AeX leven der dieren'
uxe uitgevoerd, maar
ok voor smalle beurs
SilöBSÖiië
Us grappen uit angst
intstaan is jaar van de
touw nu al geslaagd
Weekend-puzzel Michail Tal kan geen
remise schuiven
Oefenen in analyseren
Oplossing Kerstpuzzel
jÉSfeg
Grafzerken omvergehaald
Truck schept meisje
Valhelm gedragen
door steeds
meer bromfietsers
n u es a
a a a a
a p
p pa
jjW/KWARTET ZATERDAG 25 JANUARI 1975
BINNENLAND T21-K21
cyclopedie ook in pocketuitgave
jr Henk van Halm
inmiddels al overbekende
iendelige werk van Grzimek)
leven der dieren', waarvan
■erste druk geheel was uit-
ocht, is nu wat de eerste de-
^petreft, herdrukt. De nieuwe
van dit mammoetwerk
bestaan uit zestien delen,
in totaal 9000 bladzijden,
kleurenillustraties en dui-
len zwartwit tekeningen zul-
;ellen.
veertiende speciale deel, 'Oor-
ïg en ontwikkeling' is zojuis
henen. Even kleurrijk geïllus-
d als de overige Grzimek-delen
ndelt dit boek de evolutie van
jlanten- en dierenrijk: de evo-
iheorie, de paleontologie, de
enes.e de ontwikkeling van
el naar vogel en zoogdier, de
ikkeling van de opperdieren
de mens. Nu de evolutie een
neen erkend begrip is gewor-
en de paleonthologie de weten
die zich bezighoudt met het
in naar en het interpreteren
fossielen, steeds meer gegevens
raagt over het leven in lang
ogen perioden van de aardge-
denis, werd het gemis van een
lichtelijk deel uitsluitend over
ntwikkeling van het leven op
e in de vorige druk toch wel
gevoeld. Wel is in de andere
van deze encyclopedie bij el-
behandelende dierengroep be-
iven welke uitgestrorven ver
en en eventuele voorouders er
lest zijn, maar de samenhang
lie ontwikkeling ontbrak. Die
inhang is er ook in de parallel
pende evolutie van de planten,
over in die delen gezwegen
en die in dit veertiende deel
aan bod komt. Zo goed zelfs
het menig handboek over de
Dnthologie in de schaudw stelt,
band, die feitelijk op eigen
i' staat, beschrijft hoe het
op aarde is ontstaan, wat
ïtie betekent, hoe het samen-
verloopt tussen erfelijke ver-
iringen (mutaties) en natuur-
teeltkeus (Selectie) dat geleid
tot de overweldigende veel-
ïigheid van flora en fauna en
de bloei en het uitsterven van
stammen en plantenorden, hoe
mtwikkelingslijnen die naar de
ia van nu tot hun oorsprong
te volgen zijn, welke voor-
ing we ons moeten vormen van
''-7. -
v
SSpjpïSï-i-T k
i-- X -- *'-v
In 'Het leven der dieren' deel XIV wordt ook aandacht besteed aan fossjgle
planten, zoals aan de zegelboom (Sigillaria) waarvan dit een fossiel is uit
de Steenkooltijd. De 'zegels' zijn bladkussens, aanhechtingsplaatsen van de
afgevallen bladeren. Foto Henk van Halm
de geologische omstandigheden en
van de planten en dieren in die
lang vervlogen tijden. Het is niet
alleen een lijvig, maar vooral een
fascinerend boek.
In klein formaat
Zo'n kapitaal werk als deze ency
clopedie is vanzelfsprekend niet
iets dat je makkelijk aanschaft. De
uitgever heeft daaraan gedacht en
is nu bezig verschillende belangrij
ke onderdelen uit dit werk binnen
ieders bereik te brengen in de vorm
van afzonderlijke verkrijgbare poc
ketboeken. Er zijn er vijf in de
Prisma-uitvoering op de markt ge
bracht, met veel zwartwit -illustra
ties en eik acht pagina's kleurenfo
to's: 'Grzimek over apen', Grzimek
over knaagdieren, hazen en konij
nen', 'Grzimek over roofvoges en
uilèn', 'Grzimek over zangvogels
van West-Europa' en 'Grzimek over
katten, leeuwen en tijgers'. Er staat
precies hetzelfde in als in de grote
delen. De foto's zijn soms, niet
altijd, van mindere kwaliteit, meest
al te bleek. In de delen over kat
ten en zangvogels zijn een aantal
kleurenfoto's negatief afgedrukt.
Desondanks valt het te loven dat
de 'Grzimek' er nu ook is voor de
smalle beurs. Dë tekst is populair
genoeg om ook kinderen aan te
spreken en juist voor die groep
liggen de pockets in een gunstige
prijsklasse.
Het leven der dieren, onder redac
tie van prof. dr. B. Grzimek.Deel
XIV Oorsprong en ontwikkeling 704
blz. 95,- bij intekening op de 16-
delige encyclopedie. Grzimek over
apen/Grzimek over knaagdieren,
hazen en konijnen/Grizmek over
roofvogels en uilen/Grzimek over
zangvogels van West Europa/Grzi-
mek over katten, leeuwen en tijgers
(Prisma 1650-1654). 142-176 blz. per
deel 5,90. Uitgaven van Het Spec
trum, Utrecht.
gernis is natuurlijk uit den boze, ook overbodig, want:
ls inmiddels wel tot iedereen doorgedrongen ^al zijn, is 1975 het Jaar van de Vrouw. Of is het het
jr van de Grappen over het Jaar van de Vrouw? Ik denk niet dat er in Nederland één vrouw te vin-
is die gedurende de laatste weken niet tenminste één keer komiek benaderd is 'in het kader van
j Jaar van de Vrouw'. Een argeloze krantelezer die bovendien van tijd tot tijd radio en televisie
zet, zou kunnen denken dat de Verenigde Naties in 1975 de wereldbevolking willen uittesten op
r gevoel voor humor.
ir Aukje Holtrop
dat zo zou zijn, doen we het in
erland niet slecht. Of in andere
len waar dit jaar extra aan-
ït besteed wordt aan de maat-
ippelijke positie van de vrouw
zoveel grappigs gebeurt, weet ik
maar het kan nauwelijks el-
erger zijn dan hier. De humor
:t gewoon op straat te liggen en
meeste voorbijgangers zijn niet
leroerd haar op te rapen. En zo
er geen dag voorbij of we
ien er aan herinnerd dat er iets
vrouwen aan de hand schijnt
lijn.
de televisie is een vrouwelijke
tieheld in aktie te zien en ko-
om de. haverklap vrouwen met
lar en anderen praten: in een
it werd 'in het kader van enz.'
dacht besteed aan de enige
iwelijke minister die we heb-
Diezelfde krant maakte een
;je namen voor bij de telefoon
at er dit jaar met hulp van
sjesnamen gespeld kan worden,
was natuurlijk al een erg leuk
maar helemaal fantastisch
de naam die bij X hoort. Niks
n Xantippe, maar Xenofoon.
andere kranten kan de tekenaar
de dagelijkse grap de kriebel in
vingers vaak n iet bedwingen
via een stevig en streng mens
een armetierig mannetje zijn
e op de emancipatie te geven en
de radio hoorde ik een man met
bariton een luchtig Spaans lied
;en ter ere van moeder. In het
er van het Jaar van de Vrouw,
duidelijkte de omroeper. Alsof
daar zelf al niet opgekomen
:en.
üvertenties
prigens zijn hét niet alleen grap-
h die je om de oren vliegen. De
ifertentiebladen staan vol adver-
jties 'in het kader van'. Dat dat
vertenties zijn van het type:
pop een nieuwe keuken voor uw
vrouw', of 'Een koffieapparaat zodat
ze makkelijk koffie voor u kan
maken terwijl u naar de televisie
kijkt' is natuurlijk wel leuk, maai
de grappenmakers weten het in de
ze gevallen zelf niet. Hetzelfde
geldt voor al die tijdschriftjes en
organen die speciale nummers en
artikelen wijden 'in het kader van'.
Ook dat pakt vaak komisch uit,
maar daar wordt tenminste een se
rieuze - poging gedaan om iets aan
'het Jaar' te doen.
Ronduit vermoeiend is dit jaar voor
de vrouwen die hun neus wel eens
buiten de deur steken. Er gaat geen
dag voorbij of ze worden uit hun
jas geholpen (en later er weer in)
'in het kader van', er worden draai
deuren aan 't draaien gebracht 'in
het kader van' en er wordt elke
keer' als er een kop koffie voor ze
wordt neergezet uitdrukkelijk bij
gezegd dat dat in het kader van is.
En ik vermoed dat het in veel
huiskamers ook erg lollig toegaat,
al kan ik daar niets over zeggen
omdat ik zelf zo'n soort huiskamer
niet heb.
'Leuk idee'
Het enige dat ik tot nu toe gemist
heb is een carnavalslied 'in het
kader van'. Maar wat niet is kan
komen en nu een racistische mee
zinger afgekeurd is, is het mis
schien een leuk idee om het eens
met een sexistisch vers te proberen.
De aanzet is er al met een eigen
aardig lied over een vrouw die
zichzelf belegt met etenswaren om
dat de liefde van de man door de
maag gaat. Maar dat vers wordt
door een vrouw gezongen en uit
spattingen in dat kader vormen
een hoofdstuk apart.
Wat moet je daar als goedwillende
vrouw nu allemaal aan doen? In de
Haagse Post van deze week schrijft
Gemma Pappot, dat 'die grappen
een 'goed' teken zijn, als het waar
is dat grappen uit angst ontstaan:
ze betekenen dan dat we behoorlijk
serieus genomen worden'. Ergernis
is uit den boze, vindt ze, want
daaruit zou blijken dat de vrouwen
zichzelf niet echt serieus nemen en
dat pas gaan doen als de mannen
hen erkend hebben.
Ik denk dat ze gelijk heeft. Als je
je aan al die moppen gaat ergeren,
heb je geen leven en het alleen
maar aanhoren ervan is al ver
moeiend genoeg. Verbieden en pro
testeren helpt niet, zodat er niets
anders op zit dan minzaam te glim
lachen en je tijd af te wachten.
Schoonmoeders en Belgen hebben
zé ook niet klein gekregen met
moppen.
Uitgeput
Bovendien is het nauwelijks voor
stelbaar dat de moppen in dit tem
po kunnen blijven doorstromen.
Half april, schat ik, zal de laatste
grap verteld worden door een man
die daarna de rest van het jaar zijn
mond niet meer opendoet. Het ar
senaal is dan echt uitgeput en van
af dat moment kunnen de vrouwen
de vruchten plukken van al het
voorwerk dat voor hen gedaan is.
Zelfs de mensen die tot nu toe al
dat gepraat over achtergestelde
vrouwen maar onzin vonden, zullen
dan zo murw zijn door al die
woordspelingen dat ze inzien dat er
toch Iets aan de hand moet wezen
met de positie van de vrouw. En
daar was het de Verenigde Naties
net om begonnen: eefi jaar voor de
vrouw om eens iets te doen aan
haar maatschappelijke achterstel
ling.
Kortom: hartelijk dank heren. Haal
nog maar eens koffie, help me in
m'n jas en reik me ook het week
blad even aan met die dame voorop
'in het kader van'. Negentien wijf
en zeventig. Ha Ha.
Horizontaal: 1. lichte bedwelming,
5. kolfhamer, 9. schoorsteenzwart,
12. snoer om papieren aan te rij
gen, 14. latwerk, 15. aanspreking
van koning of keizer, 17. oprolbaar
zonnescherm, 19. boerderij, 21.
reeds, 23. kunstzinnig, 26. pers.
voornaamw., 27. steen, 28. onken-
ning, 29. plechtige gelofte, 30. land
bouwwerktuig, 31. smart, 33. kraam,
36. lidwoord, 37. ver, 39. uitslag op
metalen, 41 insektenetend zoogdier,
43. achten, 44. vriendin (fr.), 45.
glijvoertuig, 47. voortdurend, 50.
akelig, 53. water in Nr. Br., 54.
rekening, 56. vogelverblijf, 58. lid
woord, 59. deel van een boom, 60.
steensoort, 62. zelfkant, 63. voeg
woord, 64. contradictie, 68. muziek
noot, 69. wild zwijn, 70. honingbij,
72. spat( 73. rivier in Engeland, 75.
lof, 77, tooi, 78. verzekeringsbrief^
79. eekhoorn (gew.).
Verticaal: 2. aardrijkskundige aan
duiding, 3. boom, 4. meisjesnaam, 6.
voertuig, 7. water in België, 8. pers.
voornaamw., 9. landbouwvork, 10.
vreemde munt, 11. water in Fries
land. 13. broeikas, 15. kei, 16. vuur
pijl, 18. voegwoord (fr.), 19. mu
zieknoot, 20. bode aan een univer
siteit, 22. ongevulde, 24. halfbloed,
25. niet goed doorbakken, 26. honing
drank, 31. onderrichten, 32. tegen
stelling van scherts, 34. verdieping,
35. gelaatskleur, 38. watering, 40.
tijdrekening, 42. godirt van de aar
de, 45. halfgod, 46. dreef, 48. touw,
49. rivier in Italië, 51. bloedhuis, 52.
voorschrift, 55. niet beschaafd, 57.
rund, 61. gewricht, 64. nakomeling,
65. trustee (afk.), 66. muzieknoot,
67. drietenige struis, 69. plaats in
Gelderland. 71. eikenschors, 72. mu
zieknoot. 73. dienst Order (afk.), 74.
voedsel, 76. pers. voornaamw.
Oplossingen t.e.m. woensdag a.s.
per briefkaart aan: Trouw-Kwartet,
postbus 859, Amsterdam. Linksbo
ven vermelden: Weekendpuzzel.
Oplossing van vorige week:
Hor. 1. lakei, 6. romer, 11. las, 12.
eer, 14. pon, 16. as, 18. ester, 20. Ee,
21. ponton, 22. intern, 23. el, 24. To,
26. O.O., 27. pi, 28. alm, 30. mal, 32.
ork, 34. ar, 35. ik, 37. eb, 38. Og, 40.
trek, 41. animo, 42. aker, 43. en, 44.
Ur, 45. sa, 47. e.a., 49. ark, 51. els,
53. por, 56. os, 58. Ag, 59. te, 61. ba,
62. streek, 64. gareel, 65. ia, 66.
steno, 69. li, 70. mes, 72. ert, 73.
rag, 75. kalis, 76. dadel.
Vert.: 2. al, 3. kartel, 4. es, 5. tets,
7. op, 8. monter, 9. en, 10. kapel, 12.
es, 13. re, 15. menie, 17. sol, 18. ent,
19. rio, 20. Erp. 25. om, 26. o.l, 28
arena, 29. mi, 31. Ariël, 32. Ob, 33.
koker, 34. are, 36. kar, 37. Eos, 39.
Gea, 44. uk, 46. A.P., 48. dosis, 50.
roebel, 51. eg, 52. st, 54. onraad, 55
malie, 57. sta, 58. aks, 60. ego, 61.
bel, 63. berk. 67. te, 68. N.T., 70. ma,
71. si, 73 ra, 74 ge.
PRIJSWINNAARS ZIJN: G. v. d.
Berg, Heenweg 17, 's Gravenzande;
J. M. W. Visser-Kunst. Willem de
Zwijgerlaan 4, Zeist; J. A. Jansen,
Kievitweg 36, Haren.
Eén punt voorsprong had Tal twee
ronden voor het eind van het laatste
Russiscse kampioenschap. Met wit
speelde hij tegen zijn jonge con
current Beljawski. Is het dan zo
moeilijk in een dergelijke situatie
-remise te 'schuiven'? Voor Petros
jan (en misschien zelfs voor mij)
zou dat geen gecompliceerde op
dracht zijn, maar Tal kent geen
compromissen. Ook wanneer hij
zichzelf benadeelt, wil hij creatief
spelen. En zo kreeg het 42e Russi
sche kampioenschap twee winnaars
bijna als symbool van de ge-lij -
waardigheid der twee delenemen-
de generaties!
Damegambiet.
TAL-BELJAWSKI.
1. c4 c5 2. Pf3 Pf6 3. Pc3 Pc6 4. e3
e6 5. d4 d5. De 'normale' variant
volgens Tarrasch.
6. a3 a6. dc of Pe4 zijn goede
alternatieven.
7. b3 Ld6 8. Ld3 0-0 9. 0-0 b6 10.
Lb2 cd4 11. ed4 Lb7 12. Tel Tc8 13.
cd5 ed5 14. Pe5!? Te riskant - 14.
Tel was solide en goed.
14. Pd4:15. Lh7:f Ph7: 16.
Dd4: Lc5 17. Dd3 d4. De vrijpion is
gevaarlijk. Alleen 18. Pe4 Pg5 19.
Pg5: Dg5: 20. Pf3 zou nog geen
gelijk spel kunnen bereiken.
18. Pe2? Te8! 19. Pg3. Wit kan
nóch 19. Pf7:? Df6, nóch 19. Pd4:
Dd5 20. Pef3 Pg5! kunnen spelen.
19. Dd5 20. Pf3 Pg5 21. b4 Lf8
22. Pli4. Op 22. Ld4:? volgt Ted8.
22. Tel:+ 23. Tel: Pe6. Hier zou
ook de volgende combinatie op
gaan: 23. Dg2:t 24. Pg2; Ph3f
25. Kfl Lg2: 26. Ke2 Pf4t met Pd3:
en zwart staat iets beter.
24. Tdl. Leidt definitief tot nadeel.
24. Pf3 was noodzakelijk.
24. a5 25. ba ba 26. Pe2 Dh5 27.
Pf3 Lf3: 28. gf (28. Df3:? Df3: 29.
gf Tc2) Pg5 29. Pg3. (29. Pd4:? Ph3f
met Pf4).
29. Pf3t 30. Kg2 Ph4f 31. Kh3
(31. Kgl Dg4).
31. Dh6 32. De4 Pg6t 33. Kg2
d3! 34. Ld4 Tc4 35. Lg7: De laatste
poging
35. Df4! wordt hiermee weer
legd. (Op 36. Df4: volgt Pf4:f).
36. Da8 Dg4! 37. h3 Ddl: 38.
Lf8: Pf8: 39. Dd5 Tel 40. Dg5f Pg6.
Tal gaf op.
Een sleutelzet in de stijl van Loyd.
Ons probleem bevat een echt sen
sationele sleutelzet: De witte ko
ning gaat dapper drie schaakzetten
tegemoet! Voor dergelijke sleutel-
zetten had de beroemde Ameri
kaanse componist S. Loyd een bij-
Hieronder volgt de oplossing van
de puzzel in onze Kerstbijlage:
Linkerkruiswoordraadsel
Horizontaal: 1. kers: 5. kroos: 9.
eerzaam; 11. te; 13. teelt; 14. pi;
15. erg; 17. bek: 18. wee; 19. leem;
21. nier; 22. breien: 24. ent; 25.
fase; 26. raar; 28. tal; 29. pips; 30.
en; 31. wan; 32. bang; 33. eland;
34. de; 35. ijs; 37. in; 38. dr; 40 al;
41. ervan; 43. eden; 45. ma; 47.
ere: 48. eur; 50. fret; 53. stop; 55.
vete: 57. overal; 58. gup: 61. ober;
62. heir: 63. dun; 64. hut; 66. lei;
67. es; 68. beurs; 70. re; 71. koerier;
73. reaal; 74. praal.
Verticaal: 1. ketel; 2. re: 3. set; 4.
tred; 5. kalk; 6. rat; 7. om; 8.
sliert; 10. zeewering; 12. erebaan;
14. peen; 16. gerst; 18. Wier; 20.
mee; 23. nap; 25. flemerij; 27. as;
29. pand: 31. wanen; 32. bad; 36.
sir; 38. dreumes; 39. slede; 40. ave;
42. nerf; 44. nervatuur; 46. auto
bus; 49. roven; 51. eel; 52. tt; 54.
per; 56. egel; 59. uier; 60. prieel;
61. odeur; 64. heel; 65. trip; 68.
boa; 69. ser; 71. ka; 72. ra.
Reclxterkruiswoordraadsel
Horizontaal: 1. scene; 5. feest; 9.
bevelen; 11. ijs; 13. geval: 14. po;
15. pok: 17. rit; 18. bos; 19. edel;
21. hart; 22. nar; 23. legaat; 24.
faun; 26. frak; 28. rite; 30. dal; 31.
iet; 33. la; 34. enen; 36. draai; 37.
er; 38. ar; 39. pa; 41. ik; 43. cd; 45.
thuis; 46. moes; 47. erg; 48. si; 49.
guts: 51. opa; 52. fair; 53. span; 54.
bal; 56. toetal; 57. aren; 58. aaks;
60. lis; 61. ook; 63. lei; 64. ja; 65.
pronk; 67. nn; 68. eremiet; 70. wa
gen; 71. egels.
Verticaal: 1. slijpen; 2. eb; 3. neg:
4. ever; 5. flat; 6. eel; 7. en; 8.
toost: 10. evidentié; 12. soda; 14.
portaal; 16. kerf; 18. baard; 21.
haf; 23. lui; 25. ar; 27. klavier; 29.
eend; 32. teren; 35. nar; 38. aai; 40.
scheg; 42. kassian; 44. dus; 45.
tors; 46. metronoom; 48. spalken;
49. ga: 50. uit; 51. opaal; 52. fles;
53. sta: 54. baljuw; 55. aria; 59.
sinus; 61. oren; 62. knie; 65. pre;
66. keg; 68. eg; 69. te.
KRYPTOGRAM
Horizontaal: 1. label: 6. voorteke
nen; 8. arseen; 9. arrive: 12. attest;
13. kenner; 14. narede; 16. nomade;
Van een verslaggever
ARNHEM In de Betuwse ge
meente Eist is ontdekt dat vernie
lingen zijn aangebracht op de alge
mene begraafplaats. In totaal zijn
23 grafzerken omvergehaald. De po
litie vermoedt dat het het werk is
geweest van baldadige jeugd.
Van een verslaggever
TIEL De achtjarige Marie van
Ewijk uit Tiel is gisteren aan de
gevolgen van een verkeersongeluk
in haar woonplaats om het leven
gekomen. Een truck met oplegger
schepte het meisje, dat later aan
haar verwondingen bezweek.
Kleurplaat
zondere voorliefde. Maar het pro
bleem van Rickets omvat boven
dien nog driemaal een 'reinmat', in
de stijl van de Boheemse School
een gelukkige verbinding van twee
geheel verschillende probleem-rich
tingen.
T. Rickets.
'Problemist' 1972, Tweede Prijs.
Mat In drie zetten.
Een paard aan de rand
bbrengt altijd schand, leert ons een
Duits gezegde. Hier verliest zwart
in een stelling met groot materieel
voordeel (dame met paard tegen
loper met paard!) alleen maar
daardoor, dat zijn ongelukkig opge
steld paard de dame uitschakelen
moet een dodelijke zetdwang!
E. HUFENDICK.
Schach-Echo, 1965.
Wit speelt en wint.
Oplossingen.
PROBLEEM: 1. Ke8 f7ü 1. Pe5f
2. Pe5:f Ke5: 3. Td5 mat. 1.
Ld5t 2. Ld5: Kd5: 3. Pe5 mat. 1.
Ld3: 2. Td3:t Kd3: De3 mat. 1.
Tf2t 2. Pf2:t Ke5 3. De4: mat.
EINDSPEL: 1. h8D! Ph8: 2. Pd6:
hlD 3. La2 Dh7. Beide matdreigin-
gen zijn nu een ogenblik gedekt. 4.
Lb3! Zetdwang: Pf7 5. Pb7 of 4.
Pg6 5. Pe4. mat.
LUDEJK PACHMAN
20. sirene: 21. indien; 22. glasblaze
rij; 23. inert.
Verticaal: 2. attent; 3. elkaar; 4.
motels; 5. entree; 6. versterking; 7.
nevengalerij; 10. maand; 11. troef;
15.. doerak; 17. ondier; 18. hebben;
19. pilaar.
Zin linkerkruiswoordraadsel: Vrede
op aarde
Zin rechterkruiswoordraadsel: Ein
de goed alles goed
Kryptogram: gaten vol maken
Uit de ruim 2500 binnengekomen
oplossingen trokken wij de volgen
de winnaars:
Eén zin: mevrouw L. Ruiter-Hoek-
stra, Kompasstraat 14, IJmuiden;
Mevrouw C. Hayer-Wiebenga,
Sleedoornstraat 2, Zwolle; H. J.
Heurter, Julianalaan 128, Raams-
donksveer.
Twee zinnen: mw. A. P. Marang,
Rooseveltlaan 854, Utrecht; mw. P.
J. Sjerp, Huize Oldenoord K 521,
Hammerskjöldplaats 55, Ommoord -
Rotterdam; M. Dros, H. A. Lorentz-
straat 104,. Den Helder.
Drie zinnen: J. P. Crum, Parelvis
serspad 7, Amersfoort; M. M. den
Hollander, Oudeweg 20, Mariënberg;
A. de Vries, Pr. Margrietstraat 26,
Gorinchem.
De prijswinnaars van de kleurplaat
uit het Kerstnummer zijn:
Jitske de Rover, De Roef 5, Sleeu-
wijk (6 jaar);
Tom Vermeer, Kade van Ras 12, De
Lier (7 jaar);
Greetje te Velde, Esdoornstraat 7,
Stadskanaal (8 jaar)
Jacqueline v.d. Bosse, Pisuissestraat
215, Den Haag (10 jaar)
Caroline Boekstijn, Kijkerweg 86,
De Lier (11 jaar).
Van een verslaggever
DEN HAAG Het aantal brom
fietsers dat een helm draagt (op 1
februari wordt dat een wettelijke
plicht) is vorig jaar met sprongen
omhoog gegaan. Uit tellingen van
de SWOV, de stichting wetenschap
pelijk onderzoek verkeersveiligheid,
blijkt dat het percentage helmdra
gers op de meeste punten zeventig
tot tachtig bedroeg. Slechts op een
enkel punt kwam het percentage
niet hoger dan 55.
Vooral sinds 1973 is het percentage
helmdragers regelmatig omhoogge-
gaan. Eind 1974 had tweederde van
alle bromfietsers een helm (wat
nog niet wil zeggen dat hij ook
geregeld gedragen wordt). Het res
terende derde deel bestaat hoofdza
kelijk uit mannelijke en vrouwelij
ke vijftigplussers (onder wie veel
gepensioneerden) maar ook huis
vrouwen. Velen van hen zullen hun
bromfiets niet permanent nodig
hebben. De SWOV veronderstelt dat
zij een helm zullen kopen zodra zij
hun bromfiets wél nodig hebben.
Tijdens het laatste Suikertoernooi
werd mij door de heer R. C. Keiler
zijn nieuwe boek ter hand gesteld,
dat ik met plezier heb doorgeno
men. Het is een uitstekend boek
met een originele aanpak en be
doeling, die al duidelijk blijkt uit
de titel: 'Oefeningen in het analy
seren'.
Hoewel het niet mogelijk is alles in
deze rubriek te behandelen, wil ik
toch proberen u zoveel mogelijk
informatie te geven. Volgens Keiler
is het middenspel het gedeelte,
waarin de speler het meest op ei
gen kracht is aangewezen. Daarom
worden in dit boek voornamelijk
middenspel-posities behandeld met
bepaalde kenmerken en methoden
die vaker voorkomen, zij het met
kleine verschillen die erg belang
rijk kunnen zijn.
'Om de taak en het streven van dit
boek nog duidelijker af te bakenen,
zal ik (Keiler) hier uiteenzettert
welke weg een nieuweling met aan
leg m.i. moet volgen om in de
kortste tijd een sterk speler te wor
den. Hij zal allereerst vaardigheid
moeten hebben in het hanteren
van schijven, dus goed op de hoog
te moeten zijn met alles wat aan
zetten en slaan vast kan zitten..Hij
moet de standaardcombinaties le
ren en enig idee krijgen van positi
onele begrippen als opsluitingen,
vastlopen op tempo, aanval en ver
dediging, sterke en zwakke forma
ties, waarde van een dam. Hij moet
een globale indruk hebben van de
opzet van een partij. Hij moet ook
een globale indruk hebben van de
manieren waarop in een eindspel
winst kan worden verkregen. Al
deze kennis wordt de lezer van dit
boek verondersteld te bezitten'.
Tot zover de heer Keiler in z'n
nieuwste boek, dat voor spelers met
bovengenoemde capaciteiten zeker
een hulpmiddel kan zijn om de top
te bereiken. Systemen die worden
behandeld zijn: de kettingstelling,
de korte-vleugel-opsluiting, de hek
stelling, de halve hekstelling, uit
schakeling van een vleugel, omsin
geling en bedreigde voorposten.
Het boek bevat vele diagrammen
en uitvoerige analyses. Ik raad toe
komstige lezers aan het voorwoord
'Wat is belangrijk', goed te lezen,
omdat zonder dat aan de bedoeling
van het boek wordt voorbijgegaan,
wat erg jammer zou zijn.
Dan nu enige technische gedeelten
uit 'Oefeningen in het analyseren'
en het woord is nu aan de heer
Keiler, 13-voudig kampioen van
Nederland en internationaal groot
meester.
Zwart: J. H. Ansems
m m m m
M P M
W 0. M
m O
sas»
Wit: D. de Jong.
Deze stelling kwam (met verwissel
de kleuren) voor in de wedstrijd
om het kampioenschap van Neder
land 1963. Wit heeft z'n stana uit
stekend opgebouwd. Zwarts opge
sloten vleugel is geheel lamgelegd.
En doordat veld 41 bezet is zal
zwart niet 23-29 kunnen spelen,
omdat hij dan een schijf verliest
door 28-22 of 28-23.
Wit speelde 1. 50-45, waarop volgde
24-29, 2. 33x24 20x29. Nu .bleek, dat
hij een misrekening had gemaakt.
Hij had gedacht 3. 38-33 29x38 4.
42x33 te kunnen spelen. Dan zou
zwart echter antwoorden met 23-29
en 18-2-2. Ook 3. 39-33 is niet goed
wegens 29-34 4. 40x29 23x34 5. 35-
30 (op 41-36 volgt 19-24, waarna de
dreiging 24-30, 34-40 en 14-20 be
slissend is), 34-40, 6. 45x34 14-20 7.
25x23 18x40 en wit mag niet meer
hopen, dan het spel geüjk te hou
den. Wit speelde daarom maar 3.
40-34 29x40 4. 45x34 wat zwart ge
legenheid gaf de stand door 14-20
en 19x10 open te breken. De partij
werd later remise.
Wanneer men er in de diagramstel
ling van uitgaat, dat zwart bij de
volgende zet alleen 24-29 zal kun
nen spelen en dat het gewenst is
dit stuk direct aan te vallen komt
men tot 49-44 of 50-44. Bij een
keuze tussen deze twee zetten is het
niet moeilijk om tot de conclusie te
komen dat 50-44 de voorkeur ver
dient, omdat de witte formatie dan
geschikt blijft om op het juiste
moment met 38-33 te ruilen. De
volgende varianten geven een in
druk van de kracht van deze voort
zetting.
1. 50-44, 24-29 2. 33x24 20x29 3. 39-
33. Deze zet ligt het meest in de
lijn. Het is in dergelijke situaties
niet uitgesloten, dat er meer dan
één weg naar winst is. Ook 38-33
geeft hier misschien goede kansen,
omdat na 29x38, 42x33, 14-20 25x14,
19x10, 28x19, 13x24, wit direct 33-28
kan spelen, waardoor 8-13 of 9-13
belet worden en zwarts bewegings
vrijheid gering is.
314-20 (op 29-24 volgt 44-39);
4. 25x14 9x20 (op 19x10 volgt 28x19,
13x24, 33-28 dreigend 28-22) 5.
33x24 20x29 (voor 19x30 zie variant
AL 6. 38-33 (minder goed is 35-30
door 19-24, waarna op 30x19 volgt
13x24, 28x30, 29-33 en 18-22), 29x38
7. 42x33, 15-20 (op 3-9 neemt wit
niet de dam door 33-29, 44-40, 28-
22 en 32x3, omdat zwart na 21x32,
15-20, 16-21, 11x44 en 13-19 nog
kan tegenspartelen; na 3-9 speelt
wit ook 40-34) 8. 40-34, 21-24 9. 44-
39 3-9 (op 23-29, 34x14, 13-19.
14x23, 18x38 wint 28-22, 17x28 en
nu niet 32x23 maar 26x17) 10. 47-
42 9-14 11. 42-38 14-20 12. 34-30 20-
-25 13. 39-34 23-29. 14. 34x14 25x34
15. 28-23 18x29 16. 14-10 en wint.
Slaat zwart bij A 5. 19x30 dan
volgt 6.35x24 20x29 7. 28x19 13x24
8. 43-39 (op 18-23 volgt nu 38-33,
32x43 en 37x30; op 18-22 en 12x23
volgt 48-43 met de dreiging 32-27),
15-20! (ontzenuwt het dreigende 39-
34 wegens 20-25, 34x23, 18x29, 27-
22, 17x28, 32x34, 24-30, 26x17, 30x50
enz.) 9. 38-33 29x38 10. 42x33 3-9
(andere zetten komen op hetzelfde
neer; op 18-23 volgt bijv. 40-35
dreigend 33-28, 23-29, 28-22) 11. 33-
28 20-25 (9-13 geeft verlies door
28-22, 17x28, 26x17 enz.) 12. 40-35
en na enkele zetten (wit heeft vol
doende tempozetten in 49-43 en 47-
42-38) moet zwart een schijf verlie
zen.
Tot zover de heer Keller, die met
dit boek een kwaliteitsproduct le
vert zoals u aan bovenstaande
analyses kunt zien. M.i. een aanra
der voor ieder, die verder wil ko
men in de edele damsport. De prijs
is niet te hoog. U kunt het bestel
len bij Boek en spel, postbus 448
Enschede door overmaking van
7,90 op girorekening 188.28.15 en
vermelding v.d. boektitel.
Frank Drost
