'Samen musiceren geeft
een ongelooflijke band'
Uw probleem ook het onze
Choise: winkel vol woonideeën
Thijs van Leer: menselijke stem nog steeds mooiste instrument
Amsterdam-Niemansland
iei
TROUW/KWARTET MAANDAG 8 SEPTEMBER 1975
bin
BINNENLAND 0
door Fred Lammers
GEEL Lang geleden was het
een pleisterplaats voor de post
koetsen die uit Turnhout ko
mend op weg waren naar het
zuiden en omgekeerd. Nu is het
vier eeuwen oude sfeervolle huis
in het Belgische Geel de woning
van Thijs van Leer (27), de flui
tist wiens naam tot ver over
onze grenzen bekend is. Dit laat
ste merkte ik vorig jaar toen
mijn Canadese neef het vol
geestdrift had over 'Thais fen
Leer'. Dat was eigenlijk de enige
Nederlandse musicus die hij ken
de.
"Het ls een heerlijk huis. Ik heb het
een paar jaar geleden kunnen ko
pen. In vergelijking met de prijzen
die Je in Nederland voor huizen
moest betalen voor een prik. Het
was net wat ik zocht voor mijn
gezin (dat omvat tussen haakjes
behalve Thijs zijn vrouw Roselle,
de tweeëneenhalf jarige Bella en
zoon Ban ten van acht maanden).
Er ls twintig hectare grond bij
weilanden en denne bossen. We
hebben hier volop ruimte, rust en
vrijheid. Het enige nadeel is dat je
hier ver van Amsterdam zit', ver
telt Thijs, terwijl hij me zijn do
mein laat zien.
De kamers met de oorspronkelijke
houten plafonds met zware eiken
balken en de tegelvloeren. In de
zitkamer een grote stookplaats,
waar 's winters het open haardvuur
hoog oplaait. De meubilering is
stijlvol, hoewel in het huis zicht
baar wordt geleefd. In een hoek
van een kamer staat een box, el
ders een houten hobbelpaard, aan
de muur een groot prikbord met
recente tekeningen van Bella en
foto's van het gezin.
Thjjs van Leer: mijn fluit is een verlengstuk van mezelf, ik
heb hem altijd bij me
zo-u maken. Die beslissing viel pas
na zijn gymnasiumjaren en een
jaar studie in -de kunstgeschiedenis
in Amsterdam.
'Ik maakte muziek, boetseerde,
schilderde, deed aan toneel, kortom
ik deed van allies wat, en alles deed
ik half'. Uiteindelijk werd het toch
de muziek, eerst in het gezelschap
van Ramses -Shaffy, die Thijs nog
steeds bewondert en met wie hij
bevriend is gebleven. Thijs richtte
een eigen tolo op, dat uitgroeide tot
de groep Fo-cjus. Van alles heeft hij
al gedaan, gezongen, piano gespeeld
en uiteraard fluit. Daarop valt de
laatste tijd de nadruk, al komt er
binnenkort een plaat uit, waarop
Thijs weer -zingt. 'De menselijke
stem vind Ik nog steeds het mooi
ste instrument.'
Verlengstuk
Schaduwzijde
'Het ls fijn hier te zijn. Vaak ben
ik op reis en dan zie ik Roselle en
de kinderen soms weken niet. Dat
ls de grote schaduwzijde van mijn
werk. Daar heb ik het steeds moei
lijker mee. Vroeger nam ik mijn
vrouw dikwijls mee. Dat ging ook
nog wel toen we één kindje had
den. Nu is dat eigenlijk niet meer
te doen. Daardoor mis ik als vader
veel essentiële zaken in het leven
van mijn kinderen: hun eerste
kruipen, de dag waarop ze hun
eerste stappen doen en noem maar
op. Als ik 's avonds in een vreemde
stad, in een verwerelddeel, op mijn
hotelkamer rit, ben lk vaak met
mijn gedachten hier in Geel.
Gelukkig houdt Roselle mij ln brie
ven op de hoogte van wat er thuis
gebeurt, ook via foto's. Laatst kreeg
ik in Tokio twaalf foto's van Bella,
spelend in de zandbak, die ze net
had gekregen en op het fietsje dat
we voor haar hadden gekocht. Toen
ik dit voorjaar een tijdje in Cali-
fomië was voor plaatopnamen heb
ik mijn gezin laten overkomen.
Zoiets kan nu nog. Als de kinderen
op school zijn zal dat moeilijker
worden. Ik maak me daarom zorgen
over de toekomst in dat opzicht.
Zonder mijn gezin voel ik me ge
amputeerd. zonder muziek ook.
Maar als ik zou moeten kiezen,
stond mijn gezin nummer één'.
Als ik bij Thijs van Leer aankom,
loopt hij in een witte badstof ka
merjas rond. 'Ik heb de hele och
tend ritten studeren en niet op de
tijd gelet. Maar ik zal gauw in de
kleren schieten.' begroet Thijs me.
Tien minuten later verschijnt hij
ln een blauw spijkerpak. Bella
heeft inmiddels haar nieuwsgierig
heid bevredigd en gevraagd of ik
thuis ook een baby heb.
Elke dag studeren
Ja. studeren doet. Thijs bijna elke
dag en dat al sinds zijn vierde jaar.
Toen kreeg ik mijn eerste piano
lessen van mijn moeder. Ik kom uit
een muzikale familie. Mijn vader,
die in het dagelijks leven in de
directie van een fabriek zit, speelt
dwarsfluit. Hij geeft er ook les in.
Mijn tante, de zuster van moeder,
is de sopraan Dora Lindeman. Moe
der zelf heeft ook een mooie stem.
Ze had er een cacrière mee kunnen
opbouwen. Dat heeft ze niet ge
daan. Ze vond dat haar taak als
moeder van een ©ezin daarmee niet
te verenigen was. Op buisconcerten
heeft zij echter veel gezongen.
Bij ons thuis in het Noordho llandse
Huizen werd altijd gemusiceerd en
veel gezongen. Canons waren favo
riet, vooral als we op vakantie gin
gen met de caravan naar de Voge
zen of Zwitserland. Ik ben opge
groeid met muziek. Heel fijn was
dat. Mensen die niet van muziek
houden missen iets belangrijks in
het leven. Muziek hoort bij een
mens. Kijk maar naar de natuur
volken. Als ze zelf geen instrument
bespelen gaan de mensen er dan
sen en roepen'.
Doorzetten
Als kind vond Thijs die verplichte
pianolessen niet altijd leuk. 'Moe
der zat er flink achterheen. Er
kwam geen spaans rietje aan te
pas, maar zij bracht me wel aan
het verstand dat ik moest doorzet
ten als ik goed wilde leren spelen.
Mijn ouders zeiden dat het stom
van me zou rijn me er niet voor in
te spannen, temeer omdat ik, naar
spoedig duidelijk werd. aanleg had.
Achteraf ben ik mijn ouders dank
baar dat ze me discipline hebben
bijgebracht. Maar al te veel mensen
betreuren het dat ze in hun jeugd
niet hebben doorgezet.
In deze tijd van radio en televisie
is het moeilijk een eigen geluid te
laten klinken. Het is zo gemakke
lijk even de knop van de radio in
te drukken. De aanleg die sommige
jonge kinderen hebben om een in
strument te bespelen wordt op die
manier vermoord. Op de scholen
komt er meer belangstelling voor
het zelf laten doen, maar de muziek
wordt nog stiefmoederlijk bedeeld',
concludeert Thijs van Leer. Hij
voegt eraan toe vier jaar 'een beet
je jong' te vinden voor muziekles
sen. 'Als kinderen aanleg blijken te
hebben is zeven acht jaar een
mode Leeftijd om te beginnen.'
Moeite had Thijs bij die pianoles
sen met het spelen van muziek die
hem werd voorgezet. 'Ik" was leeslui.
Als kind modderde ik al graag zelf
maar wat aan. maakte ik improvi
saties op bestaande muziek, wat ik
later steeds meer ben gaan doen.
Mijn ouders waren daarmee niet zo
gelukkig. Ze rijn het helemaal niet
eens met de wijze, waarop ik bij
voorbeeld Bach vertolk. Ze zeggen
dat ook. Van adoratie is in mijn
familie geen sprake. We zeggen el
kaar ongezouten de waarheid en
dat ls goed. Wel rijn mijn ouders
de laatste tijd iets milder over mijn
benadering van de muziek gaan
denken, nu ze merken dat, velen
Juist door mijn platen waardering
krijgen voor klassieke muziek.'
Als familie musiceren de Van Leers
nog regelmatig. 'Onlangs kwamen
vader en moeder, terugkerend van
een kunstreis naar Italië, drie da
gen bij ons logeren. Geen van die
dagen is muziekloos voorbijgegaan.
Vader was nauwelijks hier toen hij
uitriep: 'Zullen we?' Nu, toen wist
ik wel hoe laat het was. Vader
haalde zijn fluit uit de kofferbak,
zette wat stoelen rond de vleugel
en even later was de familie weer
volop in actie. Zo gaat het altijd.
Dat samen musiceren geeft een on
gelooflijke band. De bewaar daar
zoveel goede herinneringen aan, zo
als aan die traditie dat wij met
kerstmis thuis ons eigen carillon
maakten van wijnglazen, die we op
elkaar afstemden door ze geheel of
gedeeltelijk met water te vullen.
Daarop brachten we dan kerstlied
jes ten gehore. We doen dat nog
steeds.'
Klassiek
Het was altijd klassieke muziek ctf.e
in huize van Leer weerklonk. 'Dut
verklaart waarschijnlijk dat ik j^a-
ren lang voor populaire muziek
geen waardering had. Ik veraf
schuwde die muziek zelfs, op eeci
paar uitzonderingen na. Elvis
ik met name wel goed. Dat was
lekker swingend. Pas veel later ben
ik ook andere Mchte muziek gaan
waarderen, al vind ik nog steeds
dat soort muziek over het algemeen
veel geschreeuw en weinig wol'.
Van de piano stapte Thijs langza
merhand op de fluit over, eerst de
blokfluit en toen hij een jaar 'of
veertien was de dwarsfluit. 'Mijn
handen waren daarvoor toen grjoot
genoeg en mijn armen haddende
gewenste lengte.' zegt Thijs. THet
was in die tijd niet de bedoélfing
dat hij van de muziek zijn beroep
Op mijn vraag wat hem nu zo
aantrekt. In die fluit zegt Thijs:
"Een fluit me ik als het verlengstuk
van mijn Mjf. Het is een instru
ment met een grote draagwijdte
zelfs als Je er in een weiland op
gaat spelen klinkt het nog goed.'
Trekt Thijs er wel eens met rijn
fluit op ufit om ergens in de een
zaamheid te musiceren? 'Ja, af en
toe doe ik dat. Ik heb mijn fluit
altijd bij me, ook vorig jaar. toen
ik tijdens een toernee in Australië
een dag ging paardrijden met een
paar vrienden. Na een halve dag
rijden gingen we barbecuen op een
prachtig plekje. Daar heb ik mijn
fluit tevoorschijn gehaald en onder
de eucatyptusbomen met op de
achtergrond een ruisende rivier heb
ik toen Bach gespeeld'
Bartok, maar vooral Bach rijn de
favorieten componisten van Thijs
van Leer. 'Ik zou Bach graag per
soonlijk ïïebben gekend. Wat zou ik
hem veel- hebben te vragen over
rijn weds. Ik kan zo goed begrijpen
waarom Bach de goeroe is geweest
en nog is van miljoenen. De kijk
vreselijk hoog tegen hem op. De
wijze waarop hij het lijdensverhaal
van Christus op muziek heeft gezet
is van grote betekenis. In het lij
den Ifiét hij de vreugde over de
opstanding die erop zal volgen al
doorklinken.-De laatste tijd ben ik
anders tegen het lijdensverhaal aan
gaan kijken. Ik vind het moeilijk er
in een interview over te praten
omdat het zo persoonlijk is. Maar
ik kan je wel zeggen dat ik recent
dongen heb meegemaakt en erva
ren. er misschien meer op ben gaan
letteen, waardoor ik tot de overtui
ging hen gekomen dat Jezus leven
de werkelijkheid is. Ik ben er nog
niet klaar mee, eigenlijk zou ik er
nog meer mee bezig moeiten rijn.\
Er voltrekt zich op het ogenblik
4e*s in mij waarvan ik zelf nog niet
'Kaft overzien waartoe het leidt. Ik
hoop dat het ook in mijn werk tot
uiting zal komen en dat ik hetgeen
■ik diep in me voel juist zal in ter-
.preteren'.
Optimale muziek
Thijs zegt even later: 'Veel muziek
is ter verstrooiing geschreven, an
dere muziek is bedoeld om troost te
geven. Muziek waarin de blijdschap
en de troost doorklinkt die Bach,
eigenlijk God zelf geeft, omdat
Bach naar mijn overtuiging door
Christus is geïnspireerd, is optimale
muziek. Met mijn manier van mu
siceren hoop ik ook een steentje bij
te dragen aan het uitdragen van
die blijdschap'.
In de loop der jaren heeft Thijs
van Leer vele onderscheidingen ge
kregen, met name een stuk of
twaalf gouden platen. Doen die on
derscheidingen hem veel? Thijs:
'Als ik heel eerlijk ben, nee. Die
platen hangen bij mij niet op het
toilet, maar aan een muur die hele
maal niet opvalt. Gouden platen
zeggen iets over verkoopcijfers en
zoiets kan inspirerend werken.
Toch rijn de brieven die ik heb van
mensen die mij hebben geschreven
dat rij door mijn platen rijn ge
troost voor mij veel belangrijker.
Zo worden mijn platen veel gedraaid
op begrafenissen. Dat zoiets zou
gebeuren is nooit bij me opgeko
men toen ik ze maakte. Maar ik
ben er wel dankbaar voor'.
door Mink van Rijsdijk
'Amsterdam, o stad van De Keyser', zo begint het
loflied dat Bertus Aafjes eens dichtte. Die regel
borrelde bij mij altijd spontaan boven als ik in het
verleden zo nu en dan onze veelbezongen stad bezocht.
Zodra ik het centraal station uitkwam en de eerste
haringkar over de brug mijn reukorgaan prikkelde,
nam de sfeer me helemaal te pakken. Amsterdam
stad van de Keyser, heerlijk was dat. Het fijnste was
natuurlijk op een terrasje zitten en mensen kijken.
Maar op die warme dag eind augustus had ik veel
werk aan mijn winkeltje, zodat terrasje zitten er niet
bij was. Een snelle kop koffie aan een tafeltje van
onpersoonlijk formica is voor een provinciaal echter
ook al een evenement En een provinciaal, dat ben ik.
Dat bleek al direct in de tram. Mensen uit alle
windstreken van de wereld weten allemaal precies,
hoeveel geld ze waar moeten deponeren om een geldig
plaatsbiljet te bemachtigen. Zo niet ik. Schuchter
volgde ik een Chinees echtpaar langs de kaartjesauto
maat en het afstempelapparaat Een provinciaal is
altijd nerveus uit angst in de verkeerde tram te zitten.
Daarom zocht ik zekerheid bij mijn buurman. 'Orebo-
resnörreköp,' of iets vriendelijks in die geest was het
antwoord. Met je moedertaal kom je nergens.
Achter me zat een Engels sprekende vrouw luidkeels
de lof van Amsterdam te zingen. Haar ode was niet op
rijm, verder deed ze niet veel onder voor welke dichter
dan ook. De man voor wie dit lyrische nummertje
bestemd was, bleef er echter bijzonder nuchter onder.
'Amsterdam is Holland niet', was zijn kalme kommen-
taar. Ze was kennelijk in haar wiek geschoten. Want
oh de grachten, de Dam, de nachtwacht, het tin en
het Delfts blauw'Amsterdam is Holland niet',
bleef de man hardnekkig volhouden. Hij had gelijk.
Amsterdam is in het toeristenseizoen een internationale
mierenhoop, waar je je tas stijf onder je arm klemt.
Als provinciaal ken je de verhalen toch van zakkenrol
lers en ander louche gespuis.
Amsterdam, o stad van de Keyser, je viert je zeven
honderdjarig bestaan, maar je viel me zo gruwelijk
tegen. Je leek net een kooi opgepropt met duizenden
vreemde diersoorten, die allemaal heen en weer lopen,
over pleinen, straten door, grachten langs en dan weer
terug. Je drenkplaatsen heten coffeeshops en de ruif
waaruit hamburgers worden gegeten worden snackbars
genoemd. Je maakte me zo droefgeestig en ik voelde
me zo alleen tussen al die mensen. Je winkels
volgestouwd met lachwekkende luxe stonden me zo
tegen. Je stille Begijnhof, o stad van mijn dromen,
leek een kippenren, waar zelfs de hanen kakelden.
Sorry Amsterdam, maar je was helemaal de stad van
de Keyser niet, maar een smoezelig, naar stuk nie
mandsland.
Ben ik onredelijk? Stellig niet. Ik zag toch wat ik zag?
Jawel, alleen ik keek op het verkeerde uur. Ik had
er 's morgens om acht uur mbeten zijn. Dan is
Amsterdam nog geen kermis, maar gewoon een stad
voor mensen. Dan wordt er .niet gefilmd en geflaneerd,
maar is men op weg naar werk, dat wacht. Dan rijden
de trams nog zonder dat de wagenbestuurder gek
worden van de mensen, en hoeven zij hun bel niet als
een aflopende wekker continu te laten gillen. Als de
toeristenindustrie nog niet op volle toeren draait,
worden er nog stoepjes geschrobt en ramen gelapt.
Voordat de hotels, logementen en sleep-ins hun gasten
de straat op spugen, wordt er geleefd en misschien ook
nog weieens even gelachen. Een kerk is dan nog kerk
en geen bezienswaardigheid, die gefotografeerd moet
worden.
Toen ik wat katterig terugkwam in ons dorp was men
bezig de late hooi binnen te halen, de gerst werd
geoogst en de mais stond te rijpen. Ja, de map in de
tram had werkelijk gelijk: Amsterdam is Holland niet.
Dit was jjnij|> land, hier hoorde ik thuis en Amsterdam
kon mè~gestolen.worden.
Niets is helemaal waar, ook dit verhaal niet Want als
straks het toeristen seizoen weer voorbij, is en Amster
dam weer gewoon zichzelf kan zijn, heeft Bertus
Aafjes weer gelijk. Dan is Amsterdam weer 'schoner,
vriendelijker en grijzer dan welke stad ter wereld ook.'
Dat hoop ik tenminste, al was het alleen maar voor de
provincialen, die nergens beter een dagje kunnen
luchten dan in Amsterdam.
lor
AB
Fc
n
it
l»r.
at
aar
ro'
■p
E
leu:
tag*
sje
Dl iS
ld
lo
b<
PPi
ik
hir
h
be
kr
lie
b
>h
door Annemarie Lücker
Mary Quant was vorige week een dagje in Den
Haag om daar de eerste Nederlandse vestiging te
openen van het Britse 'Choise International'. Op de
vijftien honderd vierkante meter van het voormali
ge Vlnke gebouw aan het Spui, is letterlijk alles te
vinden voor het inrichten van een huis, behalve de
meubels.
Alles, van verf en behang tot donsov er trekken en
handdoeken, is onderling op elkaar afgestemd. Dat
klinkt misschien niet bijzonder, maar de formule is
zo. dat men in een middag kan slagen met gordij
nen, bijpassende vloerbedekking en behang. Er zijn
mensen die exact weten wat ze willen hebben, ze
gaan liever hun eigen gang in de winkel. Maar er
zijn ook mensen die voorgelicht willen worden,
omdat ze domweg niet weten wat ze willen. Uniek
is de mogelijkheid tot oriëntatie bij Choise. In het
midden van de winkel kan de klant aan tafels
zitten en zijn eigen kleurenschema kiezen uit de 16
kleurgroepen die aan de muur hangen. Er zijn
stalen en monsters en er liggen tijdschriften. Bij
Choise mag de bezoeker de gordijnen meenemen
naar de vloerbedekking en het behang naar de
verf.
Enorm assortiment
De etikettering aan ieder artikel bevat alle infor
matie die men zich wensen kan. Er is een schema
met de coördinerende kleuren, een wasvoorschrift.
De voor- en nadelen worden vermeld en bij de
gordijnstoffen bijvoorbeeld staat een kostenschema
waarop men in een oogopslag kan zien wat de
totale kosten voor een bepaalde raammaat zijn. 80
procent van het enorme assortiment is voorradig,
lange wachttijden zijn er niet bij. De inkoop is
gericht op de plaatselijke markt en behoefte, het
assortiment, van het Haagse filiaal wijkt af van de
Engelse of Brusselse vestiging. De gemiddelde Hol
lander geeft veel meer uit aan het gezellig maken
van zijn huis dan de Engelsman, de Belgen zijn
weer modebewuster
De gedachte om het publiek zeif de ruimte te
gewen eigen ideëen uit te werken, is iets wat Mary
Quant erg aanspreekt. Tijdens de jaren zestig, de
fameuze periode van de Beatles en Kingsroad.
werd ze wereldberoemd door haar introductie van
de minirok. Later begon ze met het ontwerpen
van andere dingen dan mode. Of het nu make-up
Marie Quant: dagelijks leven inspireert haar
tot nieuwe dingen.
(de kleurkrijtjes). lingerie (in een miniscuul doos
je) of prachtig beddegoed is. het heeft onmisken
baar het persoonlijk stempel van M.Q. De dagelijk- lui
se dingen inspireren haar vaak tot nieuwe dingen
Ze werkt en woont in Londen, maar de weekends
is ze zoveel mogelijk met haar man en vijfjarig v
zoontje in,. hM landelijke Surrey. Een paar exlusie- *x
ve boetieks in Londen verkopen M.Q. mode. maar
'over enige tijd komt er een betaalbare collectie uit,
die ook in Nederland te koop zal zijn.
Mary Quant is .een leuk mens met goede ideëen, het
nieuwe project zal zeker een succes zijn.
li
Vraag: Omstreeks 1935 bestond er
in Amsterdam een zgn. Kinder-
bond. Nu schijnt die er niet meer
te rijn. Wat is er met die bond
gebeurd?
Antwoord: Ook degene die deze
brief beantwoordt, was heel lang
gelden lid van een Kinderbond in
Haarlem-Noord (toen nog Scho
ten). Die club werd indertijd geleid
door een paar enthousiaste leden
van de Hervormde Kerk. Heel veel
kinderen stonden allang van te vo
ren voor de deur te wachten. Het
■was wel eens vechten om binnen te
komen, want het aantal plaatsen
■was niet zo groot. Wie z'n collecte
geld (2 cent of zoiets) üiet bij de
ingang alvast afdroeg, kon niet
naar binnen. Er werden verhalen
verteld en lichtbeelden vertoond.
Dit gebeurde door de Meesters en
de rest van de ouderen hield orde
en dat was we! nodig. Het feit, dat
■we jaren lang daar elke week vrij
willig heengingen is een aanwij
zing. dat we. hoewel er niets crea
tiefs aan te pas kwam. het toch wel
erg leuk vonden. Heeft iemand van
onze lezers nog herinneringen aan
deze prille vorm van jeugdwerk?
Vraag Wij hebben een copy van
een afbeelding van Rembrandt:
Een oude man op bed. die zijn
handen zegenend uitstrekt boven
twee geknielde kinderen.. Een man
en een vrouw zien toe? Wat stelt
deze afbeelding voor?
Antwoord De oude man Jacob ze
gent de kinderen van Jozef. Manas-
se en Ephraïm. Jozef en zijn vrouw
staan hier vertederd toe te zien.
Men riet hoe de handen van Jacob
gekruist, de hoofdjes aanraken. Het
verhaal zal u ongetwijfeld bekend
zijn. Het schilderij is in het mu
seum te Cassel.
Vlooien: De eerste vlooien springen
weer na de vakantie. Op de gebrui
kelijke manier (zie de kop van de
rubriek) kan men een stencil over
de bestrijding bij ons aanvragen.
Heus. zoiets komt in de keurigste
huizen voorl
Vraag: Er ls een fotoalbum in mijn
bezit gekomen, met voor mij een vol
slagen onbekende mensen Het
stamt uit de dertiger jaren. Dit
album was het bezit van Nancy
Altmann, geboren in Indonesië.
Voor de oorlog bezocht zij de Chr.
Huishoudschool te Den Haag. In
het album komt voor de n?»am Sa-
rangan (1931) en Cheribon (1938).
Ik wil graag het album >an de
eigenares of familie van Haar te
ruggeven.
Antwoord: Onze rubriek zal daarin
gaarne een bemiddelende rol spe
ten.
Vraag: De knoppen van mijn Chi
nese Roos vallen tegenwoordig
steeds af. Juist als ze op het punt
staa*. open te gaan. Standplaats,
vochtigheid van de lucht,.wijze van
begieten, alles is hetze.'cde. Maar
hoe komt dit nu?
Antwoord: O.I. zal de knopafval
tocl. wel iets te maken tjebben met
de uitzonderlijk warme dagen. De
Hibiscus (Chinese Roos t>f kembang
sepatoe) heeft tijdens de groei en
bloeiperiode vrij veel vjater nodig.
Echter nooit, als de aarde nog
vochtig en donker is. TT zou voor
zichtig de pot op een ('Handje kun
nen zetten (omgekeerde schotel in
bord met water). U zal versteld
staan over de hoevee)l*i(j water die
verdampt, zonder dat/ de pot het
water raakt. Op die manier kan de
warmte niet te droog worden. De
plant, bij stofafneiriem en zo. niet
verplaatsen, want oc*c dan vallen
de knoppen. Nu en dan wat mest
kan beslist geen kw^tjid.
Vragen (één per brief) zenden
naar: Uw probleem ook het Onze,
Postbus 507, Voorburg. Naam en
adres vermelden. Eén gulden aan
postzegels bijsluiten. Geheimhou
ding is verzekerd.
Vraag: Hoe reinigt men het be
werkte gedeelte van een notenhou
ten naaidoos?
Antwoord: Het-houtsnijwerk is vuil
door stof en was. U kan met ter
pentine, die in een bakje met warm
water verwarmd is (beslist niet op
of in de nabijheid van vuur!) en
een langharig borsteltje het vuil
verwijderen. Na het schoonmaken
in de was zetten met een zachte
doek, waarop (spaarzaam) witte of
gele goede was.
Vraag: Wat moet ik doen met het
pluizige Stephanotoszaad?
Antwoord: Neem een platte pot of
een bakje, met een mengsel fijne
oude bladgrond, wat scherp zand
(geen zeezand) en turfmolm. De
zaden op regelmatige afstand op de
aarde leggen en heel licht met aar
de toedekken. Aandrukken met een
plankje en bestuiven. Toedekken
met een glasplaat eri zetten op een
warme plaats. Op de ruit een stuk
papier leggen. Duisternis bevordert
het kiemen. Elke dag de ruit een
poosje scheef zetten, zodat het
condenswater- eraf kan druppelen.
Ondanks al deze goede zorgen, is
het heel wel mogelijk, dat de plan
ten niet kiemen, door het ontbre
ken van kruisbestuiving.
Vraag: U heeft nu wel over die
sutkergasten of schietmotten ge
schreven. maar hoe krijg ik ze uit
mijn boeken?
Antwoord: Boekenkast helemaal
goed leeghalen en nauwkeurig
schoonmaken. Goed drogen en ver
volgens alle spleten en gleufjes
nog eens extra met insecticide be--
spuiten. De boeken zelf enigszins
geopend in een grote kast of hut
koffer zetten Hierbij een geopende
Vaponastrip. Deksel dicht en een
plaid of kleed er overheen. Vergeet
de boeken een hete tijd. Als ze er
weer uitkomen, goed luchten op
tochtige plaats. In het voormalig
Nederlands Oost-Indië deden we
het vroeger - er was toen geen Va-
pona - zo: in die kast werd een
bakje met zwavelkoolstof gezet. Het
werkte zeer afdoende, maar stonk
ontzettend. Het personeel wan
trouwde de afkomst van bet middel
zeer en kwam in het donker liever
niet in de buurt van de kist.
Vraag: Wij zenden u een paar
zaadjes. Ze komen uit Monaco. Het
kan een soort boom of struik rijn.
Hoe heet deze plant en wat is de
gebruiksaanwijzing. Kan de plant
hier groeien? Binnen of buiten!
werd, zijn we bij 'Karmozijnbes-
Phytolacca' gebleven. Deze plant
komt uit de Verenigde Staten. De
bessen worden wel gebruikt om
dranken te kleuren. Heel erg ver
giftig. kunnen ze dan niet zijn,
maar onthoud u ervan bij twijfel
ZOU
Vraag: Ten behoeve van een onzer
lezeressen ontvingen wij gaarne
enige concrete informatie of docu-
mentatie omtrent een secte: Het
Philantropisch Gezelschap, 'De
vrienden van de
F. L. A. Freytag.
mens', stichter
Antwoord: Er valt geen zinnig
woord te zeggen over deze zaadjes,
die bovendien geleden hebben van
het verzenden in de hitte, als we
verder niets weten. We zouden
slechts kunnen vaststellen, dat, wat
in Monaco geiiljt, ook hier te lande
met enige zorg tot kiemen kan
worden gebracht. Bloei is een an
dere zaak. Zaai de zaadjes in elk
geval in een pot bloem istenaarde.
Daar gaat een plastic zakje omheen'
en het potje wordt op een 'subtro
pisch' plekje gezet. Meer kunnen
we niet vertellen, maar ook wij zijn
nieuwsgierig naar het resultaat van
dit experiment.
Vraag: Waar komt de Karmozijn-
plant oorspronkelijk vandaan? Uit
Palestina? Gezien Jesaja: al waren
uw zonden als karmozijn zo rood...
Kan men die bessen eten?
Antwoord: Hoewel het ons aanvan-
keijk niet voor 100% duidelijk was.
welke plant hier toch wel bedoeld
Dank voor hulp: De vele hulpvaar
dige lezers, die ons inlichtingen ga
ven omtrent het boekje van Marty L
Verdenius: Leren Praten, Hartelijk
dank. Ook voor de vriendelijke m
woorden, die zulke mededelingen
vaak vergezellen.
Vraag: Bij een verbouwing in mijn
huis, vonden we achter het oude
behang een leeg sigarettendoosje
van het merk Chief Whip. De prijs
van 10 sigaretten was toen volgens
het doosje 0,175. Wanneer was
dat?
ad
i-fr
Antwoord: 50 jaar geleden was er
een jongen bij ons op school, die
we Chief Whip op ieders lip noem
den. Deze slagzin kwam men ln die
tijd overal tegen bij een afbeelding^
van een vrolijk grijnzende Uncle
Sam. compleet met sik, hoge hoed. n
heel lange benen en natuurlijk de
sigaret. Er waren nog wel goedko-
pere merken. Mijn eerste sigaret 1
was van het merk Moslem, 10 cent J
voor een keurig doosje van 10. Een
boze sheik stond er op. Mijn ouders
keken nóg bozer, toen ze han kin
deren zagen roken!
