Dat had je nou niet moeten doen
Uit liederen
komen daden voort
u
Verdraagzaamheid mag
niet vrijblijvend zijn
fllsU
Vandaag
Adventisten groeien
vooral in Zuid-Amerika
Studiedag van Reveil-archief
1
Nieuwe secretaris zending Baarn
Remonstranten bezinnen zich
Onze
adressen
Christenen voor
het socialisme
Centraal comité 1976
Beroepingswe
Nieuwe boek
TROUW/KWARTET DINSDAG 22 APRIL 1975
KERK/BINNENLAND
door A. J. Klei
Elke zaterdagavond zet de VARA-radio
ons met kracht terug in het verleden.
Voor wie het niet mocht weten: deze
omroepvereniging viert haar gouden
jubileum en besteedt daarom de laat
ste uitzenduren van iedere week aan
telkens één jaar van de afgelopen
halve eeuw. Deze zaterdag was 1946
aan de beurt en ik wentelde me in
heimwee naar de Andrew-sisters en
professor Banning.
Het kwam me voor dat we ln die tijd met
vrij overzichtelijke problemen doende wa
ren. Zou de doorbraak lukken en zouden
we ons Indië echt kwijt raken? Ook de
ethische vraagstukken, zo overpeinsde ik
verder bij mijn transistor waren gemakke
lijk hanteerbaar en opeens herinnerde ik
me daarvan een gaaf voorbeeld.
In dat jaar waren mijn vriend en ik prille
kamerbewoners in Amsterdam. Onze toela
ge was uiterst bescheiden en we aarzelden
dan ook nooit een moment wanneer ie
mand ons te eten vroeg. Zo wandelden we
eens op eèn zondagmorgen met een dank
baar hartje naar een domineesgezin, een
relatie van de ouders van mijn vriend,
waar we uit de kerk koffie zouden drinken
en vervolgens de warme maaltijd gebrui
ken.
Omdat we ons graag wilden gedragen zoals
't behoort, hadden we besloten een bloe
metje mee te nemen voor onze gastvrouw.
Nu was noch mijn kamer noch die van
mijn vriend er op gericht om een bos
bloemen een nacht te herbergen. Vandaar
dat we de aankoop van ons huldeblijk tot
de zondagmorgen uitstelden. Dat kon best.
want je had overal in de stad van die
bloemenst-alletjes. We troffen het. want
vlak bij de pastorie stond ook zo'n kar. We
zochten met zorg en zuinigheid een boeket
uit en belden aan.
De vrouw des huizes deed ons open. We
staken haar de fleurige struik toe en zij
sprak: dat had je nou niet'moeten doen.
We meenden dat dit tot de beleefdheids
frasen behoorde en beijverden ons met te
verklaren dat we 't Juist zo fijn vonden
om bij haar te eten en dat we daarom
Maar zij herhaalde, hoofdschuddend: dat
had Je nou niet moeten doen. Opnieuw
barstten wij los in betuigingen van dank
voor de uitnodiging, en we wilden toch
ook graag een beetje laten merken.... Ten
derde male klonk het: dat had je nou niet
moeten doen.
Ze zijn vers, sprak ik animerend, op de
bloemen wijzend. - en toen werd ons de
zaak duidelijk. Dat was het nu juist, dat
die bloemen vers waren. Dat we ze op
zóndag gekocht hadden. Want dat had
mevrouw ons door het venster zien doen.
Goed, ze zou de aangeboden ruiker niet
laten verkommeren (deze lieve dame zou
trouwens niemand laten verkommeren) en
meteen in 't water zetten, maar wij moes
ten.... We knikten bedeesd dat we het
begrepen hadden.
In de huiskamer werd, met de dominee er
.bij, onze zondagse en deswege zondige
aankoop voorwerp van discussie. Niet dat
mijn vriend en ik er op uit waren bij
voorkeur op de eerste dag der week het
geld te laten rollen, we liepen aardig in
het zondagse gareel, maar omdat we bei
den uit een degelijk dorp kwamen hadden
we, om zo te zeggen, nog niet leren leven
met de verleiding van een zondagse- bloe-
menkar en we tuinden er dan ook prompt
in. Je zag zoiets vroeger ook bij telefone
ren op zondag. Mensen die sinds jaar en
dag telefoon hadden, belden niemand op
zondag op, want telefoneren was zoiets als
zaken-doen. Anderen die pas telefoon kre
gen toen dit toestel algemeen ingeburgerd
was, namen 's zondags in alle gemoedsrust
de haak op. dat lag op hetzelfde vlak als
de kraan opendraaien of het gas aandoen.
Tegen het einde van ons debat waren we
het er zo ongeveer over eens dat het
misschien toch beter was even een bloe
metje te kopen voor een gastvrouw dan
een hele zondag langs de straat te slieren.
Hiermee wilde de dominee vooral niet
beweren, dat-ie zijn gemeenteleden een
vrijbrief gaf om zich voor of na kerktijd
bloemen aan te schaffen, maarre.... jullie
worden bedankt voor de bloemen! Daarna
gingen we eten. Ons boeket was goed
besteed.
Soms verlang ik heel erg terug naar die
argeloze tijd, maar ik vrees dat dit verlan
gen zondiger is dan bloemen kopen op
zondag.
door dr. Peter L. Schram
UTRECHT Deze week bestaat 'Tot Heil des volks' in de Amsterdamse binnenstad honderdtwin
tig jaar. Wie de naam van deze vereniging noemt, moet daaraan meteen die van ds. Jan de Lief
de verbinden.
De Liefde heeft ongelooflijk veel
meer gedaan, deze geboren journa
list, musicus, organisator, prediker,
verteller - ja dat vooral. Als er een
is geweest, die werkelijk leefde on
der de paria's en tot hun hart
sprak, is het deze mens geweest
van wie Allard Pierson schreef, dat
hij 'bij uitstek goedlachs was. Be
nepen. afgepast, berekenend kwa
men in zijn woordenboek niet voor.
Hij droeg het hart op de tong.
Zoveel ik weet was twijfel niet zijn
deel, maar wel smart...'
Als Allard Pierson dat schrijft, deze
kritische agnosticus die fel kon ful
mineren tegen alle schijn en leu
gen, ook in de kerk, verdient De
Liefde wel weer eens uit de verge
telheid te worden teruggeroepen.
HIJ kwam zaterdag ter sprake op de
studiedag, uitgaande van het Reveil-
archief. Natuurlijk was er veel
meer te bepraten: het ging over
Isaac da Costa en diens vrouw, over
Gefken die gewerkt heeft voor de
afschaffing van de slavernij in Su
riname, over Willem de Clercq de
'koopman-christen' en over de klei
ne man twee eeuwen geleden, die
zijn troost en kracht zocht ln 'het
gezelschap'.
Onrecht
Een grote lijn in alle besprekingen
was daarbij steeds wat ook Jan de
Liefde heeft beziggehouden: de
ontstellende maatschappelijke
nood, veraf en dichtbij, in de ne
gentiende eeuw. We waren het ero
ver eens, dat hier allerlei kritiek
mogelijk is. Er had véél meer ge
daan kunnen worden. Dr. A. C.
Honders, die het hoofdreferaat
hield - het zal nog wel ergens
gepubliceerd worden - formuleerde
het zo: T)e theologie toen bepaalde
wel de aard van het maatschappe
lijk onrecht, maar de aard van het
maatschappelijk onrecht bepaalde
niet de theologie' en alle aanwezi
gen voelden de uitdaging om het in
onze tijd beter te doen.
Maar toén werd gevraagd: hoe kon
De Liefde temidden van zoveel el
lende die hij meemaakte, het vers
schrijven 'Hoe kent Gij al mijn
noden, waarin Gij trouw voorziet'
en werd gevraagd of zulke geloofs
uitspraken niet hebben bijgedra
gen aan de versluiering van de
werkelijkheid. Daar valt inderdaad
niet veel tegen in te zeggen.
Behalve dan dat blijkbaar een lied
kan helpen! Vooral als het uit de
pen komt van een die zelf de bit
terste armoede heeft doorleefd.
Veel dominees-dichters uit de ne
gentiende eeuw schreven hun poë
zie vanuit hun ivoren toren. Het is
makkelijk troosten als je zelf een
pelsjas draagt. De Liefde had niet
anders dan zijn geloof, waaraan hij
niet twijfelde, zoals Allard Pierson
schreef. Het is blijkbaar mogelijk
om midden in existentiële ellende
ertegenin en er boven uit te zingen.
Onvergetelijk
Daaraan danken we dat onvergete
lijke lied 'Van U zijn alle dingen,
van U o God alleen, van U de
zegeningen, O Hoorder der gebeên',
waar dan ln een volgende strofe De
Liefde zijn belijdenis, tegen zichzelf
in en boven zichzelf uit, neerlegt:
'Hoe kent Gij al mijn noden, waar
in Gij trouw voorziet'.
Z^lf plaatste hij boven dit vers het
opschrift 'Gods ontferming'. Dat
werd in de vervolgbundel van 1866
Ds. Jan de Liefde
'Lofzang aan God'. Natuurlijk niet
onjuist, maar het accent wordt
daarmee toch verlegd van boven
naar beneden. In het huidige Lied
boek heeft dat ook naar de inhoud
doorgewerkt. Het is nu geworden:
'Van u zijn alle dingen, van U o
God en Heer, van U de zegeningen,
die 'k biddende begeer'. Misschien
omdat de samenstellers bang waren
dat de generatie van nu het woord
'gebêên' niét meer kent? Of omdat
men De Liefdes theologie toch te
'verticaal' heeft gevonden en het
wat vreemd vindt over de 'hoorder
der gebeden' te spreken voordat is
gezegd dat ikzelf behoor te bidden?
Iets om over door te peinzen.
Kortcm, het blijkt wat het bete
kent, te kunnen zingen en te weten
wat men zingt. Uit liederen komen
daden voort. Zie Jan de Liefde.
Zo'n Reveildag werkt stichtend.
HUIS TER HEIDE In honderd jaar tijds zijn de adventisten
uitgegroeid tot de meest verbreide protestantse zendingsorganisa
tie. In enkele landen van Zuid-Amerika zijn er meer adventisten
dan andere protestanten samen, zoals in Peru en Bolivia. In Bra
zilië, waar de adventisten vierde op de ranglijst van kerken staan,
zijn alleen al in de stad Sao Paulo 150 kerken met meer dan
tachtigduizend leden.
Tijdens de tweedaagse predikanten
vergadering van het kerkgenoot
schap der Zevende-dags Adventis
ten in de kapel van de theologische
academie te Huis ter Heide gaf dr.
G. Oosterwal deze cijfers, toen hij
sprak over de geweldige verande
ringen in de wereld en de invloed
daarvan op de zending. Dr. G. Oos
terwal is missioloog en hoofd van
het departement voor zendingswe
tenschappen van de Andrews-uni
versity, een van de universiteiten
.van de adventisten in Amerika.
Oosterwal is Nederlander en woon
de van 1957-'59 onder de Papoea's
in het gebied van de Tor en de
Apauwar.
Dr. Oosterwal signaleerde de pro
blemen die zich gaan voordoen in
de snel groeiende kerk van de ad
ventisten. Het ledental van 2,5 mil
joen neemt elk jaar met ruim
tweehonderdduizend toe. Door de
enorme inspanningen in de derde
wereld doet zich het probleem voor
dat ruim zeventig procent van de
adventisten daar woont en slechts
dertig procent in het rijke westen.
Het meeste geld voor de wereldom
vattende zendingsactiviteiten komt
echter van deze dertig procent. De
investeringen in scholen, zieken
huizen, uitgeversbedrijven en voed
selfabrieken worden dus gedragen
door de kerk in het westen en
naarmate de groei van .de kerk in
ontwikkelingslanden toeheemt wor
den er meer investeringen ge
vraagd.
Doordat de leden van de kerk tien
procent van hun inkomen afstaan
UIT
VAN LEZERS
Politieonderzoek
De 'primeur' van de Rotterdamse
■politie is geen primeur. Het is al
•minstens één keer eerder voorgeko
men dat de politie het nodig vond
vingerafdrukken te nemen van alle
bewoners van een complete woon-
fwijk. Bij de gelegenheid die ik me
herinner heeft Tr./Kw. nogal wat
bezwaren laten horen tegen een
dergelijke procedure. En terecht.
Het Nederlandse strafrecht herbergt
op zijn minst naar de geest het
principe dat men niet in een poli
tieonderzoek zal worden betrokken
als er geen aanwijzingen bestaan
dat men als persoon betrokken is
bij een strafbaar feit. (Als persoon:
Korte, duidelijk geschreven, liefst
aan één kant getypte, brieven
kunnen worden gestuurd naar:
Secretaris Hoofdredactie Trouw/
Kwartet, Postbus 859, Amsterdam.
Bij publikatie wordt de naam van
de schrijver vermeld.
niet als Fries, als communist, als
jood of als mannelijke bewoner van
Kralingseveer)De noodzaak om
hierop inbreuk te maken zal wel
weer beargumenteerd worden met
een beroep op de efficiency van het
onderzoek. Maar hoe efficient kan
zo'n onderzoek niet worden als men
bereid is de rechtszekerheid evenre
dig te verminderen? Het is dan
goed er op te wijzen dat we ons des
te efficiënter zullen kunnen verzet
ten tegen grove inbreuken op onze
rechtszekerheid, als we tijdig be
ginnen met te protesteren tegen
kleine inbreukjes.
Utrecht
D. Betlem
Soja-kroketten
tensbezwaren van dienstplichtigen,
nu ook een bond, of zijn er kamer
leden die op grond van hun princi
pes, opkomen voor de ambtenaar,
die ontslagen werd omdat hij het
niet nam dat zijn chef vloekte?
Solidariteit is toch niet alleen een
mooi woord?
Zwolle
J. M. Enklaar-Reulman
Kernenergie (2)
Wat is vooruitgegaan, waar de heer
Kohier (18 april) over schrijft?
Stijging van bruto nationaal pro-
dukt is om. mogelijk door meer
ongelukken te maken: is het dat?
Zijn we er echt op vooruitgegaan
vergeleken bij tien Jaar geleden?
Nederland mag geen achterstand
krijgen op andere landen. Neder
land heeft een achterstand in
werkloosheid vergeleken bij Ameri
ka, moeten we echt deze achter
stand inhalen? Tenslotte, kan het
gebruik van kernenergie werkelijk
in goede en doelmatige banen ge
leid worden? Steeds meer tekenen
wijzen er op dat dit niet mogelijk
is en zeker nog niet gebeurt.
Utrecht
ing. H. Venema
BAARN Het centraal orgaan van
de gereformeerde zending heeft de
heer M. de Vries (49) uit Zoeter-
meer per 1 juni benoemd als secre
taris van het Indonesië-orgaan
voor de Java/Suma tra sectie. Hij
volgt ln deze functie drs. C. H.
Steenwinkel op, die ln december de
zendingsdiienst verliet, na hierin
negentien jaar werkzaam te zijn
geweest, Momenteel is de heer De
Vries hoofd van het bureau project-
zaken van de stichting Nederlandse
vrijwilligers op het ministerie van
buitenlandse zaken.
HOOFDKANTOOR:
Nieuwe Zijds Voorburgwal
276-280, Amsterdam.
Tel. 020-220383.
Postbus 859.
ROTTERDAM:
Westblaak 9-11, Rotter
dam. Tel. 010-115588.
Postbus 948.
DEN HAAG:
Parkstraat 22, Den Haag.
Tel. 070-469445.
Postbus 101.
LEIDEN:
Steenstraat 37, Leiden.
Tel. 071-31441.
Postbus 76.
DORDRECHT:
Scheffersplein 1. Dor
drecht. Tel. 078-33370.
Postbus 118.
GRONINGEN:
Nieuwe Ebbingestr. 25.
Groningen.
Tel. 050-125307.
Postbus 181.
ZWOLLE:
Melkmarkt 56, Zwolle.
Tel. 05200-17030.
Postbus 3.
Vegetariërs zijn mensen die hunke
ren naar vlees. Ir. Francke van het
Unilever-Research-Laboratorium
acht tenminste zijn kroketten met
soja-eiwit. dat een vlees-structuur
vertoont, een oplossing voor vege
tariërs. Maar ir. Francke vergist
zich: vegetariërs verafschuwen
vlees- en visproduktcn en hun on
vervalst plantaardige voedsel bevat
alles wat nodig is om hen een
uitstekende gezondheid te verschaf
fen.
St. Johannesga
W. Thoomes
NS en gehandicapten
Enige malen maakte Ik gebruik van
de gelegenheid die de NS biedt tot
vervoer van gehandicapten en hun
invalidenwagen (deze gratis)!. Dat
ik in een schoon bagageruim plaats
kreeg, vond ik heel gewoon; dat
daarbij mijn motorwagen aan een
stang werd vastgebonden om slin
geren te voorkomen, een buitenge
wone voorzorg: dat onderweg een
beambte nu en dan kwam vragen
of het goed ging, gaf mij rust.
Personeel van hoog tot laag was
behulpzaam en vriendelijk, men
telefoneerde naar plaats van aan
komst alsof lk een VIP was! Heer
lijk om als tachtigjarige nog eens
van de trein gebruik te kunnen
maken. Hulde en dank NS!
Bussum
J. C. W. Wellenslek
Ambtenaar
Is er in deze tijd, waarin het bijna
onmogelijk is een werknemer te
ontslaan, en waarin zozeer reke
ning wordt gehouden met de gewe-
Drs. Schouten
Wie de heer Schouten wel eens
gehoord heeft er tijdens verkie
zingsredevoeringen, verwondert
zich in het geheel niet dat hij
bezwaren heeft tegen de vage sta
tuten van het CDA. Hij was een
van de weinige AR-voormannen die
in zijn politieke toespraken duide
lijk rekening hield met Gods
Woord en die de tijdgeest goed
doorzag. Er wordt wel vermeld dat
genoemde heer lid blijft van de AR.
maar gezien het principieel stand
punt van de heer Schouten zal dit
op de duur wel onmogelijk worden.
Meppel
C. Fred riks
Drs. Schouten (2)
Hopelijk ziet onze partijleiding nu
in. dat men op de verkeerde weg is,
en dat er een belangrijke stroming
in onze AR aanwezig is, die niet
wenst op te gaan in een naar hun
mening kleurloos CDA. Tevens
blijkt uit de stemming, dat slechts
62.5 procent heeft 'gestemd. Als een
kiesvereniging ja stemt lijkt het
dat er geen tegenstanders zijn.
Toen we destijds over de nota van
de contractraad moesten stemmen
was de verhouding 60 procent voor,
40 procent tegen. Ondergetekende,
nu nog lid, meent de partijleiding
er op te moeten wijzen, dat er nu
geen weg terug meer is, tenzij men
abrupt het roer omgooit. Moge drs.
Schouten zich door vele partijgeno
ten gesteund weten, die deze door
onze partij genomen beslissing be
treuren.
Emmcn
W. M. Wesseling
Van een onzer medewerkers
UTRECHT De remonstranten
willen er wel voor uitkomen, dat er
ln hun gemeenten tegenstellingen
gegroeid zijn, vooral rond het
vraagstuk van het maatschappelijk
spreken en handelen van de kerk.
Tegenstellingen die soms tot on
aangename proporties uitgroeien.
Wat, zo vroeg de commissie tot de
zaken (het dagelijks bestuur van de
remonstrantse broederschap) afge
lopen winter aan de gemeenten,
betekent voor ons nog het lang
hoog gehouden vaandel van de ver
draagzaamheid?
Verdraagzaamheid was ook het the
ma van de jaarlijkse algemene ver
gadering van beraad. Deze voor de
derde maal samengekomen verga
dering, afgesplitst van de (besluit
vormende) algemene vergadering
van bestuur, blijkt, in de opinievor
ming binnen de broederschap een
steeds belangrijker plaats ln te ne
men. Aan de hand van de rappor
tage uit de gemeenten, die serieus
met het genoemde thema bezig ge
weest waren, had een commissie
een aantal voorstellen geformu
leerd, bedoeld om richting te geven
aan het komende beleid.
Verschuiving
Deze commissie signaleerde daarbij
een verschuiving in de betekenis
van het begrip 'verdraagzaamheid'.
Toen de remonstrantse broeder
schap ontstond (in de zeventiende
eeuw) was het een kritisch begrip,
dat zich richtte tegen staatsgods
dienst en confessledwang. Bij het
grotendeels verdwijnen van deze
intolerante vormen van christen
dom kreeg het begrip een ander
karakter en wel van 'vrijheid en
meningsuiting voor iedereen'. Daar
bij ontstond het gevaar, dat men
van de ander tolereerde zonder
daarop wezenlijk in te gaan. Tole
rantie kreeg daardoor vaak de vorm
van vrijblijvendheid.
Hieraan heeft de broederschap vol
gens de commissie ook haar tol
betaald: velen zijn verdraagzaam,
omdat zij in feite niet betrokken
zijn op de zaak waarom het gaat.
Dit leidt tot verslapping van het
gemeenteleven en is even gevaar
lijk als een conflictsituatie. Omdat
verdraagzaamheid een begrip is, dat
in hoge mate gebonden is aan de
situatie, waarin het wordt beleefd,
is het nog maar de vraag, of het als
beginsel kan dienen. Niet altijd en
overal kan men verdraagzaam zijn.
Maar waar liggen de grenzen?
Zorg
Uit de discussie bleek de zorg,
waarin een groot aantal afgevaar
digden verkeerden. Is, zoals dr. H.
M. de Lange stelde, de kerk nog de
enige plaats, waar de diepsnijdende
politieke controversen bespreekbaar
gemaakt kunnen worden? De ver
gadering meende, blijkens het be
sluit juist op dit punt een prioriteit
in het gespreksgroepenwerk te leg
gen, van wel.
De controversen rond het anti-ra-
cismeprogram van de wereldraad
van kerken bleken ook in deze
vergadering het hevigst. Toch bleef
de afgevaardigde, die de wereldraad
wilde verlaten, een eenling. In gro
te meerderheid bleek de vergade
ring van mening, dat het gevoerde
beleid strookte met het beginsel
van vrijheid en verdraagzaamheid.
Zelfs vroeg men de commissie tot
de zaken met een standpunt te
komen omtrent de desinvesterings-
resolutie.
Als vervolg op de beleidsconferentie
van de raad van kerken te Lunte-
ren hield men zich bezig met de
vragen van oecumene en avond-
maalsgemeenschap. Op het laatste
voor het wereldwijde programma
van hun kerk heeft men altijd de
zendingsactiviteiten kunnen finan
cieren, maar de verschuivingen van
de laatste twitig jaar geven aan
dat dit steeds moeilijker zal worden.
Op de wereldconferentie van de
adventisten in Wenen in juli a.s.
waar twintigduizend afgevaardigden
uit alle landen bij elkaar komen,
zullen deze problemen zeker om
aandacht vragen.
LYON Op een bijeenkomst van
vertegenwoordigers van 'Christenen
voor het Socialisme' in Lyon is
besloten een Europese organisatie
te vormen die de verschillende lan
delijke bewegingen zal bundelen.
Op de bijeenkomst waren vertegen
woordigers uit Portugal, Spanje,
Italië, België, en West-Duitsland.
Ook in Nederland bestaat een groep
Christenen voor het Socialisme.
In Lyon is het plan geopperd om
contact te zoeken met gelijknamige
groepen in Amerika om te komen
tot een ontmoeting van deze groe
pen op wereldschaal.
HELSINKI —De Finse kerk heeft
van de wereldraad te horen gekre
gen dat de vergadering van het
centraal comité van de raad in
1976 mogelijk niet naar Finland zal
komen. De reden hiervoor is de
voortdurende noodzaak voor de we
reldraad, zuinig met het geld te
zijn.
Oorspronkelijk zou het centraal co
mité in 1973 reeds naar Helsinki
komen. Toen werd de plaats van
samenkomst ook al veranderd in
Genève. Vorig jaar kwam het comi
té in Berlijn samen. Dit jaar wordt
geen vergadering van het centraal
comité gehouden omdat in Novem
ber de assemblee bijeenkomst ln
Nairobi (Kenia).
TOCH HEMELVAARTSDAG V<
DE JEUGD
Mij is gebleken dat ik de ve
week te snel geloof hechtte aan
informatie van gereformeerd
ontruste zijde als zou er op Hei
vaartsdag van de kant van
gereformeerd jeugdwerk niet*
doen zijn. Het is anders (he
trouwens bijna altijd anders),
landelijk centrum voor gen
meerd jeugdwerk heeft Juist
bijzonder zinnige landelijke bij
komst belegd. Het wordt een ii
matieve werkdag onder de
'Een nieuwe levensstijl? Wat h<
daarmee te maken?' Er wo
films gedraaid, er zijn gespreks
ken, er is gelegenheid tot bijbe
die, men kan er eten, wandel©
als het mooi weer is in het
liggen bomen, terwijl voor de
formatie uitgenodigd zijn de h
Okke Jager, G. Manenschijn
B. Opschoor. Peter Schaap z«
zingen. En dit alles in Drieberg
(Men kan zich afvragen, of dit
zo'n echte jeugdbijeenkomst if
als vroeger. Dat zal het wel
worden. Er wordt hier gereken
actieve mensen of mensen die
len leren hoe ze actief kui
worden ten aanzien van een c
telijke levensstijl anno 1975. D
een goede zaak. De organisat
hopen op een grote deelnam
dat is hun ook van harte gef
Ik schrijf dit omdat ik gezien
goedgelovigheid van de vorige
iets goed te maken heb. Het
me voor veel jongeren een u'
kende besteding van de H(
vaartsdag, de dag waarop de
ons hier in verantwoordëlijkhe
aarde achterliet.
NED. HERV. KERK
Beroepen te. Gameren en te I
Lekkerland: H. Visser te Barrn
te Ede: J. den Hoed te Sliedre<
Aangenomen naar Dev
(Toez.); H. Buning te Blija.
Bedankt voor Rendum (toez.):
Plaat te Zwolle.
GEREF. KERKEN
Aangenomen naar Coevorder
Snel te Rotterdam-Zuidwijk.
Overleden C. van der Tas (6
Boskoop. Stond tevoren: tn -S]
nisse, Honselaarsdijk-, en ln Ar
dam-West.
GEREF. KERKEN (VRIJG.)
Beroepen, te Assen: W. Wiener
Berkel; te Schiedam-Pernis:
Bijzet, kand. te Damwoude.
Aangenomen naar Neede: drs
Velde kand. te Hardenberg, d:
dankte voor Applngedam, Av
Bellen-Hooghalen, Damwoude-
sum. Gees, Harkstede-Overs
Kantens, Mussel, Oegstgeest
en Zutphen.
Bedankt voor Bergentheim en
lingen: W. Pouwelse te Ureter-
Beroepbaar gesteld door de
Amersfoort prep. geëx. J. A.
sma, Neptunisplein 3b, Amersl
punt was men opvallend ingetogen:
avondmaalsgemeenschap kan een
bekroning van de erkenning van
eikaars kerkzijn betekenen, maar
zij is geen doel in zichzelf. Overi
gens kent de remonstrantse broe
derschap al vanouds het open
avondmaal.
Gereformeerden
Prof. dr. G. J. Hoenderdaal rele
veerde met kennelijke instemming
van de vergadering, hoe vanuit de
hervormde wereldbond (HWB),
waarbij de remonstranten zijn aan
gesloten, is gezocht naar avond
maalsgemeenschap met de kerken
van lutherse traditie. Echter be
staat tussen twee HWB-leden in
ons Land, de gereformeerde kerken
en de remonstrantse broederschap,
onderling deze gemeenschap niet.
De algemene vergadering vroeg de
commissie tot de zaken dan ook, in
de geest van Lunteren het ge
sprek te bevorderen 'met vooral
diegenen, waarmee de broederschap
op internationaal niveau verbonden
1s'.
De poging van de voorbereidings
commissie, vanuit het beginsel der
verdraagzaamheid zich in enkele
voorstellen positief uit te spreken
over de ruimte voor individuele be
sluitvorming ln een pluriforme sa
menleving,. leek enigszins te ver
zanden. De vergadering was kenne
lijk onvoldoende hierop voorbereid
en een concrete discussie over ab
ortus en euthanasie werd uit de
weg gegaan.
De vergadering, hoewel door voor
zitter L. de Waal strak geleid, bleek
te overladen om alle onderwerpen
af te ronden. Daarom besloot men
het komend jaar verder te studeren
op het thema en elkaar daar op de
volgende algemene vergadering van
beraad over te rapporteren.
Mark Insingel. Dat wil z
Nijgh van Ditmar/Sonr
's Gravenhage/Brugge, 1974, 8
15.90.
Met de roman 'Een tijdsvi
heeft Mark Insingel naar mij
de beste Nederlandse experirri
roman geschreven. Hij bei
zich daarin een meester in d
tiele taalverschuivingen en hi
het zelfs op de lange baan uil
te boeiend te houden. Daarv<
daarna is ander werk van
verschenen, maar dat haald
kwalitatief niet bij 'Een tij
loop'.
De korte tekst "Dat wil z
bereikt ook die hoogte niet, i
wel weer op hoe consequent
gels werkwijze is. In dit
werkt hij met een vast
tekstfragmenten, die door wi:
de teksten worden doorschot
soms ook zelf veranderen. Ei
een merkwaardig, verontr
taalverloop (géén verhaalv
allerminst) tot stand, waarii
nig zeker is, alle mogelijke 1
nissen verglijden. In synti
op2icht gaan de zinnen ook
kaar over, zodat dubbele bet<
sen telkens aan de orde zijl
vallend is dat Insingel, zoals
wens wel weer van de experii
listen, zo abstract formuleer!
sonages zijn meer woordei
typen, voorvallen worden zé
en algemeen gehouden dat
legio manieren invulbaar zij
ls dan ook de taak van de le:
zich deze teksten toe te ei
het materiaal ligt er voor,
ritmisch geordend: 'Je mag z
vullen, je mag je eigen w
kiezen binnen de hoofdzin»
bijzinnen, je mag je eigen L
binnen de lijnen, de verhout
binnen het ritme mag Je je
melodie (binnen de melodie i
je eigen ritme), je bent v
vrij binnen dit huis ben je v
gevangen binnen de mui
(etc.).
