'Ze willen zich op een goedkope
manier van ons afmaken'
Vandaag
lllslllalll
Ds. C. van Ginkel:
wij breken nóg niet
sdresser.:
Personalia
De mensen van de Amro TQ
Bank weten er alles van.
Betaald Antwoord raadt
geen andere banken aan
Ds. Rochus Zuurmond (Christenen voor het socialisme):
Lastige vragen in
vredesconferentie
Namibische
kerkleider weer
uit gevangenis
Te strenge man
in Utrecht zou
fataal zijn
Nieuwe boeken
DINSDAG 7 OKTOBER 1975
KERK - BINNENLAND
TROUW/KWARTET 2 Dl
door Aldert Schipper
Bij een aantal Nederlandse kerkgebouwen worden komende zondag amanifesten' uitgereikt, waarin
het nodige voorbehoud wordt gemaakt tegen een al te private en onpolitieke opvatting van de leer
van de 'nieuwe levensstijl', zoals deze thans in heel wat kerken opgeld doet. Het stuk is afkomstig
van de Nederlandse beweging 'Christenen voor het Socialisme' (cvs)die daarmee althans in ons
land voor het eerst op royale wijze voor het voetlicht van de publieke belangstelling treedt.
De cvs is ook in Holland tot open
baring gekomen na de generaals-
putch van september 1973 in Chi
li. Over de hele wereld ontstond
toen een solidariteitsbeweging en
die christenen onder deze groep
noemden zich alias, naar voorbeeld
van de christenen in Chili, die Al-
lende steeds gesteund hadden:
'Christenen voor het socialisme'. In
ons land doen enkele honderden
roomskathoheke en protestantse
christenen aan de beweging mee.
In een land als Italië heeft de
groep massale aanhang. Dit vertelt
de Delftse studentenpredikant Ro
chus Zuurmond, die sinds kort lid
is van de stuurgroep van de bewe
ging cvs.
Behalve in plaatselijke groepen
komt de cvs eens per maand een
dag in Utrecht bij elkaar. Voor de
middag wordt doorgaans een stuk
marxistische theorie bestudeerd en
na de middag is er tijd voor theolo
gie en bijbelstudie. Een kleine
groep, een man of vijftig.
Herhaaldelijk (onlangs nog in deze
krant) wordt de cvs voor de voeten
geworpen, hoe in Oost-Europa de
mensenrechten ervoor staan. Ds.
Zuurmond zegt daarop: 'Nog voor
dat we een mond open doen moe
ten we ons als het ware legitimeren
met een forse anti-sowjet-belijde-
nis. En als we daartoe niet meteen
bereid zijn, dan zijn we eigenlijk
meelopers van Moskou, iets waar in
het geheel geen sprake van is. Aan
hangers van het Oosteuropese soci
alisme zijn er bij ons eigenlijk niet.
Het socialisme in Latijns-Amerika
en Zuid-Europa vindt onder ons
meer aanhang.
Toch is het voor de buitenwe
reld wel van belang even te weten
wat voor vlees men in de kuip
heeft.
Ja. maar de manier waarop dat
gebeurt irriteert ons verschrikke
lijk. Natuurlijk lopen bij ons ook de
koude rillingen over de rug bij het
horen over de stalinistische proces
sen. Maar daarmee as het socialis
me nog niet van de baan. Men wil
zich op een goedkope mander van
ons afmaken. Gollwitzer praat op
de juiste manier over Oost-Europa.
Hij is kritisch solidair.
Maar Gollwitzer is veel minder
leerstellig dan jullie.
Zijn laatste boekje 'de kapitalisti
sche revolutie' liegt er niet om. Het
is lastig om te voorkomen dat je
betweterig lijkt. Aan de ene kant
moet je duidelijk laten uitkomen
waar je staat, maar aan de andere
kant moet je laten blijken dat het
tevens een uitnodiging is om te
reageren.
Geldt dat ook voor jullie kritiek
op de 'nieuwe levensstijl'?
Natuurlijk. Een groot stuk van onze
kritiek is van economische aard.
Daarom bevat het manifest veel
economische analyse. En dan vra
gen we de mensen of de actie niet
een beetje te a-politiek wordt op
gedist. Eigenlijk zeggen we: die ac
tie ds goed, maar hij moet duidelij
ker in een politiek kader worden
geplaatst.
Hoe stellen jullie je dat con
creet voor?
De actie moet zo uitgewerkt worden
dat de mensen een beetje benul
krijgen van het krachtenveld waar
in ze leven.
Dat klinkt ook niet zo erg con
creet.
Je moet van de cvs ook geen eigen
concrete politieke actie verwachten.
We willen ruimte maken voor poli
tieke betrokkenheid, die we dan
vervolgens in een politieke partij of
een vakbond realiseren. Bij de
mensen in de kerk ds vaak zo wei
nig politiek bewustzijn. Ook bij col
lega's merk ik dat.
We leven dn een kritieke periode,
met de economische recessie en de
te verwachten rassenmoedJijkheden.
Een fascistoïde wending zit er ge
woon in. Wat gaat de kerk dan
doen? De Bekennende Klrche was
vijf jaar te laat. Daarom staan wij
nu alvast maar op. En we proberen
tegengas te geven en een aantal
vanzelfsprekendheden te doorbre
ken, Bijvoorbeeld dat je als chris
ten anti-socialist hoort te zijn. Dat
heeft als gevolg dat je de natuurlij
ke bondgenoot wordt van iedereen,
die ook anti-socialistisch is. Daar
om zeggen wij: Wij zijn christen,
wij zijn orthodox. Desalniettemin is
onze politieke theorie marxistisch.
Men moet eraan wennen dat je dat
theologisch heel goed kunt verdedi
gen.
Dorothee Sölle vindt het mar
xisme een te arme voedingsbodem
om je menselijk te kunnen ont
plooien.
Op dat punt staat Dorothee Sölle in
de traditie van de Duitse en Zwit
serse christen-socialisten. Wij zien
dat iets anders. De marxistisch-
lenindstische theorie gaat uit van
de werkelijkheid, met al haar harde
kanten. Die marxistische analyse
moet ook kil wezen. Dan mag je er
vervolgens emotioneel op reageren.
Maar waar de marxisten de baas
zijn, is het ook zo klinisch en koud.
Ik begrijp wel wat u bedoelt. Maar
kom eens bij een Italiaanse com
munist ais Gramsci, dat is een heel
verschil. Die spreekt gewone taal.
Ik zou niet weten, waarom je je
daar niet menselijk zou kunnen
ontplooien.
Maar Gramsci is nergens de baas
geworden. Lenin wel. En in de
Sowjet-Unie waar Lenin de leiding
heeft genomen loopt de zaak niet
zo best.
Ik geloof dat de ontwikkeling in
dat land bijna onvermijdelijk was,
omdat het feodaal was en boven
dien bedreigd werd vanuit het Wes
ten. Maar de hoog-ontwikkelde in
dustrielanden zitten in een andere
uitgangspositie. Wij hoeven niet
een geforceerde economische groei
door te maken, maar wij moeten
naar een stabiele economie toe. Dat
geeft ons wellicht de mogelijkheid
de bestaande vrijheden voor de ge
wone mensen te behouden en zelfs
uit te bouiwen.
Bij Marx en Lenin hoort het
geloof af te sterven. Begint dat al
bij u?
Volgens de marxistische theorie is
het geloof een uiting van een ver
keerd bewustzijn 'dat zal afsterven,
als het bewustzijn de werkelijkheid
weer juist ziet. Met de religiekritiek
van Karl Barth in mijn achter
hoofd kost het me geen moeite om
dat te onderschrijven. De vorm van
religie waar ik dagelijks tegen op
loop is inderdaad een uiting van
een verkeerd bewustzijn. Je hoeft
geen marxist te zijn om dat in te
zien. Maar ik geloof dat Marx en
Lenin nooit in aanraking zijn ge
komen met de profetische kern van
de bijbelse verkondiging. Dat blijkt
uit wa.t Lenin over het christendom
schrijft. Ik vind overigens wel dat
we opnieuw met de marxisten moe
ten praten over het geloof en het
Christus-belijden en over wat
atheïsme nu eigenlijk is. Helaas is
dat op het moment niet overal
mogelijk.
Wat voor theologie zit er achter
uw keus voor het marxisme?
Ik spreek alleen voor mezelf, niet
voor de cvs. De verkondiging
spreekt van een God die geschiede
nis maakt, die bezig is mensen te
bevrijden. Als je dat hoort, kun je
natuurlijk zeggen: dat slaat alleen
maar op mijn innerlijk. Dat lijkt
Ds. Rochus Zuurmond
dan niet-poiitiek, maar in feite be
vestig je daarmee de bestaande
toestand. Of je zegt: de verkondi
ging slaat duidelijk op de werke
lijkheid, waarin we leven. God
heeft deze wereld niet aan haar lot
overgelaten. Maar dan vraag je je
direct af: waar zie ik daar iets van.
Het lijkt of ik Aantjes hoor
spreken.
Ja, ik hoor het ook bij Aantjes. Dat
ds natuurlijk tussen al die politieke
opportunisten een gave man. Maar
hij overschat de betekenis van zijn
eigen groep. Dat hebben de confes
sionelen altijd al gehad. Die zien
het. evangelie als een idee dat zij in
werkelijkheid moeten omzetten.
Dat is een stukje burgerlijke ne-
gentiende-eeuwse filosofie.
Ik vraag niet: hoe zullen wij chris
tenen. nu een christelijk plan tot
wereldverbetering in praktijk bren
gen, maar waar zien we de tëkenen
van Gods handelen in deze wereld?
Dan ds het zaak om daar bij te zijn
en je daar in te zetten.
Er is natuurlijk niemand in onze
beweging, die de illusie heeft dat er
binnen afzienbare tijd hier een so
cialistische revolutie zou plaatsheb
ben. Aan de ene kant is een revo
lutie noodzakelijk, maar aan de an
dere kant zijn de mensen er nog
niet aan toe. Als wij de komende
tijd een beetje tegendruk tegen de
verrechtS'ing kunnen geven, nu dan
zijn we al heel tevreden.
UIT
VAN LEZERS
Korte, duidelijk geschreven, liefst
aan één kant getypte, brieven
kunnen worden gestuurd naar:
Secretaris Hoofdredactie Trouw/
Kwartet. Postbus 859, Amsterdam.
Bij publikatie wordt de naam van
de schrijver vermeld.
Femina (1)
In Trouw van 3 oktober lees ik, dat
B. en W. van Rotterdam 'dreigden'
de politie en de brandweer terug te
trekken van de Femina-Beurs als
niet alle toeristische reclame voor
Spanje achterwege gelaten werd.
Een duidelijker bewijs van linkse
dictatuur in Rotterdam kan niet
geleverd worden.
Zwolle
J. M. Enklaar-Reulman
Femina (2)
Volgens Uw berichtgeven zou de
gemeente Rotterdam gedreigd heb
ben om politie en brandweer van
de damesbeurs Femina terug te
trekken als op die beurs verdere
aandacht aan Spanje zou worden
gegeven.
Ik betwijfel de juistheid van dit
bericht. Zo'n dreigement van ge
meentezijde zou om redenen van
behoorlijk bestuur en veiligheid
dermate ernstig zijn, dat een mi
nister van binnenlandse zaken ge
dwóngen zou worden de Rotter
damse burgemeester een ambtelijke
waarschuwing te geven. Zelfs ont
slag zou in dit geval ndet te zwaar
zijn. Bij mijn weten is een derge
lijk optreden zoals in Rotterdam
zou zijn vertoond in Nederland niet
eerder gepasseerd.
Lisse
J. A. Bom
Immers veel mensen uit zijn eigen
kring zien er geen enkel bezwaar in
om op bezoek of op vakantie te
gaan naar aan land met een com
munistisch regime. En hoe daar
met menselijke vrijheden omge
sprongen wordt, is ons allen wel
bekend.
De Wilp
H. Klein Ikkink
AMSTERDAM Ds. C. van Ginkel, gereformeerd predikant te
Heinenoord, meldt ons mede namens zijn collega W. van Bentliem
te Nieuwland (Dr.) dat ons bericht onder het hoofd: Drie domi
nees breken met gereformeerde kerken, enigszins voorbarig is.
Spanje (22)
Wij moeten als christenen de lef
hebben om ons tegen alle onrecht
te keren en vóór rechtvaardigheid
te zijn, onafhankelijk, of het nu
bij, vriend of vreemde is. En dat in
het besef dat wij ook geen lieverds
zijn. Dat wij ons ook moeten bete
ren (verbeteren, bekéren). Dat wij
ons niet als farizeërs moeten ge
dragen: zijn nu plotseling alle pro-
dukten uit Spanje taboe? Zoals
eerst die uit Zuid Afrika? Of die uit
Chili, straks die uit Amerika
Schijnheilig heet dat! I
Zutphen
J. de Vries
Spanje (23)
Spanje (21)
Uit de reacties van de Spaanse
regering op onze massale demon
stratie in Utrecht, moeten we wel
concluderen dat dit Indruk gemaakt
heeft. Grote waardering heb ik voor
de manier waarop de minister-pre
sident zijn vlammend protest liet
horen.
F. J. de Jong
Nuenen
De waardige manier van proteste
ren ontbrak mijns inziens bij de
premier, die het zo nodig vond ons
met vakantie gaan naar Spanje in
een kwaad daglicht te stellen. Zo'n
uitspraak ligt, dacht ik, niet op de
weg van deze minister-president.
Spanje (24)
HOOFDKANTOOR:
Nieuwe Zljds Voorburgwal
276-280, Amsterdam.
Tel. 020-220383.
Postbus 859.
ROTTERDAM-/DORDRECHT:
Westblaak 9-11, Rotterdam
Tel. 010-115588.
Postbus 948.
DEN HAAG/LEIDEN:
Parkstraat 22, Den Haag.
Tel. 070-469445.
Posbus 101.
ZWOLLE:
Melkmarkt 56. Zwolle.
Tel. 05200-17030.
Postbus 3.
De schrik sloeg mij om het hart
toen ik voor de TV moest horen
hoe onder de toespraak van bis
schop Zwartkruis, naast wie dr. Van
den Heuvel stond, nota bene met
volle borst de Internationale werd
gezongen. Onbegrijpelijk! Je vraagt
je dan, erg onder de indruk, toch
wel even af: 'was dit alleen maar
een bijeenkomst van protesterende
mensen, of werd dit bedoeld als
een meeting van de Partij van de
Arbeid'. Als ons volkslied gezongen
was zou alles bij mij heel anders
zijn overgekomen. Het Wilhelmus
had daar moeten klinken.
Arnhem
K. E. Vegter
Onze auto (13)
Met stomme verbazing las ik de
reprimande van mijnheer Eshuis
(onze auto 8. 22-9) aan mijnheer
Broos (auto 3, 17-9) B. verheugt
zich, fietsend, over het behoud van
een goede gezondheid. Komt niet te
pas. zegt E. Hij mocht God wel
eens danken. Hoe weet E. eigenlijk
dat B. dat niet doet? Omdat hij er
niet over in de krant schrijft? Wat
is het moeilijk om zich oprecht in
andermans gezondheid te verheu
gen!
Gorssel
S. van Reijendam-Vos
Op het ogenblik waarop de verkla
ring verspreid werd was de daad
werkelijke stap door hen nog niet
gezet. De zinsnede: 'Wij scheiden
ons af van hen die door dwaalleer
of dulding daarvan zich schuldig
maken tegenover het lichaam van
Christus en mitsdien tegenover
Hemzelf', werd in de verklaring na
melijk voorafgegaan door deze
woorden: 'Moet dan heden uw keus
niet duidelijk zijn: wij scheiden
ons af' enz.
De vraag is namelijk aan de verga
dering voorgelegd of het niet de
hoogste tijd is het kerkverband te
verbreken. Wat de predikanten Van
Ginkel en Van Benthem betreft
kan op dit moment van een officië-
Groei prot theologische
faculteit te Brussel
BRUSSEL Bij het begin van het
nieuwe academische jaar werden
aan de Nederlandstalige afdeling
van de protestantse theologische
faculteit te Brussel 19 eerste jaars
studenten Ingeschreven: vijf Bel
gen en veertien Nederlanders. Een
dergelijk aantal werd in het 25-
jarige bestaan van de faculteit niet
eerder bereikt.
Libanon
In zijn artikel 'Libanon, een wan
kel geheel' in Trouw van 4 oktober
komt dr. A. Wessels tot de conclu
sie: 'zolang het Palestijnse vraag
stuk niet wordt opgelost, althans
een weg wordt bewandeld die tot
een rechtvaardige oplossing kan
leiden, zal een gevaarlijke polarisa
tie ook tussen de verschillende
godsdienstige groeperingen het ge
volg zijn'. Het ligt voor de hand te
stellen, dat zij naar hun eigen toe
komstige staat moeten gaan, in
hetzij geheel hetzij een deel van
het voormalige Britse mandaatsge-
bied Palestina. Immers, in Jorda
nië zijn zij niet langer welkom, in
Syrië wordt hun vrijheid aan ban
den gelegd en in andere Arabische
staten zijn zij nog minder welkom.
Maar zal in een 'democratische
staat Palestina, met gelijke rechten
voor Joden, christenen en moslims',
zoals de PLO als programma heeft,
meer rust heersen dan nu in Liba
non? Of zal zo'n staat juist een
vuurhaard worden waarbij vergele
ken de huidige bloedige conflicten
in Libanon tussen christenen en
moslims, tussen bezitlozen en bezit-
tenden en tussen ideologisch links
en ideologisch rechts nog maar
kinderspel zijn? Wie zo'n Palestijn
se staat voorstaat ten einde de
vrede in het Midden-Oosten te ver
zekeren. doet wel, zich deze vraag
te stellen.
Amsterdam
Dr. Hénriette Boas
le breuk met het kerkverband
(nog) niet gesproken worden. Eerst
zullen kerkeraad en gemeente ge
raadpleegd worden.
SIOFOK Op de bijeenkomst van
de christelijke vredesconferentie
die gehouden werd in het Hongaar
se Siofok heeft de theoloog prof. dr.
James Will van Princeton de ker
ken in Oost-Europa opgewekt hun
standpunt van terughoudendheid
bij het bespreken van maatschap
pelijke kwesties te verlaten. 'Ik
weet dat veel kerken in socialisti
sche landen een periode van profe
tisch zwijgen hebben aangenomen,
als boeie voor hun verwaarlozing
van het proletariaat en hun verzet
tegen de revolutie. Zij hebben ook
noodzakelijkerwijs een strategie
ontworpen om hun trouw aan de
socialistische maatschappij vorm
te geven. Hebben zij hun principiële
loyaliteit intussen zo afdoende bewe
zen, dat zij nu moeten beginnen
thuis ook weer een profetisch ge
luid te laten horen?', vroeg Will.
Hij ging verder: 'Is het voor onze
Russische broeders werkelijk nodig
hun maatschappij alleen maar te
loven, alhoewel wij allen weten dat
ook daar geen volmaakte bevrijding
en gerechtigheid tot stand gekomen
is?' De woorden van Will veroor
zaakten een levendig debat onder
de 160 deelnemers aan de confe
rentie en over de Amerikaan werd
honende kritiek uitgestort door de
afgevaardigden uit de Oosteuropese
landen en uit de ontwikkelingslan
den.
Secretaris Met ingang van 1
november is mr. J. Th. H. C. van
Ebbenhorst Tengbergen benoemd
tot particulier secretaris van prin
ses Beatrix en prins Olaus. Hij
wordt tevens hoofd van het parti
culiere secretariaat van de prins en
de prinses.
Mr. Van Ebbenhorst Tengbergen
volgt mr. J. T. Warmenhoven op,
die deze functie sinds 1 december
1971 heeft vervuld en nu terug
keert naar het ministerie van bui
tenlandse zaken. Mr. C. van Ebben
horst Tengbergen (geboren in
1935) is werkzaam geweest op de
Nederlandse ambassades te Belgra
do, Kopenhagen, Yaounde en War
schau en bij de Nederlandse delega
tie bij de conferentie voor veilig
heid en samenwerking in Europa te
Genève. Hij is gehuwd en heeft
drie kinderen.
De werkgroep Betaald Antwoord
stelt voorop dat 'zolang de politieke
en economische (wereld) orde is
zoals die is en een rechtvaardiger
wereldsamenleving nog onvoldoen
de ontwikkeld is, is er geen enkele
waarborg te geven tegen het maken
van vuile handen als gevolg van
ons omgaan met geld, ook ons ei
gen verdiende, gespaarde of hoe
dan ook verkregen geld;
er is echter verschil in vuile
handen je krijgt ze omdat je
niet anders kunt wegens het ont
breken van een schone wereld, óf
je maakt ze omdat je meedoet aan
zaken, waarvan je kunt weten dat
er ernstig onrecht aan vast zit en
die je zou kunnen vermijden;
deze overweging bepaalt ook
het beleid van de Wereldraad van
Kerken en het optreden van 'be
taald Antwoord' tegenover de AM-
RO-bank:
het richt zich tegen het speci
fieke geval van rechtstreekse on
dersteuning van het zonder meer
op onrecht berustende apartheids-
regime van de Zuid-Afrikaanse re
gering. Tegelijk wordt op die wijze
nadrukkelijk de aandacht gevestigd
op het algemene verschijnsel van
onze betrokkenheid in het, in de
bestaande politieke en economische
orde ingebakken onrechtJDe werk
groep stelt vast dat er naast de
WINDHOEK De directeur van de
theologische hogeschool in Wind
hoek, ds. Zephanja Kameeta, is na
drie weken eenzaam opgesloten te
hebben gezeten uit de gevangenis
ontslagen. Ook de theologie-student
Festus Nahole is op vrije voeten
gesteld. Er zijn nu nog ongeveer
twintig kerkleden in eenzame ge-
vangenischap.
Kameeta heeft gezegd dat hij goed
behandeld werd en om de dag ver
hoord werd. Het is hem evenwel
niet mogelijk, naar het buitenland
te reizen, omdat hij geen pas heeft.
Hij was uitgenodigd voor enkele
gastcolleges in het oecumenisch in
stituut in Bossey.
Dl
ze
u
AMSTERDAM De werkgroep Betaald Antwoord voelt er niet
voor diegenen, die hun relatie met de AMRO-bank opzeggen een
andere bankrelatie aan te bevelen. Wel wijst de werkgroep op en
kele alternatieven, zoals banken, met ideële doelen, zoals coöpera
tieve en spaarbanken. Ook wijst de werkgroep op de Postgiro en de
rijkspostspaarbank. Tenslotte is er in de toekomst de mogelijkheid
om geld te investeren via de oecumenische ontwikkelingscoöpe
ratie van de wereldraad van kerken, die binnen afzienbare tijd in
ons land gevestigd zal worden.
AMRO-bank nog andere banken in
ons land zijn, die relaties met Zuid-
Afrika hebben. Bij de AMRO-bank
is er sprake van welbewuste deel
neming aan leningen aan de rege
ring van Zuid-Afrika, waarbij ge
bruik gemaakt wordt van door de
bank beheerde gelden, dus ook van
het geld dat rekeninghouders aan
de bank ter beschikking stellen,
doch zonder dat met hen over het
gebruik van het geld overlegd is.
SPAANSE FURIE
Eigenlijk was dat bijzonder juist
wat die Rotterdamse politieman in
een KRO-radio-uitzending van!
vrijdag jl. zei. Het ging over men
sen, die in zo'n geval als nu van
die demonstraties tegen het dood
schieten van vijf mensen in Spanje
altijd meteen met de zure opmer
king komen: waarom protesteren ze
dan niet tegenen dan komt er
een ander voorbeeld van onrecht.
Hij zei nl.: dan vraag ik altijd
meteen: heeft u dan tegen dat
andere onrecht gedemonstreerd?
Hij had gelijk. Mensen die altijd
vinden dat je dan tegen de hele
wereld moet protesteren gebruiken i
dergelijke goedkope opmerkingen
meestal om een alibi te hebben,
Laat iemand eerlijk zeggen: ik de
monstreer niet tegen Spanje,, want
ik vind 't niet zo erg. Hij kan dat
van mij staande houden, ook al is
hem al uit den treure duidelijk
gemaakt dat de gewraakte politiea
genten geen gewone agenten zijn,
maar uitgerekend die agenten die
in de tijd van het nationaal-socia
lisme in dit koudere noorden SS,-
ers en SD-ers genoemd werden, dus
folteraars en martelaars. Wie nogL
twijfelt over de vergelijking moetL
maar eens naar Franco luisteren g
Het zijn natuurlijk opnieuw i
metselaars en communisten dje
gedaan hebben. Hitler had ook
lijstje. Intussen worden de kraj
ten wel openbaar en kan men
gemakkelijk gewaar worden wd,e,'j
heil identificeren met de bestaai'
toestand en wie nog uitzien
een werkelijk leefbare wereld,
zit het maar in twee minuten stl
maar 't komt er uit. En zou het
kunnen zijn dat daarom zo'n d:
te ontstaat om Spanje omdat
ondanks de tachtig-jarige borl<
een beetje op dat land, en'! v<'
'gesteld zijn? We gunnen ze1'ge
dictatuur.
NED. HERV. KERK
Beroepen te Westmaas: J. van Dul
leman te Klaaswaal; Waddinxveen:
dr. C. A. Tukker te Kamerik; U i
Uitgeest-Akersloot 'Herv-Geref.-fe-
deratie' (toez.)P. van Die te Wol-
faartsdijk; te Amersfoort en WIjif
bij Heusden: J. Westland id
Schoonrewoerd, die bedankte vooi'
Capelle a.d. IJssel, Ede en. Nïjkerk,
Aangenomen naar Ootmarsum: T
Tijsma te Marrum en Westernij; 1
kerk, die bedankte voor 's Graven^
deel en Exloërmond.
Beroepbaar: kand. A. Boer, F.
Dondersstr. 34 bis, Utrecht (eventfo
part-time) (Verb, ber.)
Aangenomen: naar Echteld H. Eda
Vermeulen te Emmer-Compascuumjc:
GEREF. KERKEN
Beroepen te Schoonhoven-Willeg^n
Langérak: J. yi. Zijlstra te Doezun if
(verb, ber.); te Nieuw Vennep: Gvl:
Rang te Soest; te Den Haag Oost
C. M. Overdulve te Pijnacker-Noot
dorp.
CHR. GEREF. KERKEN
Beroepen te Lisse en te Rotterdam^
Oost: J. Germs, kand. te Amersft
foort; te ZwaagwesteindeJ. Oosge
terbroek, kand. te Apeldoorn.
Aangenomen naar Leeuwarden: .Bfru
v. d. Kamp te Stadskanaal.
GEREF. GEMEENTEN
Bedankt voor 's GravenzandeAte
Bac te Boskoop; voor Borssele: Hp
Ligtenberg te Terwolde: voor Schep
veningen (als legerpredikant)
Wageningen: J. W. Verwey te H,|e
Ambacht.
Beroepen te ScherpenisseA. Breg
man te Rijssen,
OUD. GEREF. GEM.
Bedankt voor Den Haag: A. Kot t e
IJsselmuiden.
Kardinaal Alfrink:
MILAAN 'Ongetwijfeld is het
moeilijk de juiste man te vinden.
Een bisschop van Utrecht, die te
streng, te autoritair, te weinig be
reid is tot dialoog, zou voor de kerk
van Nederland fataal kunnen zijn
en niet alleen voor de kerk van
Nederland'. Aldus kardinaal Alfrink
in een interview met twee Italiaan
se 'vaticanistl' (journalisten gespe
cialiseerd in de Vatikaanse bericht
geving).
De interviews zijn in grote opmaak
zondag gepubliceerd in de 'Corriere
Delia Sera' in Milaan en 'II Tempo'
in Rome. Kardinaal Alfrink ver
klaarde: 'Wanneer men de Neder
landse bisschoppen verwijt proble
men te hebben geschapen, waaro
ver de verantwoordelijken in de
universele kerk zich opwinden, dan
zit men er volkomen naast'. Niet de
bisschoppen hebben de problemen
geschapen, maar zij hebben ze
slechts geconstateerd en naar zo
goed mogelijke oplossingen gezocht.
Het resultaat hiervan is, dat de
kansen op een schisma op het
ogenblik ver verwijderd liggen. 'De
genen, die in principiële vragen
afwijken, stichten geen nieuwe
kerk, zij maken zich van haar los
en daarmee basta'.
De kardinaal keerde zich bovendien
tegen de opvatting, dat de spannin
gen ip de r.k. kerk van Nederland
groter zouden zijn dan elders.
140 blz. prijs ƒ14,50 (gebonden).
Anaïs is een beroemdheid vanweg1*
haar dagboeken, waarvan tot o
heden twee delen in vertaling b
uitgeverij. Bert Bakker uitkwameia
'Een spion in het huis van liefde' i
bij mijn weten de eërste in onr®
taal vertaalde roman van haa
hand. Het verhaal heeft niets mr
spionage te maken, Slthans nie
met wat mer. daar gewoonlijk on
der verstaat. De hoofdpersoon
een vrouw die zichzelf analyseert
haar liefdesrelaties. In deze analj
ses probeert zij volkomen eerlijk i
zijn, waardoor zij gepresenteerd
wordt als een dubbelhartige vrouï
die op zoek is naar primitieve vita
liteit, naar relaties zoals een kim
die zou leggen, maar ook naar f
diepten van de geest.
Bij lezing van 'Een spion in be
huis van liefde' moest ik regelmati
aan 'Van de koele meren des dood:
van Frederik van Eeden denken
dezelfde genuanceerdheid, hetzelfd
afwegen van gevoelsimpulsen. Mis
schien heeft dit te maken met hl
feit dat zowel Van Eeden als Anal
Nin als psychotherapeut werkzaal
zijn geweest.
'Een spion in het huis van liefde'
echter wel in een modern jasj
gestoken: de vrouwelijke hoofdper
soon wordt in haar eerlijkheid nie
gestimuleerd door een psychiater
maar door een leugendetector. Eer
technisch voorwerp dat wat vreen*
aandoet in deze wereld van liefde,
genot, schuld en angst.
Al
