adertje Franz'
genhardt houdt
jtimisme over
ekomst van de
ondsrepubliek
Erika, sober toneel
zonder mannen
dexamenpakket vaak
oereikend voor
tozen studierichting
'Overspanning' enorm
moeilijk te bepalen
klagen, ondanks laster brieven
Tien LP's volgezongen,
aan derde boek bezig
Directeuren
Volkskrant en
Parool weg na
menings
verschil
Conflict tussen
VU-bestuur en
studentenblad
Beeldverhaal van 1001 nacht
Proloog gaat in
Wenen spelen
/KWARTET DINSDAG 22 APRIL 1975
BINNENLAND
Westduitse studenten en middelbare scholieren is Franz Josef Degenhardt
kerxd populair. Van de tien langspeelplaten die hij de afgelopen jaren vol-
zijn er in de Bondsrepubliek honderdduizenden verkocht. In 1973 verscheen
LÏPnhardt's eerste roman. Lont, en dit boek stond wekenlang op de bestseller-
Voor Nederland is Degenhardt nog een onbekende, maar na zijn televisie
den en na zijn vijfdaagse toernee door Nederland komt daar wellicht ver-
ring in. Onze verslaggever Jan Brokken zag Franz Josef Degenhardt af ge-
dinsdagavond in Amsterdam voor een enthousiast publiek zingen. Een
uur eerder had hij samen met Degenhardt-kenner Dick Linthout een inter-
met de 41-jarige advocaat uit Hamburg, die in West-Duitsland doorgaans
er rtje Franz wordt genoemd.
YD
Jan Brokken
Franz Josef Degenhardt
RDAM Veertig heet het lied. Degenhardt schreef het ter gelegenheid van zijn veertigste
lag. Ik heb jarenlang veel kritiek ondervonden, zingt hij. Ik ben uit de kerk en de socialis-
artij SPD gesmeten. Veel van mijn vroege re vrienden haten mij nu. Het is een bitter lied, dat
;in heeft: 'Maar klagen wil ik niet, maar klagen wil ik niet'.
in kenmerkt de man. Hoe-
iagelijks vele lasterbrieven
loewel hij door radio en
geboycot wordt, wil hij
jgen. Pessimisme is hem
Hoewel de invloed van die
•anz Josef in West Duits-
jt de dag toeneemt, blijft
It de toekomst van de
iubliek zeer optimistisch
zien. 'Na 1969, toen de
de macht kwam. werd
met de afbraak van het
unisme in West Duits-
democratische krachten in
3 werden versterkt en ik
it op het ogenblik die de-
:he krachten nog steeds
>ed winnen'.
sef Degenhardt werd op 3
1931 in Schwelm (West-
eboren. 'Ik kom uit een
katholieke familie. Mijn
vader zat in de linkse, christelijke
arbeidersbeweging'. Bij de familie
Degenhardt kwamen vele socialis
ten en communisten over de vloer.
In de laatste oorlogsjaren sloten
deze mensen een verbond tegen het
fascisme. Zij verspreidden anti-Hit-
Ierpamfletten onder de soldaten, zij
voerden sabotagedaden uit, zij hiel
pen gevluchte krijgsgevangenen of
Engelse piloten aan onderdak. De-
genhardt's roman Lont handelt
over deze periode. 'Ik heb deze ro
man niet geschreven', vertelt De
genhardt. 'omdat ik een stuk verle
den niet verwerkt zou hebben. Deze
roman heeft een politiek doel. Ik
wil met dit boek aantonen dat het
in de laatste jaren van de oorlog
wel mogelijk was dat socialisten en
communisten een verbond sloten,
maar dat dat nu in West Duitsland
niet mogelijk is'.
Na zijn gymnasium-tijd ging De
genhardt rechten studeren in Frei
burg en Keulen. In deze naoorlogse
periode was hij weliswaar geen lid
van de CDU maar sympathiseerde
hij sterk met de arbeidersbeweging
in deze partij. Door de politisering
in de jaren vijftig kwam hij lang
zamerhand buiten deze partij te
staan.
In 1961 wordt hij lid van de SPD.
Hij is dan juist assistent aan het
Institut für Europaisches Recht in
Saarbrücken geworden. Zijn weten
schappelijke loopbaan kan hem
niet voor de volle honderd procent
boeien. Hij gaat liedjes schrijven
en in 1963 debuteert hij voor Radio
Bremen. Zijn eerste liederen rich
ten zich vooral tegen de gezapige
manier waarop de Duitse burgers
leven: auto, huis. vrouw, kind, tele
visie en verder niets. Het zijn geen
politiek geëngageerde, maar sociaal
geëngageerde liederen, vergelijkbaar
met een Boudewijn de Groot in
Nederland.
In 1967 komt het in West Duitsland
tot een politieke uitbarsting. De
studenten trekken en masse de
straat op. Degenhardt verlaat het
Institut en treedt tot het Advoca-
tencollectief in Hamburg toe. Hij
gaat studentenleiders en dienstwei
geraars voor de rechtbank verdedi
gen. In een interview zei hij eens:
'Ik ontdekte toen pas wat Lenin
eens geschreven heeft: dat het
recht altijd het recht van de heer
sende klasse is'.
Vooral de opmerkingen die de
rechters tegen de dienstweigeraars
maakten schokten hem: hij heeft
er een sarcastisch lied over ge
schreven. (Dus u beroept zich zon
der ophouden op de Grondwet/zegt
u eens/bent u eigenlijk commu-
nist?/ja, u mag zitten blijven/wij
zijn hier überhaupt tamelijk libe
raal/lange haren, baarden, kettin
gen, ringen/hebben wij allemaal al
gehad/in de processtukken schij-
ten/daar houden wij hier niet
van/Marx en Engels heeft u gele
zen, zegt u/maar zegt u eens, be
grijpt u dat dan?/u heeft toch al
leen de lagere school bezocht?
etc.).
Vanaf 1967 zingt Degenhardt over
Rudi Dutschke, over Praag, over de
klassenstrijd. In 1971 roept hij de
SPD-ers op om hun Zweitstimme
(tweede voorkeursstem) aan de
DKP, de Duitse Communistische
Partij te geven. Het was, zegt De
genhardt nu, een zeer weloverwo
gen oproep van mijn kant. Hij
werd prompt uit de partij gezet.
'Natuurlijk wist ik dat de SPD iede
re samenwerking met de DKP af
wijst. Ik heb dan ook opgeroepen
de 'Zweitstimme' aan de DKP te
geven om uit de SPD gesmeten te
worden. Het moest maar eens dui
delijk worden dat de SPD-ers die
opriepen op de FDP, de liberale,
burgelijke partij, te stemmen in de
partij mochten blijven en dat dege
nen die opriepen voor een arbei
derspartij als de DKP te stemmen
uit de SPD gesmeten werden'.
Sinds 1971 is Degenhardt partijloos.
'Ik vind het erg jammer dat de
SPD nog niet zo ver is als de
socialistische partijen in Italië,
Frankrijk en Portugal die wel met
de communisten samenwerken. Ik
hoop binnen niet al te lange tijd
weer lid van de SPD te worden, dat
wil zeggen van een SPD die wil
samenwerken met de DKP'.
Deze hele affaire heeft Degenhardt
geen pijn gedaan. Hij beschouwt
het als een puur zakelijke en poli
tieke kwestie. Het heeft hem geen
frustraties gegeven, hij blijft ervan
overtuigd dat eens ook in West
Duitsland een soort Volksfront
zoals In Frankrijk kan worden
gevormd. Voor een socialist, meent
Degenhardt, is het helemaal niet
frustrerend in West Duitsland te
wonen. 'Ik woon heel graag in de
Bondsrepubliek. Ik houd van dat
land. Ik zing en strijd er met veel
plezier. Socialisten en communisten
hebben het bij ons lang zo moeilijk
niet als bijvoorbeeld in de Verenig
de Staten. In West Duitsland win
nen de democratische krachten nog
altijd aan invloed. En het is toch
plezierig om in zo'n land voor een
bepaald doel te strijden'. Ondemo
cratisch noemt Degenhardt de kies
drempel van vijf procent en het
feit dat communisten in Duitsland
geen ambtenaar kunnen worden,
een bepaling die overigens door de
socialisten is opgesteld. 'Maar tegen
deze bepaling ageren steeds meer
mensen'.
Nieuw publiek
Doordat zijn politieke opstelling
steeds duidelijker in zijn liederen
doorklonk verloor Degenhardt een
groot deel van zijn vroeger publiek,
vooral het deel dat van Franse kaas
en kaarslicht houdt. Zijn nieuw pu
bliek bestaat uit studenten en mid
delbare scholieren.
In 1974 trad Degenhardt tot het
'Autorenedition' van de uitgeverij
Bertelsmann toe. De deelnemers
aan dit Autorenedition bepalen zelf
wat zij uitgeven. Zij corrigeren en
behandelen de teksten zelf. De
schrijvers van het Autorenedition
zitten allen op dezelfde lijn. Zij
staan een realistische literatuur
voor, en, zo zegt Degenhardt,. rea
listische boeken zijn politieke boe
ken. Zij hebben een hekel aan ro
mans waarbij je tijdens het lezen
afvraagt, zoals Degenhardt het eens
zei: 'Jongen, zeg nu eens wat je
bedoelt, zeg nu eens waar je poli
tiek staat'.
Degenhardt's eerste roman, Lont,
werd een bestseller. Zijn tweede
boek, Brandstelle, is zojuist ver
schenen. Na het succes van zijn
eerste boek zal die tweede roman
ook wel verkopen. Bestsellers
schrijven en links zijn. die twee
dingen passen volgens Degenhardt
zeer goed bij elkaar. 'Men kan de
wereld niet met kunst, met boeken
of liederen, veranderen. Onze poli
tieke tegenstanders hebben heel
andere middelen om hun ideologie
te verspreiden. De televisie bijvoor
beeld. Ons staan slechts beperkte
middelen ter beschikking. Daarom
moeten wij populair schrijven. Of
zo zingen dat iedereen het direct
begrijpt. Populair schrijven is op
zichzelf natuurlijk geen garantie
dat een groot publiek je leest, dat
vele mensen die het niet met je
eens zijn je boeken lezen. Onze
grote moeilijkheid is deze mensen
voor onze boeken en liederen te
interesseren. We zijn er nog lang
niet. We moeten nog veel leren. Ik
tenminste wel'.
Baader Meinhof
De roman Brandstelle handelt on
der meer over de Baader Meinhof-
groep. Degenhardt heeft als advo
caat de Baader Meinhofmensen
nooit verdedigd. 'Ik wil ze graag
verdedigen, maar zij willen zich
niet door mij laten verdedigen. Zij
hebben andere politieke opvattin
gen. Het Is natuurlijk helemaal fout
wat zij doen. Het zijn onze politie
ke tegenstanders'. Wat anders is
echter, zegt Degenhardt, de hysteri
sche hetze die tegen de Baader
Meinhofleden in Duitsland gevoerd
wordt. Bij de rechters is alle rede
lijkheid ver te zoeken. 'Ik las dat
één van die Baader Meinhofleden
een boete van 900.000 marken
kreeg. Dat is toch grotesk, dat kan
men toch niet maken'.
Degenhardt heeft nu tien lang
speelplaten volgezongen. twee ro
mans gepubliceerd en hij is met
een derde bezig. Zijn eerste roman
heeft hij verfilmd. Aan ophouden
denkt hij voorlopig niet. Het is ook
niet onmogelijk, zo vertelt hij ons,
dat hij andere dingen erbij gaat
doen, musicals, toneelstukken.
Wie iets meer over Degenhardt wil
weten kan het beste zijn langspeel
plaat Mutter Mathilde kopen. Zijn
roman Lont een schitterend
boek is in een uitstekende ver
taling van Gerrit Bussink bij de
Arbeiderspers verschenen. De Duit
se uitgeverij Rowohlt heeft Degen-
hardts liederen in twee boekjes ge-
publiceert: Spiel nicht mit den
Schmuddelkindern en Vaterchen
Franz.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM De directeuren van
Het Parool en de Volkskrant zullen
'te zijner tijd' uit hun functies ver
trekken. Mr. G. J. van Rozendaal en
drs. Th. Coppes kunnen zich niet
verenigen met de reorganisatie van
de concernleiding van de Perscombi
natie, waartoe de raad van commis
sarissen besloten heeft. Dit heeft de
raad van bestuur van het concern
gisteren meegedeeld.
De reorganisatie komt er op neer dat
de directeuren van de kranten niet
meer. zoals tot nu toe, deel zullen
uitmaken van deze raad van bestuur.
Zij gaan als bedrijfsdirecteuren wer
ken op een niveau onder de top
leiding van het concern. Met de di
rectie van Trouw/Kwartet, het derde
dagblad dat door de Perscombinatie
wordt uitgegeven, bestaat hierover
geen conflict.
Gezien de situatie hebben vertegen
woordigers van de drie betrokken
redacties op de kortst mogelijke ter
mijn om een gesprek met de raad
van commissarissen van de Pers
combinatie verzocht.
e onderwijsredactie
RDAM Een groot aantal studenten komt bij de univer-
hogeschool aan met een eindexamenpakket dat niet vol-
i de eisen die bepaalde studierichtingen stellen.
Jniversiteit van Amsterdam
ind dat van de 1538 stu-
lie zich voor volgend jaar
Jangemeld vijftien procent
lereikend aantal vakken in
ïenpakket heeft. Het gaat
hi natuur- en scheikunde
voor een medicijnen-
ïiestudle) en wiskunde I
n economie of sociale we
ien te studeren).
t het universiteitsblad Fo-
itiS.
sen met zulke moeilijkhe-
lelpen zijn er aanvullende
5n waar ze binnen betrek-
rte tijd alsnog de vakken
leren die voor hun studie
n. Maar om die aanvullen-
lingen te kunnen aanbie-
de betrokken studierich-
heel wat moeite, tijd en
sleden aanbieden. Van-
dit cursussen vaak uitslui-
;ankelljk zijn voor mensen
chreven zijn aan de uni-
en ingeloot zijn voor een
an de studierichting van
ze. Uit het grote aantal
ngen voor deze aanvullen-
«en blijkt wel, dat er een
staat voor bv. avondlycea
belangstellenden dit soort
te verzorgen.
j enplan
f versiteitscommissie bepleit
studierichting die bepaalde
t een vijfjarenplan opstelt
recies staat wat de eisen
zijn en hoe de opvang geregeld is.
Op die manier kan aan scholieren
voorlichting gegeven worden voor
dat ze hun vakkenpakketten sa
menstellen, zodat de kans op on
volledige pakketten kleiner kan
worden.
Naast die officiële onvolkomenhe
den in vakkenpakketten constateert
de universiteit ook een leemte op
niet-officieel gebied. Er blijken ta
melijk veel studenten te zijn die
geen frans of duits in hun pakket
hebben, waardoor volgens de com
missie bij bepaalde studierichtingen
ernstige moeilijkheden kunnen rij
zen. Vandaar het pleidooi van de
commissie om ook frans en duits in
cursusvorm aan eerstejaarsstuden
ten te gaan geven.
Geen extra geld
Tenslotte de financiering. Vorig
jaar trok de Amsterdamse universi
teit 19000 gulden uit voor aanvul
lende cursussen, maar staatssecre
taris Klein heeft al gezegd dat deze
cursussen geen extra geld mogen
kosten. Studenten met een ontoe
reikend pakket moeten zich maar
via het schriftelijk onderwijs bij
scholen vindt dr Klein. Het college
van bestuur van de Amsterdamse
universiteit vindt dat een onjuiste
stelling. Niet alleen wordt de stu
dent op kosten gejaagd, maar ook
wordt de waarde van het eindexa
mendiploma (dat immers volgens
de wet toegang geeft tot de univer
siteit) in de praktijk teniet gedaan.
Van onze onderwijs redactie
AMSTERDAM Tussen de redac
tie van het studentenblad Pharetra
en het college van bestuur van de
Vrije Universiteit is een conflict
gerezen. Het college van bestuur
heeft besloten de redactie niet toe
te staan gebruik te maken van het
adressenbestand van de universi
teit. De redactie van Pharetra heeft
deze adressen nodig om over enige
weken haar jubileumnummer (het
blad besaat 30 jaar) te kunnen
versturen.
Aanleiding tot het conflict zijn
enige opmerkingen in het studen
tenblad aan het adres van de VU-
bestuurders. die het college van be
stuur in het verkeerde keelgat ge
schoten zijn. Een voorpublikatie
van enkele hoofdstukken van de
Walgvogel van Jan Wolkers lever
den boze brieven aan de redactie
op en die breven weirden in het
studentenblad kritisch van com
mentaar voorzien. Dat leidde onder
andere tot beschuldiging van blas
femie van de kant van VU bestuur
ders en tot intrekking van eerder
gedane toezeggingen over het tegen
betaling (500 gulden) ter beschik
king stellen van adressen.
De redactie heeft inmiddels advo
caat W. J. van Bennekom (zelf
oud-Paretra redacteur) in de arm
genomen om het college van be
stuur er toe te brengen zijn eerder
gedane schriftelijke toezeggingen
na te komen. Als het gesprek tus
sen Van Bennekom en het be
stuurscollege geen resultaten ople
vert. wil Pharetra een kort geding
aanpsannen. Verwacht wordt dat
het conflict vandaag in de Univer
siteitsraad vergadering ter sprake
zal komen.
DRACHTEN Het noordelijk toneelgezelschap De Noorder Com
pagnie zoekt de laatste tijd zijn stukken nogal eens uit hetgeen LcdciltRl V&ïl CNV
het Westduitse toneel oplevert. Na 'Kwasten' van Heinrich Henkei
en 'Langs de Rijn' van Karl Otto Mühl heeft het thans 'Erika' van WG6F iGrUffffGlOpCn
Ursula Krechel in de vertaling van Erik Plooyer (die ook de regie
voert) op het reportoire genomen. In het kleine Theater opzij van
de La wei te Drachten wordt een reeks introductie-voorstellingen
gegeven.
Als begeleiding van de in zestien delen verschijnende uitgave van "Alle
verhalen uit 1001 nacht' heeft uitgeverij Manteau een 'Klein beeldverhaal
van 1001 nacht door Anton Pieck' het licht doen zien. Op ieder van de
48 pagina's van dit boekje is een verhaalfragment met een illustratie van
Pieck opgenomen. Dit aantrekkelijke voorproefje van de grote uitgave kost
2,50.
Erika past wel in het genre van
Henkei en Mühl. Het stuk gaat over
een jonge vrouw die na vier jaar
genoeg heeft van het huwelijk met
een egoïstische, eerzuchtige man
met wie ze door zelf ook te werken
een stukje welvaart in de consump
tiemaatschappij heeft opgebouwd.
Ze verlaat hem en trekt bij haar
moeder In. Ze ontmoet een vroege
re vriendin die gescheiden is en
haar ertoe probeert te brengen
vrijer en ongedwongener te gaan
leven en contact met mannen te
zoeken. Het nieuwe leven mislukt
volkomen: Erika raakt zwanger,
probeert vergeefs een arts te vin
den die abortus wil plegen en keert
terug naar haar man met de Lichte
hoop dat het voortaan een beetje
anders zou gaan. Zo sober, met een
knappe karakterisering van Erika
en de vijf vrouwen die in deze
levensperiode een rol spelen is het
lot van een jonge vrouw zoals er in
deze tijd velen zijn in dit stuk
uitgebeeld.
kunnen zijn.
Lamberta Mulder verdient alle lof
voor de wijze waarop ze de figuur
van Erika gestalte heeft gegeven.
Deze figuuur heeft van de schrijf
ster verreweg de meeste nuances
meegekregen. De met eenvoudige
middelen getypeerde moeder en
schoonmoeder (Diny de Neef en
Fiet Dekker) de secretaresse (Ma-
non Alvlng) en de doktersassistente
(Janine Veeren) kwamen goed
over. Een compliment verdient de
wijze waarop Joslne van Duinen de
nuchtere, praktische maar niet on
gevoelige vriendin speelt. Het decor
en de belichting zijn in dit frag
mentarische stuk bijzonder goed:
het gelukte de regie om van de
opvoering een duidelijk aanspre
kend geheel te maken.
Van een verslaggever
UTRECHT Het ledental van de
bij het CNV aangesloten bonden is
vorig jaar met ongeveer vierdui
zend gedaald: van 231.842 tot
227.880. Ook de twee voorgaande
jaren, 1972 en 1973, liep het leden
tal met ongeveer vierduizend terug.
De industriebond CNV zag zijn le
dental nu met 1280 dalen tot
56.958.
De Christelijke Bedrtjfsbond HBV
(Handel, Kantoorpersoneel) kwam
van 12.285 op 12.448 leden, de poli
tiebond van 8.066 op 8.423. en de
vervoersbond van 12.548 op 13.103.
De NCBO (overheidspersoneel)
bleef op ruim 58.700 leden. Bijna
alle andere bonden boekten een
teruggang in het ledental, waaron
der de bouwbond (44.149-43.744),
de onderofficierenvereniging
(5.157-.5.075) en de voedingsbond
(19.048-17.800).
Reflexen
ADVERTENTIE)
Sennocol:
voor een geregelde stoelgang
Sennocol is een laxeermiddel dat op natuurlijke
wijze - betrouwbaar en doeltreffend - opluchting
brengt Sennocol werkt na ca. 8 uur. 'sAvonds
ingenomen, 's morgens de werking, waardoor u
verzekerd bent van een ongestoorde nachtrust
Sennocol: een la-;eerm;ödel
waar u de klok op gelijk ko nt zetten
Uitsluitend verkrijgbaar bij drogist en apotheker.
D.igra N.V.. Diemen.
AMSTERDAM 'Dramatlsches
Zentrum' in Wenen, dat van 25 tot
28 april een congres voor Duits
talige theatergroepen die zich tot
een bepaald publiek richten, heeft
Proloog als enige niet-Duitstali-
ge groep uitgenodigd om 'Slappe
tijden, sterke meiden' te komen
spelen.
Deze Proloogproduktie. bestemd
voor werkende jongeren van een
jaar of zestien, is hier al zo'n vijf
tig maal gespeeld, en trok in okto
ber 1974 op een festival te Berlijn
al sterk de internationale aandacht.
Proloog heeft al verschillende aan-
v.agen om in Duitsland en Italië te
k..m, i spelen moeten afwijzen we
gens tijdsgebrek.
De i'ii d'e'ng uit Wenen is aange-
;v- 1 n omdat daar vele buiten-
In nrtse. geïnteresseerde theatermen-
s bijen zijn. en Proloog zelf
d.uir ook kennis kan maken met
'■j e ontwikkelingen op het
gebied van vormingstheater. Pro
loog zal de eigen productie in het
Nederlands en voor een deel in het
Duits spelen. Bovendien is er. met
medewerking van het Internatio
naal Theater Instituut, een Duitse
vertaling tot stand gekomen, zodat
het publiek toch de tekst zal kun
nen volgen.
Literaire prijsvraag
voor de jongeren
EINDHOVEN Voor de zesde maal
organiseert de stichting Literaire
dagen een literaire prijsvraag voor
Nederlandse en Belgische jongeren
tot 22 jaar. De prijsvraag vindt
plaats in het kader van het cultu
reel accoord tussen Nederland en
België. Voor 1september moeten
vijf gedichten of een prozastuk
door de deelnemers worden inge
zonden. De inzendingen mogen niet
eerder zijn gepubliceerd. De uitslag
wordt bekendgemaakt tijdens de li
teraire dag '75 op 22 november in
Eindhoven, adres: Postbus 176,
Eindhoven.
Ursula Krechel heeft van haar stuk
gezegd dat wat er op het toneel
vertoond wordt hoogstens reflexen
zijn op het drama dat zich daarbui
ten afspeelt. Daarom komen er ook
geen mannen in voor. Het betreft
hier een schrijfwijze waarin de
conflicten al plaats gevonden heb
ben en vermeden werden, aldus de
schrijfster zelf. Deze woorden roe
pen uiteraard de vraag op welk
drama van het toneel is geweerd.
In de eerste plaats moet dat het
conflict van Erika met haar man
zijn. Dit kan inderdaad heel best
gemist worden, want het is een
duidelijk gegeven waar het stuk
zich verder uit ontwikkelt. Maar
verder is het woord 'reflexen' wat
bescheiden. Ervaringen van Erika
worden, afgezien van de ontmoe
ting met een Canadees, die haar
zwanger maakt in een aantal korte
scènes vrij logisch (en ook chrono
logisch) gevolgd. In de conflictjes
met moeder en schoonmoeder, het
contact met vriendinnen, de relatie
tot de plichtsgetrouwe secretaresse
die haar chef op kantoor is. bleven
de emoties bepaald niet altijd on
der de oppervlakte. De schrijfster
heeft 'oorverdovende theatrale ge
ladenheid' willen vermijden, maar
als er toch emoties overkomen dan
had het stuk best wat indringender
UTRECHT 'Het is voor verzekeringsgeneeskundigen enorm
moeilijk om vast te stellen of iemand geschikt of ongeschikt is
voor z'n werk. Het is niet eenvoudig er achter te komen waarvan
en waardoor iemand overspannen raakt.
Dit zei gisteren dr. J. H. R. van der
Pas, medisch adviseur van de be
drijfsvereniging De tam tijdens een
persconferentie in verband met de
studiedagen sociale verzekeringsge-
neeskunde, die eind deze week in
Lunteren worden gehouden. Dr.
Van der Pas is daar voorzitter. Het
thema 'overspanning' geniet een
grote belangstelling want er komen
zo'n 300 verzekeringsgeneeskundi
gen, onder wie zo'n 50 zenuwartsen.
De uitvoeringsorganisaties van de
sociale verzekering worden steeds
meer geconfronteerd met de pro
blemen van overspannen werkne
mers, die een ruim deel van het
ziekteverzuim en de arbeidsonge
schiktheid voor haar rekening ne
men. De zorgen van de artsen be
treffen niet alleen de vraag of er al
dan niet recht op een uitkering be
staat. Het gaat ook om 'recht op
zelfontplooiing en gelijke kansen
voor iedereen'.
Bij overspanning, aldus dr. Van der
Pas, gaat het om een wanverhou
ding tussen draaglast en draag
kracht. Dat is erg Individueel be
paald en bovendien moet nog wor
den uitgemaakt of het incasserings
vermogen van iemand al dan niet
door medische oorzaken is ver
zwakt. Er moet een keus worden
gemaakt tussen wat dr. Van der
Pas noemt 'een langzame estafette
langs allerlei medische specialisten'
en 'gewoon vragen: wat mankeert
er aan'.
ARNHEM De directie van AKZO
Nederland zal de werknemersorgani
saties uitnodigen het overleg over
een nieuwe cao te hervatten. Een
woordvoerder deelde dit gisteravond
mee. nadat een deel van de onder
nemingsraad van AKZO chemie mar-
kettinggroep Amsterdam bij de di
rectie op hervatting van het gesprek
had aangedrongen. Het overleg tus
sen de bonden en AKZO is onlangs
gestrand, nadat AKZO niet wilde
tegemoetkomen aan de werknemers-
eisen.
