[warten in Mississippi worden niet
neer geslagen, daar houdt het mee op
Indische Oceaan
na oktoberoorlog
niet vredig meer
Amerika's
Nieuwe Zuiden
UW/KWARTET ZATERDAG 21 DECEMBER 1974
BUITENLAND
T9-K15
ississippi was altijd een slechte staat voor zwarten en dat is het nog steeds.' De zwarte theoloog dr. Emmett Burns uit Mississip-
i hoofdstad Jackson windt er geen doekjes om: voor 'grote veranderingen' in het zuiden van Amerika kan hij geen enkel en-
usiasme opbrengen.
ja,' gaat hij schamper verder, 'er is hier veel veranderd. Vroeger zeiden de blanken, als we om iets vroegen: neger maak dat je
;komt. Nu glimlachen zij vriendelijk en zeggen: het spijt ons maar het gaat niet. Het effect is natuurlijk hetzelfde.'
ïïf
an-
ïini
bal
i
enzp
sas
)0.
eeriil
aap
vlie
00.-
V
Burns is plaatselijk directeur
iet NAACP (National Associa-
for the Advancement for Co-
People), de oudste Ameri-
organisatie, die werkt voor
ooruitgang van de zwarte be
ing. Hij zit er in die functie op
Joel van Medgar Evers, de be
strijder voor de burgerrech
te in de zomer van 1963 door
lanke sluipschutter werd ver
over die strijd van de jaren
zegt Burns: 'Die hele bewe-
'was gericht op het verkrijgen
;elljkheid. Wat wij hier bereikt
>n is dat wij getolereerd wor-
,rdoor de blanken. Maar zij heb-
nog steeds de macht'.
iin) pessimisme van Burns is be-
lfjelijk. Mississippi heeft een grote
bevolking: bijna vijftig pro
van het totaal aantal inwo-
Toch is juist hier de afgelo-
Jaren nog maar heel weinig
t. Er zijn nog maar zo'n 180
in zwarte functionarissen in
>sippi en alleen op onderge-
posten. Van de ruim 13.000
enaren in dienst van de staat
Er maar een kleine 800 zwart,
groot probleem is de lage op-
van zwarten bij verkiezin-
inJjij de laatste verkiezingen liet
dan vijftig procent van de
e kiezers het afweten. 'Vooral
6 ouderen is de vrees voor de
en nog erg groot', klaagt een
politiek actieve studente,
denken nog dat hun baas
hen zal verhalen als zij een
kiezen. Zij zijn bang dat de
8 altijd wel weet op wie je
ad hebt. Daarom blijven zij
weg!'
laap gesust
gelooft dat veel mensen ei-
k in slaap zijn gesust door de
verbeteringen van de afgelo-
aren. 'Er bestaat geen openlijk
1 meer tegen de zwarten,
maar soms zou ik willen dat het er
nog wèl was', verzucht hij. 'De situ
atie van nu is misleidend voor veel
zwarten. Het lijkt mooier dan het
is. Velen zien de noodzaak om te
protesteren niet meer. Maar wij
worden nog steeds gediscrimineerd.
Je voelt het tot in je botten, maar
het is vaak moeilijk precies aan' te
wijzen. Dat is ons probleem'.
De zwarten van Mississippi moeten
hard knokken om hun mensen in
het lokale bestuur te krijgen. En
als er dan weer eens een zwarte is
gekozen voor een bepaald ambt is
de strijd nog lang niet gestreden.
Zwarte functionarissen moeten
vaak opboksen tegen een onver
bloemde tegenwerking van de blan
ke heersende kaste.
Hulp van buiten
Typerend is het verhaal van burge
meester Bennie Thompson van het
kleine plaatsje Bolton. Het dorpje
heeft ongeveer duizend inwoners,
van wie zeventig procent zwart
zijn. Toch duurde het tot 1973 voor
dat Bolton zich een zwarte burge
meester (Thompson) en een zwarte
gemeenteraad koos. Bolton is erg
arm en daarom zorgde het district,
waar het in ligt, al jarenlang voor
het ophalen van het vuilnis en voor
een brandweer. Maar dat verander
de toen Bolton zich veroorloofde
een zwarte burgemeester te kiezen.
Het districtsbestuur liet weten, dat
Thompson zelf maar voor een vuil-
nisdienst en een brandweerwagen
moest zorgen. Het is hem gelukt
met hulp van buiten. Een particu
lier in Michigan leverde een vuil
niswagen voor 700 dollar en de
brandweerdienst van New York
City verkocht Bolton een spuitwa-
gen voor het symbolische bedrag
van één dollar. Om verder te kun
nen heeft Bennie Thompson geld
nodig. Daarom wil hij een belasting
gaan heffen op onroerend goed in
door
Rimmer Mulder
zijn gemeente. Met behulp van het
'Delta Ministery' (de door Ne
derlandse kerken gesteunde organi
satie voor de verheffing van. de
zwarte bevolking) heeft hij alle
grond- en huizenbezit in Bolton in
kaart gebracht en een belasting
plan ontworpen. Het zijn voorna
melijk blanken, die zullen moeten
betalen. Van die kant is prompt
geprobeerd het hele plan te torpe
deren. Bennie Thompson werd voor
de rechter gedaagd omdat hij zijn
boekje te buiten was gegaan met
zijn belastingplan. De opzet mis
lukte, want Thompson werd in het
gelijk gesteld.
'Onze hoop is gevestigd op de stem
bus. Maar als wij er in slagen een
zwarte gekozen te krijgen is onze
strijd om hem te laten overleven
nog harder', oordeelt Owen Brooks,
directeur van Delta Ministry.
Naar de gevangenis
Zijn dienst kwam ook in het ge
weer voor Evan Doss, de (gekozen)
ontvanger der belastingen in Clai
borne County. Deze zwarte functio
naris had al direct na zijn verkie
zing hulp nodig, want het districts
bestuur beknotte zijn budget zo
sterk, dat hij niet eens een klerk in
dienst kon nemen. Toch begon
Doss te werken aan een hervor
mingsplan. Hij stelde vast dat de
(meest blanke) eigenaars van on
roerend goed in dit district erg
weinig belasting betaalden. De
waarde van veel bezittingen was
veel te laag geboekt. Hij kwam met
een voorstel tot herwaardering,
waarover de bevolking van Claibor
ne County zich in een referendum
zou moeten uitspreken. Het begon
er op te lijken, dat Evan Doss wel
een meerderheid achter zich zou
krijgen. Daarom liepen zijn tegen
standers naar de rechter. Zij klaag
den Doss aan voor zoiets als 'onbe
hoorlijk bestuur' en kregen gelijk.
'Natuurlijk kregen zij gelijk', want
het zijn hun rechters, hun wetten
en hun getuigen', legt Owen Brooks
uit. Doss werd veroordeeld tot ne
gentig dagen gevangenisstraf, maar
is in hoger beroep gegaan. Organi
saties als Delta Ministry en de
NAACP zorgen in zulke gevallen
voor de mankracht en het geld, dat
nodig is voor zo'n juridische proce
dure. 'Alles wat de zwarte wil berei
ken, moet hij zelf doen', verduide
lijkt Brooks.
Achteruitgang
De in Mississippi actieve organisa
ties zijn voor hun geld sterk afhan
kelijk van instellingen buiten de
staat. Owen Brooks was kort gele
den nog in Nederland om opnieuw
hulp te vragen voor zijn Delta Mi
nistry. Van de blanke bestuurders
in Mississippi hebben hij en zijn
medestanders niet veel te verwach
ten en zeker niet van de kerken in
Mississippi. In de jaren zestig kreeg
de zwarte bevolking in het zuiden
wel rechtstreeks hulp van de fede
rale regering in Washington. Allerlei
projecten op het gebied van onder
wijs, jeugdwerk, gezondheidszorg en
huisvesting werden rechtstreeks
vanuit Washington op lokale orga
nisaties gericht met voorbijgaan
van de regeringen van de staten
die beweerden dat de hulp niet
nodig was. Vooral de regering van
president Johnson heeft op die ma
nier veel gedaan voor de zwarte
minderheid in het zuiden. Maar on
der Richard Nixon is de klok weer
teruggedraaid.
'Er is in de Amerikaanse geschiede
nis geen president geweest, die
méér voor ons heeft gedaan dan
Johnson en er is geen president
geweest die ons verder heeft terug
gezet dan Richard Nixon', zo no
teerden wij in Alabama uit de
mond van politicus Alvin Holmes.
In Mississippi zegt NAACP-directeur
Emmet Burns over dat onderwerp:
'Eigenlijk heeft Nixon ons ook ge
holpen. Wij hebben onder zijn re
gering weer geleerd dat wij als
duivels moeten vechten om te be
houden wat wij onder Johnson
hebben bereikt'.
Slopende strijd
De regering-Nixon heeft om te be
ginnen bepaalde sociale program
ma's beknot. Er is voor miljarden
dollars bespaard, juist op projecten,
die voor de zwarte bevolking zo
belangrijk waren. In de tweede
plaats heeft hij de controle over
verschillende federale fondsen ver
legd naar de regeringen van de
staten. De federale regering heeft
nu minder bemoeienis met de hulp
aan de zwarten, de staten hebben
veel van hun invloed teruggekre
gen. In staten als Alabama en Mis
sissippi, waar de zwarte bevolking
nog ver achter aan komt en waar
haar invloed op het bestuur nog
maar zo klein is, komt deze ontwik
keling hard aan. 'Het bestuursappa
raat van de blanken hier is erg
sterk. Daarmee kunnen zij onze
vooruitgang gemakkelijk tegen
houden, zonder geweld, zonder
openlijke onderdrukking', legt
Burns uit.
De zwarten hoeven ook in Missis
sippi niet meer de straat op voor hun
rechten, zij moeten nu naar verga
derzalen en rechtbanken. 'En ik ver
zeker u dat de strijd op dat niveau
kostbaar, slopend en frustrerend be
gint te worden', verzucht Emmett
Burns.
door Johan ten Hove
iische Oceaan, begrensd door zo'n veertig landen die het grootste deel van 's werelds tot nu
^kende voorraden aan olie en mineralen in de bodem hebben zitten, wordt steeds meer het to-
van intensieve diplomatieke en militaire activiteiten. In dit gebied, waar ook de scheepvaart-
s zijn waarlangs de olie, levenssap van de geïndustrialiseerde landen, vervoerd wordt, beschul-
de Sowjet-Unie en de Verenigde Staten elkaar ervan het machtsevenwicht te verstoren. Zij
jdus allebei door met het vergroten van hun zeemachten en het versterken van hun posities,
niet alleen deze twee erkende grote mogendheden zijn hier bezig. Ook de rijk geworden olielan
en dan vooral Iran (Perzië) is zich op ongekende schaal aan het bewapenen.
Stockholm gevestigde Inter-
,1e Instituut voor Vredeson-
(SPRI) heeft vorige maand
'aarschuwd voor het gevaar
conflict tussen de grote
ïdheden in deze gebieden. In
leciaal rapport 'olie en veilig-
'wijst het SIPRI er op dat de
rond de Perzische Golf hun
rsenalen sterk uitbreiden,
in staat gesteld door de
dollars die de steeds
ir wordende olie opbrengt. In
.pport staat dat Iran er naar
de stabiliserende macht te
in het gebied en beizig is
strijdkrachten dienovereen-
te versterken. Maar andere
zoals Saoedi-Arabië, dat
'loot van vier patrouilleboten
oorlogsschepen van Ameri-
makelij gaat uitbreiden en
.n dat op het moment pro
lwapens in West-Duitsland los
Igen, zullen de plannen van
.iet zonder meer toejuichen.
}ver India, dat ten slotte in
is een kernwapen te fabrice-
)g maar te zwijgen. Verder zit
Dwj et-Unie bepaald niet le
om een sterk bewapend
ind aan zijn zuidflank. Het
waarschuwt voor de moge-
d van een botsing in dit ge
ile gemakkelijk tot een groot
t zou kunnen uitgroeien,
it zeer gezaghebbende insti-
jeen loze kreten slaakt kan
a uit de nieuwe opleving van
anning tussen het door de
t-Unie met wapens volge-
le Irak en Iran dat zijn wa-
'ooral uit de Verenigde Staten
Irak beschuldigt Iran ervan
42 et vorige week twee Iraakse
ligen met raketten van het
kaanse type Hawk heeft
larneihaald. Beide landen leven al
tijd in onmin.
ilangrijkste oorzaak van de
igen tussen Irak en Iran
ter het streven naar de macht
Perzische Golf.
■.ieke,,
bewapent
treven waar zijne keizerlijke
it Mohammed Reza Pahlavi,
ihr (licht van de Ariërs).
Shahanshah (koning der koningen)
van Iran in ieder geval geen doek
jes om wint. Enige maanden gele
den verklaarde hij in een interview
dat Iran binnen 25 jaar de vijfde
plaats in de rij van grote mogend
heden zal innemen. 'Binnen een
generatie zal Iran een beschaving
opbouwen die gelijk staat aan die
van de geïndustrialiseerde landen
en zal Iran weer evenveel macht
hebben als in de tijd van de konin
gen Darius en Cyrus, toen het Per
zische rijk zich uitstrekte tot aan
Europa, Afrika en het Indische sub
continent.' Grootspraak van een
despoot in een land met nog zeker
60 procent analfabeten en schrij
nende armoede onder de grote
massa van zijn inwoners? Hoe dan
ook, Iran is ontegenEeggelijk bezig
één van 's werelds sterkste militaire
machten te worden. Ter uitrusting
van zijn ruim 200.000 man tellende
leger heeft Iran onlangs contracten
gesloten ter levering van zeer mo
dern wapentuig, zoals 70 Ameri
kaanse F-4 Phantom jagers, 800
Britse Chieftaintanks en verder
torpedobootjagers, hoovercrafts en
transportvliegtuigen. Eerder dit
jaar bestelde de sjah, voor ongeveer
anderhalf miljard dollar, 80 F-14
Grumman Trackers (zeer geavan
ceerde vliegtuigen ter opsporing en
bestrijding van onderzeeërs. In
Amerika gaat het verhaal dat de
sjah hiermee de Grumman Aircraft
Corp. van een bankroet heeft gered.
Tegen 1980 zal Iran waarschijnlijk
meer gevechtsbommenwerpers heb
ben dan welk NAVO-land ook, uit
gezonderd de Verenigde Staten. Het
bouwt ook aan een serie militaire
bases langs de kust van de Perzi
sche Golf en de Indische Oceaan,
waarvan de grootste, een marine-
luchtmachtbasis van ongeveer 600
miljoen dollar bij Cham Bahar, aan
de Pakistaanse grens komt te lig
gen. De sjah zegt zijn enorme leger
op te bouwen om zowel Iraanse als
Arabische belangen in de Golf te
kunnen beschermen, maar volgens
Amerikaanse diplomaten is Iran
momenteel zo ver dat het de Perzi
sche Golf domineert. Een Ameri
kaanse diplomaat: 'De Arabieren
hebben het altijd over de Arabische
Golf, maar het is echt de Perzische
Golf, het is een meertje van de
sjah.'
Dat de sjah niet bonder meer aan
de leiband van de Verenigde Staten
loopt blijkt uit zijn reactie op de
laatste rede die de Amerikaanse
minister van buitenlandse zaken,
Henry Kissinger, voor de Verenigde
Naties hield en waarin hij de olie
producerende landen waarschuwde
de olieprijzen niet te hoog op te
jagen. De sjah tegen journalisten
tijdens zijn reis door Zuid-Oost-
Azië: 'Niemand kan ons de wet
voorschrijven, niemand zal een
vinger naar ons uitsteken, omdat
we terug zullen slaan.' Aangezien
de Verenigde Staten enigszins op
de hoogte zijn van de degelijkheid
van het wapentuig dat de sjah in
huis heeft zullen ze zich wel twee
maal bedenken. Ook de uitlatingen
van de sjah in het Libanese tijd
schrift Al Hawadess, waarin hij
aankondigt dat bij een volgende
oorlog in het Midden-Oosten tegen
Israël Iran zal meevechten aan de
Arabische zijde, als Israël de VN-
revoluties niet uitvoert, zal in Wash
ington wel niet met vreugde be
groet zijn. Iran's Interesse reikt
verder dan de Perzische Golf. In de
tweede helft van september maakte
de sjah met zijn vrouw een reis
naar Singapore, India, Indonesië,
Australië en Nieuw-Zeeland waar
hij steun zocht voor zijn pogingen
tot regionale samenwerking in het
gebied van de Indische Oceaan.
Naast economische samenwerking
wil de sjah militaire overeenkom
sten om vooral de uitbreiding van
de invloed van de grote mogendhe
den, de Sowjet-Unie en de Verenig
de Staten tegen te gaan. Begin dit
jaar al ondersteunde Iran een
voorstel van Sri Lanka (Ceylon) in
de VN om geen buitenlandse mari
nebases en vloten permanent toe te
laten in de Indische Oceaan. Ook:
heeft Iran toen samen met enige
andere staten getracht de Indische
Oceaan tot atoomvrlje zone te ver
klaren. Nu echter India, dat zeer
goede relaties met de Sowjet-Unie
onderhoudt, is toegetreden tot de
'atoomclub' en de heropening van
het Suez-kanaal op handen is
(waardoor de grote mogendheden,
en met name de Sowjet-Unie veel
gemakkelijker de Indische Oceaan
kunnen bereiken) moet de sjah
haast maken met zijn plannen.
Iran als rijk olieland verstrekt het
arme land India dan ook enorme
kredieten, onder meer voor een
olieraffinaderij in Madras.
Ondanks de pogingen van Iran (en
tal van andere landen in het ge
bied) de twee grote mogendheden
militair uit de Indische Oceaan te
houden is de bewapeningswedloop
tussen de Sowjet-Unie en de Vere
nigde Staten in dit gebied ln volle
gang. Spoedig na de zesdaagse oor
log in het Midden-Oosten van 1967
kwam de marine van de Sowjet-
Unie in de Indische Oceaan pa
trouilleren, en naar schatting varen
er nu 30 schepen. Voor het
eerst dit jaar zou daar ook de
Leningrad, één van de Russische
hellcopter-vliegdekschepen bij ge
komen zijn en volgens Amerikaanse
waarnemers zal het eerste vllegdek-
schip, de Kiew, binnenkort aanko
men. De belangrijkste havens die
ze kunnen aandoen zijn Berbera in
Somalië, waar 2500 Russische tech
nische adviseurs zitten en waar ze
een communicatiestation -hebben
gebouwd. Dan is er Aden. in de
Democratische Volksrepubliek Je-
£croa* 53
^-'yg'ÉDiego Qarcla
v Cocos
U.K. a
'X /A/ï/f C H OC £AA tV
VS
Engeland
USSR
Marineba6is
jw Haven-
845 faciliteiten
^-Luchtmacht
Een beeld van de
krachtsverhoud inge n
in de Indische Oceaan
■&5S.!',
Ook de Fransen maken zich breed in de Indische Oceaan, hier het
vliegdekschip Clemenceau.
men, waar ze een basis hebben en
het eiland Socorra in de Golf van
Aden, waar ze van plan zouden zijn
een basis in te richten. Verder de
Iraakse marinebasis Umm Quasr in
de Perzische Golf en tenslotte Port
Louis waar dé laatste maanden een
aantal Russische oorlogsbodems ge
signaleerd werden. Deee week be
zocht de opperbevelhebber van de
Sowj et-marine, admiraal Kortsj-
kow, de Democratische Volksrepu
bliek Jemen en Somalië, waarmee
de Russen opnieuw hun belangstel
ling toonden voor deze twee staten
die de toegang van de Rode Zee
beheersen en dus de zuidelijke toe
gang van het Suez-Kanaal.
Ondanks de goede vriendschap met
de Sowjet-Unie heeft India géén
militaire havenfaciliteiten verstrekt
aan Russische oorlogsbodems, het
geen echter van Amerikaanse zijde
wordt tegengesproken.
Volgens de Russen is het noodzake
lijk hun militaire aanwezigheid uit
te breiden vanwege de toenemende
dreiging van de Amerikaanse mari
ne (vooral onderzeeërs, uitgerust
met kernwapens, aldus de Sowjet-
Unie) en de pogingen die het Ame
rikaanse ministerie van defensie
aanwendt om het Britse eiland Di-
go Garcia tot een belangrijke mili
taire basis te verheffen. Defensie
heeft 29 miljoen dollar gevraagd
om het vliegveld op het eiland ge
schikt te maken voor de zware B-52
bommenwerpers, en verder de ha
ven zodanig uit te breiden dat
vliegdekschepen er gebruik van
kunnen maken. Het Amerikaanse
ministerie van defensie acht dit
weer noodzakelijk gezien de drei
ging van de Sowjet-Unie. Ze voert
aan dat met de heropening van het
Suez-kanaal de Russische bevoorra
dingsroutes van de Zwarte Zee naar
de Indische Oceaan bekort wordt
van 11.000 mijl (via Kaap de Goede
Hoop) tot 2000 mijl (vla het Suez-
kanaal). Verder vinden de Ameri
kanen dat het vacuüm dat Enge
land achterliet toen het Rich terug
trok van zijn steunpunten in de
Indische Oceaan, vooral door de
Sowjet-Unie is opgevuld. En nu ook
het Brits-Zuidafrikaanse verdrag
over de Zuidafrikaanse haven en
bunkerplaats Simonstown om poli
tieke redenen opgezegd schijnt te
worden, acht het Amerikaanse mi
nisterie versterking van haar posi
tie in de Indische Oceaan noodza
kelijker dan ooit.
Vlootoefeningen
Momenteel zijn de Westerse bond
genoten zeker niet afwezig in de
Indische Oceaan. Er zijn 11 Britse
oorlogsschepen op weg naar het
Verre Oosten. De Verenigde Staten
hebben een oorlogsbodem in Bah
rein (Saoedi-Arabië) in de Perzi
sche Golf, waar ze ook over een
marinebasis beschikken, plus een
aantal torpedobootjagers die per
manent ln de Perzische Golf pa
trouilleren. Sinds kort is ook het
vliegdekschip 'Constallation' met
escorte in het gebied aanwezig. De
Verenigde Staten genieten verder
havenfaciliteiten in de Pakistaanse
haven Karatsji en beschikken over
een belangrijke basis 'in het Thaise
Sattahi, in de Golf van Thailand.
Ook de Fransen dragen het hunne
bij in deze verwarrende maritieme
wapenwedloop: het vliegdekschip
Clemenceau met vier torpedoboot
jagers is in de Indische Oceaan
aangekomen.
De Verenigde Staten hebben zojuist
met Engeland, Turkije, Iran en Pa
kistan de oude Cento (Centrale
verdragsorganisatie) weer nieuw le
ven ingeblazen door grootscheepse
oefeningen te houden in de Indi
sche Oceaan.
Deze oefeningen waaraan ongeveer
50 oorlogsschepen deelnamen, heb
ben tot felle reacties geleid van
Irak die de Cento beschuldigde van
'het houden van oefeningen voor
een gezamenlijke bezetting van
Arabische olielanden langs de Per
zische Golf.' Volgens het dagblad
Beiroet, de spreekbuis van de
Iraakse regering vormden deze oe
feningen in feite een generale re
petitie voor reeds klaar liggende
plannen om olievelden van Arabi
sche landen langs de Perzische Golf
te bezetten als er een nieuwe oor
log in het Midden-Oosten mocht
uitbreken. De sjah van Iran heeft
desgevraagd meegedeeld dat hij een
interventie van troepen van de
Verenigde Staten in de Perzische
Golf uitgesloten acht. De houding
van de sjah is op zijn minst dub
belzinnig omdat hij blijft deelne
men aan de Cento waarvan hij
onlangs nog tegen de Indiase pre
mier zei 'dat deze organisatie niets
meer inhield dan een gespreks-
groepje.'
Oceaan van de vrede
Nadat het Amerikaanse Huis van
Afgevaardigden vorige week in be
ginsel akkoord ging met de uitbrei
ding van de militaire faciliteiten op
Diego Carcia, wel het Malta van de
Indische Oceaan genoemd, heeft de
Senaat deze week dit plan verwor
pen. Maar de Senaat is bereid tot
een compromis met het Huis als
president Ford in maart van het
volgend jaar het Congres overtuigt
dat de basis noodzakelijk is voor de
veiligheid van de Verenigde Staten.
In kringen van defensie acht men
de president hiertoe zeker in staat,
zodat het wapengekletter ln de In
dische Oceaan, de oceaan van de
vrede, zoals de Indiase premier me
vrouw Indira Ghandl deze pleegt te
noemen, voorlopig nog wel door zal
gaan.
