'hieii dreigt ook oeé te verliezen if spuiterij: hoeveel en waartegen? Portugees leger heft staat van alarm op Liberalisme in Hongarije wordt wat bijgeschaafd VS halen Russische duikboot uit diepzee te vluchtelingenstroom in Zuid-Vietnam Irak wijst overleg met Koerden af Ronselaar voor Rhodesië vrij Studentenprotest in Rhodesië tegen dood van Chitepo Wetei te! chap en hniek Ontvoerders Lorenz wellicht in;Zweden ondergedoken r/KWARTET DONDERDAG 20 MAART 1975 BUITENLAND 7 N, PHNOM PENH (Reuter, UPI, AP) De regering Thieu in de Zuidvietnamese hoofdstad heeft de 300.000 inwoners van de oude keizerlijke hoofdstad Hoeé aangeraden de stad te ont- en en gisteren leek het erop dat de stad spoedig in handen zou vallen van troepen van de Voor- Revolutionaire Regering van Zuid-Vietnam en twee Noord Vietnamese divisies. Duizenden be- hebben aan de oproep gehoor gegeven en trekken nu naar Da Nang, ongeveer 80 kilometer den van Hoeé. (ADVERTENTIE) het persbureau AP hebben ^functionarissen in Saigon meegedeeld dat het opper- eeft besloten de provincie Tri op te geven en dat ;en wordt ook de provincie Thien, waarin Hoeé ligt te De twee provincies liggen noordelijke kuststreek ten van de gedemilitariseerde issen Noord- en Zuid-Viet- de hoofdstad Phnom Penh. Uit de hoofdstad kwamen ook berichten dat de stad Neak Loeong, 60 kilo meter ten zuidoosten van Phnom Penh aan de rivier de Mekong door de Rode Khmer ls veroverd. Rond de stad werd al een maand lang hevig gevochten. Ongeveer 1000 studenten hebben gisteren op de campus van de uni versiteit van Phnom Penh gede monstreerd tegen Amerikaanse mi litaire hulp aan Lon Nol. Verder eisten zij het aftreden van de pre sident. 'We'staan achter het stre ven van het Amerikaanse Congres om de hulp stop te zetten', aldus de studenten. 'Na vijf jaar oorlog staat de regering op het punt ineen te storten. Meer hulp zal niet leiden tot een vreedzame oplossing, maar de oorlog slechts verlengen'. 4t dat zowel Vietnamese als deskundigen hebben ge- t president Thieu zijn goed- heeft gehecht aan het be- a de provincies te verlaten, rincies zouden om strategi- denen zijn opgegeven. Eer- heeft de regering in Saigon v- vi rovlncies ln het centrale :d. Pleikoe. Kontoem en verlaten nadat Noordvietna- n VRR-troepen alle hoofd- naar dit gebied had afgeslo- feite hadden deze troepen grootste deel van de provin- ng Tri in handen, die zij al veroverden. Saigon-troepen den vier maanden later de iehoofdstad Quang Tri. It officiële schattingen vlucht uren reeds 100.000 mensen centrale hoogland en de Quang Tri en Hoeé naar het Functionarissen van het be- Saigon hebben gezegd dat chtedingen langs de door de gebouwde hoofdweg 1 in ting van Da Nang trekken. nósterle van sociale zaken in verwacht ongeveer 450.000 lingen uit de drie provincies centrale hoogland. Het zal jiog drie dagen duren voordat kuststreek hebben bereikt. achtende burgers worden gegaan door technici van de 'die wegversperringen oprui- ruggen verstevigen. De ach- le van de vluchtelingen- wordt gevormd door milital- belangrijke strategische ob- vernletigen. igskringen in Saigon hebben rd dat president Thieu met t heeft onderhandeld over de 1 de Pleikoe maar dat de VRR 'ad gedwongen ook de provin- arlac en Kontoem op te ge- Verenigde Staten werden et besluit Ingelicht en Ameri- zendelingen en bijstands- inarissen werden daarna per i ig uit Pleikoe en Kontoem ueerd. lilippijnse regering heeft gis- bekend gemaakt dat vice- Phan Quang Dan van het in Saigon de regering in heeft verzocht te bemidde len de beide strijdende par- n Zuid-Vietnam. De vice-pre- zou verzocht hebben een -het-vuren te bereiken. De jpijnse president Ferdinand zou Pham hebben verzekerd rzoek te overwegen. LISSABON (Reuter, UPI, AP) De Portugese militaire revolu tionaire raad heeft gisteren de staat van paraatheid voor het le ger, acht dagen na de mislukte tegenstaatsgreep opgeheven. bod ja c!ambodJa hebben de Rode r de vijfde verjaardag van de iag van prins Norodom Siha- 1 als staatshoofd herdacht met ealvo van ruim 50 raketten op Opnieuw vluchten duizenden mensen in Zuid-Vietnam voor het oorlogsgeweld. Hier draagt een meisje haar grootmoeder op de vlucht naar Saigon nadat ongeveer 50 kilometer ten noorden van de stad hevige gevechten zijn uitgebroken. Volgens de militaire autoriteiten blijft 'de waakzaamheid van het volk waardevol, maar moet binnen de perken van doelmatigheid blij ven. zonder excessen, die de nor male gang van zaken en het presti ge van het land schaden. 'De gren sposten tussen Portugal en Spanje zijn nu weer open voor buitenlan ders en voor Portugezen die in groepsverband reizen. Uitgezonderd gastarbeiders mogen individuele Portugezen het land nog niet verla ten. De revolutionaire raad kwam giste ren bijeen om een beslissing te nemen over de datum waarop de verkiezingen in Portugal zullen worden gehouden en de verkie zingscampagnes mogen beginnen. Volgens woordvoerders van de be langrijkste politieke partijen zal de campagne waarschijnlijk op 1 april kunnen beginnen en zullen de ver kiezingen drie weken daarna kun nen worden gehouden. Intussen zet premier Vasco Consalves het. over leg met de partijen over de aange kondigde kabinetswijziging voort. De leider van de Portugese commu nistische partij. Alvaro Cunhal heeft gisteren in een interview met het Britse blad Times gezegd dat hij geen mogelijkheid ziet dat Por tugal in de nabije toekomst een communistische regering zou krij gen. Zijn partij zal voorlopig het voortzeten van een coalitieregering steunen. Cunhal zei verder dat de houding van zijn partij tegenover de NAVO ongewijzigd is en dat zijn partij voorlopig niet zal aandringen op terugtrekking van Portugal uit het bondgenootschap. De Italiaanse christendemocrati sche leiders hebben dinsdag kwaad gereageerd op het uitsluiten van de rechtse christen democratische par tij in Portugal van deelneming aan de verkiezingen. Dario Antniozzi, een van de leiders van de Italiaan- BAGDAD (Reuter. AFP) De Iraakse politieke leiding heeft gis teren een verzoek van 'de opstan delingen van het noorden (Koer- distan)' om onderhandelingen vier kant van de hand gewezen, zo meldt het Iraakse persbureau. Volgens dit persbureau vindt de Iraakse regering, dat een dergelijke dialoog een poging zou zijn van de 'separatisten' tot infiltratie in de Iraakse regeringslinies. Eerder was over radio-Iran een verklaring voorgelezen, waarin het hette, dat de Koerden in Irak van de Perzische regering tot 1 april de tijd verkregen hebben te besluiten of zij naar Perzlë willen uitwijken. se partij zei dat du uitsluiting aan toonde dat de Portugese communis ten 'een beslissende stap ter conso lidering van een onvervalste dicta tuur' gezet hadden. In Rio de Janeiro hebben vrienden van de Portugese ex-president An tonio de Spinola gezegd dat deze niets te maken heeft gehad met de mislukte staatsgreep van vorige week en dat hij daarvoor al van plan was het land te verlaten. MÜNCHEN (UPI) De in Duitsland geboren kapitein van het Rhodesi- sche leger Edgar Thelen is in Mtin- chen tot een jaar voorwaardelijk ver oordeeld wegen pogingen Westduit sers aan te wervenvoor militaire dienst in Rhodesië. De 40-jarige Thelen, die schuld heeft bekend, kreeg geen boete. In plaats daarvan moet hij ruim 3.000 gulden geven aan het Westduitse comité voor oorlogsgraven. Thelen die ge diend heeft in het Franse vreemde lingenlegioen en bij strijdkracthen van diverse andere landen, is onmid dellijk op vrije voeten gesteld. De openbare aanklager die 15 maan den onvoorwaardelijk had geëist, liet weten dat het- de eerste keer is dat een Westduitse rechtbank een be roep heetf gedaan op een wet uit 1954 die het aanwerven van West duitsers voor een "buitenlands leger strfbaar stelt. SALISBURY (Reuter. AP) Afri kaanse studenten van de universi teit van Rhodesië zijn gisteren in hongerstaking gegaan uit protest tegen de dood van Herbert Chitepo, die maandag omkwam bij de ont ploffing van een landmijn. De stu denten zeggen dat Chitepo, één der leiders van de ZANU, de Afrikaanse nationale unie van Zimbabwe, het slachtoffer is geworden van de Rhodesische regering. In Salisbury hebben gisteren ongeveer 500 Afri kaanse studenten gedemonstreerd tegen de aanslag op Chitepo. Volgens een communiqué dat de Rhodesische regering gisteren heeft uitgegeven hebben Rhodesische troe pen in de afgelopen vijf dagen 21 zwarte guerrillastrijders gedood. Help Natuur een Handje het gebruik van bestrijdingsmiddelen in de landbouw bestaan, belfalve twee volstrekt tegen- eilde opvattingen, ook een aantal middenstandpunten, die eigenlijk wel zo interessant zijn. Ze bovendien, buiten vakkringen, minder bekend dan de puur-biologische en de puur-chemische posities. ene uiterste is, dat alles wat igt of groeit en daardoor een dreigt te beschadigen, dient ,i >rden bespoten tot het dood is. a tidere uitsterste, ruwweg aange- üs de biologische landbouw, vol dat die spuiterij op korte u iddellange termijn ten verder- jiiert. Je moet juist het natuur even wicht zijn volle kansen i, en dan treden er gewoon noemenswaardige plagen op. iet veld tussen deze uitersten r micht te overzien, kunnen we j beste de argumenten van de e ;ische flank een stuk volgen, a en 'helpt' maar tijdelijk, zeg- j,zij. Insecten (om het even op t ector toe te spitsen) ontwikke- ip den duur resistentie tegen lebruikte middel, zodat het niet werkt. En meestal ben je dan stuk verder van huis, omdat t gebruikte gif niet alleen de lelijke iinsectensoorten om hielp, maar ook vele andere, onder de natuurlijke vijanden wat je aan het bestrijden was. esistente stammen krijgen daji in twee opzichten vrij spel, en 'en zo een grotere schade aan- en dan ooit tevoren, iwaar is het mogelijk om dan een deel ander soort gif te gaan jften, waar de insecten (nog) esistent tegen zijn, maar het ien een kwestie van tijd, tot feer in dezelfde moeilijkheden jjtdt. Het wordt een wedloop •n chemici die nieuwe giftstof- ontwikkelen en insecten die resistent tegen worden. Wie wedloop wint, is een open Maar ondertussen komen we wel in een steeds chemischer mi lieu te leven. Concentratie Wat dat milieu betreft, er zijn soorten bestrijdingsmiddelen die niet, of niet noemenswaardig, in het milieu worden afgebroken. Dan kun je hopen dat ze zodanig 'ver dund' raken dat je er niets meer van merkt, maar het omgekeerde is nogal eens het geval. Klassiek is het geval van DDT, dat via voedselketens wordt geconcentreerd en uiteindelijk roofvogels de das om kan doen. Tot zover de argumenten uit de biologische hoek. Uit de bolwerken der spuiters (en spuitmiddelfabri- kanten!) kan daarop een soort re actie worden vernomen dat door de biologen nogal eens als een verhul lende mistbank wordt ervaren. In die reactie wordt het begrip bestrij dingsmiddel vermeden alsof het Iets smerigs ls. Men heeft het over gewasbeschermingsmiddelen, en denkt zelfs graag in de richting van gewasmedicijnen, wat het on navolgbare woord fytofarmacie eed ontstaan. Maar intussen kunnen de spuiters met enig recht volhouden dat de omschrijving 'spuiten op alles wat beweegt', een achterhaalde karika tuur van hun bedrijvigheid schetst. De aanval van de biologen op die karikatuur kunnen zij overigens onderschrijven ze hebben zeer bittere ervaringen met de gevolgen ervan. De overgang van plagenbestrijding naar gewasbescherming is namelijk iets meer geweest dan een mistig woordenspel. Toen het accent nog lag op het van de aardbodem (of in ieder geval van de akker) doen verdwijnen van het schadelijke in sect, is men inderdaad zeer hard tegen het resistentie probleemaan- gelopen. En heeft daarbij ontdekt dat dat probleem sneller optreedt naar mate men meer spuit. Hoe - groter de 'druk' op het insect, des te sneller zal het een paadje vinden om daar via de ontwikkeling van resistentie onderuit te komen. Minder Daaruit is een nieuwe benadering ontstaan, waarin doelbewust zo min mogelijk gespoten wordt. Dat bete kent. om een schematisch voor beeld te nemen, niet spulten omdat de kans bestaat dat er morgen rup sen op de kool zitten. En ook nog niet spulten wanneer er Inderdaad een rups op een koolblad zit. Maar pas spulten wanneer er zoveel rup sen op de kool zitten dat de schade te groot dreigt te worden. En dan niet zo veel en zo vaak spulten dat de laatste rups dood ls. Maar net zoveel dat de schade tot een aan vaardbaar minimum beperkt blijft. Deze benadering staat bekend als 'geleide bestrijding', maar wie het van de andere kant wil bekijken en het gewasbescherming noemt, heeft inderdaad niet helemaal ongelijk. Verder is het duidelijk dat ook on gewenste neveneffecten van de spuiterij tot een minimum beperkt blijven. (Wat niet wil zeggen dat dat minimum uit een oogpunt van milieubeheer aanvaardbaar hoeft te zijn.) Ook is duidelijk dat van twee par tijen een soms bovenmenselijke zelfbeheersing wordt gevraagd: van de boer, die een aantal rupsen op zijn kool moet dulden en in gewe ten moet beslissen wat een aan vaardbare schade is. En van de 'fytofarmaceutische' Industrie, die behoort aan te dringen op een zo spaarzaam mogelijk gebruik van haar spuitmiddelen. Zelfs afgezien van de grensover schrijdingen die dit spanningsveld oproept, kan het bolwerk der biolo gen de gelelde bestrijding maar als een zeer gedeeltelijke tegemoetko ming aan haar bezwaren zien. De principiële problemen zijn wat ver zacht maar allesbehalve opgelost. Aan de andere kant stuit de oplos sing der biologen ook op aanzien lijk wantrouwen. Hun geloof in een ragfijn natuurlijk evenwicht dat rups en kool beide in hun rechten laat, is weliswaar niet uit de lucht gegrepen. Maar een probleem blijft, dat het verbouwen van kool om te beginnen al een verstoring van dat evenwicht Is. door drs. Rot Foppema Manipulaties Daarom staan de papieren van een ander tussenstandpunt sterk, dat het nuttig en verantwoord is om dan ook het 'natuurlijk' evenwicht als dat nodig is een handje te helpen. Door bijvoorbeeld natuur lijke vijanden van de rups extra kansen te geven of zelfs van elders aan te voeren, desnoods te kweken en op hem los te laten. Zo zijn er nog heel wat andere, nlet-chemi- sche kunstgrepen mogelijk. Pas als die mogelijkheden zijn uitgeput zou men ln laatste Instantie naar de spuit kunnen teruggrijpen en die behoedzaam hanteren. WENEN (AFP) 0>nder het teken van de stabiliteit en de continuïteit is maartdag in Boedapest het elfde Congres van de Hongaarse socialistische arbeiderspartij geopend. De mees te glans dankt dit oongres aan het feit dat het, op drie we ken na, samenvalt nfiet de feestelijke viering van de dertigste verjaardag van het regiem. Spectaculaire besluiten worden van de congresgangers niet verwacht. De Roemeense communistische partij compenseert eeri onafhan kelijke, soms zelfs ketterse, bui tenlandse politiek met/ een strin gent orthodox beleid In het bin nenland. De Hongaarsis zusteror ganisatie daarentegen heeft zich, in het algemeen gerièht op het vinden van Hongaarse oplossin gen voor Hongaarse 'problemen. Dat was bijvoorbeelcï het geval met de economische {hervorming van januari 1968, waarvan Reszo Nyers de bouwmeester was. Het nieuwe systeem bracjht een de centralisatie van het) beheer, een grotere zelfstandigheid voor de ondernemingen en niieer betrok kenheid van de arbeiders bij hun collectieve bedrijven. Deze liberale hervorming! heeft de economisch gestimuleerd en de gemiddelde Hongaar^ die zeer westers georiënteerd, 'is, dichter bij de 'consumptiemaatschappij' gebracht. De vooruitgang werd in veel gevallen nieA bijgeschre ven op de rekening' van het so cialisme, en veel Ongaren za gen de veranderingen als een gevolg van de verhfcilde ontwik keling van het regiem naar de klassieke democratic Correctie Een zekere 'overvethitting' ver plichtte het machtsapparaat tot een reeks correcties, op de her vormingsmaatregelen. Maar voor de meeste waarnemers kwam de echte ombuiging tioen, na een jaar van moeizame discussies met de Söwjet-Uhie over de olieleveranties, Lepnid Breznjew in december 1972 voor een offi cieel bezoek naatr Boedapest kwam. Het communiqué over dat bezoek, evenals dat van het cen trale partij comitjê dat volgde, beklemtoonde de principes van een nauwere samenwerking met de Sowjet-Unie e#n van een ze kere terugkeer nskar een gecen traliseerd beheer I van de econo mie. Reszo Nyera was buiten de besprekingen gecuouden. Enkele maanden later rafcest men con stateren dat hiij uit de gratie was. Verharding De teksten die ajan de vooravond van het elfde cqngres zijn gepu bliceerd laten gjeen twijfel over de dubbele oriënjtatie die de par tijleden moetien bevestigen. Enerzijds 'ontwikkeling van de economie op bai;is van de socia listische produi.tierapporten' en 'krachtige economische integra tie van de socialistische landen om de golven \ian de kapitalisti sche wereld in \te dammen'. An derzijds versterking van de eco nomische banch;n met de Sow- jet-Unie, groot leverancier van energie en grondstoffen. Dezelfde tendens naar verhar ding doet zich j voor op het ge- Janos Kadar bied van de ideologie en de cul tuur. Er zijn bijvoorbeeld al een reeks veranderingen aange bracht in het reglement van de partij, zoals beperking van het aantal leden, verdieping van de theoretische vorming, omwer king van het kader. Zoals men kon verwachten bevestigt het partijprogram een resolute mar- xistisch-leninistlsche oriëntatie, evenals de verbondenheid met het 'democratisch centralisme'. Troefkaarten De partij weet proefondervinde lijk dat de bevolking, die al en kele jaren gewend is aan een beter bestaan, zeer attent is op de aangekondigde versterkte rol van het staats- en partij-appa- raa, evenals op de economische moeilijkheden die de conjunc tuur voor haar in petto kan heb ben. Om de vrees weg te nemen legt het regiem het accent op de continuïteit die sinds 1957 wordt aangehangen en vraagt het aan de congresgangers 'zich niet vast te leggen op subjectieve plannen of wensen'. De partij heeft ten slotte twee troefkaarten in han den: het vertrouwen van de be volking in partij-secretaris Ja nos Kadar en wat is gaan heten de 'Hongaarse Praxis'. Dit laat ste wil zeggen het op betrekke lijk ruime schaal voeren van een politiek die veel vriendelijker is dan men zou kunnen afleiden uit de hoekige en vaak grimmige terminologie waarmee ze wordt omschreven. Een illustratie er van vindt men in het religieus beleid en de verbeteringen van de betrekkingen met het Vatl- kaan. I STOCKHOLM (E»PA) De ont voerders van <ie Westberlijnse CDU-pollticus Feiter Lorenz zijn naar verluidt in het zuiden van Zweden ondergedoken. Het gaat om een groep van jacht mannen en vrouwen op wie door de Zweedse politie jacht woritt gemaakt. Poli tiecommissaris CacI Persson beves tigde gisteren in Stockholm over 'duidelijke informatie' in de zaak te beschikken. De inhoud van die in formatie wilde hijj niet onthullen. Vodgens een in M;ilmö verschijnend blad vertelde een polLtiefunbtiona- ris: 'De Westduitse politie zegt dat er gegronde aanwijzidngen zijn om aan te nemen dat de ontvoerders van Lorenz via Oost-Berlijn naar Zweden zijn gevlucht. We hebben alle aanleiding te geloven dat deze aanwijzingen Juist zijn'. Volgens deze politieman zouden de leden van de Baader-Meiinhof -groep al eerder contacten in Zuid-Zweden hebben gehad. Men vermoedt ook dat er bepaalde banden bestaan tussen de Duitse anarchisten en de twee Japanners van het rode leger die vorige week in Stockholm wer den gearresteerd en op een vlieg tuig naar Japan gezet. In de kleren van één van de Japanners zouden adressen in Parijs en Oost-Berlijn zijn aangetroffen, aldus het blad ln Malmö. Deze benadering, staat bekend als 'geïntegreerde bestrijding'. Het Idee. is bepaald niet van gisteren, een TNO-werkgroep ls er in ons land al jaren mee bezig. Praktische resulta ten komen daar maar langzaam uit, omdat dLt Inspelen op en meespe len met de natuurlijke factoren een aanzienlijjke detailkennis vereist, en ook wel omdat er ln de praktijk weerstanden moeten worden over wonnen. Aanleiding tot dit overzicht was een voortreffelijk artikel van de Werkgroep kritische biologie van de Bond voor wetenschappelijke arbei ders, ln Wetenschap en samenle ving (van februari). Dat artikel spitst zich toe op de geïntegreerde bestrijding van tropische plagen. Een heel urgente zaak, ook omdat in de derde wereld de meer beden kelijke spuitmiddelen hoogtij vie ren, vanwege de lagere prijs. Meer onderzoek is dus hard nodig, en daar zouden we in Nederland veel aan kunnen doen argumenteert de werkgroep. Op het ogenblik gebeurt er niets. (Wetenschap en samenle ving 1975/, pag. 30-42; los nummer 3,50, giro 2.30.75.67, BWA, Am sterdam). WASHINGTON, MOSKOU (UPI) De Sowjet-Unie weigerde gisteren commentaar te geven op het bericht, dat de Verenig de Staten een deel van een verongelukte Russische onder zeeër uit de {Grote Oceaan hebben opgevist. De onderzeeër met atoomraket ten aan booaxi ontplofte in 1968 in d zee tussen de Hawaiï-ei- landen en Wladiwostok. Pogin gen van de Sowj et-marine om het vaartuig op te sporen en te bergen misfcikten. De Ameri kaanse inlichtingendienst (de CIA) heeft daarop het bedrijf van de mitionair Howard Hu ghes ingeschakeld. Dat heeft zich toegelegd op het onderzoek van de diepzee. De verongelukte duikboot ligh in water met een diepte van tenminste vijfduizend meter. Het diepzeeschip Glomar Explorer slaagde er in de gehele onderzeeër in de takels te krij gen, maar later brak het in tweeën en zonk het grootste deel weer naar de diepte. De atoom raketten zitjten in het gezonken gedeelte. De waarde van de vondst voor de inlichtingendienst is beperkt. Het schip behoort tot een klasse, die al meer dan tien jaar oud ls en aangenomen wordt dat de CIA daarover het meeste wel weet. De inlichtingendienst zou vooral belangstelling hebben voor de code-boeken die eventu eel aan boord zijn, maar het is niet bekend of die mee naar boven zijn gekomen. Het was ln Washington al enige tijd bekend, dat er in opdracht van de CIA geprobeerd werd het schip van de Sowjet-Unie te bergen. Op verzoek van de over heid is er geen ruchtbaarheid aan gegeven, maar de journalist Jack Anderson verbrak gisteren het stilzwijgen. Andere kranten zijn daarop ook tot publicatie overgegaan. Amerikaanse diplomaten verze kerden dat er geen overleg is geweest met de Sowjet-Unie over deze zaak. Zij toonden zich weinig gelukkig met de publici teit hierover. Volgens de New York Times be stond er binnen de CIA groot verschil van mening over de berging. Verschillende topmen sen vonden het de kosten niet waard. Er zijn aan boord van het schip stoffelijke resten van enkele bemanningsleden gevon den. Deze hebben met het in de Sowjet-Unie gebruikelijke eerbe toon een zeemansgraf gekregen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1975 | | pagina 7