Kwart eeuw theologie in Brussel
1
Kerk in de wereld
Vandaag
Conferenties*
Actie voor
anti-racisme
fonds
Missionaris in
Cambodja gedood
Wilm vraagt weer:
laat 'drie' vrij
Karl Barth schreef
op 31 oktober
aan een gymnasiast
'Bisschoppen,
spreek opnieuw
over abortus'
Herv. moderamen
schrijft Pinochet
Synode speelt
zwarte piet
toe aan zwart
Zuid-Af rika
Beroepingswt
VRIJDAG 31 OKTOBER 1975
TROUW/KWARTE1
DEN HAAG Het breed mod era-
men van de hervormde synode
heeft befiloten, evenals dat in 1972
gebeurde, een actie te voeren voor
het speciale fonds van de wereld
raad van kerken voor de bestrij
ding van het racisme.
Gezien de vragen, die bij vele kerk
leden leven ten aanzien van dit
fonds, achtte het breed moderamen
het niet Juist, wanneer uit de alge
mene middelen van de kerk een
bijdrage zooi worden gegeven. Daar
om is gekozen voor een vrijwillige
actie, Zodat ieder zelf kan beslissen,
of hij geld wil geven of niet. De
actie zal gevoerd worden in samen
werking met de generale diakbnale
raad, ongeveer op dezelfde wijze als
de actie voor Israël in de loop van
dit jaar gevoerd is.
ROME (AFP) De Franse missio
naris Jean Badre, de laatste missio
naris die in Cambodja was achter
gebleven, is daar enkele maanden
geleden terechtgesteld. Ooggetuigen
hebben zijn lijk gezien bij Batrang,
niet ver van de grens met Thailand.
Nog een Franseman, een Australiër
en diens Cambodjaanse echtgenote
zouden daar eveneens zijn gedood.
Een historisch moment uit de geschiedenis van de Brusselse faculteit: 6 maart 1971, de eerste promotie. De Namiblër
J. L. de Vries (links) ontvangt de bul uit handen van de rector prof. dr. W. Lntjeharms. Als bisschop van de lather
se kerk speelt De Vries thans een vooraanstaande rol in de strijd voor Namibië's onafhankelijkheid. i
door L. M. P. Scholten
BRUSSEL 'Er is een tijd geweest, dat men van de gevestigde theologische faculteiten in Neder
land wat neerzag op de protestantse theologische faculteit in Brussel. Die tijd is nu wel voorbij. Wij
hebben een goed wetenschappelijk niveau bereikt en het aantal studenten (124, onder wie 28 eerste
jaars) mag er ook zijn'.
Dat zegt ons prof. dr. G. van
Leeuwen, decaan van de Nederlands
talige afdeling van de Brusselse fa
culteit. De faculteit bestaat 25 jaar.
Gisteren is dat gevierd met een so
bere plechtigheid in de Museum-
kerk.
Wanneer een Belgische protestant
vóór 1950 theologie wilde studeren,
moest hij naar het buitenland, met
als gevolg dat hij daar nogal eens
bleef hangen. Het was in de oor
logstijd, 1942-1944, dat er in Brus
sel een theologische cursus werd ge
organiseerd. Die cursus is de eigen
lijke inspiratie geweest voor de op
richting van een eigen Belgische fa
culteit.
Onmogelijkheid
Prof. Van Leeuwen (die zelf sinds
1966 aan de faculteit verbonden is,
tevoren was hij o.a. hervormd stu
dentenpredikant te Amsterdam en
president-directeur van de Heldring
stichting in Zetten) zegt ervan:
'Achteraf bezien was die start in
UIT
VAN LEZERS
Ster-rit
Hoewel er steeds meer problemen
zijn met de groei van het particu
liere autoverkeer, zal er zondag een
auto-sterrit door schilderachtig
Noord-Holland zijn, georganiseerd
door de RAG.
Bezuinigen op benzine en olie moet
het nageslacht maar doen.
Mussolini
In Tr/Kw van 24 oktober gaf me
vrouw Pos haar visie over het om
streden interview met Mussolini.
Haar verslag daarover kwam uitvoe
rig voor in 'De Standaard'. Mevrouw
Pos schreef 'dat in afwachting om
bij Mussolini te worden toegelaten
ze zich al verheugde op het fijne ge
sprek dat ze ging voeren'. En dat in
een tijd, waarin maar al te duidelijk
werd, wat het streven van deze dic
tator was. door mevrouw Pos, ge
zien als een vader, die nog niets
kwaads had gedaan. Vergeet het
maar, we wisten toen al beter.
Amersfoort Mevr. D. Brak
A. Groenevelt
Het getuigt niet van zindelijk den
ken en recht doen aan juiste voor
lichting als Trouw' meent de uit
spraken van Groenevelt met een in
sinuatie te kunnen afdoen. In de
1950 een volstrekte onmogelijkheid.
Geen geld, geen boeken, twee kleine
kerken, een paar mensen die les wil
den geven en een paar studenten.
Toch streefde men van meetaf naar
een wetenschappelijk niveau. Je zou
gedacht hebben, dat ze voor iets
bijbelschoolachtig zouden hebben ge
kozen, maar het is direct een oplei
ding voor het licentiaat (ongeveer
gelijk aan doctoraal in Nederland)
geworden.'
Eerst was er alleen de Franstalige
afdeling. Met de Nederlandse werd
in 1954 begonnen. Prof. Van
Leeuwen: 'Hier moet wel de naam
van prof. dr. A. J. Bronkhorst bij
genoemd worden. Wat hij tot stand
heeft gebracht, is niets minder dan
een 'creatio ex nihilo' (schepping uit
niets). Achteraf zeg je ook, dat nie
mand anders dat had kunnen doen,
dan hij. Hij heeft alles op poten
moeten zetten, docenten aangetrok
ken, studenten geworven. En dan te
bedenken, dat de financiële situatie
zo was, dat hij om aan een volledig
salaris te komen nog lessen moest
gaan geven op middelbare scholen.'
commentaarkolom wordt Groene- Andere werkers van het eerste uur:
veld er namelijk van beschuldigd dat Y. van der Schoot (thans te Vlissin-
zijn 'schildering van het Tcapitalis- gen). C. A. F. van Stlpriaan Luiscius
me' ternauwernood nog contact met (Eindhoven), J. Bouman (Göttin-
de werkelijkheid heeft'. Dat is niet gen). J. Schoneveld en Attila Szeke-
gering en dan nog wel zonder enige res (onlangs kort_ na elkaar overle-
Korte. duidelijk geschreven, liefst
aan één kant getypte, brieven
kunnen worden gestuurd naar:
Secretaris Hoofdredactie Trouw/
Kwartet, Postbus 859, Amsterdam.
Bij publücatie wordt de naam van
de schrijver vermeld.
argumentatie en juist in een tijd'dat
ieder kan waarnemen dat die uit
spraken steeds meer waarheidsge
halte krijgen: enorme werkloosheid
(al of niet verbloemd door de WAO).
Als vakbonden en overheid hier niets
tegen zouden doen, zou de werkloos
heid nog veel groter zijn. M.a.w.:
we mogen blij zijn met deze enigs
zins corrigerende faktoren op het
kapitalisme. Overigens: naar. mijn
indruk is genoemd commentaar een
symptoom van de verrechtsing van
deze kolom, die al 2 jaar geleden
op gang kwam. Een inhoudsanalyse
zou hier zeer nuttig kunnen Zijn.
H. J. Hammenga
den). Thans heeft de Nederlandse
afdeling zeven hoogleraars: W. H.
Beekenkamp. W. Lutjeharms. R.
Bijlsma, A. J. Pieters, G. van Leeu
wen, H. Mulder en H. Jagersma.
Sinds 1963 is de faculteit erkend als
instituut van hoger onderwijs. Daar
vóór kreeg men al subsidie, die ove
rigens aan de magere kant is. De
faculteit wordt verder gedragen door
drie Belgische kerken: de protes
tantse kerk, de hervormde en de ge
reformeerde kerken. Financiële hulp
uit het buitenland (Nederland en de
evangelische kerk van Rijnland-
Westfalen) blijft nodig.
Onze adressen
AMSTERDAM:
Direktie - commerciële
afdelingen -
administratie:
Wibautstraat 131,
tel. 020-913456,
Postbus 859.
Redaktie
Nieuwe Zijds Voorburg
wal 280, Amsterdam.
Tel. 020-220383.
Postbus 859.
ROTTERDAM/DORDRECHT:
Westblaak 9, Rotterdam.
Tel. 010-115588.
Postbus 948.
DEN HAAG/LEIDEN:
Parkstraat 22. Den Haag.
Tel. 070-469445.
Postbus 101.
ZWOLLE/GRONINGEN:
Melkmarkt 65, Zwolle.
Tel. 05200-17030.
Postbus 3.
Groningen
Allah (slot)
Het is voor mij onbegrijpelijk dat
jullie Nederlanders met al jullie anti-
Arabische gevoelens nog een arabisch
woord blijven gebruiken, dat is 'Al
lah'. Dat betekent god. Dus jullie god
(veronderstel dat hij anders is dan
onze god) is óók Allah in het Ara
bisch. Als Nederlanders over de Jo
den praten zeggen zij 'de god van
Israel' terwijl de Joden zélf hem geen
god noemen maar JHW omdat hij in
het Hebreeuws zo heet. Waarom zeg
gen jullie niet dat de Joden niet in
god gelovén maar in JHW en dat ze
daarom een ander geloof in een an
dere god hebben?
Wij moslems geloven in god en niet
in een duistere geest. Het is integen
deel een Europees-christelijke geest
die sinds de Middeleeuwen zijn spo
ren in jullie kerken heeft nagelaten
en daardoor zijn jullie nog steeds
ziende blind. God zegt daarover in
de Koran: 'Zeg: de ogen worden niet
blind, maar blind worden de harten
in de borsten'.
Mohammed Ahmed
Amsterdam AL-AKKAD
Tanzania als toetsteen. Drie
manifestaties van de provinciale
kerngroep Tanzania in Drenthe, za
terdag 1 november 10 tot 5 uur in
Assen (Barabadoer, Rolderstraat
56). Emmen (Octopus. Vreding 2)
en Hoogeveen (Tinck, Van Echten-
straat 16a). O.m. tentoonstelling,
films, dia'8 en medewerking van de
zaakgelastigde van Tanzania, een
arts en een pater. Inf. Loek Boer,
tel. 05930-2198 en 3810.
9 Praatzaterdagen over NairoM. 1
en 15 november op De Drieburg te
Driebergen. Inl. landelijk centrum
voor geref. Jeugdwerk, tel. 03438-
3193.
Tweetalig
De tweetaligheid van de faculteit is
in België een zeldzaamheid. Twee
talig zijn verder alleen de militaire
academie en-het instituut voor tro
pische geneeskunde. In de praktijk
is het een geweldige handicap. Fei
telijk zijn het toch twee faculteiten
in hetzelfde gebouw, met twee
equipes en met praktisch een dubbe
le bibliotheek. Over en weer wordt
wel aangeraden eikaars colleges te
Volgen, maar daar komt weinig van.
De Nederlandstalige afdeling telt
thans 82 studenten, de Franstalige
42. Bij de laatste zyn Zaitezen en
thans ook iemand uit Kameroen. De
Nederlandstalige afdeling trekt ook
altijd mensen uit Nederland. Prof.
Van Leeuwen ziet daarvoor voorna
melijk drie redehen: "Er zijn er. voor
wie het gewoon het gemakkelijkst
uitkomt, omdat ze in het zuiden wo
nen. Anderen komen door persoon
lijke voorkeur Voor een bepaalde
hoogleraar. Ook zijn er nogal wat
met diploma pedagogische academie
of een andere opleiding zonder oude
talen. In Nederland moet je dan
eerst een vooropleiding volgen. Hier
is dat wat plezieriger, ingebouwd in
het totale studieprogram.'
Hoe ziet prof. Van Leeuwen de be
tekenis van de Brusselse faculteit in
België? "Door de faculteit wordt een
eigen Belgisch protestants theolo
gisch kader gevormd. Met name in
het Vlaamse land zijn de meeste
predikantsplaatsen in de deelnemen
de kerken thans door oud-studenten
bezet. De faculteit is ook een cen
trum van protestantse theologie-be-
oefening in België geworden. En,
wat niet het minst belangrijk is: de
faculteit heeft het Belgische protes
tantisme een theologisch gezicht ge
geven in het gesprek met Rome.
Voorheen was de protestantse theo
logie als gesprekspartner niet te vin
den. De dienst aan de r.k. kerk zien
wij als een heel belangrijke zaak.'
FRANKFORT Opnieuw heeft de
Westduitse kerkleider Ernst Wilm
gepleit voor de vrijlating van de
'drie van Breda' en de drie andere
Duitse oorlogsmisdadigers, die nog
gevangen zitten (In Berlijn, Italië
en Polen). Ds. Wilm. die belast is
met de zielszorg van de zes, vraagt
ln zijn 'jaarberlcht 1975' eindelijk
een streep te zetten onder de gru
welijke rekening van het ellendige
tjdperk van de Hitlerterreur.
Hij stelt de vraag, of men in Ne
derland de drie van Breda nodig
heeft als 'uitlaatkleppen voor de
gevoelens van angst, wraak en ver-
geldlngsdrang, uit consideratie met
de gevoelens van de slachtoffers,
tot eigen genoegdoening, dat het
Duitse en het Nederlandse fascisme
de juiste straf krijgt'. Verder vraagt
hij zich af, of een rechtspleging te
verantwoorden is, die de slachtof
fers op de plaats van de rechters
zet en de slachtoffers laat beslissen,
wat er met de veroordeelden moet
gebeuren. Tegenover het argument,
dat de 'drie' de ergste misdadigers
zijn, stelt Wilm. dat een aantal
chefs van de 'drie' en Nederlanders,
die met hen hebben samengewerkt,
op vrije voeten zijn.
In de herfst van 1963 bereidde Thomas Wipf, gymnasiast te Ziirich,
zich voor op een lezing over de verschillen tussen het rooms-katholicis-
me en het protestantisme. Hij vroeg Karl Barth om raad en deze schreef
hem op de 31ste oktober van dat jaar terug. We laten vandaag, hervor
mingsdag 1975, hieronder deze brief van Barth volgen.
'Uw brief van 11 oktober is ver
velend lang onbeantwoord blijven
liggen. In de huidige situatie (het
concilie en de daarin tot uiting
komende bewegingen binnen het
katholicisme) is het wel nodig de
verschillen zorgvuldig weer te
geven. Zijn het wezenlijke, onver
zoenlijke tegenstellingen? Of gaat
het meer om een verschil in het
leggen van de accenten?
Protestants: Onvoorwaardelijke
voorrang van Gods vrije genade
tegenover het 'goede' zijn en doen
van de mensen (ook van de Chris
tenen).
Rooms-Katholiek:* Tendens om
deze verhouding om te'keren.
Prot.: De Bijbel moet ten opzichte
van de kerkelijke overlevering
streng het eerste woord houden.
R.K.: Tendens om de Bijbel van
uit de overlevering te begrijpen,
in plaats van omgekeerd.
Prot.: De kerk is het volk van
God in het midden daarvan
zijn bepaalde dienende functies
('ambten').
R.K.: Neiging haar wezenlijk als
een priesterlijke hiërarchie te zien
waaromheen het volk (de 'leken')
zich moeten verzamelen.
Prot.: De eenheid van de kerk be
rust op Gods (in Jezus Christus
door de Heilige Geest) levende
Woord, alleen terloops op juridi
sche regels.
R.K.: Neiging haar 'geestelijk' ka
rakter vanuit de juridische rege
ling te zien.
Prot.: Centrale betekenis pan de
verkondiging (preek) van het bij
belse evangelie.
R.K.: Sterker worden van de na
druk op de bediening van de zgn.
'sacramenten'.
Prot.: Eerbied en dankbaarheid
voor het bestaan van voorbeelden
van een christelijk leven.
R.K.: Vereren en aanroepen van
'heiligen'.
Prot.: In het midden Jezus Chris
tus als ware Zoon van God en
Zoon des Mensen.
R.K.: In hetzelfde .midden schijnt
naast Hem Maria als menselijke
moeder van God te staan.-
Daar hebt zeven punten, waar
mee 17, wanneer U ze voorzichtig
behandelt, vaste grond onder, de
voeten zult hebben. Voorzichtig
heid is echter om twee redenen
geboden:
1. omdat bij de Rooms-Katholie-
ken op het ogenblik veel dingen
in een beweging gekomen zijn, die
misschien tot overeenkomsten en
dan tot wijzigingen in het hele
beeld zou kunnen leiden;
2. omdat wij Protestanten over
het algemeen helemaal niet op het
niveau van onze zaak leven, en
reden hebben erop te letten, dat
misschien niet de eersten de laat-
sten, en de laatsten de eersten
worden.
Met een vriendelijke groet en alle
goede wensen voor uw lezing op
22 november, 'uw Karl Bart'
(Uit Karl Barth, Briefe 1961-1968,
E.V.Z. Ziirich; vert. A. A. Spijker,
boer.)
DEN BOSCH De diocesame pas
torale raad van het r.k. bisdom Den
Bosch is van mening, dat het offi
ciële standpunt van de kerek ten
aanzien van de middelen tot voor
koming van zwangerschap ertoe
kan bijdragen, dat abortus provoca-
tus zich als gewetensprobleem gaat
stellen. Om deze reden acht de
Bossche pastorale raad het wense
lijk, dat de bisschoppen daaraan
uitdrukkelijk opnieuw aandacht
schenken.
De raad betreurt ook, dat met na
me in de bisschoppelijke verklaring
van 1974 te weinig aandacht wordt
geschonken aan de hulpverlening
aan de vrouw, die hetzij door een
ongewilde zwangerschap hetzij door
een abortus, in nood verkeert. Voor
de pastorale praktijk wordt een ini
tiatief van de bisschoppen voor de
opvang en begeleiding van de men
sen in nood belangrijker geacht
dan een principiële verklaring. De
Bossche raad, oppert de suggestie,
dat de bisschoppen hieraan een
volgende brief wijden
DEN HAAG In een brief aan
president Pinochet van Chili heeft
het moderamen van de hervormde
synode geprotesteerd tegen de ar
restatie van twee Chileense predi
kanten.
.Ds. Juan Polanco, praeses van de
evangelische hervormde kerk van
Chili, en ds. Dennis O'Shee, provin
ciaal praeses van het district Norte
grande van deze kerk, zjn gearres
teerd wegens hun werk in het ka
der van het comité der kerken voor
vrede en verzoening, dat zich in
het bijzonder inzet voor hulp aan
politieke gevangenen en hun fami
lieleden.
Praeses ds. G. Spilt en secretaris
generaal dr. A. H. van den Heuvel
vragen president Pinochet namens
het hervormd synodemoderamen
hun beide collega's vrij te laten en
het respect voor de rechten van de
mens te herstellen door erkenning
van het werk van het Chileense
interkerkelijke vredescomité, waar
aan veel kerken over heel de we
reld hebben nijgedragen.
door Aldert Schipper
Vlak voordat de assemblee van de
gereformeerde synode ln Lunteren
op 23 november aanvangt, komt de
wereldraad van kerken ln Nairobi
bijeen. Aan de zitting van de syno
de gaat op 6, 7 en 8 november een
consultatie met een aantal afgevaar
digden van de blanke, gekleurde,
zwarte en Indiase gereformeerde
kerken en Zuld-Afrika vooraf. De
consultatie ls onder meer bedoeld om
het gesprek ln de synode ln Lunteren
voor te bereiden. Dat gesprek gaat
over het ultimatum, dat de blanke
gereformeerden (Nederduitse gere
formeerde kerk in Zuid-Afrika, de
NGKerk) hebben gesteld. De
NGKerk heeft gedreigd de banden
met de Nederlandse zusterkerk door
te snijden, wanneer deze laatste niet
terugkomt op haar besluit, geld te
geven aan het speciale fo^ds van het
programma van de wereldraad van
kerken tot bestrijding van het ra
cisme (PCR).
Wat drukt de steun aan het PCR
uit? Dat je als kerk je solidair ver
klaart met een bevrijdingsbeweging,
omdat je ln het streven naar politie
ke bevrijding iets herkent van de
bijbelse belofte van bevrijding. Het
zou mooi zijn als die bevrijding aan
de conferentietafel tot stand zou ko
men. Maar de Zuidafrikaanse Boeren
weigeren al Sinds 1912 met de be
vrijdingsbewegingen aan tafel te
gaan zitten. Het zou daarom prima
zijn als het de gereformeerden zou
lukken de vertegenwoordigers van
althans de Boerenkerk aan tafel te
krijgen met de mensen van de be
vrijdingsbeweging. Maar ik heb ver
nomen dat deze laatsten er begin no
vember in Lunteren niet aan te pas
komen.
De opzet van het PCR is de kerke
lijke solidariteit uit te drukken, on
der andere door zonder controle ach
teraf geld ter beschikking te stel
len aan de bevrijdingsbeweging.
Welnu, bij de komende consultatie
brengen de gereformeerden wel so
lidariteit tot uitdrukking met de
Boerenkerk. maar niet met de be
vrijdingsbewegingen. En dat niet
omdat de gereformeerden dit verkie
zen, maar omdat de Boerenkerk de
Nederlanders er via een ultimatum
toe dwingt.
blanke gereformeerden uit Zuid-
Afrika zitten er ook bij. Het verve
lende is echter dat zij niet met een
officieel stuk van hun synode kun
nen komen. De blanke kerk heeft een
duidelijk en hard afwijzend stand
punt. de andere kerken hebben alleen
nadrukkelijk nagelaten iets te zeg
gen. De individuele kerkleden kun
nen dus geen standpunt pro het PCR
Innemen onder dekking van een sy
node-uitspraak van hun kerk.
'Onmiddellijk nadat de blanke Zuid
afrikanen hun ultimatum stelden,
zochten vooral de zwarte gerefor
meerden beslist en openlijk naar een
verbetering van de band met de Ne
derlanders. Ook komen de zwarten
en kleurlingen steeds meer met sy
nodale veroordelingen van geweld.
Hoewel dat niet met zoveel woorden
wordt gezegd, wordt hier bedoeld
het geweld van de regering in Pre
toria. De zwarte gereformeerden
hebben zich bij de Zuidafrikaanse
raad van kerken aangesloten kort
nadat deze laatste had uitgesproken
dat je wel eens gedwongen kon zijn
dienst te weigeren als je wordt ge
roepen de onrechtvaardigde orde in
Zuid-Afrika gewapenderhand te ver
dedigen.
Zwijgen
Uitgesloten
Men kan zeggen: ja, maar de niet-
In het openbaar is het in Zuid-Afrika
vrijwel uitgesloten je uit te spreken
voor het PCR. Want het PCR is in
de ogen van de regering in Pretoria
steun aan terroristen, die het bloed
van onschuldige blanke zonen ver
gieten. Het gevaar dreigt nu dat de
niet-blanke gereformeerden straks
in de synode in Lunteren toch ge
dwongen worden tot een uitspraak.
In de gereformeerde synode zijn een
aantal leden, die best op een 'pretti
ge' manier van het PCR af willen.
In synodale kring werd mij er op ge
wezen dat de Nederlandse gerefor
meerden toch eigenlijk alleen aan
het PCR meededen omdat er des
tijds geen andere manier was om
iets bij te dragen aan de bevrijding
van Mozambique en Angola. Nu de
ze is bereikt 'blijft er niet zoveel
meer voor ons over', aldus mijn
zegsman. De vroegere voorzitter
van de gereformeerde synode, dr. A.
Kruyswijk, zei mij deze zomer
.reeds, dat de Nederlanders zich
meer op de kerken moeten gaan
richten in Zuid-Afrika. Het doorsnij
den van de relatie met het PCR ter-
wille van het behoud van de band met
de blanke gereformeerden en gedekt
door de niet-blanke kerken zit er
-lubbeldik in.
Het rou beter geweest zijn als de
niet-blanke kerken gezegd hadden:
rassenwaan is iets van de blanken.
Laten die blanken eerst maar eens
hun zaakjes opknappen alvorens ons
er bij te halen.
HERVORMINGSDAG
Op Hervormingsdag gaat het
de rechtvaardiging door het g
alleen. Dat wil niet zeggen
Maarten Luther dat alleen aa
orde stelde in zijn bezinning o]
loof en kerk, maar dat was we
hart van zijn denken óver het c
telijk geloof. En het hart daar
van is het sola gratia, het 'a
door de genade' van God. Hel
nade-karakter van het heil wi
zijn denken iets dat wezenlijk
voor het heil. Na Luther is ovi
rechtvaardiging door het gelooi
gedacht en gesproken. Somn
distantieerden er zich van omd
bang waren dat de verhouding
God tot de mens en omgekeerd
door te sterk in het vlak vai
juridische denken getrokken
Uiteraard is ook het spreken
rechtvaardiging op zichzelf
voorstellingswijze van wat er t
God en mens gaande is in
Christus. Een legitieme voo
lingswijze en in z'i^uidelijkhei
onmisbaar. Er zit iets in van d
zekerheid van Godsdoen, van
aanvaarden van de mens. Het 1
Hem vast. Het bevat een besli
oordeel over ons leven dat de
oordeling wegdoet. En dat o(
rust niet op wat er van ons t<
valt, op onze prestaties, maar
z'n grond in Gods genadig ja t(
leven. Om het kruis van Ch
heen begint het leven uit de
Worden ons het leven en de aarc
nieuw toevertrouwd. Mogen t
zijn als van schuld en dood be
mensen. Die zekerheid en de
schap daarom zag Luther bet
en het werd hem geschonke
voor allen die na hem kwame
nieuw in het licht te stellen. E
is een bijzonder goed dat wij i
ze dagen mogen beleven dat
ook in de kerk die hij toen
en moest verlaten dit steeds
in dank afgenomen wordt.
NED. HERV. KERK
Afscheid op 2 nov. van Oudemii
W. J. Kolkert, ber. te Nieuwi
(cl. Zierikzee); van Stad aan
ringvliet: H. Jongebreur, be
Vuursche: van Haamstede: G.
senaar ber. parttime te Danl
woude; van Vlaardingen: A. A
ber. teRenkum; van IJsselmuid
H. Vlijm, ber. te Woudenberg.
Intrede te 's-GravelandP. 1
Aalders uit Amsterdam: te B
broek: J. van Winterswijk uit
te Nootdorp: kand. H. J. Ekk
Groningen: te Blauwkapel-Gi
kan (bijstand pastoraat in d<
teng. wijkg. in wording):
Blaauwendraad uit Rotterdam
GEREF. KERKEN
Afscheid van Leek: W. Fee
ber. te Urk.
Intrede te Amersfoort: J. G. M
uit Culemborg;
Emeritaat verleend aan C. Moi
Gerkesklooster-Stroobos (heeft
afscheid genomen en verricht
enkele weken hulpdiensten te
hom).
GEREF. KERKEN (VRIJG.)
Afscheid van Spakenburg-Z:
Gurp ber. te Emmen.
EV. LUTH. KERK
Intrede te Zwolle: H. Mudde u
Helder: te Dordrecht: J. Krai
Rotterdam.
ALG. DOOPS. SOC.
Intrede te Oldeboom: dhr. J. Z
veld uit Akkrum, voorheen
zaam bij het onderwijs.
GEREF. GEMEENTEN
Afscheid op 6 nov. van Thol
Hegeman ber. te Veenendaal.
NED. HERV. KERK
Beroepen te Haaften (toez.):
Mijndert te Lunteren; te West
le: J. Bezemer te Beverwijk.
Aangenomen naar Amst
(pred. bijz. werkz. stadsmei
ker diakonaal centrum Amstei
H. M. Stam. pred. buiteng.
(herv. stichting voor diak. en
sch. werk in Zuid Holland), v
de te Ouderkerk a.d. Amstei: i
noeming tot wetenschappelijk
werker in de theol. van het
schappelijk Handelen a.d.
Univ. van Nijmegen: dr. H. D.
straten pred. buiteng. werkz.
vormingscentrum Oud Poelge
Oegstgeest.
Beroepbaar en toegelaten 1
evangeliebediening: drs A. v. t
gen. Schoolstraat 2, Usquert:
D. C. Loor, Het Woltmanslai
Hasselt: T. J. J. Schoonhoven
ners 45a, Groningen.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Beilen: drs A. H
te Vriezenveen; te Bakkeveen
Haulerwijk: H. J. Nolles ka:
't Harde die dit beroep heeft i
nomen.
GEREF. KERKEN VRIJG.
Beroepen te Gramsbergen: J.
Simpelaar kand. te Zwolle.
CHR. GEREF. KERKEN
Baroenen te Ede: J. Westerl
Nunspeet.
