Ford: in nood is
olieactie denkbaar
Sowjet-boeren zijn geen
tweederangs-burgers meer
Westen piekert
over actie tegen
Arabische landen
Zware gevechten in Z.-Vietnam
Kritiek op Iraanse
wapenaankoop in VS
President steunt uitlatingen van Kissinger
Angolese leiders
bijeen in Kenia
Indiase minister
overleden
na bomaanslag
Verkiezingen in
Thailand
Werkloosheid in
VS flink hoger
Indianen weer in actie in VS
Breznjew heeft
bronchitis
Bankrente VS lager
TROUW/KWARTET ZATERDAG 4 JANUARI 1975
iUiiENLAND
T7/K9
WASHINGTON (AP, Reuter, UPI) President Ford heeft zich achter
de opmerkingen geschaard van zijn minister Henry Kissinger, die heeft
gezegd dat gewapende actie tegen olielanden mogelijk is wanneer deze met
hun oliewapen het westen zouden wurgen.
Ford liet gisteren via zijn woord
voerder Ron Nessen, weten dat hij
Kissingers uitlatingen opvat als' een
hoog gekwalificeerd antwoord op
een hypothetische (denkbare) si
tuatie, die zich alleen zou voordoen
als de industriële wereld in de ern
stigste soort noodsituatie zou be
landen.'
Minister Kissinger heeft verklaard
dat hij vol vertrouwen is dat het
probleem van de olieprijzen zal
worden opgelost-' 'zonder gebruik
van geweld' door de VS in het
Midden-Oosten. Kissinger zei dit
naar aanleiding van vragen van de
pers over zijn geruchtmakende in
terview met het Amerikaanse tijd
schrift Business Week. Daarin had
Kissinger gezegd dat hij een Ameri
kaanse militaire actie tegen de
olieproducerende landen niet volle
dig uitsluit, hoewel "hij een derge
lijke actie 'zeer gevaarlijk' acht en
daar toe slechts in 'een 'zeer ernsti
ge' situatie zou moeten worden
overgegaan.
De VS hebben sedert Vietnam ge
leerd dat het' gemakkelijker is te
gaan- oorlogvoeren dan- ermee op te
houden, aldus Kissinger. 'Ik zeg
niet dat er geen enkele omstandig
heid is waarin wij geweld zullen
gebruiken. Maar het is één ding er
gebruik van te maken, in geval van
een twist om de prijzen (van olie).
Het is een andere zaak, als er een
soort wurging plaats vindt van de
geïndustrialiseerde wereld.'
Het was de eerste keer dat Kissin
ger zo rechtstreeks zinspeelde op
een eventuele interventie in Arabi
sche olielanden. Kissinger liet de
mogelijkheid open dat de VS zijn
oliebevoorrading met militaire mid
delen zal veiligstellen, zelfs als er
kans is op vergeldingsmaatregelen
van de Sowjet-Unie Hij voegde er
echter aan toe dat 'het gebruik van
geweld slechts in de uiterste nood
situatie zal worden overwogen.'
j Europa
In het vraaggesprek met Business
Week heeft Kissinger zich ook be
klaagd over de onvoldoende samen
werking van de Europese landen bij
zijn pogingen om tot ontspanning
Henry Kissinger
in het Midden-Oosten te komen.
Hij zei dat niet met name genoem
de Europese landen 'systematisch
tegen alle Amerikaanse initiatieven
in dat gebied zijn'. 'Waarom zijn de
Europeanen zo vijandig tegenover
de VS?', zo vroeg K'ssinger zich af.
'Ik geloof dat zij aan een zeer groot
gevoel van onveiligheid lijden. Zij
erkennen dat hun veiligheid af
hangt van de VS, dat hun econo
misch welzijn afhangt van de VS
en zijweten dat wij in de grond
gelijk hebben met wat wij doen.'
Kissinger legde grote nadruk op de
noodzaak van versterking van de
samenwerking tussen olieverbrui-
kende landen. Hij waarschuwde
voor 'het gevaar van louter natio-
BRUSSEL (UPI) De landen van het Atlantisch bondge
nootschap zijn begonnen met het delikate proces van samen
peinzen over de Arabische bedreiging van hun westerse be
schaving en zij denken er nu ook aan wat daartegen moet
worden gedaan.
De Amerikaanse minister van
buitenlandse zaken Henry Kis
singer is al een stapje verder
gegaan met zijn opmerkingen
dat er omstandigheden kunnen
zijn 'dat wij geweld zouden ge
bruiken' tegen de olieproducen
ten.
Deze kwestie heeft vorige maand
reeds de bijeenkomst van minis
ter van buitenlandse zaken van
de 14 NAVO-landen beheerst
waar ook Kissinger van de partij
was.
Alle NAVO-zegslieden ontkennen
dat de ministers op die bijeen
komst in Brussel over een even
tueel gebruik van geweld in het
Midden-Oosten hebben aange
kaart. Maar velen van hen heb
ben gewaarschuwd dat de olie
crisis en andere economische
problemen een bedreiging vor
men voor de westerse wijze van
samenleven, wat ook wel wester
se beschaving wordt genoemd.
Dat de problemen in dergelijke
termen werden gezien en de
zaak in het kader van een mili
tair bondgenootschap zijn be
sproken toont een wijziging van
houding onder de westerse
bondgenoten jegens het 'denken
over het ondenkbare' zo hebben
leskundige NAVO-waarnemers
gezegd. 'Oorlog zou nu wel eens
niet langer ondenkbaar kunnen
zijn', aldus een van de waarne
mers. 'Maar de grote jongens
zullen alleen toestaan dat
zij door hun eigen onderdanen
zo. lajig heen en weer worden
geslingerd.'
Kissinger waarschuwde zelf in
Brussel dat de oliecrisis en eco
nomische laagblo.ei tot 'politieke
onevenwichtigheid' in het westen
kon leiden en het vermogen van
de NAVO tot zelfverdediging kon
ondergraven. De Britse minister
van buitenlandse zaken James
Callaghan waarschuwde dat de
depressie de westerse democratie
kon bedreigen. NAVO-secretaris
generaal Joseph Luns zei dat
een nieuwe Arabische olie-boy
cot 'een fatale slag zou kunnen
toebrengen aan de bestaande
vrije markteconomieën en zo ook
aan de bestaande sociale syste
men van bepaalde landen.'
Zonder dat dit werd uitgespro
ken werd toch gezinspeeld op
een overeenkomst tussen de pe
riode van rond 1948, toen de
NAVO werd gesticht om een
soortgelijke 'fatale slag' die
van de zijde van de Sowjet-Unie
werd gevreesd te weerstaan.
Dat gebeurde kort nadat vele van
de 15 later in de NAVO verenig
de landen een bondgenootschap
hadden gesloten om een andere
'slag', van nazi-Duitsland, het
hoofd te bieden.
In het openbaar is overwegend
van Amerikaanse zijde gespro
ken over een mogelijke aanval
op de Arabische landen. De Eu
ropese landen, die veel afhanke
lijker zijn van de Arabische olie,
zijn betrekkelijk zwijgzaam hier
over geweest. De Franse com
mentator Raymond Aron zei
echter onlangs in een vraagge
sprek met het Franse weekblad
Le Point dat de Europese landen
het best goed zouden vinden als
de Amerikanen tot gewapende
interventie in het Midden-Oos
ten zouden overgaan, omdat dit
ook een deel van hun problemen
zou oplossen en de Europese
landen dan tevens weer een stok
zou kunnen geven om de Ameri
kanen publiekelijk wegens hun
boosheden de les te lezen.
De mogelijkheid, de rechtvaardi
ging van, de gevaren en de ope
ratiedoelen van een actie tegen
de olielanden is echter een dis
cussiepunt geworden voor bij
eenkomsten van elkaar ontmoe
tende westerse diplomaten en
militaire leiders.
Kissinger heeft gezegd dat iede
re Amerikaanse president die
de Arabieren zou aanvallen 'zon
der te vrezen wat de Russen
zouden doen. roekeloos zou moe
ten zijn.' Maar Russische diplo
maten in Europa hebben te ken
nen gegeven dat het Kremlin
daarvoor nog geen beleidsplan
heeft uitgewerkt. De experts
zeiden dat de Russen, als zij
voor dit dilemma zouden komen
te staan, bij hun berekeningen
zouden moeten overwegen wat
belangrijker is: hun strategisch
sterke positie in het Midden-
Oosten of hun nieuwe banden
met Washington plus de econo
mische voordelen die dit voor
hen heeft opgeleverd.
De westerse leiders hebben voor
een eventuele actie, hoe dan
ook, reeds een 'rechtvaardigings
theorie' klaar: een nieuwe Ara
bische olieboycot zou het wester
se politieke en economische
systeem rampzalig ontwrichten.
In het verleden was dit voldoen
de grond tot militaire actie. Dus
zou het dat ook nu kunnen zijn.
Aldus de leiders.
nale politiek, die volgens, hem 'in
het bijzonder in Europa' de econo
mische problemen niet kan oplos
sen. Hij vervolgde dat 'naar mate
het gevoel van onmacht toeneemt'
de politieke gevolgen 'ernstiger'
worden. Kissinger voorspelde dat
binnen de komende drie maanden
de voornaamste elementen aanwe
zig zullen zijn voor een samenwer
kingsprogramma van de oliever-
bruikende landen. Zonder een der
gelijk programma zou er ook geen
conferentie zijn van olieproduce
rende en olieconsumerende landen,
zoals Frankrijk heeft voorgesteld
met steun van de EG-landen.
VS-Moskou
Elders in het interview sprak Kis
singer op bezorgde toon over een
mogelijke herleving van de Koude
Oorlog tussen de VS en de Sowjet-
Unie. Als voorbeeld noemde hij de
onlangs door het Congres aangeno
men handelswet met de Sowjet-
Unie waaraan voorwaarden zijn
verbonden, zoals emigratie van jo
den uit de Sowjet-Unie. 'De beper
kingen die het Congres heeft aan
gebracht hebben de VS belangrijke
en wellicht wezenlijke mogelijkhe
den tot onderhandelingen ontno
men', zo verklaarde Kissinger. 'Als
deze trend zich in de VS doorzet
mag een algemene verharding van
de Russische standpunten worden
verwacht in Europa, in het Midden-
Oosten in Zuidoost-Azië, aldus Kis
singer.
MOMBASA (Reuter, DPA) De drie
Angolese bevrijdingsbewegingen zijn
gisteren in de Keniase havenstad
Mombasa een conferentie begonnen
om een gemeenschappelijke basis te
vinden voor de onderhandelingen
met de Portugese regering over de
onafhankelijkheid van Angola. Deze
onderhandelingen zullen hoogst
waarschijnlijk 10 januari in de Por
tugese stad Sagres, in het zuiden
Van Portugal, beginnen. De confe
rentie in Mombasa staat onder voor
zitterschap van de Keniase president
Jomo Kenyatta. Aan het overleg
wordt deelgenomen door Agostinho
Neto van de Angolese Bevrijdings
beweging MPLA, Holden Roberto
van het Angelose Bevrijdingsfront
FNLA, en Jonas Savimbi van de Na
tionale Unie voor de totale bevrij
ding van Angalo UNITA. De confe
rentie in Mombasa zal twee dagen
duren en waarnemers menen dat het
bereiken van een gemeenschappelijk
standpunt niet eenvoudig zal zijn.
Naast ideologische tegenstellingen
hebben ook persoonlijke geschillen
tussen de leiders in het verleden toe
nadering bemoeilijkt. Kenyatta deed
bij de opening van de conferentie
een beroep op de leiders hun geschil
len bij te leggen en in het belang
van de vrijheid van het Angolese
volk tot een eenheidsfront te komen.
'Verdeel en heers' is altijd het meest
geweest, aldus Kenyatta. Daarna
geweest, aldus Kenyatta. Daarna
succesvolle kolonialistische devies
ging het overleg achter gesloten
deuren verder. Er nemen ongeveer
vijftig Angolezen aan deel.
NEW DELHI (Reuter, UPI) De
Indiase minister van spoorwegen,
Lalit Narayn Mishara is donderdag
avond overleden aan de verwon
dingen die hij eerder op de dag
opliep bij een bomontploffing.
Volgens het Indiase persbureau PTI
stierf Mishra tijdens een spoedo
peratie. Bij de explosie werden 22
mensen gewond, onder wie de broer
van de minister Jagganath Mishra,
minister van landbouw in de India
se deelstaat Bihar. De politie heeft
in verband met de ontploffing 20
arrestaties verricht.
BANGKOK (AFP) In Thailand
zullen op 26 januari verkiezingen
worden gehouden voor een nieuwe
kamer, zo is gisteren in Bangkok be
kendgemaakt.
De huidige volksvertegenwoordiging
die op 24 januari zal worden ont
bonden, was gekozen door een 'con
gres' van 3.000 mensen uit alle lagen
van de bevolking. De koning had dit
congres na de val van de militaire
dictatuur samengesteld. De nieuwe
kamer wordt volgens algemeen kies
recht gekozen.
WASHINGTON Het werkloos
heidscijfer in de Verenigde Staten
is in december gestegen tot een
percentage van 7,1 van de beroeps
bevolking, het hoogste sinds 13
jaar. Dit betekent, dat er meer dan
zes miljoen mensen zonder werk
zijn. De Amerikaanse regering
maakte nog bekend dat de sprong,
die van november op december is
gemaakt (van 6,5 procent naar 7,1
procent) de hoogste maandelijkse
stijging betekent sinds oktober
1960.
In de VS zijn weer groepen Indianen in verzet gekomen tegen het volgens hen wederrechtelijk afnemen van grondgebied door blanke kolonisten in het
verleden. In Eagle Bay in de staat New York hebben Indianen een raeisjeskamp bezet. Twee Indianen bewaken het kamp (foto rechts) naast een
groot bord, waarop zij hun standpunten uiteenzetten. Twee mensen zijn gewond bij schietincidenten op de weg bij het kamp dat op grond ligt, waarop
de staat New York zegt aanspraak te maken. In Keshena in Wisconsin heeft een groep gewapende Indianen een verlaten klooster bezet op nieuwjaarsdag.
Hun woordvoerder Neal Hawtetos (foto links) heeft gezegd dat zijn groep het klooster bezet zal houden en dat zijn mensen bereid zijn voor hun zaak
te sterven.
Hanoi: VRR-troepen veroveren vliegveld van Phoeoc Binh
SAIGON (Reuter, AP) Voor de tweede achtereenvolgende dag hebben Zuidvietnamese regerings
troepen en troepen van de Voorlopige Revolutionaire Regering van Zuid-Vietnam (Vietcong) en
Noordvietnam zware gevechten geleverd in de straten van de stad Phoeoc Binh, de van Saigon afge
sneden hoofdplaats van de provincie Phoeoc Long.
Volgens een mededeling van radio-
Hanoi hebben eenheden van de
VRR het vliegveld van de omsin
gelde stad veroverd en de verdedi
gers bestaande uit 2500 man Zuid
vietnamese troepen, zware verliezen
toegebracht. De Zuidvietnamese re
gering in Saigon heeft niet officieel
op de bewering van Hanoi gerea
geerd, maar militaire bronnen in
Saigon gaven toe dat de regerings
troepen zware verliezen hadden
geleden. Eerder was door Saigon
gemeld dat zijn troepen met succes
de vijand in en om de stad van
zich af geslagen had, daarbij gehol
pen door vliegtuigen van de Zuid
vietnamese luchtmacht. Gistera
vond deelden militaire kringen in
Saigon mee dat de Noordvietname-
se en Vietcong-eenheden hun troe
pen hadden gehergroepeerd en op
nieuw aanvallen deden op de stad,
daarbij door artillerie en in de
Sowjet-Unie vervaardigde tanks ge
steund. Zij zouden in het zuidelijk
gedeelte van de stad posities in
handen hebben gekregen na ge
vechten van man tegen man met
de regeringstroepen.
President Thieu
President Thieu van Zuid-Vietnam
heeft gisteren in een 'oproep aan
de wereldopinie' gezegd dat aan het
grootscheepse offensief dat door de
communistische troepen tegen de
ïijne is ingezet ook wordt deelge
nomen door de Noprdvietnamese
zevende divisie. De president her
haalde zijn oproep van 7 november
tot het heropenen van militaire en
politieke besprekingen. De Vietcong
heeft dit indertijd afgewezen omdat
volgens haar de Parijse vredesak
koorden niet kunnen worden uitge
voerd zolang President Thieu in
Saigon aan de macht is.
Phoeoc Binh ligt ongeveer 120 kilo
meter ten noorden van Saigon. De
ze stad is thans de enige in de
provincie Poeoc Long die nog in
handen is van de regeringstroepen.
Vier andere steden en drie militaire
bases van de regeringstroepen wer
den al eerder door de aanvallers
onder de voet gelopen. Als de troe
pen van de VRR erin slagen Phoe
oc Binh te veroveren betekent dit
dat .zij voor het eerst een provinci
ale hoofdstad in bezit heeft en de
gehele provincie beheerst. Volgens
de autoriteiten in Saigon zitten
momenteel 26.000 burgers in de
stad opgesloten, onder wie 8.000
vrouwen en kinderen. In een op
roep van Saigon aan het internati
onale rode kruis is de aandacht op
het lot van deze mensen gevestigd.
Waarnemers achten de situatie van
de burgers in de stad zeer zorgwek
kend. Ook in de stad Hoai Due in
de provincie Binh Tuy werd giste
ren zwaar gevochten. Ook in Hoai
Due is de Vietcong er in geslaagd
de stad binnen te dringen.
Cambodja
In Cambodja hebben troepen van
de Rode Khmer hun strijd om de
toegangswegen naar de hoofdstad
Phnom Penh gisteren voortgezet en
de stad met raketten bestookt. Mi
litaire woordvoerders in Phnom
Penh hebben gezegd dat er aan de
kant van de Rode Khmer ook
Noordvietnamese en Vietcong-troe-
pen vechten. Volgens berichten is
één persoon omgekomen en vielen
er zeven gewonden toen vijf raket
ten het nationale museum in de
stad troffen. Bij eerdere raketaan-
vallen deze week hebben zes men
sen het leven verloren.
WASHINGTON (UPI) Als gevolg van de reusachtige wapenaankopen
door Iran (Perzië) in de Verenigde Staten dreigt een tekort aan specia
listen bij de Amerikaanse strijdkrachten, zo staat in een rapport van de
Amerikaanse algemene rekenkamer. Ook vindt deze kamer dat Iran nu
maar eens de 36 miljoen dollar moet terugbetalen waarvoor het bij
Washington in het krijt staat.
Volgens het rapport heeft Iran in twee jaar tijd voor tenminste 5,8 miljard
dollar (ruim 16 miljard) Amerikaanse wapens gekocht, waaronder zeer
moderne straaljagers van het type F-14 en anti-tankraketten. Hierbij
zorgen de VS voor adviseurs, volgend jaar zullen dat er 610 zijn.
De algemene rekenkamer adviseert minister van buitenlandse zaken Kis
singer de achterstallige schulden te innen die al van na de Tweede Wereld
oorlog dateren. Minister van defensie Schlesinger krijgt de raad Iran te
helpen bij de vestiging van een wapeninkoopbureau in de VS.
Naar aanleiding van het rapport heeft inmiddels de democratische afge
vaardigde Clarence Long president Ford gevraagd de militaire steun aan
Iran te herzien, nu de paraatheid van de Amerikaanse strijdkrachten
gevaar zou lopen.
CAIRO (UPI) De Russische par
tijleider Leonid Breznjew heeft
bronchitis en heeft op aandringen
van zijn arts zijn bezoek aan het
Midden-Oosten uitgesteld. Dit heeft
het Egyptische dagblad Akhbar el
Yom gemeld.
Het blad schrijft dat Breznjew zijn
bronchitis heeft opgelopen tijdens
zijn bezoek aan Parijs in december.
Zijn toestand verbeterde niet, hoe
wel hij daar op gerekend had. De
twee Egyptische ministers, die vori
ge week naar Moskou trokken, heb
ben Breznjew bezocht. De ministers
moesten in antisceptische witte jas
sen het vertrek in waar Breznjew
zich bevond en spraken slechts kor
te tijd met hem. De 68-jarige partij
leider bevindt zich thans in een zie
kenhuis buiten Moskou om een me
dische behandeling te ondergaan,
aldus het Egyptische blad. Breznjew
had zijn adviseurs en medewerkers
verteld dat liet uitstel van zijn be
zoek verkeerd zou worden uitgelegd
en 'dat hij dat niet wilde'. Daarom
had hij de Egyptische ministers
naar Moskou ontboden om de zaak
uit te leggen. Tijdens het bezoek had
Breznjew hen verteld dat hij 'zeer
verdrietig' was dat hij niet kon ko
men. maar dat zijn artsen liet hem
hadden verboden. De ontmoeting
was zeer hartelijk geweest en Brezn
jew had 'uitvoerig gesproken over
zijn vriendschap met president An
war Sadat', aldus Akhbar al Yom.
WASHINGTON (Reuter) De VS
hebben hun bankdisconto verlaagd
tot 7,25 procent. Het was voorheen
7,75 procent. De maatregel die be
doeld is de verzwakte economie een
stimulans te geven, wordt maandag
a.s. van kracht.
Enige van de felste critici van het Sowjet-systeem hebben toch met blijdschap
het dekreet begroet, waardoor de plattelandsbevolking in de Sowjet-Unie verlost
wordt van een juk dat haar zoveel jaren lang opgelegd was. Zij menen dat de
nieuwe wetten de boeren eindelijk zullen toestaan om hun dorpen te verlaten
als ze dat willen, zonder het verlof van de autoriteiten te hoeven hebben. Toch
staat dit nog geenszins vast.
Iedere Sowjet-burger die in de stad
wil gaan wonen moet eerst zijn
paspoort bij de plaatselijke politie
komen laten zien, die er dan een
verblijfsvergunning in stempelt -
tenminste als zij overtuigd ls dat
de man het verdient. In het verle
den kregen de stadsbewoners auto
matisch een paspoort zodra zij de
leeftijd van zestien jaar hadden.
Maar de leden van de collectieve
boerderijen hadden helemaal geen
automatisch recht op paspoorten.
Als 2ij langer dan een maand in
een stad wilden blijven moesten zij
beschikken over een verklaring van
het dorpsbestuur, waarin het doel
van het verblijf was aangegeven.
Nog veel moeilijker was het om
zonder in het bezit van een pas
poort te zijn een permanente ver
blijfsvergunning te krijgen. Op tal
van dorpen was er een tekort aan
werkkrachten en daarom werden
zulke verklaringen voor .verblijf el
ders moeilijk afgegeven. Ook in de
steden was moeilijk aan verblijfs
vergunningen te komen gezien het
chronisch woningtekort.
In de Sowjet-pers werd maar zel
den melding gemaakt van de men
selijke problemen, de emoties en de
gedwongen scheidingen die hier
door konden worden veroorzaakt.
In de laatste jaren kregen de socio
logen veel meer de kans om zich te
gaan bezighouden met dit probleem
dat altijd uitsluitend het d omein
van de politie was geweest. Zo
toonde een sociologische studie aan
dat op elke honderd boeren die een
verblijfsvergunning voor Novosi
birsk hadden aangevraagd er
slechts 33 werden toegelaten.
Dat betekende overigens n iet, d at
alle afgewezenen rustig op de col
lectieve boerderij bleven zitten, zo
als de .autoriteiten beoogden. Zij
bleven doorgaan met het aanvragen
van vergunningen in naburige
plaatsen en tenslotte kreeg op
nieuw de helft van hen zijn zin -
zij het pas na twee of drie of meer
pogingen en ten koste van veel
tijd, geld en persoonlijke spannin
gen. Uiteindelijk slaagde dus maar
een derde van d e aanvragers er
niet in om de bureaucratische bar
rière te doorbreken.
Volwaardig
Het nieuwe decreet van het Krem
lin verklaart nu dat ook de boeren
van de collectieve boerderijen au
tomatisch op 16-jarige leeftijd voor
een paspoort in aanmerking ko
men. Daarmee is inderdaad een ob
stakel voor vrij menselijk verkeer
weggenomen, maar men zal toch
nog wél een verblijfsvergunning
van de stedelijke politie nodig blij
ven hebben. De So wj et-minister
van politie, Nikolai Sjelokow, heeft
gezegd dat de nieuwe paspoort-re
geling een situatie willen schep
pen, waarin iedereen zich een vol
waardig burger kan voelen'. Aange
zien in Moskou officiëel nimmer is
toegegeven dat de plattelandsbevol
king in feite uit tweederangs-bur
gers bestond, is dit een late maar
welkome erkenning van de feiten.
Maar het mes snijdt wel aan twee
kanten. De politie is kennelijk tot
de conclusie gekomen dat een over
zichtelijker passen-stelsel ook de
beste manier is om zowel de stede
lingen als de plattelanders, die niet
blijven zitten waar ze zitten, beter
in de gaten te houden. Sjelokow
zegt dan wel dat mensen die hun
huis verlaten voor een afwezigheid
tot, zes weken - zoals zakenreizen
en vakanties - nu geen lange amb
telijke procedures meer hoeven
doorlopen, maar zij moeten zich bij
aankomst wél bij de politie melden.
Als zij voor méér dan zes weken
een andere verblijfsplaats kiezen
moeten zij zich binnen drie dagen
na hun aankomst bij de politie
melden - dat is dan al een verbete
ring met vroeger toen het binnen
24 uur moest. De andere 'verbete
ring' is dat als hen een verblijfs
vergunning voor de stad wordt ge
weigerd, zij niet meer binnen drie
dagen weg hoeven te zijn, maar
zeven dagen krijgen om hun kof
fers te pakken.
wil helpen besparen door haar voor
het leven geldende passen te ver
strekken. Voorheen waren er op
zijn minst drie leeftijdsgrenzen
waarop men een nieuw moest gaan
aanvragen. Nu is een nieuwe pasfo
to op zijn tijd genoeg.
Mishagen
Burgerrechten
Het passenstelsel, aldus de minister
van politie, helpt de mensen ook
hun burgerlijke rechten te verwe
zenlijken - 'het recht op werk, op
onderwijs, op pensioen' - en niet te
vergeten het stemrecht, dat hij bo
venaan de lange lijst plaatst. Voor
zover het recht op werk betreft kan
de burger echter nog steeds niet op
wettige wijze aan een andere baan
komen, tenzij hij zijn paspoort
aanbiedt om het benodigde stempel
te krijgen. Hij moet zijn paspoort
ook tonen om zijn kind op een
school te doen inschrijven, om zijn
pensioen uitbetaald te krijgen en
om voor die enige kandidaat te
stemmen die de partij hem bij de
verkiezingen voorhoudt.
Een type klachten dat van tijd tot
tijd in de Sowjetpers doordrong
beschreef het eindeloze zwerven
van de éne bureaucraat naar de
andere. Dat gebeurde bijvoorbeeld
als het paspoort van een burger
een vergissing bevatte of zijn ande
re documenten niet geheel in orde
waren. Sjelokow belooft dat deze
procedures vereenvoudigd zullen
worden en dat hij de burgerij tijd
Maar wat gaan ze nu doen als die
pasfoto de plaatselijke politiechef
niet aanstaat? Zoals dat mannetje
in Dnepropetrowsk, waarvan een
Sowjet-krant vermeldde dat hij
niet van baarden hield? Toen een
verslaggever hem naar aanleiding
van een klacht van een lezer eens
ging opzoeken, kon de politiechef
zich van zo'n geval niets herinne
ren'.
'Er kloppen hier zoveel van die
harige lui aan', zei hij. 'Ik kan ze
onmogelijk allemaal voor me ha
len'.
Maar dit was pas nog gebeurd,
hield de verslaggever aan.
'Wat dan nog? Er gaat geen dag
voorbij of ik stuur er een stuk of
vijf naar de kapper'.
En gingen ze dan ook echt?
'Natuurlijk gaan ze. Anders wil ik
niet met ze praten'.
Van tijd tot tijd zal de Sowjet-pers
zo'n klein bureaucraatje hekelen,
maar nooit het systeem waarin bu
reaucraten welig kunnen tieren.
Vooral nu is zij vol lof voor de
verzachting van het passenstelsel
en terecht. Maar veel irriterende,
om niet te zeggen: vernederende,
apsecten van het systeem blijven
in tact.
