ge
maakt tussen 'gebruikers' en 'han
delaars'. De politie reageerde niet
op de loterij en nauwelijks toen
een man zich ontkleedde en zijn
standpunt toelichtte: 'Alles vrij'.
dat je vandaag het geheim
met ons wilt delen.
SANDEMAN
Volgens Wiegel is de samenwerking
tussen de regeringspartners ver
slechterd. 'De PvdA zit klem. Het
beleid van den Uyl is vastgelopen
en dat tast de positie van zijn
partij aan. In het voorjaar krijgen
we op verzoek van Andriessen de
lijst met bezuingiingen bij de over
heid. Dan kan er een crisis komen',
zei Wiegel.
De VVD is bereid om een kabinets
crisis binnen korte tijd op te los
sen. 'Wij doen mee met een nieuwe
regering, ook al zal het een zware
taak zijn om recht te trekken wat
in de afgelopen jaren scheef ge
bouwd is. 'Wij willen moeilijke
maatregelent reffen.'
Wiegel zei, dat de laatste tijd de
verschillen tussen confessionelen
en liberalen niet groter geworden
zijn. 'Er is meer overeenstemming
tussen ARP en KVP en ons, da-n
tussen dm twee regeringspartijen
en de PvdA. 'Daarbij komt, aldus
Wiegel, 'dat binnen de PvdA heel
veel socialisten, 'de redelijken en
gematigden' het met de VVD eens
zijn. 'Wij moeten die leden van de
PvdA, weihouders en raadsleden,
die door de eigen partij aan de
kant worden gezet door radicale
politiek, niet in de kou laten staan.
Wij moeten tot hen zeggen, dat wij
willen samenwerken, aldus Wiegel.
De liberaie fractievoorzitter zei. dat
er in de PvdA. socialisten zijn. die
het op onderdelen met de VVD
eens zijn. 'Er zijn er die onze af
keuring van aiie dictaturen, of zij
links of rechts zijn. delen en niet
op de lijn van PvdA-voorzltter me
vrouw Van den Heuvel zitten, en er
zijn er ook. die ten opzichte van
het uitgavenbeleid onze kant kie
zen. Wij zoeken samenwerking met
andersdenkenden, maar niet met
hen die in de 'radicale richting
gaan', aldus Wiegel.
ONDERWIJS
Met algemene stemmen nam de
raad een resolutie aan, waarin ge
zegd wordt dat bij de herziening
van het onderwijs artikel in de
grondwet (artikel 208) niet getornd
mag worden aan de vrijheid' van
onderwijs. 'De vrijheden van rich
ting. van inrichting en van school
stichting moeten in de grondwet
gewaarborgd blijven en zij mogen
niet buiten de grondwet om gere
geld worden. Voorts zal het geven
van onderwijs gebonden moeten
zijn aan bewijzen van bekwaam
heid. die verleend dienen te worden
door officieëel erkende opleidingsin
stituten'. aldus fe resolutie. 'Gezien
Van een onzer verslaggevers
GRONINGEN Het tweerdaagse CDA-congres van vorige week in Berg en Dal
is niet beslissend geweest, zei zaterdag inr. W. Aantjes op een provinciale CDA-
conferentie in Groningen. Het congres is echter wel belangrijk, voegde de ARP-
fractievoorzitter eraan toe.
Het belangrijkste vond Aan
tjes dat er na het congres
nu eindelijk een discussie
kan komen over een geza
menlijke tactische -olitiek.
Over die 'eenl eid an be
leid' zal eerst overeenstem
ming moeten bestaan,
vóórdat men tot een organi
satorische eenheid van de
drie betrokken partijen kan
komen.
Mocht er ondanks de resnl-
taten van het tweedaags
congres bij ie komende ver-
Mpzinven in^h nog geen ge
zamenlijke CDA-lijst uitko
men dan hoeft dat volgens
Aantjes niet te betekenen
dat het CDA voorgoed van
de baan is. Op provinciaal
en gemeentelijk niveau kan
gewoon verder worden ge
gaan.
Mr Aantjes zei dit na een
opmerking van de Gro
ningse congresvoorzitter
Doornbos (CHU), die zei:
'Wij In onze provincie laten
ons niet van de wijs bren
gen. We gaan gewoon door'.
De samenwerking in Gro
ningen is al zover dat er
een CDA in oprichting is.
Provinciaal CDA-fractielei-
der J. van der Ploeg zei dat
er in Groningen geen ver
schil van mening bestaat
over de Intenties, het sa
mengaan is niet bedoeld om
een brok politieke invloed te
krijgen, maar om het 'door
denken van de bijbelse no
ties voor de politieke werke
lijkheid'.
Mr. Aantjes vroeg er begrip
voor dat de zaken landelijk
/eel moeilijker liggen dan
regionaal. Landelijk krijgt
men te maken met zaken
als abortus, gewetensbezwa
ren tegen de militaire
dienst, veiligheid en NAVO
enzovoorts. (Moeten we
gniffelen als mariniers gaan
demonstreren en tegelijk
VVDM-demonstralies ver
oordelen of moeten we bei
den argwanend bekijken?').
Onderwijs
De AR-leider ging ook In cp
het plan van minister van
Kemenade om de stichtings
normen voor lagere scholen
te verhogen. Zijn definitieve
oordeel opschortend, wilde
hij al wel kwijt dat men
voorzichtig -moe* zijn direct
maar te zeggen dat de vrij
heid van onderwijs wordt
aangetast, vooral als men
tegelijk aandringt op het In
krimpen van de uitgaven.
Als dit laatste nodig blijkt,
is het denkbaa* dat de
stichtingsnormen moeten
worden aangepast. Ook als
met eventuoel vrijkomend
geld bijvoorbeeld llcht-ge-
handicapte kinderen eer be
geleiding kunnen krijgen
waardoor ze het gewone on-
cerwüs kunnen volgen, is
d i o' '^Ihko polliiek. al
dus :n Aar.'Jes.
het feit, dat er algemene instem
ming bij de partijraad is, kan de
uitspraak als een partij-uitspraak
worden opgevat'. constateerde
VVD-voorzitter mr. F. A. Korthals
Altes.
Eveneens met algemene stemmen
sprak de partijraad uit, dat de mid
denschool als enige vorm van on
derwijs voor twaalf- tot zestienjari
ge/-) moet worden afgewezen. 'De
tijd is nog niet rijp om te streven
naar weer een geheel ander onder
wijssysteem De mamoetwet werd
eerst in 1968 ingevoerd. Eerst die
nen de mogelijkheden van ophef
fing van knelpunten e« gebreken
te zijn onderzocht', aldus de resolu
tie.
Van een verslaggever
UTRECHT De vierentwintigjarige
Henk Mangal uit Utrecht is in de
nacht van zaterdag op zondag om
het leven gekomen bij een schiet
partij in de nachtclub Eemina aan
de Utrechtse Loeff Berchmaker-
straat. Twee andere mannen, de
drieëntwintigjarige Turk Sari Ham-
za en de dertigjarige Mochanchand
B., zijn met schotwonden in het
ziekenhuis opgenomen.
De broer van Mohanchaand, de vier
entwintigjarige Amrithal B.. beken
de de fatale schoten te hebben
gelost. De gebroerders B. zaten al
enige tijd aan de bar toen Henk
rond drie uur met een vrouw bin
nenkwam. Volgens getuigen zou het
drietal in het Surinaams enkele
woorden met elkaar hebben gewis
seld. waarna in het schemerduister
van de nachtclub Amrithal een pis
tool moet hebben getrokken en een
paar keer vuurde. Een kogel trof
Henk Mangal in de buik. Hij
strompelde over de dansvloer naar
het achterste gedeelte van de zaak
en zakte daar in elkaar. Amrithals
broer kreeg een kogel door zijn
linkerlong en de Turk, die "olgens
de politie niets met de zaak te
maken had. kreeg een toevalstreffer
in zijn bekken.
Na de schietpartij maakten de ge
broeders B. dat ze weg kwamen
Amrithal werd later bij een kennis
aangehouden. De gewonde Mohan -
chand werd vlakbij de nachtclub
door een tiental bezoekers in elkaar
geslagen, vermoedelijk omdat hij
abusievelijk voor de schutter werd
aangezien.
(Advertentie)
- dat je vandaag het geheim
met ons wilt delen.
SANDEMAN
