'Erken de menselijke
verscheidenheid
bij bejaardenbeleid'
Haarlem (en omstreken)
gaat zelf toets maken
Vrouw slikt meer kalmerende middelen
'Andriessen moet
woorden over het
CDA terugnemen'
Ruim 5000 buitenlanders
p niet langer 'illegaal'
Roxasect
Marathon-hoorzitting (42 sprekers) in Gelderland
'Onpersoonlijke
sfeer in grote
officiële centra'
Aantal 'gewitten' kleiner dan verwacht
Oud-minister Beernink
Schepen te kijk in Amsterdam
Verpleger verdacht
van schuld aan
dood van patiënte
Man omgekomen
.Een cadeautje
met gebreken
/Tegen muggen
en vliegen: c
Kritiek op CITO: 'Eenzijdige momentopname'
Gebruik neemt toe na 35ste jaar en daalt weer na 65ste
Ook verband
met houding
tegenover werk
n METZLER-
RITA
TROUW/KWARTET VRIJDAG 15 AUGUSTUS 1975
BINNENLAND 3
Van een onzer verslaggevers v.
ARNHEM Een pleidooi voor erkenning van de menselijke verscheidenheid-; dat was-deï^öte
thema dat de marathon-hoorzitting beheerste (42 sprekers voor wie veertien uur was oiitgetfökken)
die gisteren in het provinciehuis te Arnhem werd gewijd aan het Gelderse bejaardenbeleid. J$n
van de sprekers zei het moedig te vinden dat ge deputeerde staten zich zo 'voor het. altaar■d^Tde
te leggen'.
modelmensen. We -moetenr rekening
houden met mensètukat^^yoelens
Mensen moeten het-reeit^ hebben
zelf te kiezen hoe ze. kUürefi.itvonen'.
De heer T. Pos. die- het - woord
voerde naméns 56, 'per3£<öïKjk ge
leide tehuizen, sprak-van een
agressief overhéid^el&iüL'ifrJs een
inspecteur zegt Wij -draaien de
kraan langzaam dicht'; „TT//?
Kritische opmerk in gen - ma aükt e -ook*
de heer R. J. Atkev.$ït't."jfiïecteuï'.
van de Stichting- Landelijke- Sa
men werkihg Bej dJjfdinttëïfilJzêflör -
ganisaties: 'Er is een -teveel- - aan
verordeniingen»; dje 'ajs
worden ervaren en- die i-i-nge^even
worden door wSntïSid.-TH.-dKJfife
slecht geleide tehuizen!'. Hij wees er
ook op dat.het J#eld:;erg.'dëU$Wl*.
in ongunstige 'zin - dreigt uit-te-vai-».
len voor de provincie,.di&T WêfSt
binnen de kaders van de <wek De-
bestuurlijk geleide"
delen het beleid in nét algemeen
niet negatief'.
-Jfeiüt -
SP te-
De zittig werd gehouden, omdat
het sluiten, van particuliere bejaar
denoorden in Gelderland veel on
gerustheid heeft verwekt en ander
zijds met het oog op een nota
bejaardenbeleid, die gedeputeerden
binnenkort hopen uit te -brengen.
Voorzitter was de commissaris der
koningin, mr. J. W. Geertsema. ter-
zijdegestaan door enige gedeputeer
den, onder wie mr. J. M. C. van
Driel, tot wier portefeuille de zaak
üi eerste instantie behoort.
De organisatie, die zich het meest
militant tegenover het- prpvinciaal
bestuur en de provinciale inspectie
heeft opgesteld",' is de Nederlandse
Vereniging van Bejaardenoorden
NEVEB. Zij heeft het gevoel dat de
commerciële bejaardenoorden er
helemaal uitgewerkt moeten wor
den en sprak meermalen van een
'heksenjacht'. Een belangrijk ge- Veel activiteit was er ook uit de
schilpunt ontstond over het al dan^ buurt van Almen, daar het tehuis
leen al zestien personen het woord
voerden. 'Er zijn massa's verzor
gingstehuizen gebouwd. De 1.3 mil
joen bejaarden werden nauwelijks
gehoord, want de overheid weet wat
voor hen het beste is. Maar er zijn
honderdduizenden die om allerlei
redenen wat anders willen dan deze
verzorgingstehuizen'.
Aap
niet voorhanden zijn van wat ge
noemd werd 'de zwarte lijst'. Daar
op zouden met balletjes allerlei
kwalificaties ten aanzien van be
jaardenoorden zijn vermeld.
Gedeputeerden ontkenden de aan
wezigheid van een dergelijk stuk,
hoogstens zou er zoiets als een in
ventarisatie van bejaardenoorden
zijn. Op een gegeven ogenblik ech-
er drong de 59-jarige H. L. Over-
ieek uit Velp, economisch adviseur
De Ehze van de provincie moet
sluiten. In dit verband klonken de
woorden van een huisarts, een
psychiater, een sociaal geneeskun
dige en een klinisch psycholoog.
Men wees erop dat er eengroot
aantal bejaardeij is met een
psychische en-of lichamelijke han
dicap. die in een verzorgingstehuis
niet op hun plaats zijn maar ook
niet passen in de massaliteit van
een verpleeginrichting.
van de NEVEB, de gemeentelijke 'guiuoizjooAuossn^ uea jeetx
sociale dienet te Arnhem binnen en
ïam zo'n lijst weg, en daarmee had
Jelderland dan zijn eigen kleie
Watergate. Van de lijst werden fo-
okopieën gemaakt, die in 'drie
duizen, verspreid over Nederland,
iverden opgeborgen. De NEVEB
ïeeft verder alle artikelen, die aan
iet Gelderse bejaardenbeleid zijn
jewijd, gebundeld tot een lijvig
joekwerk in ëen oplfge van twee-
ïonderd exemplaren, dat geïnteres-
ieerden voor vijftien gulden kun-
ïen kopen.
Wie in Nederland als boven-65-
arige tracht zelfstandig te blijven,
vordt aangestaard als een aap met
rie staarten', zei de heer W. A.
ichreuder, voorzitter van de NE-
FEB, uit welke kring gisteren al-
'Voor een groot deel van deze be
jaarden gaan onze gedachten uit
moet groepsgerichte benadering
gen en moderne vakliteratuur blijkt
deskundigen. Uit recente ervarin-
imogelijk zijn door een team van
groter dan vijftien bedden. Daar
dat grote wooneenheden, flatgebou
wen, verpleeginrichtingen en der
gelijke, ont-menselijkend werken.
Voor anderen mag privacy beter
zijn, voor sommigen leidt het tot
vereenzaming'.
Model
De arts F. D. Gunning, medisch
adviseur van enkele tehuizen, zei:
'Via de modelboerderij moet het
blijkbaar naar een modelstaat met
te
Onpersoonlijk
Als een essentieel bezwaar van de*
grote officiële bejaardencentra
werd nogal eens genoemd-de on
persoonlijke sfeer van deze inrich
tingen, al geldt die zeker niet over
de hele linie. Dat iemand 'na twee
dagen dood op de kamer wordt
aangetroffen, zoals kortgeleden
voorkwam, blijft een exes. Wel
komt het noga] eens voor dat ie
mand een Jaar lang de directrice
niet spreekt. En nog vaker dat de
avondmaaltijd via een doorgeefluik
wordt binnengeschoven. gelijk het
ontbijt voor de volgende dag.
Uit de bewonerscommissies (de be-.'
jaarden zelf spraken gisteren ook-
mee) kwam de wens naar voren
meer invloed te krijgen, eventueel
ook op het opnamebeleid. Ook wil
de men best eens inzage hebben in
de begrotingen. Dit betrof de be
stuurlijk geleide bejaardencentra.
De heer H. M. Oldenhof, voorzitter
van een tehuis in Ede, was heel
tevreden met het provinciaal toe
zicht met betrekking tot de verzor
gingskant. 'Het financieel-admini-
stratief toezicht gaat echter veel te
ver. Lijsten met 25 vragen is niets.
Het hemd wordt je van het lijf
gevraagd. Daar is een accountant
voor nodig. Zoiets kost enige 'dui
zenden guldens en dat leidt weer
tot verhoging van de verpleegprij-
zen, die we juist zo laag mogelijk
proberen te houden. In dit opzicht
werkt de provincie veel te perfecti
onistisch'.
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG Mr. H. K. J. Beernink, oud-minister van binnen
landse zaken en oud-fractieleider van de CHU, wenst dat mr. An
driessen, de fractievoorzitter van de KVP, zijn uitlatingen over het
CDA terugneemt- In een interview in Hervormd Nederland zei An
driessen onder meer, dat het CDA geen christelijke partij is.
'Ik gun mr. Andriessen geen poli
tieke nederlaag', zo schrijft mr.
Beernink nu, 'maar ik zou het ver
standig van hem vinden, wanneer
hij zijn woorden terugnam, eerlijk
erkennende, dat hij zich vergist
heeft in de verhoudingen. 30als die
in brede kringen van de -ARP en
CHU leven.
Zaterdag 23~augus*us wordt in Den
Haag het eèiSte Congres van het
CDA gehouden. Wannee* de opvat
tingen' van Andriessen onverhoopt
door het congres worden aanvaard,
dan kan méh" het.'béste
'CDA' schrappen, de grondslag la
ten vervallen ep...a]g' ,o,pen partij
verder-marcheren,- aldus-.de opvat
ting van mr. Beernink. Hij vindt,
dat op het congres in Den Haag de
discussie-OVer de grondslag opnieuw
moet worden ^gevoerd.
Die mogelijkheid, is intussen aan
wezig, omdat een aantal bekènde
léden' van de .'CHU een stapeltje
amendementen heeft ingediend op
het huishoudelijke reglement dat Mr. H. K. J. Beernink
het congres moet vaststellen. De
voorstellen v hebben als doel het statuten en naar de voetnoot,
christelijk karakter van het CDA waarin de bijbel als Gods Woord
steviger vast te leggen. Zo wordt wordt genoemd,
volgens deze amendementen op het ook wordt in een amendement be-
reglement nadrukkelijk verwezen paald, dat een vertegenwoordiger
naar het grondslag-artikel van de van het CDA geen bezwaren mag
hebben tegen de beginselverklaring,
zoals omschreven in de statuten en
de daarbij behorende voetnoot. Re
gelmatig is en wordt twijfel gezaaid
over het feit. dat het CDA een
christelijke partij wil zijn. aldus
een toelichting op een amende
ment. Voor een christendemocrati
sche groepering is bij haar politieke
arbeid met name het beginsel van
essentieel belang, aldus een andere
toelichting. De commissie, die het
debat in het congres over het reg
lement voorbereidt zou geen be
zwaar maken tegen deze wijzigings
voorstellen.
In de Amsterdamse havens liggen al enkele schepen te pronken,
die zullen deelnemen aan het grootse zeilevenement 'Sail Am
sterdam', dat zaterdag ongetwijfeld duizenden belangstellenden
naar de zevenhonderd]arige hoofdstad zal trekken.
KERKRADE Verdacht van dood
slag of dooddoor schuld is de 39-
jarige verpleger F. H. uit Kerkrade
aangehouden. Hij wordt ervan ver
dacht schuldig te zijn aan het over
lijden van de 79-jarige vrouwelijke
patiënte, die verpleegd werd in de
afdeling Nachtegaal (hoogbejaarde
en ernstig zieken) van de Lücker-
heidekliniek in Kerkrade.
De gearresteerde man is er als
hoofdverpleger werkzaam. Een on
derzoek van dr. Zeldenrust heeft
geen directe doodsoorzaak opgele
verd. Het gerechtelijk laboratorium
zet het onderzoek voort. Aangeno
men wordt in elk geval dat de dood-
oorzaak niet natuurlijk is. Verdach
te zal ook het onbevoegd uitoefenen
van de geneeskunde ten laste gelegd
worden.
Van een verslaggever
ARNHEM In de nacht van
woensdag op donderdag is de 65-
jarige J. Voges omgekomen bij een
brand in zijn huis aan de Here
straat in Arnhem. De man woonde
alleen en moet zijn gevallen, waar
bij een brandende sigaret op de
vloerbedekking viel.
ran onze sociaal-economische redactie
)EN HAAG Tot nu toe zijn 5125 illegale buitenlandse werkne-
lers volledig 'gewit'. Dat wil zeggen: Zij hebben werk- ën ver
lij fs vergunningen ontvangen en kunnen voortaan legaal in Ne
erland werken.
it aantal is een stuk kleiner dan
eskundigen (onder meer van het
hristeiijk Werkgeversverbond
CW) hadden verwacht. Men
diatte tot voor kort het aantal
legale gastarbeiders in ons land
tussen de vijftien- en twintig-
uizend. Overigens zit een aantal te
fitten' illegalen nog 'in de molen',
ngeveer de helft van de 'gewittp'
legalen betreft Marokkanen, 1900
jn Turken, 340 Chinezen en klei-
e aantallen van andere national! -
riten. Door de arbeidsbureaus zijn
echts vijftien verzoeken tot lega-
)n: Isatie afgewezen. Aan deze vijftien
(uitenlanders is verzocht Nederland
em. verlaten. Hoeveel illegale bui ten-
^einders al bij de politie zijn ge
ls rand en geen stempel in hun
aspoort kregen, is niet bekend,
oorgaans stelt cje politie de be-
okkene in staat alsnog aan de
riste voorwaarden te voldoen.
ei"e'
Het grootste deel van de 'gewitte'
illegalen komt uit de tuinbouw, na
melijk veertienhonderd. Uit de in
dustrie komen er dertienhonderd
(waarvan 150 uit de metaal), uit de
sector algemene diensten (maga
zijn werk en dergelijke 950. schoon
maak 750 en horeca 540. Uit Zuid-
Holland komen er 2450, uit Noord-
Holland elfhonderd, uit Utrecht
675. uit de overige provincies
slechts enige tientallen (uit Gro
ningen twee).
Intussen ligt de werving van nieu
we gastarbeiders zo goed als stil.
Verschillende bedrijven hebben nog
wel aanvragen lopen bij het minis
terie van sociale zaken voor in
totaal 770 buitenlanders. Maar de
bedrijven maken daarvan tot nu
toe nog geen werk. Er staan vijf
duizend buitenlanders als werkloos
gepookt bij de arbeidsbureau's.
Van een versïaégèvef
UTRECHT Het prieel ln het
Juliana park 'dat B. en W.^va'n,
Utrecht twee jaar geleden aéin -
de brugerij schonken ter ge
legenheid van het 25-jarig
regeringsjubileum vande
Koningin vertoont nogal' wat
tekortkomingen.". De bedoeling
was dat vooral de bejaarden
er zich zouden kunnen verpo
zen, maar het 'cadeau' was zo
donker dat de bejaarden er
geen kaartje konden leggen
en boven tochtten ze er weg
omdat er geen goede beschut
ting was. Bovendien werd het
prieel veelvuldig bedoezeld
door vogels, honden en andere
levende wezens. De gemeente
raad van Utrecht heeft nu 36
mille beschikbaar gesteld om
in het prieel verbeteringen
aan te brengen.
(ADVERTENTIE)
Vieze vliegen en stekende
muggen ruimt u radicaal op
met Roxasect. Bevat
Pyrethrum, de plantaardige
en veiligste
insektenverdelger.
Bij uw drogist.
Van onze onderwijsredactie
HAARLEM De landelijke CITO-toets voor zesdeklassers ondervindt steeds meer kritiek. In
Haarlem en omliggende gemeenten heeft men daarom besloten een eigen toetsing te ontwikkelen.
Ook de gemeente Amsterdam overweegt de CITO-toets op te zeggen.
CITO is daar niet al te treurig
onder: nog steeds melden zich
nieuwe gemeentep voor deelne^
ming. zegt hij. Bovendien is het
CITO een dienstverlenend instituut,
dat als semi -overheidsinstelling
niet commercieel werkt. 'Maar als
de mensen weglopen, omdat de CI-
TO-toetsen niet goed zijn. is dat
iets wat we ons natuurlijk wel
moeten aantrekken'.
Het voornaamste bezwaar dat men
in Haarlem tegen de CITO-toets "Pz-vrrin in xtii-fVIzCk.
voor zesdeklassers heeft, is dal deze -Dtiglll 111 VIJlUtJ
toets teveel een eenzijdige moment- 1,1 nc< j 4-/-,4-
opname is. Op drie dagen om- KiaS ClUUlT/ LOT»
streeks begin maart in de zesde
klas
Alles
nogal eenzijdig de intellectuele ca
paciteiten meet.
Volgens de Haarlemse wethouder
yan onderwijs, P. W. van Voskuilen,
moet de toetsing een meer doorlo-
;ks begin maart in de zesde q
worden de kinderen getoetst. 1H Q@ DrUQfKlclS
hangt af van deze toets, die
pend karakter krijgen. Daarom wil
men in Haarlem een reeks van
toetsen maken die in de loop van
ran een verslaggever
UTRECHT De voorlichting üie de geneesmiddelenindustrie de wereld in
ituurt, wordt gekenmerkt door een uitterst optimistische toon. 'Men krijgt de
ndruk dat met de tranquillizer een moderne toverbal ontdekt is, die tegen alles
vat maar enigszins als gevolg van spanningen kan worden beschouwd, is te ge-
>ruiken'.
,t schrijft de Groningse socioloog drs. J. Ormel in een beschouwing over medi
anen die de geest beïnvloeden (kalmeringsmiddelen, slaapmiddelen, middelen
«gen depressie) in het Tijdschrift voor sociale geneeskunde.
•ord ij;
heo-
vanisi
iskath'
vooi 01
j:
not: -u:
werkten was dat dertig pro-
cent,
Geen- verband met het ge-
brtiik' "van psychofarmaca
vond*- drst—Ormel voor bij
voorbeeld dé burgerlijke
staat, godsdienstige opvoe-
cijnf» werkverband, woon-
omstancïighecfen, aantal
"thuisworlërtde, kinderen.
rmel, die Verbonden is aan
e Werkgroep psychohygiëne
NO, gebruikt daarbij gege-
ens uit het onderzoek 'Me-
ische consumptie' dat on-
er leiding stond van de in
)73 overleden Groningse
deéictor dr. J. L. Jessen (me-
320lsche sociologie.
it dat onderzoek bleek dat
lm tien procent van de
Nederlandse bevolking deze
iychofarmaca' gebruikt:
dat aanzienlijk meer
tuwen dat doen dan man-
(vijftien prespectieve-
ik zeven procent). Het ge
lik neemt na het 35ste
i'far toe, en daalt weer na
it 65ste. De piek ligt in
leeftijdsgroep van 55 tot
jaar: 28 procent van de
m
vrouwen en 12 procent van
de. mannen.
Drs. Ormel heeft nog- andere
samenhangen geconstateerd
dan de voor de hand liggen
de verbanden met geslacht
en leeftijd. Het slikken van
tranquillizers en slaapmid
delen blijkt onder meer ver
band te houden met de hou
ding tegenover werk: de be
volkingscijfers (minder con
sumptie in kleinere plaat
sen). het al of niet buitens
huis werken van getrouwde
vrouwen. Een treffend ver
schil leverde dat laatste op
in de leeftijdsgroep 35 tot 45
jaar. Van de getrouwde
vrouwen in die groep die
een baan buitenshuis had
den, gebruikte nul procent
psyphofarmaca, van de
vrouwen die 'alleen maar'
huisvrouw waren, was dat
zestien procent. In andere
leeftijdsgroepen waren de
verschillen kleiner, en van
45 tot 55 Jaar lagen de ver
houdingen zelfs omgekeerd.
Van de huisvrouwen slikte
vijftien procent, van de
vrouwen die ook buitenshuis
Oorzaken
Er- is een - aantal veronder-
stéllingenj'jn omloop over de
oorzaken -van het omvang
rijker gebruik van tran
quillizers door vrouwen. Zo
is gesteld tfaf mdnhen meer
mogelijkheden tot afreage
ren hebben door aicoholge-
ruik (dat in wezen ook on
der .de psychofarmaca valt
en cafébezoek.
Een andere veronderstelling
wijst op hét geringere aan
tal levensfuncties van de
vroiiw in onze maatschappij.
Compensatie van 'rolverlies'
als de kinderen de deur uit
gaan, zou het stijgende ver
bruik na het 35ste Jaar bij
niet buitenshuis werkende
vrouwen kunnen verklaren.
Klag-en
Nog een verklaring: vrou
wen klagen meer dan man
nen, en mogen dat ook in
onze cultuur. Zij zouden
daardoor van de (doorgaans
mannelijke) artsen meer
psychofarmaca voorgeschre
ven krijgen, niet omdat ze
'ziekeri zijn, maar omdat ze
onder gelijkwaardige om
standigheden meer klachten
en symptomen uiten.
Tenslotte meldt drs. Ormel
dat er weinig bekend is over
de, invloed van het voor
schrijf gedrag van artsen op
de consumptie van tranquil
lizers. Hij vindt nader on
derzoek nodig om de ver
schillende veronderstellin
gen op hun geldigheid in de
praktijk te beoordelen.
Ook bestaat volgens de Gro
ningse socioloog nog geen
afdoende antwoord op de
vraag of psychofarmaca wel
het effect hebben dat de
fabrikanten eraan toeschrij
ven. En ook voor een ant
woord op de vraag of chro
nisch gebruik niet meer
kwade gevolgen heeft dan
goede, is een grondig onder
zoek nodig.
Prikkels
De veelgehoorde klacht dat
psychofarmaca de prikkels
wegnemen die tot het ver
anderen van de oorspronke
lijke probleemsituatie zou
den moeten leiden, is vol
gens Ormel in principe op
zijn juistheid te onderzoe
ken. Hetzelfde geldt voor de
bewering dat artsen minder
zouden voorschrijven als ze
meer tijd voor de patiënt
zouden hebben en over meer
andere mogelijkheden zou
den beschikken.
Hij vindt dat het gebruik
van psychofarmaca alleen
tegen de achtergrond van
zulke alternatieven kan
worden beoordeeld. Zijn er
betere alternatieven, dan is
het gebruik af tc raden,
er niet. dan moeten die eerst
er niet. dan moeten dieeerst
geschapen worden 'voordat
men de gebruikers en voor
schrijvers vm psychofarma
ca beschuldigt van mis
bruik'.
het vijfde en zesde leerjaar afgeno
men worden. Die toetsing wordt in
de brugklas nog vóortgèzët.
Het is de bedoeling dat de scholen
nauw bij het opstellen van de toet
sen betrokken worden. Basis- en
voortgezet onderwijs zullen geza
menlijk bepalen welke leerstof mi
nimaal nodig is voor de verschil
lende scholen.
De toets zal direct afgestemd zijn
op de leerstof 'en worden afgeno
men op het moment dat een school
daaraan toe is. Bovendien is het
mogelijk de ouders reeds In de
vijfde klas uitvoerig in te lichten
over de prestaties en de vorderin
gen van hun kinderen. De school
keuze komt zo geleidelijk tot stand.
Behalve de intellectuele capacitei
ten zullen ook de kunstzinnige en
technische aanleg bekeken worden.
Ook wordt een persoonlijkheidson
derzoek gedaan.
Ook Amsterdam
De gemeente Amsterdam onder
zoekt eveneens de mogelijkheid om
de CITO-toets te vervangen. Eén
commissie heeft een advies opge
steld aan de wethouder, waarin
voorgesteld wordt de' toetsing al in
de vierde klas te laten beginnen.
Na drie jaar zou dan de CITO-toets
(die oorspronkelijk uit Amsterdam
komt) overboord gezet worden.
Het CITO verzorgt 'sinds jaren toet
sen voor zesdeklassers, die door het
voortgezet onderwijs worden ge
bruikt bij de toelating. Ongeveer
85.000 van' de 200.000 zesdeklassers
maken jaarlijks deze toets. Wan
neer Amsterdam en Haarlem en
omstreken afvallen, worden dat er
vijftienduizend minder.
Steeds nieuwe
De heer P. I. van Deursen van het
Vooralsnog is de heer Van Deursen
er echter niet van overtuigd dat
men in Haarlem een beter systeem
gevonden h,eeft. Ook daar blijft
men zitten met de moeilijkheid dat
het voortgezet onderwijs nu een
maal selectie op twaalfjarige leef
tijd vereist. Dat men zelf toetsen
wil maken, is prachtig, maar die
toetsen rijn er nog niet. en nie
mand weet dus of ze betrouwbaar
en bruikbaar zullen zijn.
ADVERTENTIE
bril: ieders oogmerk!
'Wil je ons eerst een bad la
ten nemen, Rita?'
