De juffrouw houdt van 'haar' kasteel De Haar Uw probleem ook het onze Gulden-avontuur 'Je moet het verleden niet met een verguld randje gaan zien' 'Mijn vader dacht in guldens, ik moet nu in duizendjes denken' TROUW/KWARTET MAANDAG 10 MAART 1975 BINNENLAND door Fred Lammers KASTEEL DE HAAR In het kleine dorpje Haarzuilens noemt men haar 'de juffrouw'. Dat is in de loop der jaren zo gegroeid, maar bij de burgerlij ke stand staat ze ingeschreven als Antonia Geertruida Corne lia de Greef. Zij is sinds 1956 officieel rentmeesteres van het imposante kasteel De Haar van de familie Van Zuylen van Nijevelt, officieus is zij het al veel langer. "Mijn vader Is 58 Jaar rentmeester bij de familie geweest. Hij kwam in 1896 in dienst bij de grootvader van de huidige kasteelheer, baron Etienne. Het was in de tijd dat het kasteel voordien was het een gnote ruïne werd herbouwd vol gens plan van dr. Cuypers. In 1940, toen mijn vader een dagje ouder werd, ben ik hem gaan assisteren en zo ben ik er langzamerhand steeds meer bij betrokken geraakt. Na de dood van vader is mijn broer nog twee jaar rentmeester geweest. Toen hij in 1956 was overleden kwam ik er alleen voor te staan'. Mevrouw De Greef heeft er nooit spijt van gehad dat zij De Haar trouw is gebleven. Dat blijkt ook wel uit het feit, dat zij, toen zij vier jaar geleden 65 jaar werd niet dacht aan met pensioen gaan. Ook nu denkt 'de juffrouw' daar nog niet over. 'Natuurlijk speelt tegen woordig wel eens in mijn achter hoofd dat ik niet altijd kan blijven doorgaan. Onlangs heb ik er ook met de baron over gesproken. De eerste jaren ben ik heus niet van plan er mee te stoppen, als ik ge zond mag blijven. Mijn vader is per slot van rekening ook doorgegaan tot aan zijn tachtigste jaar'. 'Ik ga volledig op in dit werk. Eigenlijk beschouw ik dit kasteel als mijn eigendom. Ik vecht ervoor alsof het mijn bezit is. Het is een stuk van mijn leven geworden. Daarom behoeft baron Thierry zich nog geen zorgen te maken. Maar het is toch verstandig om eens aan de toekomst te denken. Ik peins er niet over in functie te blijven als mijn brains niet meer meewerken en de mensen mij als een zielig mens gaan beschouwen. Hopelijk is dat moment nog ver verwijderd'. Mevrouw De Greef is thans nog één brok vitaliteit, zoals ze mij ont vangt in haar chalet, dat staat on der de rook van het kasteel. Haar huis hangt vol met portretten en foto's. Op tafeltjes, kastjes. Ja let terlijk overal, zijn persoonlijke her inneringen uitgestald. 'Aan alles wat hier om me heen staat is een verhaal verbonden. Misschien Is het wel een beetje sentimenteel, maar ik vind het leuk. Ik ben ook een type, dat ontzettend hecht aan fa miliebanden. De laatste tien jaar laat ik als ik jarig ben mijn jiele familie, ook de neven en nichten, hier naar toe komen voor een fami lie-reünie', vertelt mevrouw De Greef. ZIJ is een vriendelijke, aristocrati sche dame, tot in de puntjes ver zorgd, maar ook een vrouw die met beide benen op de grond staat. 'Op het kasteel is in de loop der jaren heel veel veranderd. Vroeger be stond er een grote afstand tussen de bewoners van De Haar en het personeel. Ik weet nog goed hoe indrukwekkend het toeging als vroeger de baron met zijn familie overkwam uit Parijs. Het personeel werd dan meer dan verdriedubbeld. Een paar dagen voordat de familie Van Zuylen van Nijevelt arriveerde kwam per extra trein een hele stoet personeel uit Parijs over. compleet met paarden en wagens. Als kinde ren vergaapten we ons daar aan. Mensen die helemaal uit Parijs kwamen, dat was me iets. Het was hetzelfde als dat er nu mensen uit Hawai zouden komen in exotische gewaden. De oude baron was een indrukwek kende heer, die enigszins leek op de Mevrouw de Greef, ofwel 'de juffrouw', op haar werkterrein. czaar van Rusland. Hij beant woordde helemaal aan de voorstel ling die tegenwoordige kasteelbe zoekers zich maken van de bewoner van De Haar. De werkelijkheid is nu anders. De tegenwoordige eige naar en zijn gezin zijn de eenvoud zelf. Als je ze in het park zou tegenkomen zou niemand merken met de baron of de barones te doen te hebben. De oudste dochter van baron van Zuylen van Nijvelt kent geen groter genoegen dan in de zomermaanden, als ze eens een weekje hier komt logeren, een dag kaartjes te gaan verkopen aan het publiek. Vooral als Alexandra vragen worden ge steld over de kasteelbewoners vindt zij het prachtig. Zij gaat daar heel ernstig op in, maar vertelt natuur lijk nooit dat zij de dochter van de familie is. Vroeger zou zoiets on denkbaar zijn geweest. De huidige baron is in Amerika opgevoed. Ik durf rustig te zeggen dat hij. als hij Amerikaan zou zijn, niet Republi keins zou stemmen maar op de Democraten'. Mevrouw De Greef voegt er aan toe: 'Ik heb meegemaakt zoals het vroeger was. De mensen mogen het dan wel eens over die goeie ouwe tijd hebben, zoals het hier nu toe gaat, past het in deze tijd. Je moet hetgeen tot het verleden is gaan behoren niet met een verguld rand je gaan zien'. In duizendjes denken Dat neemt niet weg dat een land goed als De Haar besturen tegen woordig wel wat meer vraagt dan vroeger. 'Mijn vader dacht in gul dens, ik moet in duizendjes denken. Het is onvoorstelbaar wat het on derhoud van dit kasteel en alles wat erbij hoort, met name de tien boerderijen en dertig huisjes in het dorp, allemaal kost. Vooral nu het kasteel ouder wordt nemen de kos ten van onderhoud toe. Daarbij komt dat het steeds moeilijker wordt vaklui te vinden, die ver stand hebben van dit soort gebou wen. We doen alles om de inkom sten van het kasteel te 'verhogen. We propageren het bezoek. Jaar lijks 'komen er nu zo'n tachtigdui zend mensen. Verder is de fruitteelt van groot belang en niet te verge ten de rozenkwekerij die we hier hebben. Het zijn allemaal beekjes die er toe bijdragen om de grote rivier te laten stromen. Maar er moet elk jaar dik geld bij. Daarom heb ik echt bewondering voor men sen als de baron, 'en dat zeg lk niet omdat hij mijn baas is, die uit liefde voor hun voorgeslacht er zo veel voor over hebben om zo'n prachtig bezit in stand te houden'. Niet nodig Voor kasteel De Haar wordt geen beroep gedaan op subsidie door de overheid'. Dat is gelukkig tot op heden niet nodig geweest. Wij wil len dat zo lang mogelijk uitstellen. door Mink van Rijsdijk 'Je moet je tolgeld in een mandje gooien', riep mijn man me nog na. Dat was goed bedoeld natuurlijk, maar bezorgde me knap de zenuwen, toen ik via de Beneluxtunnel richting Den Briel koerste. In een mandje gooien ik zag mezelf weer als sprieterig kind op het korfbalveld. Hardlopen, ja dat kon ik prima, een bal opvangen lukte ook nog weieens, maar als het vreselijke gebeurde dat ervan je verwacht werd een doelpunt te maken, viel ik zelf altijd door de mand. Ik kon niet richten, niet mikken, niet gooien en ik heb het nooit kunnen leren ook. Toen onze kinderen nog klein waren heb ik me tijdens strandvakanties niet ontwikkeld tot een vrolijk ballende of ringwerpende moeder. 'Blijf jij maar lekker lezen', zeiden ze dan, alsof ze me geweldig wilden verwen nen. In wezen schaamden ze zich. Want een moeder die schrik en ontsteltenis veroorzaakt is een blaam, waar geen kind iets van humor in bespeurt. De prullenmand naast mijn bureau wordt altijd gemar keerd door een kring van proppen papier, want zelfs de afstand van een halve meter is te groot voor mijn koersloos mikken. Als iemand mij vraagt een doosje lucifers op te gooien, ga ik het persoonlijk brengen. Er staat altijd wel een kop of een glas met vocht waar het bij gooien in terecht kan komen. Ik heb met stuurloze ledematen heel riant kunnen leven. Maar die bewuste ochtend kwamen alle onder drukte complexen bovendrijven. Kilometer na kilometer werd dat Beneluxmandje angstaanjagender. Ik wist welke scène me te wachten stond. Natuurlijk zou ik misgooien en volslagen in paniek raken door automobi listen achter me, die hun minachting en hun haast afreageerden in luid getoeter. En 's avonds zouden er laatdunkende verhalen worden verteld over stagnatie bij de tol, drie, vier auto's moesten wachten en natuurlijk was een vrouw de oorzaak. Niet alleen ik, maar de vrouw in het algemeen zou weer de kwade pier zijn. Dat zat me vooral dwars. Het afschuwelijke was bovendien dat ik maar één gulden bij me had. En waar zou dat ding heenrollen als ik misgooide? Even overwoog ik nog een andere route, verwierp dat plan en reed vol bevens en bibbers richting mijn grote afgang. Op de plaats des onheils zag ik een soort ruifje, dat bijzonder leuk zou kunnen funktioneren voor hanggera- niums. Waar komen toch op zulke desolate momenten dergelijke vreemde gedachten altijd vandaan? Niks geraniums, dacht ik grimmig je-gulden, nu. Tot mijn opperste verbazing merkte ik dat ik niet behoefde te gooien. Mijn beschermengel had het zo voor me geregeld dat ik vlak naast de stoeprand stond, zodat ik zonder enig probleem de gulden in het mandje kon vlijen. Het resultaat van deze perfekt uitgevoerde handeling bleef niet uit. De slagboom klapte voor mijn nog wat verbaasde ogen omhoog. Een niet alleen wijde, maar ook heel blijde wereld verwelkomde me. De beschermengel van diegene, die na mij kwam, had blijkbaar een snipperdag. In de achteruitkijkspiegel zag ik dat de auto veel te ver van de geraniummand af stond. Er zeilde een gulden door de lucht als een uit zijn koers geraakte raket. Er werd uitgestapt, over de vloer gekropen en paniekerig gezocht naar het weggerolde geldstuk. Claxons loeiden. Het was afschuwelijk heerlijk toeschouwer te zijn en geen slachtoffer. Daarom reed ik ook nog niet weg. Het was alsof ik front-balkon zat bij een nogal absurdistisch toneelstuk. Er ontstond inmiddels een aardige file. Het getoeter werd indringender. Driftige figuren wilden zich ermee bemoeien, gesticu leerden, maar aangezien niemand zo attent was de pechvogel te helpen zoeken, laat staan een gulden aan te bieden, duurde het pijnlijke tafereel vrij lang. Eiiidelijk werd de verloren penning gevonden en in de offermand van ons wegenstelsel geplengd. Een klein automobilistendrama was voorbij. En laat nu niemand me vragen of het een man of een vrouw was, die de miskleun maakte. Het was een mens Als je geld van de overheid accep teert ben je aan handen en voeten gebonden. Je moet alle uitgaven trouwens voor-financieren, dat is ook geen pretje. Uiteindelijk krijg je zestig procent vergoed. Als je het rijk erbij haalt en dit kasteel in beheer naar de overheid gaat zit er hier in een mum van tijd een staf van zeker tien mensen op kantoor. Voor alles wat er gebeurt moet er dan een formulier zus en een for mulier zo, met ik weet niet hoeveel copieën worden gemaakt. Dat kost allemaal extra geld. Het kan nooit voordeliger draaien dan nu. Wij bekostigen alles nu van de veertig procent, die wij anders ook zouden moeten opbrengen. Dat moeten wij zo zien te houden. Baas blijven in eigen huis is heel belangrijk. Soms vraag lk me echter wel eens af hoe het over twintig jaar zal zijn. De wereld verandert zo verschrikkelijk snel tegenwoordig, dat je wel eens denkt: Wat zou er met De Haar gaan gebeuren'. Kasteelvrouwe Veranderen zal er het nodige, ook al omdat baron Thierry geen zoons heeft. De oudste van zijn vier dochters zal kasteelvrouwe worden. Het houdt in dat er voor het eerst geen Van Zuylen van Nijevelt heer van De Haar zal zijn. 'Dat is spijtig, maar och, alles is zo betrekkelijk. Alexandra is dol op het kasteel. Ze heeft er hart voor. Dat is al een groot winstpunt. Het is ook jammer dat ik mijn taak niet aan een De Greef kan overdragen. Maar ook dat is iets waar je je overheen moet zetten', zegt de rentmeesteres. Van de zijde van de familie Van Zuylen van Nijevelt werd onlangs gesteld dat De Haar kasteel De Haar niet meer zal zijn als me vrouw De Greef er niet meer bij is betrokken. 'Dat is vleiend voor mij. Ik moet er eigenlijk een beetje om lachten. Wel zie lk er een erken ning in voor mijn werk. Je moet het in het leven zelf maken. Dat geldt voor een vrouw even goed als voor een man. Daarom vind ik dat jaar van de vrouw zo'n belachelijke instelling. Ze doen alsof de vrouw zo'n stumperig wezen is. Juist door het zo voor te stellen wordt de vrouw gediscrimineerd. Walgelijk is dat. Als je als vrouw werkelijk iets presteert heb je daar helemaal geen problemen mee. Je krijgt wat je toekomt'. Mooiste plekje Al is mevrouw De Greef eigenlijk altijd in de buurt van het kasteel te vinden aan op vakantie gaan heeft zij naar zij zegt 'geen behoef te', daar De Haar het mooiste plek je op aarde is (of zoals zij het de baron nazegt 'mon paradis') toch leidt zij hoogst zelden bezoekers rond in het kasteel. 'Rondleiden is iets waar ik een gloeiende hekel aan heb. Dat ligt mij gewoon niet', zegt zij er over. Liever dwaalt mevrouw De Greef alleen rond door het kasteel, ook door de kamers waar het publiek niet komt. Overigens is daar niet zo vreselijk veel te beleven of het moest het prachtige uitzicht zijn dat je er hebt over het park'. Het meest bezienswaardige staat sinds 1925 beneden. In dat jaar kreeg de baron een aanslag voor de persone le belasting van 102000 gulden, voor die tijd een ontzettend hoog bedrag. Mijn vader nam dat na tuurlijk niet. Na veel heen en weer gepraat gang er tweeduizend gulden af. Baron Etienne was er zo verbol gen over dat hij dreigde alle bezit tingen van waarde naar zijn wo ning in Parijs te zullen laten over brengen met inbegrip van de we reldberoemde wandkleden die in het kasteel hangen. Daar schrok de regering wel een beetje van. Er is toen een bepaling gemaakt dat al les wat op de begane grond stond aan kunstschatten vrijgesteld zou worden van personele belasting, mits dat deel van het kasteel dan voor het publiek zou worden open gesteld. Dat was voor mijn vader reden alles wat maar een beetje waarde had naar beneden te sle pen. Vandaar dat het er nu zo vol staat. Dat toegankelijk maken voor 'J het publiek was overigens voor de13 oorlog een wassen neus. Het kasteel was open op de onmogelijkste tij- den, bijvoorbeeld op maandagoch- tenden van tien tot twaalf. Af en toe kwam er eens een reisgezel schap. Pas na de oorlog waren be zoekers echt welkom op De Haar'. Rijk alleen Het grootste deel van het jaar heeft mevrouw De Greef het rijk alleen op De Haar. De baron ver blijft'bijna altijd in Parijs, waar hij zich bezighoudt met het uitgeven van boeken. In september en me: f de kerst komt de familie naar Ne- 1 derland. Benauwt de eenzaamheid mevrouw De Greef nooit? 'Nee, 1 daar heb ik gelukkig helemaal geen last van. Ik ben altijd druk in de01 weer en als ik thuis zit heb ik mijn hobbies: borduren en lezen. Als de familie over is zijn dat natuurlijk hoogtepunten in het jaar. Het is hierf|| dan altijd reuze gezellig'. De baron nodigt meestal gasten ui waaronder zich vaak bekende pe^ sonen bevinden. Zo was Maria Cal- las diverse keren op het kasteel Over haar bezoeken doen allerlei verhalen de ronde. 'Zij werd afge- schilderd als een onuitstaanbaar mens. Daar heb ik me erg over opgewonden. Ik heb haar nu enig! keren hier meegemaakt en kan niel anders 'zeggen dan dat ik zeldet een vriendelijker en bescheiden! vrouw heb ontmoet. Wij hebi uitvoerige gesprekken met elk! gehad. Maria Callas zat hier m< haar gymschoentjes aan. Zij gen< van de rust die hier heerst toonde zich dankbaar voor dl kleinste attentie die je haar be 'Er 0 Kasteel De Haar zou geen kasteel zijn als er geen spookverha len aan waren verbonden. Mevrouw De Greef kent die verhalen, wordt verteld dat het vooral in de ld slaapkamer van de barones op de eerste verdieping niet pluis is. Ds barones trekt zich er niets van aan Ik lach ook hartelijk om die verha- e len. Ik heb nooit iets verdacht s gezien. Aan de andere kant genie |a ik van die oude legenden. Ze horer er helemaal bij in deze romantisch! omgeving'. U Vraag: Wij hebben een buitenbus van de PTT. De bus is nog niet in gebruik, de sleuteltjes passen niet. Inmiddels werd het apparaat ver nield door onbekende carnavalvier- ders. Wij hebben geen zicht op dit slechts met gemengde gevoelens aanvaarde geschenk van de PTT. Kunnen we een verzekering sluiten, want bij één keer vernieling zal het heus 'niet blijven. Antwoord: De eerste keer levert de PTT deze bussen gratis, ze zijn dan eigendom van de bewoners van het pand, die er ook aansprakelijk voor zijn. Bij het voorlichtingsbureau Schadeverzekering deelde men ons mede, dat een speciale verzekering nog niet onder de aandacht is ge komen van de maatschappijen. Uw verzekeringspolis dekt de schade in elk geval niet. Een speciale verze kering van uw bus zou een veel te hoge premie vergen, zodat geen maatschappij daarvoor zal voelen. Wij zijn van mening dat deze zaak op hoger niveau behandeld moet worden. Een instelling die opgericht is ten behoeve van het volk en die daarom een monopolie heeft ont vangen, dreigt meer en meer een probleem voor de burger te worden. Vraag: Ik heb een prachtig bloei ende plant. De één noemt het Erica een ander Winterhei. Hoe moet ik die plant over verschillende bloem potten verdelen? Antwoord: Erica, dopheide, winter hei, kortom vele namen en vele soorten van een plant, die bij u in een pot. bij een ander in een grote bloembak of gewoon in de tuin groeit. Men kan meer planten krij gen door zaaien, stekken, scheuren en afleggen. Voor u is scheuren het gemakkelijkst: Een keep met een scherp mes van boven af tot in de wortel. Dan trekt u de plant uit elkaar. Vroeg In het voorjaar scheuren, zorg dat er geen kalk of gips in de grond komt. U gebruikt voor de pot: grof zand, turfmolm, heidegrond. Afleggen: een takje van de plant een eindje door de grond leiden. Als dit takje gewor teld heeft, de verbinding doorsnij den. Vraag: Welke zijn de opleidingsmo gelijkheden voor klanktechnicus? Bijv. opnemen en monteren van geluidsbanden enz. Antwoord: U zou eerst uw moge lijkheden en wensen kunnen toet sen op het bureau beroepskeuze. Vervolgens zou u de electronische opleiding aan een MTS kunnen volgen (deze opleiding wordt ln de meeste plaatsen slechts overdag ge geven). Men kan u op het hierbo ven genoemde bureau inlichten over avondscholen bij u in de buurt. Breng daar ook uw vooroplei ding ter sprake (wij weten daar niets van). Er worden schriftelijke opleidingen gegeven bij PBNA te Arnhem en bij de Philips bedrijfs- school te Eindhoven. Vraag: Mijn buurman heeft de muur die de erfscheiding vormt verder opgetrokken en een bijkeu- Vragea (één per brief) zenden naar: Uw probleem ook het onze, Postbus 507, Voorburg. Naam en adres vermelden. Eén gulden aan postzegels bijsluiten. Geheimhou ding is verzekerd. ter, dus de aanezigheid van een goot en een afvoerpijp, die dit wa ter niet op uw terrein loost. Laat een overeenkomst hieromtrent no tarieel vastleggen. o.a. dat de buur man jaarlijks een symbolisch be dragje aan u betaalt over het voor uitsteken van het dak. Vraag: Wij willen graag bij onze kerk een Cypres planten naar aan leiding van Jesaja 55 vs 13. Zijn er cypressen in boomvorm, die het in ons klimaat buiten doen? ken aan zijn huis gebouwd. Iets waar we begrip voor hebben. Maar dat bouwsel heeft een schuinaflo- pend dak, dat een eindje boven ons tegelplaatsje uitsteekt en bovendien geen goot of afvoer heeft. U be grijpt, dat we het daar beslist niet mee eens zijn, maar is onze toorn billijk ontstoken? Antwoord: Uit uw vraagstelling blijkt dat er met u wel te praten valt. Het is onze overtuiging, dat dit bouwwerk niet gebouwd is vol gens de maatstaven en met toe stemming van de dienst Openbare Werken. Dit kunt u gerust tegen uw buurman zeggen en het zou erg vervelend voor hem zijn, als u een klacht ging indienen. Echter hoeft een klein overstekend dakrandje het zonlicht voor u niet te belem meren. v Wat echter wel van belang is. is een goede afvoer van het regenwa Antwoord: Onze eerste expert was eeh boomkweker uit Boskoop, die als mening mening gaf. dat een echte cypres boven Parijs geen kansen heeft. Er is wel een soort (Sosastr. Leylandi), maar dat is volgens onze zegsman niet de ech te. Kleine 'echte' cypressen worden hier niet gekweekt, wel ingevoerd. In huis, althans binnen, worden het na korte of iets langere tijd 'mlezers' eveneens volgens onze vakman. Wat nu Jesaja 55 betreft: Het NBG heeft met de vertaling van het Hebreeuwse woord 'Broosj' het wel meer verantwoord, maar niet gemakkelijker gemaakt. In de Statenvertaling staat zonder meer Denneboom en in die beteke nis komt het woord ook wel eens voor (bv ln het boek Job). De benaming Den en Spar loopt wel eens door elkaar. Het valt niet te rijmen met de bedoeling van de grondtekst als inplaats van de vlot- groeiende doornen en distels een boompje, dat het ln ons land niet doet, geplant wordt, maar dat is niet ons probleem. Vraag: Bestaat er een opleiding voor LO Aardrijkskunde? Antwoord: Bij het LO wordt de aardrijkskunde gedoceerd door de onderwijzer en een speciale oplei ding bestaat niet. Vraag: Aangezien wij een ouder echtpaar zijn, willen we voor onze kinderen een richtlijn nalaten be treffende de verdeling van onze nalatenschap. Moet dit op gezegeld papier gebeuren? Antwoord: Aanwijzingen hebben morele maar geen juridische waar de. Het beste kan een testament worden opgemaakt. Uw notaris zal u adviseren, hoe uw wensen het beste onder woorden gebracht kun nen worden. Gezegeld papier wordt niet vereist. al Vraag: Er wordt nogal eens 'ge schreven over het in ere herstelle 'e* van oude ambachten. Mijn hobbyD kaarsen maken. Graag zou lk gege vens over dit ambacht verzamele: oude werktuigen verzamelen en te gen vergoeding overnemen en hier^ mee gaan demonstreren. k. Antwoord: 'Het is een zeer intere s santé hobby. Echter er zijn velen die tegenwoordig kaarséni maken. Het aantal boetiekjes is li sl gio. Vele verdwijnen na een 'pi weken en andere komen er w voor in de plaats. In hobbytiji schriften wordt vaak de aandacl besteed aan dit oude ambacht bij elke jaarmarkt of door een georganiseerde feestweek ook het Openluchtmuseum zijn naast J klompenmakers en wevers ook J kaarsenmakers in de weer. hobby is zoiets geslaagd maar 1 zien het niet als een bedrijf w£ veel verdienste in zit.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1975 | | pagina 6