Hij was geen
pinksterman
maar toch
r\
u
Potter: racisme
boosaardiger
Uit de kerkbladen
Vandaag
Charismatische beweging
mist Frits Mehrtens
Koreaanse dominees
gevonnist na hulp
aan gevangenen
Zondagsrust schrijft
aan Eerste Kamer
Ook chr. democraten
in Chili opgepakt
Amnesty-Moskou
vraagt stappen
Helsinki-landen
Landelijke
gebedsdag
in Domkerk
Wereldraad belegt
congres in Armenië
Geref. synode van
23 tot 26 september
Conferentie^
/IlSlllalli
Nieuwe boekei
Doekje voor
het bloedend
geweten
?r
'S
TROUW/KWARTET MAANDAG 8 SEPTEMBER 1975
KERK-BINNENLAND
door dr. K. J. Kraan
Ik denk aan een liturgische confe
rentie op Hydepark. waar we samen
hierover gesproken hebben. Aan ra
dio-lezingen op zondagavond, waar
in hij uitvoerig over dit 'zingen in
de Geest' heeft gehandeld. En ook
aan zijn toezegging, op het congres
van theologen uit de kerken en
pinkstergemeenten, deze week in
Amsterdam, de samenzang op één,
mogelijk twee avonden te begelei
den. We overwogen over 'zingen in
de Geest' samen iets te publiceren,
maar dat kan helaas niet meer. Ik
vertrouw, dat het geheel in zijn
geest is. als ik aan dit onderwerp,
dat hem zo ter harte ging, dit
artikel wijd.
Het grote aanknopingspunt is hier
wat Paulus zegt in Efeze 5: 'Wordt
vervuld met de Geest, door onder
elkaar te spreken in psalmen, lof
zangen en geestelijke liederen, en
zingt en jubelt den Here van harte'
(verg. Col. 3:16). De traditionele
uitleg ziet eigenlijk lofzangen
('hymnen') en geestelijke liederen
('pneumatische oden') als een dou
blure. Wie bv. de bundels 'Geeste
lijke Liederen' van Hasper door
neemt, zal daarin heel veel lofzan
gen tegenkomen.
Door de charismatische vernieu
wing hebben we geleerd, dat dit
'geestelijk' zingen een ander karak
ter heeft dan wat wij gewoonlijk
onder lofliederen' verstaan. Paulus
zegt ergens: 'Ik zal lofzingen met
mijn geest, maar ook lofzingen met
het verstand' (1 Kor. 14). In het
lofzingen met het verstand gaat het
om een verbale, begripsmatige ver
tolking van het heil. Maar het lof
zingen in de Geest is een niet-
verbale, door de Geest direkt in het
hart gegeven expressie van het heil.
Men beperke dit niet tot ekstase!
ledereen
Ieder gemeentelid kan hieraan
deelnemen. Ook hij of zij die niet
een eigen 'geestestaal' ('glossolalie',
'tongentaai') heeft ontvangen. Men
kan eenvoudig meeneuriën, klan
ken uiten, 'Kyrieleis', 'Hallelujah'
of Tooft God' zingen, al naar het
zo maar spontaan in je opkomt.
Paulus spreekt in dit verband van
zingen en jubelen. De jubel was
een belangrijk onderdeel van de
eredienst, ook later, toen de 'ton-
gentaal' helaas in het vergeetboek
dreigde te raken. Augustinus zegt
van deze jubel: 'Wat is een 'jubila-
tio'? Vroegde die niet kan worden
uitgedrukt in woorden, en toch
drukt de stem uit wat van binnen
beleefd wordt en wat niet in woor
den kan worden uitgelegd. Dit is
'jubllatio'. Zie de mensen eens, die
In de pas
Mehrtens ons vooroefenen, doordat
we ieder een willekeurig stuk uit
het programma hardop lazen, op
onze eigen manier, maar toch met
één oor luisterend naar el
kaar. In het gewone ge-
UIT
VAN LEZERS
Ziekenhuis (2)
Aangezien ik elf maal in een zie
kenhuis heb gelegen, ken ik de
situatie ook die de heer Broekema
uit Appingedam beschrijft. Ik zou
een ieder die door een arts als
lucht wordt beschouwd het volgen
de willen aanraden: U zegt tegen
hem: 'uw houding verraadt een ge
brek aan innerlijke beschaving. Het
is altijd nog mijn lichaam waarmee
u bezig bent. Ik wens behoorlijk te
worden aangesproken en over mijn
toestand te worden ingelicht. Zo
niet, dan zal ik mij beklagen bij de
medische raad.' Dat sommige art-
HOOFDKANTOOR:
Nieuwe Zijds Voorburgwal
276-280, Amsterdam.
Tel. 020-220383.
Postbus 859.
ROTTERDAM/DORDRECHT:
Westblaak 9-11, Rotterdam
Tel. 010-115588.
Postbus 948.
DEN HAAG/LEIDEN:
Parkstraat 22, Den Haag.
Tel. 070-469445.
Postbus 101.
GRONINGEN:
Nieuwe Ebblngestr 25,
Groningen.
Tel. 050-125307.
Postbus 181.
ZWOLLE:
Melkmarkt 56, Zwolle.
Tel. 05200-17030.
Postbus 3.
Korte, duidelijk geschreven, liefst
aan één kant getypte, brieven
kunnen worden gestuurd naar:
Secretaris Hoofdredactie Trouw/
Kwartet, Postbus 859, Amsterdam.
Bij publikatie wordt de naam van
de schrijver vermeld.
sen zo'n houding aannemen, komt
ook omdat de patiënt dit slikt.
Amsterdam
E. de Jong
Ziekenhuis (3)
BERLIJN In een interview met het Oostduitse tijfïv' iriG.
'Standpunt' heeft dr. Philip Potter, secretaris-generaal van de
wereldraad van kerken gezegd er van overtuigd te zijn, dat on
danks ontspanning en ondanks het onafhankelijk worden van de
voormalige Portugese kolonie in Afrika het racisme in Zuid-Afrika
en de Verenigde Staten nog boosaardiger van karakter is geworden.
Ook voor de charismatische beweging betekent het plotseling
overlijden van Frits Mehrtens een ernstige slag. Hoewel geen
'pinksterman' in engere zin, had hij een open oor, een open oog
en een open hart voor wat de charismatische vernieuwing voor
de gemeentezang kan betekenen. Verschillende malen heeft hij
gezegd, dat hij het 'zingen in de Geest' als een wonder beleefde,
dat hij als vakman niet verklaren kon.
in bepaalde liederen en jubelen een
zeker profaan plezier zoeken. Je
ziet dat in hun zangen door de
woorden een overvloeiende vreugde
wordt uitgedrukt, waarbij spreken
onvoldoende is. Daardoor breken zij
uit in 't zingen van klinker geluiden
om zo de gevoelens van hun ziel uit
te drukken, omdat woorden de ge
dachten van het hart niet kunnen
vertolkten. Daarom als zij jube
len uit aardse uitbundigheid, zou
den wij dan de 'jubilatlo' niet zin
gen uit hemelse vreugden, die
woorden niet kunnen uitdrukken?'
(Enarr in Psalmos, Ps. 94:3).
Rabbijnen
Paulus zegt, dat we dit geestelijk
zingen mogen en moeten oefenen
om met de Geest te worden ver
vuld. Wij vonden dezer dagen een
uitspraak bij de rabbijnen: het uit
bundig jubelen bij het legen van de
waterkruik op het tempelaltaar op
de laatste, de grote dag van het
Loofhuttenfeest is een weg tot het
bezit van de Geest.
De vervulling met de Geest voegt
aan de jubilatio een nieuwe dimen
sie toe. Terwijl ieder spontaan
op eigen toon neuriet of ander
geklank laat horen, komt er een
wonderlijk melodiëren in wat toch
eigenlijk een kakofonie van klan
ken moest zijn. Een welluidend rij
zen en dalen. Een samen geleid
worden naar een vervuld einde.
Een harmonie die Frits Mehrtens
niet kon verklaren.
Hij liet in zijn lezingen verschil
lende moderne uitingen van multi-
tonaal musiceren horen. Van Hans
Otten: Alpha en Omega. Van Egatl:
Ite massa est. Van I. Schnebel: Lux
Aeterna en Glossolalia. Hij wees op
merkwaardige parallellen. De glos
solalia. werd in dezelfde tijd en in
dezelfde regio herontdekt als de
jazz (Californië, begin van deze
eeuw). Het zingen in de Geest
komt gelijktijdig op met moderne
multitonale expressie. De eerste pa
rallel kan m.i. samenhangen met
een diepe behoefte aan spontaan
jubelen, als de emoties in een over-
ratio nele beschaving verdorren en
verdrogen. De tweede parallel kan
samenhangen met een streven, de
collectieve en de individuele ex
pressie één te maken.
Het is met broeder G. G. altijd hetzelfde liedje: géén gezangen!
(Tekening en bijschrift uit 'Kerkconcert met kwinkslagwerk' van
Okke Jager en Kees van Lent, uit. Callenbach, Nijkerk).
oefening liet. Hij besefte klaarblij
kelijk, dat dit enerzijds een kwestie
van blijmoedig leren is (de ene
keer 'gaat het beter' dan de ande
re). Maar toch ook anderzijds een
kwestie van genadige inspiratie,
van een diep verlangen 'in de
Geest' te mogen leven en doen.
Die genade heeft Mehrtens zelf in
vele gestalten ontvangen. En die
wenste hij heel Nederland toe.
De schrijver van dit artikel, gere
formeerd evangelisatiepredikant in
Rotterdam, neemt een belangrijke
plaats in de charismatische bewe
ging in.
meentelied moeten we vooral met
de anderen in de pas blijven, in
maat, in tempo en in toon. In de
multitonale muziek is de componist
duidelijk de samenvatter, maar hij
suggereert een totale vrijheid in
uiting. In de jubilatio lucht men
spontaan zijn ziel voor God, maar
er is toch tegelijk een diepe ver
bondenheid met oor en met hart
aan de anderen, en dat wordt door
een "hemelse* melodie en harmonie
bezegeld en bekrachtigd.
Het tekent de fijn-besnaarde musi
cus en zanger Mehrtens, dat hij het
op die conferentie bij de voor-
SEOEL (Reuter) Een rechtbank
in de Zuidkoreaanse hoofdstad Se
oel heeft zaterdag drie dominees
veroordeeid tot gevangenisstraffen
van zes tot tien maanden, omdat ze
geld, bestemd voor de armen in
Korea, zouden hebben gegeven aan
de gezinnen van politieke gevange
nen. Daartoe zou een deel van de
200.000 gulden zijn gebruikt die was
geschonken door een Westduitse
liefdadigheidsorganisatie 'Brood
voor de wereld'. De nationale raad
van kerken in Zuid-Korea verklaar
de zaterdag dat een onderzoek, in
samenwerking met de Westduitse
organisatie, heeft uitgewezen dat de
betrokkenen geen enkele blaam
treft.
Een van de veroordeelden, de
presbyteriaanse dominee Park
Hyung-Kyu, kreeg vorig jaar ook al
gevangenisstraf omdat hij een
campagne voor herstel van de de
mocratische vrijheden leidde. In fe
bruari van dit jaar kreeg hij gratie,
maar in april werd hij met de drie
anderen opgepakt op beschuldiging
van verduistering van de hulpgel
den.
MIN HAAG De vereniging tot
bevordering van de zondagsrust en
de zondagsheiliging heeft een brief
gezonden aan alle leden van de
Eerste Kamer. Daarin vraagt de
vereniging, om tegen het wetsvoor
stel Jurgens-Goudsmit te stemmen
en zo 'dreigende verdere aantasting
van het karakter van de rustdag' te
voorkomen.
Binnenkort komt dirt wetsvoorstel,
dat het gemeentebesturen onmoge
lijk wil maken. gemeentelijke
zwembaden, sportvelden e.d. op
zondag gesloten te houden, in de
Eerste Kamer in behandeling.
SANTIAG O (Reuier) Vijf leden
van de christen-democratische par
tij van Chili, onder wie het ex-
parlementslid Pedro Araya Ortiz,
zullen door een Chileense krijgs
raad worden berecht wegens 'on
dermijnende activiteit', zo heeft het
ministerie van binnenlandse zaken
zaterdag bekendgemaakt. De vijf
zijn vorige weekend in het Noord-
chileense Antofagasta gearresteerd.
Het is niet bekend wat hen precies
ten laste wordt gelegd. Voor zover
bekend is het de eerste keer dat
christendemocraten in Chili worden
berecht onder de wet op de bin
nenlandse veiligheid, sinds de
staatsgreep van september 1973.
Krachtens deze wet kunnen ze een
straf krijgen van minimaal drie en
maximaal 15 jaar gevangenisstraf,
of ballingschap.
MOSKOU (Reuter) Valentin
Toersjin, voorzitter van de Sow jet-
af deling van Amnesty International,
heeft zaterdag een beroep gedaan
op de deelnemers aan de Europese
Veiligheidsconferentie. Daarin
vraagt Toersjin aan de leiders van
34 deelnemende landen er bij de
Sowjet-Uïiie op aan te dringen een
eind te maken aan het dwarsbomen
van zijn Amnesty-groep. Ook moe
ten ze aandringen op de toelating
van buitenlandse journalisten en
Amnesty-waarnemers bij de ko
mende processen tegen twee van
Toersjins medestanders, de natuur
kundige Andrej Tverdochlebow en
de bioloog Sergej Kovalyow. De op
roep, die is toegestuurd aan buiten
landse journalisten, markeert te
vens de eerste verjaardag van de
oprichting van een afdeling van
Amnesty International in de Sow-
j et-Unie.
Hoewel Zuid-Afrika zich inspant
een ontspanning te bewerkstelligen
in zijn relaties met andere landen,
versterkt het gelijktijdig de druk op
de zwarten in eigen land en ver
hoogt het zijn militaire uitgaven.
Ook in Amerika, waar de bewegin
gen voor de burgerrechten prac-
tisch vernietigd zijn, aldus dr. Pot
ter, is de situatie nu slechter dan
voorheen.
Dr. Potter hoopte dat op de assem
blee van de wreldraad einde dit
jaar in Nairobi de voortgang van
het anti-racisme-programma van
de wereldraad zal worden verze
kerd. Hij was van mening, dat op
deze wereldconferentie van kerken
men niet zoveel moeite zal hebben
om gemeenschappelijk het christe
lijk geloof te belijden, maar wel om
het er over eens te worden wat het
concreet betekent het christelijk
geloof waar te maken. b.v. in een
anti-racisme-programma of op het
gebied van de ontwikkelingssamen
werking.
Hij verzette zich tegen de neiging
de activiteiten van de kerken te
beperken tot zuiver geestelijke ta-
Van een onzer verslaggevers
UTRECHT Zaterdag 11 oktober
wordt in de Domkerk te Utrecht
een tweede 'landelijke dag van ge-
bed' gehouden.
De eerste dag van dit soort was in
maart, eveneens in de Domkerk.
Toen ging het speciaal om de nood
van Israël. 'De orde en de rust,
maar vooral de diepe bewogenheid
en de saamhorigheid, die deze dag
kenmerkten, hebben bij allen een
diepe indruk achtergelaten en bij
velen het verlangen gewekt, meer
van deze dagen van gebed te hou
den'. aldus de organiserende werk
groep.
In de morgendienst, die om tien
uur begint, zal gebeden worden
voor de volgende christenen, waar
bij dan speciaal gedacht zal worden
aan de christenen in China, Oost-
Europa en verschillende Afrikaanse
landen. Het gebed zal ingeleid wor
den door ICCC-secretaris dr. J. O.
Maris en evangelist Anne van der
Bijl van 'Kruistochten'.
De middagdienst begint om twee
uur. Dan is het gebed voor 'de
geestelijke nood en de verwarring
in de gemeente van Christus, ook
in onze westerse landen, waar
steeds meer het vaste fundament
vat. het Woord van God wordt on
dermijnd en steeds meer bijbelge-
trouwe christenen in ernstige ge
wetensnood komen'. Ds. A. Vroeg-
indeweij (hervormd) uit Veenen-
daal en ds. W. Harkema (baptist)
uit Musselkanaal leiden 's middags
het gebed in.
De werkgroep (postbus 30, Dieren)
wijst erop, dat deze gebedsdagen
niet uitgaan van enige vaste organ-
satie of kerkelijke groepering,
maar belegd worden door christe
nen uit verchillende kerken en ge
loofsgemeenschappen, die diep be
wogen zijn met de nood van deze
tijd en ervan overtuigd zijn, dat
meer dan ooit in onze dagen het
gebed van de christenen in Neder
land nodig is, om de nood en de
verwarring van deze tijd voor Gods
aangezicht te brengen.
Dr. Philip Potter
ken en elke betrokkenheid ten aan
zien van het politieke leven te we
ren. Hij zei dit te beschouwen als
'een verloochening van het evange
lie'.
Hij sprak de hoop uit dat de pro
testants christenen uit. Oost-Duits-
land een bijzonder bijdrage- zullen
leveren aan het komende oecume
nische gesprek in Nairobi. Deze dis
cussie heeft zich tot nu toe voorna
melijk voltrokken, aldus Potter,
tussen de christenen ln de kapita
listische westerse landen en die in
de derde wereld.
GENEVE Voor het eerst belegt
de wereldraad van kerken een in
ternationale bijeenkomst in de
Sow jetrepubliek Armenië.
In het centrum van de orthodoxe
kerk van Armenië in Etsjmiadsin
wordt van 16 tot 21 september een
conferentie van de commissie voor
zending en evangelisatie van de
wereldraad gehouden. Veertig or
thodoxe theologen zullen daar dan
overleggen over het thema 'Christus
belijden in het liturgische leven
van de kerk van vandaag'.
De conferentie heeft ten doel, de
orthodoxe kerken, voor welke de
liturgie-viering zo centraal staat, te
helpen de Mjn van het eigen kerk-
zijn door te trekken naar het dra
gen van verantwoordelijkheid op
maatschappelijk en politiek terrein
in een door islam of 'socialisme'
bepaald openbaar leven. Daarbij
wil men zich toetsen aan de erva
ringen van de orthodoxe emigran-
tenkerken in Amerika en Australië
bij het actualiseren van de traditi
onele liturgie.
UTRECHT Van 23 tot 26 sep
tember komt de gereformeerde
synode in Lunteren bijeen. In ver
band met de benoeming van de
praeses, dr. H. B. Weijland, tot
actuarius van de synode, zal om te
beginnen een nieuwe praeses moe
ten worden gekozen.
Op het agendum staan onder meer
evangelisatie, predikantsopleiding.
Kerkopbouw, jeugdzorg, gemeente
opbouw, recreatie, bedrijfsleven en
contacten met buitenlandse kerken.
Want de woorden:
je moet niet echtbreken
je moet niet doodslaan
je moet niet stelen
je moet niet begeren
of wat er ook meer gezegd is
valt hierin samen te vatten:
je moet je naaste liefhebben al
jezelf.
De liefde komt de naaste niet
na:
daarom:
liefde
is vervulling van de wet.
(Romeinen 13,8-10)
Een apostel is iemand uit de kerS
Hij zit af en toe in de bank en dai
weer komt hij naar voren. Waar
om? Om met ons te spreken ove
alles van God en Jezus en wat dal
betekent voor ons leven. Hoe kri.i
gen de oerwoorden van wet e
evangelie gestalte. In de liefde, zeg
hij. Dat is je enige schuld, dat ba
je aan de ander verschuldigd. Aa
alle andere schulden is een eind 1
maken, maar de verschulddgdhe!
van de liefde blijft. Die hoort b;
onze bestemming, zodat we vei
blind rondlopen wanneer we da
loslaten en denken van de naast
af te zijn of af te kunnen komei
We kunnen ons leven eruit slepe:
door de naaste te waarschuwen al
hijzich op een doodlopende we
bevindt, maar hier, in onze ge
schieaenis, komen we niet van hei
af. Altijd in het krijt Bij elkaar.
NED. HERV. KERK
Beroepen te Tienderveen: J; M.
Raad te Stolwijk.
GEREF. KERKEN
Afscheid van Amsterdam-Slotei
meer: P. Kooij, ben. tot dir. gere
soc. centrum Zuid-Holland.
CHR. GEREF. KERKEN
Bevestiging te Zwolle (gods
dienstl.); dr. J. de Vuyst uit Zul
phen (verb. ber.).
GEREF. GEMEENTEN
Bedankt voor Zwijndrecht: J. Koi
ter te Barneveld.
Hervormd evangelisatorisch b
raad. 20 en 21 september toeru
tingsweekend op Kerk en Wereld
Driebergen (tel. 03438 224
Thema: met geloof op pad.
Charismatische dag te Asse
zaterdag 20 september van tien t
vier uur in de Marturiakerk, Tho
beckelaan 197 m.m v. oud-zendelii
Jan Pit en pater André Beyersbt
gen. Inl. tel. 05232-1495.
Taak en plaats van de kerk
deze tijd. Vrouwencontactdag ger<
kerken (vrijg. b.v.) zaterdag 13 se
tember in Enschede m.m.v. ds.
Stolk. Inl. tel. 053-763844,
Zelf lig ik ook wel eens in het
ziekenhuis. Ze hebben mij altijd
verteld wat mij mankeert en wat
voor behandeling ik krijg. Als ze
met verschillende doktoren bij
mijn bed staan, vertellen ze me
alles. Ook mijn vraag: wat denkt u
er van, beantwoorden ze heel dui
delijk. Natuurlijk ben je weer blij
als je naar huis gaat, maar heus.
vragen is beter dan kritiek.
Amsterdam
F. Krommendijk-Boerma
Sinai-akkoord
In 'Trouw/Kwartet' van 1-9-'75 lees
ik onder meer: 'de partijen be
schouwen dit akkoord als een be
langrijke stap naar een rechtvaar
dige en duurzame vrede'. Begrijpe
lijk van de beide partijen. De in
tentie tot vrede in de toekomst is
wederzijds duidelijk gebleken. Het
akkoord wordt overigens van
kracht na de ondertekening van
het bijbehorend protocol over on
geveer tien weken. Ik denk dat
Rusland, de Arabische wereld en
met name de PLO van Yasser Ara
fat deze tien weken koortsachtig
zullen aangrijpen om roet in het
eten te gooien. Dit duidt niet op
pessimisme van mijn kant. De rea
liteit is ernaar. Het thans bereikte
akkoord zal naar mijn mening de
vuige vlam van de haat tegen Is
raël des te meer doen oplaaien. De
dag van Jakob's benauwdheid (ver
gelijk Jeremia 30,7) kon ondanks
dit akkoord wel eens dichterbij zijn
dan misschien de mees ten vermoe
den.
Amsterdam
S. de Jong
In het Algemeen Doopsgezind
Weekblad signaleert Joke de Wilde
schijnheiligheid in de actie 'nieuwe
levensstijl'. De suggesties, die in de
krant "Nieuw is anders' zijn aange
reikt, zijn voor haar 'een doekje
voor het bloedende geweten van de
christen en alles blijft verder bij
het oude'. Joke de Wilde: Het lijkt
mij dat het programma 'nieuwe le
vensstijl' inderdaad een soort zelf
gewilde nederigheid is i.p.v. een
losmaken van de zaken der godde
loosheid. Want daar zou heel wat
meer en heel wat anders bij te pas
komen. Daar gaat het niet meer om
bewustwording van onze betrok
kenheid bij alle slachtoffers van de
maatschappij. Een dergelijke 'be
trokkenheid' betekent alleen dat de
slachtoffers blijven wie ze zijn en
wij ook. Als er in dat pro
gramma staat: neem toch eens een
dag rustig de tijd, is dat een aan
fluiting. voor al diegenen die opge
jaagd worden, niet omdat ze hetzelf
willen, of omdat het van die drift
kikkers zijn, maar omdat het ar-
beidstempo zo waanzinnig wordt
opgeschroefd ter wille van de win
sten van de grote ondernemers.
Wordt dat tempo verlaagd door een
rustig dagje? Met een op die ma
nier voorgestelde 'rantsoenering'
bereik je misschien dat er nog
meer middenstanders de laan uit
geschopt worden. Is dat niet zo
erg? Zijn dat de risico's, die we
moeten nemen? Het lijkt mij be-
vrijdender daaraan te werken dat
mensen hun brood kunnen houden,
en dat kunnen wij wat die kleine
middenstanders betreft, door in ie
der geval bij hun al onze bood
schappen te doen i.p.v. bij de grote
concerns. En wat betreft de ener
giebesparing, doe als je dat wilt
gerust de gordijnen dicht, de ka
chel laag en het licht uit en kruip
gezellig in bed, maar moeten we
dan ook niet eens kijken naar de
grote energieverspillers zoals mis
schien de oorlogsindustrie. Dat is
niet een natuurgegeven maar door
bepaalde mensen gemaakt, en door
bepaalde mensen in stand gehou
den. Het lijkt mij ook dat wij
mensen daar een eind aan kunnen
maken. Wij kunnen daadwerkelijk
meehelpen door te strijden tegen
de uitbuiters in de Derde wereld,
dezelfde uitbuiters die ook hier hun
gang gaan door b.v. het arbeids-
tempo op te jagen. Dat lijkt me
belangrijker dan het krijgen van
een goed geweten, dat de aktie 'een
nieuwe levensstijl' je kado wilt
doen.
ter toegerust naarmate de strijd
feller wordt. Hij blijkt nu eerder de
dirigent van het koor dat de uni
versele liefde van de Geest bezingt.
Maar de kerk heeft allebei nodig en
de kardinaal beschikt ln ieder geval
over het talent om te ontdekken
'wat de Geest tot de kerken zegt'
en dit dan te verwoorden. Zijn
pleidooi om te onderscheiden wat
de kerk 'naar binnen toe' en 'naar
buiten toe' te doen staat, was de
spil waaromheen het Concilie
draaide. Na het Concilie maakte hij
het begrip 'mede-verantwoordelijk
heid' populair. Het kan zelfs zijn,
dat hij de nieuwe golf toen al heeft
zien aankomen. Als hij veranderd
is, is het ln naam van een diep
verankerde trouw aan de heilige
Geest, die in de kerk zorg draagt
voor de verrassingen.
Roodgekleurd
Een andere krant die massaal ver
spreid wordt onder de kerkgangers,
de vredeskrant, heeft van andere
zijde kritiek gewekt. Ds. A. Vroeg-
indeweij in het Gereformeerd
Weekblad:
De samenstellers van de vredes
krant kijken door een roodgekleur
de bril, door een marxistische bril.
Daarom staan ze ook zo mild tegen
over het marxisme. Daarom ook
zo weinig veroordeling van bet
communisme, dat immers de bewa
pening tot het absurde opdrijft om
de wereldheerschappij te verkrijgen
op het ogenblik dat men gunstig
acht. En hoe moet het dan met de
kerk, die trouw wil blijven aan het
evangelie. Zullen de samenstellers
dan ook zo durven getuigen als ze
nu doen tegenover de westerse
maatschappij? En zullen ze dan de
verdrukte en vervolgde kerk bij
staan? Nu reeds merkt men er wei
nig van dat men de kant van de
vervolgde christenen iest tegeno
ver de communistische machtheb
bers. Is het eerlijk om in deze
vredeskant de christelijke partijen
ln West-Duitsland en Nederland
verantwoordelijk te stellen voor de
toenemende bewapening alsof zij zo
graag geld uitgeven voor oorlogs
tuig? Is het niet noodzakelijk om
zich te bewapenen tegen die com
munistische machthebbers die ons
het laatste restje (christelijke)
vrijheid zullen ontnemen? We
schamen er ons voor dat deze vre
deskrant ook namens de hervormde
kerk is uitgegeven.
Kort geding
Dirigent
Over 'de gedaanteverandering van
kardinaal Suenens' schrijft Peter
Hebblethwaite ln De Bazuin:
De 'nieuwe' kardinaal Suenens is
een teleurstelling voor degenen die
van hem gedacht hadden, dat hij
een man van de barricade was,
zonder angst voor kruisvuur en be-
Tenslotte dr. K. E. H. Oppenhelmer
in In de waagschaal:
Het liefst zou ik een kort geding
aanspannen tegen minister Van
Agt, omdat de verkeerscontrole nog
altijd schromelijk tekortschiet. Hij
heeft volgens de Handelingen der
Eerste Kamer 9 april 1974 gezegd,
dat het toezicht op de naleving van
de maximumsnelheid onverminderd
van kracht blijft. Tussen Leiden en
Amsterdam of b.v. Rotterdam en
Breda rijden automobilisten onge
hinderd 140 km. Dat kan ieder zo
zien. In het algemeen vind ik. dat
de overheid niet of te weinig actief
is in haar beleid. Haar taak is de
chaos te beteugelen, de anarchie te
voorkomen. Slechts zo kan men de
demokratie (respect voor de vrij
heid en erkenning van haar gren
zen: de vrijheid, het leven van de
ander) verdedigen. Franse wijnboe
ren, Nederlandse boeren en vissers
overschrijden met de door hen toe
gepaste acties het aanvaardbare.
Dat is des te klemmender, als het
om het leven van mensen gaat. Elk
mensenleven telt.
:ti<
T
ge
Totdat Hij komt door ds. Th. Dell
man. Korte verklaring in 34 vragf»
en antwoorden van de liturgie
de viering van de Maaltijd
ren in de gereformeerde kerkf
Uitg. Jan Haan, Groningen. 31 b r
- 2.60. 11
Clalre Rayner - Cowerstreet. Uitg >p
ve: De Boekerij - Baarn. Prijs
21,90.
In deze historische roman heeft
schrijfster de sfeer opgeroepen vJin
donker Londen, omstreeks 1880. Iffd'
een oogpunt van conceptie is
sprake van een drieluik: de slumfPet
met de 'have-nots', Gowerstre Tg<
met het huis van de steenrij ö°i
kooiman, Jesse Constam, en Ha
market, vooral als schilderacW
theatercentrum. In dit driel'. 'ie;
staan Abel Lackland, aanvankel:
een naamloze straatjongen, en 1 e!?
sloppenmeisje Liiith, centraal. B Me
de kinderen ervaren de genegflet
heid van Constam, in het bijzoni 0rd
Abel, die enige tijd in twee wen er'e
den leeft. In de nacht keert 1
terug naar z'n oude omgeving,
assistent van een lijkenrover,
dit lugubere bedrijf meesterli
passages in het verhaal komt
in contact met chirurgen, die
het geheim oefenen op lijken,
gaafd en ambitieus weet Abel,
werk in een apotheek, door te dri
gen tot de medische stand. Lili p
die uit Londen verdwenen is, bb 7
z'n leven beheersen totdat hij
ergens op het platteland, in
twijfelachtige positie, terug viD
Een ontgoocheling blijft niet
De kleine paupers van weleer g»
verder op hun eigen weg naar
en fortuin.
Via Abel en Liiith krijgt de ^le ^0
Be
at
gei
e =1
een indringend beeld van het
in Londen van een eeuw terug, ff „Ik
de toenmalige wereld van de
düsche wetenschap, alsmede van
klatergoud, de komedianten, van
theaterwereld. Anita C. van
Ven zorgde voor de NederlaW
vertaling van deze realistische
man.
0111
twei
delli
LIEFDE
Je moet bij niemand in het kri,
staan, tenzij wat de liefde betreft;
want wie z'n medemens bemint
die heeft de oerwoorden
over onze bestemming vervuld.
