IMilitairen
ortugal:
anden vrij
EG-top schuift hulp aan
Portugal op lange baan
'oestand Swaziland is hopeloos-
in ieder dorp een nieuwe gevangenis
iii
Boeren en bonden
in Honduras nog
zwaar geknecht
Bevrijdingsbewegingen in
Angola praten weer eens
olksdemocraten stapten op
-r
Verminkte lijken
op zolderkamer in
Hamburg gevonden
Landeigenaren houden hervorming
in bananenrepubliek tegen
JOUW/KWARTET VRIJDAG 18 JULI 1975
BUITENLAND 7
SABON (Reuter, UPI, AP) De Portugese militaire leiders
Keegfeoben, nu zij gisteren de coalitieregering van premier Vasco
^dertjoncaives naar huis stuurden, de handen vrij om een nieuwe rege-
van ing naar eigen goeddunken aan de macht te helpen. De premier
i koortsachtig bezig om een nieuw kabinet te vormen waarin naar
de erwachting naast militairen enige niet aan een politieke partij
j ebonden technocraten zitting zullen nemen.
lei e ontbinding van de regering
wam enkele uren nadat de links
het midden staande Volksde
"iflcraten (PPD) hun medewerking
a an het kabinet opzegden. Dit uöt-
pfvFeden was het gevolg van het door
militairen afwijzen van een
antal door de PPD gestelde eisen.
Eik
zal
ie eisen waren vooral: waterdich-
garanties voor de persvrijheid en M&nifcst
Dor de instelling van een demo-
.ie naar westers model. Reeds
nds maandag was het vrijwel ze
er dat de PPD met de regering zou
reken, daar premier Goncalves de
artij al had laten weten dat de
niet konden worden ingelost,
har het ultimatum van de PPD
ep pas gisternacht af en de partij
eeft zo lang gewacht met de aan-
ondiging dat zij het kabinet defi-
itief zou verlaten.
onderneming om premier Goncalves
op zij te zetten om daarna een
rechtse regering te gaan vormen. De
communistische partij van Alvaro
Cunhal riep dan ook op 'elke provo
catie met massale actie te beant
woorden en de revolutionaire waak
zaamheid te handhaven.'
De Volksdemocraten motiveerden
gisteren hun uittreden in een '1200
woorden tellend manifest aan het
Portugese volk'. 'Portugal bevindt
zich in een crisis', zo begint het ma
nifest. 'De regering regeert niet. De
wet wordt niet gehandhaafd. Het
recht, belangrijkste pijler der demo
cratie, wordt niet gerespecteerd'. Het
cl re
'den
ld jurgerzin
:egt erwijl de. PPD waarschuwde voor
1-011 m ndeuwe dictatuur in Portugal
aa! ep het leger de bevolking op haar
7°®almte te bewaren. Het Portugese
^a°olk zou in de huidige situatie bur-
!n erzin moeten betonen, zodat de
.T^pvolutie in een sfeer van rust zou
nen doorgaan, aldus de oproep
de revolutionaire raad. het
oogste machtsorgaan in Portugal.
oor het eerst in de vijftien maan-
in na de omverwerping van de fas-
dui stische dictatuur in Portugal staan
ook de communisten buiten de
Beweger ing en volgens kapitein Vasco
oerenco, de woordvoerder van de
van militairen kan er geen
rake zijn van de vorming van 'n
ïeuwe regering met de communis-
n indien de PPD en de socialisten,
mel die al eerder uit de regering tra-
K'en) buiten de coalitie zouden blij -
m.
manifest beschuldigt de communis
ten en zegt dat deze gebruik maken
van totalitaire middelen 'om het
land te ruïneren en op die manier
een greep te doen naar de centra
van de macht.' 'Wanneer de par
tijen die samen de democratische
meerderheid in dit land vormen,
worden gedwongen uit de regering te
vertrekken, verbreekt dc regering de
banden met het volk. Het socialis
me kan niet worden opgebouwd te
gen of zonder de wil van het volk',
aldus het manifest van de PPD.
De Europese staatshoofden en regeringsleiders die de afgelopen dagen in Brussel vergaderden, po
seerden gisteren op het paleis van koning Boudewyn voor een groepsfoto. Daarbij kreeg de Neder
landse premier Den Uyl (midden) een enorme hoestbuit.
BRUSSEL (AP, Reuter) De negen landen van de Europese Gemeenschap (EG) hebben hun plan
nen voor uitgebreide hulp aan Portugal in de ijskast gezet. Zij willen pas beginnen met hulpverle
ning als voststaat dat Portugal een democratische regering behoudt.
Dit valt af te lezen uit een verkla
ring die gisteren in Brussel is uit
gegeven na afloop van de topconfe
rentie van de staatshoofden of re
geringsleiders van de EG-landen.
Daarin staat dat de EG bereid is
met Portugal te praten over econo
mische hulp. Daarbij wordt echter
ans
Volksrepubliek
.v1et miiltaire bewind heeft verder
1 toesloten een vastgestelde bijeen-
spojomst van de voltallige vergadering
de Beweging der Strijdkrachten
tor minstens een week uit te stel-
fn. In de laatste vergadering werd
ricfe beruchte blauwdruk gemaakt
ir een volksrepubliek onder mili-
ir gezag, waartegen de niet-com-
lunistische partijen zich zo fel ver-
iten.
socialistische partij van Mario
jeares heeft inmiddels aangekon-
lgd vandaag in Oporto, ten noor-
i van Lissabon een grote protest
demonstratie te houden. Hiervan
lebben de communisten al gezegd
Jat de socialisten bezig zijn, samen
pet de volksdemocraten, pogingen te
LOEANDA (Reuter, UPI) Verte
genwoordigers van de beide rivali
serende bevrijdingsbewegingen in
Angola zijn gisteren voor het eerst
sinds vorige week de strijd oplaaide
bij elkaar gekomen om te pogen
een eind te maken aan de crisis in
deze Portugese kolonie, die in no
vember onafhankelijk moet wor
den, Nadat aan de gevechten een
einde kwam en de volksbeweging
voor de bevrijding van Angola
(MPLA) de hoofdstad Loeanda vrij
wel in handen heeft, hadden haar
leiders een ontmoeting met het na
tionale front voor de bevrijding
van Angola (FLNA) en de derde
beweging Unita, de unie voor de
totale onafhankelijkheid van Ango
la. Zegslieden rond de bijeenkomst
vertelden dat er plannen in de
maak zijn om de politieke geschil
len bij te leggen, de overgangsrege
ring. waaraan alle drie bewegingen
deelnemen, weer nieuw leven in te
blazen en tenslotte de orde te her
stellen in Loeanda. Het zal niet de
eerste keer zijn dat dit geprobeerd
is. Tot nu zijn er al verschillende
akkoorden op het geduldige papier
gezet, hetgeen de bevrijdingsbewe
gingen er niet van weerhouden
heeft elkaar bij tijd en wijle naar
de keel te vliegen. Ook nu lijkt het
zeer voorbarig veel van de bespe-
kingen te verwachten. Gisteren liet
de FLNA vanuit Zairese hoofd
stad Kinsjasa nog weten dat haar
troepen de belangrijkste strategi
sche posten in Loeanda nog bezet
ten en dat de strijd tegen 'de
provocateurs van de MPLA nog
voortduurt'. Verder zal het front
zich blijven verzetten tegen pogin
gen de spanning in de hoofdstad te
verminderen door het inschakelen
van een internationale vredes
macht, of door interventie van Por
tugal, aldus de verklaring van het
FLNA. In Loeanda zijn Portugese
troepen inmiddels begonnen met
het verspreiden van hongerige Afri
kanen die de huizen van wegge
vluchte blanken doorzoeken op
voedselvoorraden.
aangetekend dat de EG alleen maar
steun kan geven aan een veelvor
mige democratie, die 'in overeen
stemming is met de geschiedenis
van de EG.' De Britse minister van
buitenlandse zaken James Callag-
han verduidelijkte dat op een pers
conferentie als volgt: 'Het is niet
onze zaak om een dictatuur in Eu
ropa te financieren.' Er bestaat een
plan van de EG om Portugal hulp
ter waarde van 1.3 miljard dollar in
een periode van drie jaar te geven.
Het besluit om dit voorlopig niet
uit te voeren is vooral ingegeven
door de val van de Portugese rege
ring, die de hele week al dreigde en
gistermorgen een feit werd.
Arabieren
De top van de EG heeft zich duide
lijk gekeerd tegen het streven van
Arabische landen om Israël uit de
Verenigde Naties te stoten. In de
verklaring hierover wordt Israël
niet genoemd, maar aangedrongen
op handhaving en bescherming van
het VN-handvest en de rechten van
de lid-staten
Plan-Giscard
De Franse president Giscard d'Es-
taing heeft de andere Europese lei
ders niet kunnen winnen voor zijn
plan om in Parijs een topconferen
tie te houden met als doel het
internationale geldwezen uit de cri
sis te helpen. Giscard denkt daarbij
aan een bijeenkomst van de Ameri
kaanse president, de Japanse pre
mier en drie Westeuropese leiders.
De kleinere EG-landen hebben zich
daar al direct tegen verklaard. Naar
verluidt zien ook Engeland en
West-Duitsland niet zoveel in Gi-
scards plannen. Het topberaad in
Brussel is gisteren afgesloten met
een etentje bij koning Boudewijn.
Zoals verwacht zijn er geen grote
resultaten uitgekomen. De Neder
landse minister van buitenlandse
zaken Max van der Stoel trok de
waarde van dit soort overleg giste
ren onverbloemd in twijfel. Hij
vroeg om bezinning over de vraag
of dergelijke periodieke topconfe
renties wel op deze wijze moeten
doorgaan.
De regeringsleiders hebben de
plannen voor verkiezingen van een
Europees parlement weer op de
lange baan gezet. Zij hebben ge
vraagd om een studie over dit on
derwerp wat betekent dat er voor
lopig geen beslissing over genomen
hoeft te worden.
HAMBURG (AP) Brandweerlieden
die donderdag voor een brandje naar
een woning in een Hamburgse ach
terbuurt waren geroepen, hebben op
de zolderverdieping van het pand
per toeval een aantal zwaar ver
minkt elichamen ontdekt.
In verband met deze gruwelijke
vondst heeft de politie een 40-jarige
nachtwacht aangehouden. De poli
tie heeft verklaard dat op de zolder
de van ledematen ontdane stoffelijke
overschotten van vier personen zijn
gevonden. Drie slachtoffers waren
vrouwen en het vierde lijk was dus
danig verminkt dat het geslacht
niet kon worden vastgesteld.
Van een onzer redacteuren
In de Middenamerikaanse staat Honduras, waar twee maan
den geleden ongeveer tienduizenden boerenfamilies landerijen
bezetten om landhervormingen af te dwingen, heerst op dit
moment nog steeds gedeeltelijk een staat van belegd.
worden verdeeld.
Onder de nieuwe president Mel-
gar Castro, van wie bekend is
dat hij goede relaties onder
houdt met grootgrondbezitters
en industriëlen, is hiervan nog
niets terecht gekomen. De oor
zaak daarvan ligt voor een be
langrijk deel bij de wankele po
sitie van het INA, het Nationaal
Landbouw Instituut, dat tegelijk
met de machtswisseling van
eind april een nieuwe directeur
kreeg toegewezen in kolonel
Maldonado Munoz, die volgens
Ranga-1 Parra 'weinig kaas heeft
gegeten van de agrarische pro
blemen en ze zo mogelijk nog
moeilijker heeft gemaakt'. Ook
het INA staat volgens Parra on
der sterke druk van de landeige
naren. met als gevolg dat van
haar eigenlijke taak het uit
voeren van de landhervormings-
wet. die het UNC overigens anti
democratisch van opzet noemt
nog niets is terechtgekomen.
En tenslotte bestaan er omvang
rijke ideologische verschillen
binnen het leger, dat grofweg
uit drie vleugels bestaat: een
rechtse, die een harde lijn tegen-
nover de boeren voorstaat; een
groepering die gematigde her
vormingen wil en tenslotte een
groep hoofdzakelijk in Peru ge
schoolde officieren die uit poli
tieke overtuiging bewust pro
gressieve veranderingen voor de
agrarische wereld voor ogen
hebben. Aan deze laatste groep
is het te danken, dat de Hoge
Raad voor de Strijdkrachten een
onderzoekscommissie heeft inge
steld. die zeer recent openlijk
heeft onthuld dat in de stad
Ofancho inderdaad 'een onbe
kend aantal moorden' is ge
pleegd op boeren en religieuzen.
Twee burgers en drie militairen
zijn als gevolg ran dit onderzoek
in staat ran beschuldiging ge
steld.
De bezetting, die half mei op 108
hacienda's, verspreid over tien
departementen was begonnen,
werd een week later op aanra
den van de Nationale Unie van
Boeren (UNC) opgeheven, omdat
de militairen en de grootgrond
bezitters met wapengeweld had
den gedreigd. Onmiddellijk na
het beëindigen van de bezetting
werden grootscheepse vervolgin
gen van boeren en hun leiders
op touw gezet. Vorige maand cu-
limineerde dat in het bloedig
afbreken van een hongermars
van 12.000 boeren, waarbij vier
van hen werden gedood en velen
gewond.
Een week later, op 25 juni, wer
den bij de bezetting van het
UNC-vormingscentrum in de
stad Olancho door gewapende
knokploegen van landeigenaren
en militairen nog eens vier boe
ren geëxecuteerd en twee ge
wond. Vijf priesters en twee
nonnen, die 'vanaf de preekstoel
politieke propaganda zouden be
drijven'. werden gearresteerd.
Om solidariteit te verwerven
met de boeren en hun vakbon
den, reist de secretaris-generaal
van de Latijns-Amerikaanse
landbewerkersfederatie FCL
(waartoe de (Hondurese UNC
behoort), Rangel Parra, op dit
moment door een aantal Euro
pese landen. Dezer dagen was
hij te gast bij de CLAT-Neder-
land in Utrecht, waar hij de
verscherpte situatie van de afge
lopen maanden toelichtte.
Orkaanramp
De huidige toestand in de repu
bliek Honduras kan niet los
worden gezien van de orkaan-
ramp, die vorig jaar de noorde
lijke kuststreek (waar het eco
nomisch gebeuren zich voor een
belangrijk deel afspeelt) bijna
totaal vernietigde. Gevolg was
het dakloos worden van tiendui
zenden boeren, vier smeekbeden
om zich elders gezamenlijk te
kunnen vestigen niet werden ge
hoord.
Dan is er de machtswisseling,
van vorig jaar. t-oen kolonel
Melger Castro na een staats
greep het bewind overnam van
generaal Lopez Arallano. die in
ruil voor ruim een miljoen dol
lar aan steekpenningen de be
lasting op de bananenexport zou
hebben verlaagd ten gunste van
de Amerikaanse bananengigant
United Fruit.
De ironie wil echter, dat juist
Lopez Arellano sinds hij in
1972 eveneens na een coup aan
de macht was gekomen
voortdurend had geijverd voor
een nationaal ontwikkelingsplan,
waarvan de landhervorming een
onderdeel vormde. Ondanks hef
tige kritiek van landeigenaren
en zakenlui (de plannen waren
'communistisch geïnspireerd')
verscheen in januari van dit
jaar een wet, die voorzag in een
vijfjarenplan waarin 600.000
hectare land onder boeren zou
Bananenkartel
Dezer dagen heeft dezelfde com
missie de militaire regering het
volgende advies overhandigd: 51
procent van de bezittingen van
United Fruits en het dochterbe
drijf United Brands moet door
de staat worden overgenomen,
de spoorwegen van de bananen-
maatschappijen moeten geheel
genationaliseerd worden, en
naast aansluiting bij de unie
van bananen producerende lan
den een zelfstandig Hondu-
rees bananen instituut.
Rangel Parra, ziet dit advies nog
met overgenomen.
Niettemin ziet hij zijn reis door
Europa als een nuttige zaak,
'omdat de Zuidamerikaanse re
geringen ontzettend gespitst zijn
op hun internationale imago.
Een kritische houding van de
Westerse landen voorkomt in elk
geval dat de onderdrukking nog
erger wordt. En zoals het nu is.
worden de mensen- en vak
bondsrechten In Hondruas met
voeten getreden'.
door Jan Brokken
STERDAM Dit is het verhaal van Valekhaye Shange, een Zuidafrikaanse intellectueel, vader
in tien kinderen, voormalig secretaris-generaal van de Federatie van Vakbonden in Swaziland, in
-J973 gearresteerd en in 1974 onder sterke Nederlandse druk naar Denemarken uitgewezen. Het is
hn verhaal dat veel leert over de toestand in Swaziland en Zuid-Afrika.
ange kwam voor drie dagen naar
'67pisterdam om de kerken, de linkse
sièartijen en vooral de Anti Apart
Nederland te be-
2 anken voor de bijdrage die zij aan
ion jn vrijlating geleverd hebben.
hange vluchtte in 1962 naar Swa
ns, iland. Als één van de activisten
•a lan het Pan Africanist Congress
PAC; zocht de Zuidafrikaanse po-
4-1 tie hem na de betogingen in
harpville, waaraan hij deelgeno-
seilen had- De betoging eindigde in
en bloedbad en nog diezelfde
ju vond ging de politie tot massale
f, rrestaties over. Door een toeval
ién hij was niet thuis toen de politie
elftan zijn deur kwam) kon Shange
rl£ aar Swaziland ontkomen.
Vakbondswerk
erp)aar stortte hij zich volop ln het
erf akbondswerk. In 1964 beslo-
en de bonden samen te gaan
0 ondswerk wijden. In 1964 beslo-
-32 en deze bonden samen te gaan
rerken in een federatie en Shange
a 1 'as de aangewezen man om secre-
oit iris-generaal van de workers uni-
n te worden. Ondanks de restric-
e 'eva maatregelen die de regering
an Swaziland tegen de vakbonden
iad opgesteld, breidden de activi-
siten van de jonge federatie zich
t nel uit. In 1965 organiseerde een
id van de federatie, de agrarische
va akbond, een algemene staking, die
esteund werd door de andere bon-
i len. De regering toonde weinig be-
00 rip voor de actie en arresteerde
'He belangrijke vakbondsleiders,
'ok Shange. Hij werd tot negen
maanden gevangenisstraf veroor
deeld.
Terwijl Shange in de gevangenis
zat. stelde de regering van Swazi
land een wet op die het verbood
dat personen, die niet in Swaziland
geboren waren, aan vakbondswerk
deelnamen. Shange: 'Door deze
maatregel werden de vakbonden
van Swaziland van hun leiders be
roofd. De arbeiders in Swaziland
hebben nauwelijks onderwijs gehad.
Zij zijn nog niet in staat een vak
bond op poten te zetten. De know
how bij de bonden kwam uit het
buitenland. De regering had met
deze wet dan ook maar één doel: de
vakbonden te verlammen'.
Na zijn vrijlating kon Shange zich
niet meer openlijk aan het vak
bondswerk wijden.
Het verhaal verplaatst zich nu even
naar Zuid Afrika, het machtige
buurland dat de regering van Swa
ziland geheel betuttelt. Officieel is
Swaziland sedert 1968 zelfstandig,
maar in werkelijkheid is het een
vazalstaatje van Zuid Afrika. In
1972 werden in Pretoria zes vrij
heidsstrijders gearresteerd. In
maart 1973 kwam hun zaak in Pre
toria voor en toen kwam aan het
daglicht dat de guerrillastrijders
een paar jaar daarvoor zeven dagen
in een hotel in Swaziland hadden
gelogeerd, waar Shange toen werk
te. Deze betekenis werd op 16
maart gedaan. Op 17 maart stonden
een paar politieagenten voor Shan
ge 's deur (Shange: 'Over onafhan
kelijkheid gesproken'). Hij werd
beschuldigd van politieke activitei
ten, hetgeen aan vluchtelingen in
Swaziland verboden is. Had hij in
derdaad contacten met de Zuidafri
kaanse guerrilla's gehad?
Shange lacht, als ik hem deze vraag
stel. 'Ach, iedereen kent mij ;n
Swaziland. Als een vreemdeling
naar Shange vraagt, brengen de
arbeiders hem bij mij. Zo kwam ik
ook in contact met deze vrijheids
strijders. Ik heb met ze gesproken
over algemene politieke onderwer
pen. Met hun activiteiten had ik
niets uitstaande, dus de autoritei
ten in Swaziland konden mij van
niets beschuldigen'.
Naar Zuid-Afrika
Een proces werd er ook niet tegen
hem begonnen. Hij moest alleen
binnen een paar dagen het land
verlaten. Shange: 'Uitwijzing bete
kent in Swaziland: uitwijzing naar
Zuid Afrika'. Dat hij daar niet wel
kom was, bleek wel uit een voorval
dat zich in 1966 afspeelde. Shange
zou zijn kinderen, die in het dorpje
Melmoth-Natal Kwazuu. in het
zuiden van Swaziland, logeerden,
gaan opzoeken. De Zuid Afrikaanse
geheime politie moet op de hoogte
zijn geweest van dit bezoek. Shange
arriveerde niet op tijd. Toen hij in
het dorpje aankwam vernam hij
dat de twee vrienden van hem, die
zorg droegen voor zijn kinderen,
even tevoren neergeschoten waren.
Robert Mdluli, dlstricts-ambtenaar
van het ministerie van landbouw,
kreeg een kogel door zijn hoofd.
Joseph Michwanazi, ambtenaar van
hetzelfde ministerie, kreeg een ko
gel door zijn borst. Beiden overleef
den de aanslag Shange: 'Ik ben er
zeker van dat niet zij. maar ik
doodgeschoten moest worden. De
Zuidafrikanen zochten mij. Vier
jaar na Sharpville vonden zij mij
klaarblijkelijk nog zo gevaarlijk dat
zij mij wilden vermoorden'.
De vakbondsman moest Swaziland
dus verlaten, maar hij wilde niet
naar Zuid-Afraika. De Anti Apart
heidsbeweging in Nederland werd
ingeschakeld. De AABN nam con
tact op met de Hoge Commissaris
voor Vluchtelingen van de Verenig
de Naties in Nederland, mr. Brou
wer. Hij voelde er weinig voor zich
voor deze zaak in te spannen. Zuid
afrikaanse vluchtelingen behoren
in Afrika opgevangen te worden,
vindt hij. Connie Braam, coördina
trice van de AABN. die het inter
view met Shange bijwoont, vertelt
over de Nederlandse kant van dit
verhaal het volgende. "Wij waren
en zijn het hierover met mr. Brou
wer oneens. Zuid-Afrika is een
geïndustrialiseerd land. Zuidafri
kaanse vluchtelingen voelen zich
niet thuis in de agrarische Afri
kaanse staten. Een tweede moge
lijkheid is dat zij in de Arabische
Afrikaanse staten worden opgevan
gen. Maar de christelijke Zuidafri
kanen aarden moeilijk in moslim
landen'.
De Hoge Commissaris nam wel
contact op met zijn collega in Swa
ziland. Deze deelde de heer Brou
wer mee dat de regering van Swa
ziland hem verzekerd had dat het
gezin van Shange beschermd zou
worden en dat Shange in afwach
ting van zijn uitwijzing niet gevan
gen genomen zou worden.
Belofte gebroken
De regering van Swaziland kwam
deze belofte niet na. Hoewel Shan
ge niet onmiddellijk naar Zuid-Afri
ka was uitgewezen, was zijn toe
stand allerminst florissant. Hij had
geen werk meer, kon zijn gezin niet
\'1> 'Ti
I ill
meer onderhouden en kwam met
vrouw en kinderen in een krot te
wonen. Toen de AABN dit ter ore
kwam, schreef zij direct een brief
naar de Hoge Commissaris in Swa
ziland, de Duitser dr Hynd. In zijn
antwoord stelde hij de Nederlan
ders gerust: negers zijn gewend in
krotten te wonen, schreef hij.
In tegenstelling tot de belofte werd
Shange bovendien gearresteerd.
Shange ging de gevangenis in, en de
autoriteiten in Swaziland deelden de
Hoge Commissaris mee dat hij pas
zou worden vrijgelaten als er een
land gevonden zou worden dat
Shange politiek asiel wilde verle
nen.
De AABN organiseerde kort daarna
een protestactie, waaraan de Neder
landse kerken, de linkse partijen
en enkele andere politieke organi
saties meededen. Naar de Verenigde
Naties in Genève werd een klacht
gestuurd over het optreden van de
Hoge Commissaris in Nederland.
Ook werd een protesttelegram naar
Swaziland gestuurd.
Een week later bezocht Connie
Braam de staatssecretaris van jus
titie, mr. Glastra van Loon. Hij
toonde veel begrip voor deze zaak
en verzekerde dat hij zijn invloed
zou aanwenden om Shange in Ne
derland politiek asiel te verlenen.
Inmiddels was in, zoals Connie
Braam het noemt. 'Genève de zaak
Shange uit de papiermassa tevoor
schijn gekomen, en was men zich
daar gaan inspannen voor deze
kwestie. Drie landen boden zich
aan om Shange onderdak te verle
nen: Denemarken. Oeganda en Li-
bye'. Gekozen werd voor Denemar
ken.
Connie Braam: 'Het is fijn dat wij
Shange hebben kunnen redden.
Maar aan de andere kant is het
jammer dat hij niet naar Neder
land mocht komen. Door de aan
dacht die er hier aan zijn zaak
besteed is. zou hij hier heel goed
.VALEKHAYE SHANGE politie beraamde aanslag
zijn opgevangen'.
Aan het einde van het ge
sprek pakt hij mijn hand beet,
buigt zich voorover en zegt: 'Het is
fantastisch wat de Nederlanders
voor mij gedaan hebben'. Duidelijk
ontroerd staat hij op. Wij lopen de
gracht over. en terwijl hij glimla
chend naar een groepje spelende
kinderen kijkt, zegt hij: "De situa
tiën Swaziland is hopeloos. In de
dorpen zijn geen scholen, geen zie
kenhuizen. maar in ieder dorp is
een nieuwe gevangen's gebouwd'.
