Zuidafrikaanse
minister: kaart
Afrika verandert
Amerika lokt met
grote tegenorders
K»
Als Nederland marine-vliegtuigen koopt
Kwart Nederlanders
doet niet aan sport
!n deze krant
Het Kwartet
twines:
21 doden
Snani aarden
kunnen na
kerstverlof
niet terug
'huislanden mogelijk onafhankelijk
Singer (600 man)
kan gered worden
AAA Vieux St. André
ogezegd
Droog
Vieux St. André
Opmars
Topheraad in zwembad
OPGAVE VAN FAMILIEBERICHTEN VOOR
27 DECEMBER en 2 JANUARI a.s.
Leiclse Courant
MAANDAG 23 DECEMBER 1974
55ste jaargang no. 224
vooraanstaande
prol. christelijke
dagbladen
tHBISTEUJK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMGEVING
eenstraat 37 Postbus 76 Telefoon 071-31441
„Stantvastich is ghebleven
mijn hert in teghenspoeti"
Gironr. 269274 t.n.v. B.V. De Christelijke Pers, Amsterdam Abonnement 12,02 per maand, per kwartaal 36,05
Afd. Bezorging vanaf 08.30 uur
lij lawinerampen in
lostenrijk en IJs-
■and zijn het afgelo-
ieii weekeinde zeker
1 mensen om het
«ven gekomen. Bij
itzbühl werden vijf
?estduitsers en vier
ostenrijkers meege-
leurd door sneeuw -
jassa's die van de
teinbergkogel, éen
an de populairste
Fintersportgebieden
de Hahnenkamm,
jnlaag denderden.
Ie hellingen daar
ijn vroeg in het
iizoen uiterst ge-
aarüjk. vooral bij
pmperaturen boven
et vriespunt. Vol-
ens de politie had-
en er geen slacht-
ïfers hoeven te zijn
Is de skiërs de
aarschuwingsvlag-
en niet hadden ge-
egeerd.
en 800 meter bre-
e ijslawine die vrij-
ag het centrum van
et IJslandse Nes-
aupstadoer trof
eeft vermoedelijk
raalf slachtoffers
eëist. Het meren-
eel van de 1600 in-
oners van het ha-
enstadje is geëva-
leerd omdat het ge-
Van een onzer verslaggevers
EINDHOVEN Zonder mede
weten van de staatssecretaris
van justitie, mr. J. F. Glastra
van Loon, heeft de vreemdelin
genpolitie vrijdagavond in Maar-
heeze de verblijfsvergunning van
een aantal Spanjaarden inge
trokken. De betrokkenen be
hoorden tot een groep van 7
Spanjaarden, van wie de arbeid
sovereenkomst met Philips in
Eindhoven is beëindigd.
Enkele weken geleden heeft Phi-
lips laten weten dat het con
tract, per 1 januari 1974 inge
gaan en een jaar geldig, niet
vernieuwd zou worden. Volgens
een woordvoerder van Philips is
daartoe besloten, toen bleek dat
er niet meer voldoende werk
voor hen zou zijn. Dat de 7
Spanjaarden in oktober betrok
ken waren bij een staking, zou
los staan van de beëindiging van
de arbeidsovereenkomst.
De Spanjaarden kregen bezoek
van de vreemdelingenpolitie op
de avond voordat zij naar huis
gingen om de feestdagen bij hun
familie door te brengen. Dege
nen van wie de verblijfsvergun
ning werd ingetrokken, door
middel van een stempel in het
paspoort, kunnen bij hun terug
keer grote moeilijkheden krij
gen. Volgens de voorschriften
hebben zij na onvrijwillig ont
slag gedurende zes maanden
recht op een WW-nitkering en
een voorkeursbehandeling bij
het zoeken naar ander werk.
De meeste vrijdagavond In het
kamp El Pinar in Maarheeze
aanwezige Spanjaarden hebben
dan ook geweigerd de vreemde
lingenpolitie hun paspoort te
overhandigen.
Staatssecretaris Glastra van
Loon, zaterdag ingelicht door
Bram van der Lek, Tweede-Ka
merlid voor de PSP, heeft toege
zegd met spoed een onderzoek
naar deze zaak te zullen instel
len.
vaar van nieuwe la
wines groot is.
Intussen vertrokken
in het weekeinde
duizenden Nederlan
ders naar de winter
sport: zie pag. 8.
)HANNESBURG (AP) De Zuidafrikaanse minister van bui-
inlandse zaken, Hilgard Muller, heeft zondag voorspeld dat zich
11975 in het zuiden van Afrika een aantal verregaande verande-
ngen zullen voordoen en dat de Zuidafrikaanse zwarte thuislan-
en wellicht onafhankelijkheid zal worden verleend.
Van onze medewerker Jaap van Wansbeek
LOS ANGELES Voor vele tientallen miljoenen guldens aan industriële
(tegen)opdrachten zijn uit Amerika te verwachten, als Nederland de verou
derde Neptune-marinevliegtuigen vervangt door dertien langeafstandspa-
trouillevliegtuigen van het type Lockheed P-3-C Orion.
Tot de voorgestelde compensaties
behoort de toezegging, dat de Sin-
gerfabriek in Nijmegen waar alle
zeshonderd werknemers per 1 fe
bruari ontslag is aangezegd kan
blijven doorwerken. Dit is de afge
lopen dagen duidelijk geworden uit
gesprekken met woordvoerders van
de Lockheed-vliegtuigfabriek in Ca-
lifornië.
De directe aanschaffingsprijs van
deze Orions, die binnen drie jaar
leverbaar kunnen zijn, bedraagt
tenminste 28 miljoen gulden per
stuk, zodat deze order on totaal een
bedrag vergt van zo'n vierhonderd
miljoen gulden.
inister Muller zei dat de kaart
in het zuidelijke gedeelte van Af-
ka er in 1975 'geheel anders kan
lan uitzien'. Hij noemde de vol-
inde ontwikkelingen:
Mogelijke onafhankelijkheid
lor Transkei en andere Afrikaanse
mislanden in Zuid-Afrika:
Een meer intensief streven van
volkeren van Zuidwest Afrika
lamibië) om zelf hun eigen toe-
imst te bepalen:
Verdere afzwakking van som-
ige aspecten van de apartheid:
Een overeenkomst in Rhodesië,
aar het blanke minderheidsbe-
ind onlangs bekend maakte dat
in bestand Is afgesloten met de
frikaanse guerrillastrijders die
peren voor een meerderheidsrege-
ig:
Terugtrekking van een gedeelte
ti de 2.000 man Zuidafrikaanse
iramilitaire troepen in Rhodesië
de Rhodesische veiligheidstroe-
hebben gesteund in de strijd
gen de Afrikaanse opstandelingen
Muller zei dat Rhodesië zijn betrek
kingen met de landen ln zuidelijk
Afrika en de rest van de wereld zou
kunnen normaliseren als een over
eenkomst wordt bereikt met de
zwarte meerderheid in het land.
'Wij zullen niet aarzelen om van
onze kant vernederende praktijken
in Zuid-Afrika af te schaffen die
nadelig zijn voor de goede betrek
kingen tussen blank en niet-blank,
en die niets te maken hebben met
de handhaving van onze eigen
identiteit en onafhankelijkheid'.
Hij voorspelde ook dat de volkeren
van Zuidwest Afrika, dat ondanks
de bezwaren van de Verenigde Na
ties door Zuid-Afrika wordt be
stuurd, 'ongetwijfeld hun streven
zullen versterken om hun eigen
toekomst te kunnen bepalen'.
(ADVERTENTIE)
de vieux met z'n fluwelen
karakter
De organisator van de Amerikaans-
Nederlandse onderhandelingen over
aanschaffing van de Orions, is de
Amerikaanse ambassadeur in Ne- DeelneïFlTljaf
derland, Gould Hl.' zal de- komende
week ook de details van de com
pensatieorders aan de Nederlandse
industrie bekend maken. Het totale
percentage van de compensaties
kan worden geschat op veertig pro
cent van de aanschaffingsprijs van
de nieuwe vliegtuigen.
neelsleden van het Bossche bedrijf
worden verhoogd van 900 tot 1.200;
9 de Hollandsche Signaal, een on
derdeel van Philips, die reeds is
betrokken bij de vervaardiging van
navigatie-onderdelen van de Orion-
vliegtuigen voor de Amerikaanse
luchtmacht, zal trachten een deel
van het werk aan de Orion over te
hevelen naar Singer in Nijmegen.
Dit is de kern van het 'reddings
plan' van Singer. Met name am
bassadeur Gould is een voorvechter
van het behoud van de Nijmeegse
fabriek:
1 januari opent de firma Berter
uit Los Angeles een onderhoudssta-
tion voor vliegtuigen op Schiphol,
die een jaaromzet kan bereiken van
2,5 miljoen gulden per jaar;
Aanzienlijke uitbreiding van de
►nomische, technische en weten-
appelijke samenwerking tussen
.id-Afrika en haar buurstaten,
tiller, die zijn verklaring in een
dio-uitzending aflegde, voegde er-
n toe: 'Sommige van mijn ver
achtingen zijn wellicht gebaseerd
het feit dat de wens nu eenmaal
vader van de gedachte is'.
Vele orders
Op de lijst van voorgestelde tegen
prestaties waarover ambassadeur
Gould thans onderhandelt met de
Nederlandse autoriteiten, komen
onder meer voor:
orders die reeds in de loop van
dit jaar door de Amerikaanse moto-
renfabriek Allison zijn geplaat-s bij
de Gieterij 'Doesburg' ter waarde
van zeven miljoen gulden:
een produktieplan voor de com-
puterfabriek Sperry Univac in Den
Bosch voor de vervaardiging van
een nieuw type schrijfmachine. De
jaarlijkse produktie hiervan wordt
geschat op 85.000 eenheden, begin
nend in 1976. Over een periode van
vijf jaar zou hiermee een extra
omzet zijn gemoeid van 5 miljoen
gulden en kan het aantal perso-
de 'Oude Delft', een besloten
familiebedrijf, zal de grootste
vruchten plukken. Dit bedrijf, dat
zich toelegt op de vervaardiging
van ultra-geheime optische syste
men, is ook betrokken bij het Ori-
on-projekt. De nieuwe Amerikaanse
voorstellen komen erop neer, dat
de Oude Delft' voor een waarde van
212 miljoen gulden mag participe
ren in een vernieuwingsprogramma
van onderdelen van de electroni-
sche systemen van de ruim driehon
derd Orions die al in dienst zijn bij
de Amerikaanse marine. Een mini
maal aandeel is voorts toegedacht
aan Fokker-VWF. Dit betreft de
'verpakking' van de nieuwe electro-
nica voor de Orion.
Bovenstaande details verduidelijken
de betekenis van het bezoek, dat
anderhalve week geleden aan Was
hington is gebracht door de staats
secretaris van Defensie, mr. A. Ste-
merdink, die belast is met materieel-
zaken.
Luchtvaartkringen in Californië
leggen een direct verband tussen
de verwachte Orion-order en enke
le recente ontwikkelingen, zoals het
akkoord dat de Nederlandse minis
ter van Buitenlandse Zaken, mr.
Van der Stoel, medio deze maand
in Brussel heeft bereikt met zijn
Amerikaanse ambtgenoot Kissinger.
Dit akkoord behelst de Amerikaan
se toezegging, dat de landingsrech
ten van de KLM in de Verenigde
Staten voorlopig onverlet zullen
worden gelaten.
Maar de belangrijkste kwestie op
de achtergrond ls de aanschaffing
van de ruim 300 supersone straalja
gers door Nederland, België, Noor
wegen en Denemarken. De keuze
gaat in feite tussen een Ameri
kaanse straaljager Cobra en de
Franse Mirage. De straaljagerkeus
van de vier betrokken landen zal
vérgaande gevolgen hebben voor
het aanschaffingsbeleid van vele
andere luchtmachten, met name de
Westduitse, Israëlische en Griekse.
Gesproken wordt over het wapen
contract van de eeuw.
wordt gezien van het toekomstig
Franse vliegtuig van dezelfde cate
gorie (hieraan wordt gewerkt door
Breguet-Dassault), is voorlopig al
leen actueel in Nederland. Anders
dan bij de straaljageropvolging is
Nederland niet gebonden aan het
streven naar eenzelfde keuze door
een multinationale stuurgroep. Het
gevolg van deze keuzevrijheid is
vanzelfsprekend dat Nederland de
kans krijgt, bij voorbeeld terwille
van de KLM die een nieuwe Am-
sterdam-Boston-Atlanta-lljn wil,
een wit voetje te halen bij de
autoriteiten in Washington.
Voor de vliegtuigfabriek Fokker ls
Staatssecretaris Stemerdink:
veel geregeld?
een Orion-order een strop, aange
zien inpassing van deze fabriek in
het reeds vijf jaar draaiende pro-
duktieprogramma van de Orion on
mogelijk bleek. Maar de Nederland
se vliegtuigfabriek zit goed in de
orders uit de civiele sfeer, terwijl
bovendien de binnenkort te ver
wachten straaljagerorder gedurend
vier jaar werk zal verschaffen aan
vele honderden medewerkers van
Fokker.
Vertegenwoordigers van Fokker
hebben niettemin bezoeken ge
bracht aan Lockheed ln verband
met de Orion-kwestie. Het laatste
bezoek van een Fokker-vertegen
woordiger dateert van afgelopen
week. Een interessante rol bij de
bestelling wordt voorts gespeeld
door de vroegere Amerikaanse am-
Zie verder pag. 5, kolom 5
Wit voetje
De aanschaffing van de Orion, die
enigszins als een concurrentie
ls wij de gehandicapte bij voor-
tat buitenspel zetten, bijvoor-
lat kansloos verklaren, dan
ijn wij, ondanks de financiële
ikerheden die deze sociale ver
keringen bieden, tekort ge-
:hoten in onze solidariteit.
Staatssecretaris Mertens
Op de meeste platsen droog
weer met wolkenvelden, afge
wisseld door enkele opklarin
gen. Matige tot krachtige wind
uit zuid tot zuidwest. Maxi
mum temperaturen omstreeks
8 graden.
MORGEN EN OVERMORGEN:
Eerst enige regen, daarna
overwegend droog met opkla
ringen. Weinig verandering in
temperatuur.
Morgen zon op: 08.47
onder: 16.32
maan op: 13.06
onder: 03.23
(ADVERTENTIE)
'n drie sterren meer dan waard
De bisamrat is in opmars. Onze Bladen bijten
terug. Dat zou er mooi uitzien. Maar het is niet zo,
en daarom doen we ook niet alsof. We signaleren
alleen een ontwikkeling. Zodat u weet wat er
aan de hand is als u een bisamrat tegenkomt.
Abonneer eens iemand. Desnoods uzelf.
NIEUWE ABONNEE:
STRAAT:
PLAATS: GIRO:
Betaalt p. maand /kwartaal
Opgegeven door:
Naam:
Adres:
Plaats:
IK ONTVANG GRAAG:
Arttkelenserle
Ondernemingsraden door
prof. dr. H. J van Zuthem.
Altijd paraatmap brief
papier en pen).
Schrijf op de envelop: De Chr. Pers. antwoordnummer 2792, A dam.
Een postzegel is niet. nodig. Die betalen wij.
Van onze sportredactie
DEN HAAG Een kwart van de Nederlanders doet helemaal niet
aan sport. Tien procent van de bevolking van ons land beoefent
vrij intensief wedstrijd- of prestatiesport. Vijftig procent kan ge
rangschikt worden onder de 'gelegenheidssporters', terwijl 15 pro
cent van de Nederlanders de wedstrijdsport en de gelegenheids-
sport combineert. Dit is gebleken bij een onderzoek dat het Minis
terie van CRM heeft laten instellen naar de sportbeoefening in
Nederland.
nu ten onder tegen FC Den Haag:
10. Omdat PSV en Feyenoord tot
de volle winst kwamen is de ach
terstand van Ajax nu aanzienlijk
geworden.
Bij PSV was de nasleep van de
wedstrijd van vorige week tegen
Ajax nog merkbaar. Renee van de
Kerkhof werd bij iedere actie-
inclusief een doelpunt door de
toeschouwers in het Olympisch Sta
dion waar FC Amsterdam tegen
stander was, uitgefloten. Van de
Kerkhof kreeg de afgelopen week
ook een aantal dreigbrieven. Waar
uit maar weer eens blijkt dat met
het harder wordende voetbal, de
mentaliteit van de fansook niet ln
opgaande lijn is.
De percentages voor mannen en
vrouwen bleken niet sterk van el
kaar af te wijken. Ook niet in de
groep die helemaal geen sport be
oefent. Duidelijke verschillen zijn
aan het licht gekomen over de ma
te waarin aan sport gedaan wordt
tussen leeftijdsgroepen, opleidings-
groepen en milieuklassen. Gezin-
en werksituatie spelen ook een be
langrijke rol om al of niet aan
sport te doen. De meeste Nederlan
ders (69 procent) beoefent sport
buiten de sportverenigingen om.
Een gedeelte van de tien procent
die intensief wedstrijd- of presta
tiesport beoefent kwam gisteren in
aktie als profvoetballer ln de ere-
en eerste divisie, In de hoogste
klasse viel Ajax verder terug. De
Amsterdammers die met nogal wat
geblesseerde spelers zitten, gingen
Meer over deze en andere zaken op
de sportpagina's.
Wenst abonnement op:
TROUW
DE ROTTERDAMMER
NIEUWE HAAGSE CRT.
NIEUWE LEIDSE CRT.
DORDTS DAGBLAD
(aankruisen a.u.b.)
Binnenland
Gehandicapten kansloos in
bedrijven? 5
Buitenland
Hinderpalen communistische
top weg 7
CIA ging boekje te buiten 7
Kerk
Doopsgezinden gaan herden
ken 2
Kunst
Albee subliem gebracht 8
Een topconferentie in het zwembad
van hotel Medidien op het Caribi
sche eiland Martinique: Van links
naar rechts de Franse president Gis-
card d'Estainr, zijn Amerikaanse
collega Ford en de Franse minister
van buitenlandse zaken, Jean Sau-
vagnargues. De man met de rug naar
de camera is de Amerikaanse minis
ter Henry Kissinger. De vier man
nen zochten even verkoeling in het
zwembad van hun hotel tussen de
onderhandelingen door die zij begin
vorige week voerden op Martinique.
(Deze foto werd gisteren pas vrij ge
geven voor publikatie).
Wij maken U er op attent, dat opgave van
familieberichten voor resp. vrijdag
27 december en donderdag 2 januari ook
mogelijk is op de voorafgaande avond van
6-8 uur, echter uitsluitend op
telefoonnummer 020-220383.
Lucille Ball op Dag maandag 6
Lezers schrijven
Nieuwe boeken
Kerkbladen
Itadlo en tv
Strips, feuilleton
Puzzel
Dat maandag
Recepten
Weer
Familieberichten
