KI
Residentie Orkest gaf
nieuwe muziek-concerten
8^
pff
(NI
fnl^
-p
lü
QD
Geslaagde slotmiddag
van 2 kanten bekeken
Daverend succes voor
Von Flotows 'Martha'
V*
Festivalorkest
van Dubrovnik
op goed niveau
OCHTENDBLAD TROUW
AKTIEYE AGENTEN
CONCERT
Rijnlands Christelijk Mannenkoor
F'r.ats een Koerier
TROUW /'KWARTET MAANDAG 16 DECEMBER 1974
door R. N. Degens
DEN HAAG - AMSTERDAM Het Residentie Orkest speelde vrlijdagavond in zijn eigen standplaats
Den Haag, en zondagmiddag als gast in het Amsterdamse Concertgebouw, een hedendaags pro
gramma onder leiding van Jean Martinon. Met d'e Derde Symfonie van Matthijs Vermeulen, die vijf
tig jaar geleden werd gecomponeerd, als opening.
Het stuk. dat nog maar zelden werd
uitgevoerd, is als alle zeven symfo
nieën van Vermeulen een ononder
broken (er zijn geen afzonderlijke
delen) pleidooi voor de 'polymelo-
diek', waarin hij voor zich en voor
anderen de toekomst van de Euro
pese kunstmuziek zag. Een van be
gin tot het einde opstuwende va-
valcade van zelfstandige melodieën,
die zich vaak moeilijk afzonderlijk
laten volgen, maar die wel tot een
altijd herkenbare, typische Vermeu-
len-totaalklank leiden. De derde
symfonie ls nog de minst ondoor
zichtige, en mede dank zij de exac
te uitvoering, kon men de kwalitei
ten ervan optimaal waarderen.
Kerstboom
Van Luigi Dallapiccolo ging het in
1956 gecomponeerde 'cocerto per la
notte di natale' voor sopraan en
kamerorkest, dat, vanwege de
symboliek, notenstructuren in
kerstboom-vorm zou bevatten.
Waarvan je uiteraard niets hoort.
Maar het is wel duidelijk dat Dalla
piccolo, die in musicis altijd een
vooruitstrevens man ls geweest, op
middelbare leeftijd een wat lyrisch
getinte kerstmuziek wilde schrijven.
Dat dringt voor mij maar hier en
daar in de muziek door; het duide
lijkst nog waar de sopraan haar
aandeel in de uitvoering heeft.
Dat werd bijzonder knap gedaan
door Carole Farley, die zich na de
pauze in het muzikale karakter van
de demonische Lulu moest inleven.
Heel kort maar. want in de Lulu-
symfonie die Alban Berg naar zijn
gelijknamige opera maakte, komen
op een speelduur van ruim een half
uur maar een paar regels zangtekst
voor: inclusief de gil van de ster
vende Lulu en een n'abetrachting'
van haar vriendin Grëiin Ge-
schwitz. Maar Carole Farley deed
het bekwaam, want ze heeft de
complete operarol al vele malen
met succes gespeeld. Martinon en
het orkest konden in deze fragmen
ten ook wel een indruk geven van
de intens trieste s feer van deze
opera, waarin de ondergang van
Lulu en degenen die zij daarin QOOf R. N. DögönS
meesleept, een beklemmende muzi
kale uitbeelding krijgt.
Rondom
De term beklemmend zou je ook
voor sommige van de liederen van
Charles Ives kunnen gebruiken,
maar in wat andere betekenis. Ze
laten je niet los, je kunt er niet
onderuit. Maar het angstelement
ontbreekt eraan. Ze zijn (meestal
op eigen teksten) grillig, vol ver
rassende, wendingen, en onder
gronds wat melancholiek.
De jonge Ameoikaanse sopraan
Candace Natvig gaf er tijdens het
Rondom-concert, zaterdagavond in
Amsterdam (Kleine Zaal), en eer
der in de week in Utrecht K. en
W.-zaal, met veel begrip en een
plezierig 'open'* stern-timbre, énkele
goede voorbeelden van. Knap bege
leid op de piancr- door Reibert de
Leeuw, die weer een boeiend pro
gramma had samengesteld onder
het motto 'New Music'. Naar de
titel van een muziektijdschrift dat
de Amerikaanse componist Henry
Cowell (1897-1965) uitgaf. Van hem
werden twee strijkkwartetten (door
het Amsterdams Strijkkwartet) ge
speeld. En van Ives waren er drie
merkwaardige stukken, voor twee
piano's, waarvan de een een kwart
toon hoger gestemd moet zijn dan
de andere; en waarmee hij (in
1923-24) opmerkelijk effecten be
reikte. Reinbert de Leeuw en Stan
ley Hoogland waren nu de vertol
kers.
Het interessante programma bevat
te voorts een strijkkwartet en twee
sonates voor viool (Vera Beths) en
piano van de Amerikaan Georg An-
theil (1900-1959) uit diens 'harde'
periode met kwasi-mechanische
muziek. Later is hij illustratieve
zachte filmmuziek gaan schrijven.
Een veelzijdig man en een boeiende
figuur in de Amerikaanse muziek
geschiedenis. waaruit voof deze
avond-composities uit de periode
1902 tot 1935 waren gekozen.
Ontmoetingsproject muziekscholen
APELDOORN Als afsluiting van het 'Ontmoetingsprojekt Mu
ziekscholen 1974' werd zaterdagmiddag in Orpheus te Apeldoorn
een landelijke manifestatie gehouden. Er waren veertien regiona
le ontmoetingen aan voorafgegaan, en bij deze slotmanifestatie
waren een zestiental muziekscholen uit het gehele land betrokken.
Kamerorkest met
Daniël Wayenberg
ROTTERDAM Onder leiding van
Szymon Goldberg concerteerde het
Nederlands Kamerorkest vijdaga-
vond in de goed bezette Kleine
Doelenzaal (herhaling van dit pro
gramma vanavond in het Haagse
Congresgebouw).
Na een muzikanteske opening met
Bacbs eerste Brandenburgse Con
cert. waarin Goldberg tevens als
solo-violist meewerkte, volgde het
succesvolle optreden van onze
landgenoot Daniël Wayenberg als
solist in Mozarts stralende piano»
concert in C, k.v. 467. Zijn levendi
ge aanpak van de snelle delen werd
fraai gecontrasteerd door een echte
'cantabile'-benadering van het be
roemde andante. De samenwerking
tussen solist en ensemble onder
een attente Goldberg was voorbeel
dig.
Na de pauze was er eerst de aange
name verrassing in de vorm van
het in 1968 als versie voor hobo
en klein orkest omgewerkte compo
sitie voor hobokwartet uit '67
voltooide cencertino op. 70B van
Marius Flothuis. Deze doorzichtig
neergeschreven partltuut is goed
voor het solo-instrument uitge
werkt en is onderhoudend door zijn
muzikale invallen en zijn heldere
structuur. De sinds september van
dit jaaraan het ensemble verbon
den Zwitserse hoboïst Thomas In-
dermuehle, die ook nog met Heinz
Holloinger heeft gewerkt, en die al
eerder de avond de aandacht op
zich had gericht door zijn voortref
felijk gespeelde solopassages, heeft
zijn partij technisch soepel en bui
tengewoon mooi van klank weerge
geven.
Het concert werd besloten met een
blijkens het gehoorde resultaat
goed voorbereide versie van Mo
zarts geliefde 40e symfonie.
P. V.
Prijzen uitgereikt
van Klinkenberg-fonds
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM De prijzen voor
grafiek en tekenkunst, uitgeloofd
door het Karei Klinkenberg-fonds
zijn door de jury unaniem toege
kend aan Simon Koene (eerste
prijs van 2.500 gulden), Marlon
Crezée (tweede prijs van 1.500 gul
den) en aan Nanny Mulder (derde
prijs van 500 gulden).
Twee aanmoedigingsprijzen gingen
naar Hans Blanken en Burgert Ko-
nijnendijk.
Onder het wakend oog van initia
tiefnemer dr. J. Daniskas en met
als adviseurs Wouter Paap en Rut-
ger Schoute, is er heel wat werk
verzet om dat allemaal voor elkaar
te krijgen. De Stichting Gemeente
lijk Cultuurfonds van de NV Bank
voor Nederlandse Gemeenten
maakte het materieel mogelijk en
er was een actieve commissie van
voorbereiding (dirècteuren van mu
ziekscholen) die er ook het nodige
aan deed. Zodat er hel wat mensen
zijn die met voldoening, op dit alles
kunnen terugzien, zoals dat heet.
In die trant verdergaand kun je
zeggen, dat het gebodene van deze
middag de veelzijdigheid van de
opleiding op onze muziekscholen
nogeens duidelijk in het licht stel
de. Dat uit de prestaties van de
ensembles van kinderen van naar
schatting tien tot twintig jaar wel
bleek dat het muziekonderwijs in
goede handen is. Dat de jongens en
meisjes met enthousiasme lieten
horen wat ze geleerd hebben, en
dat namen noemen geen zin heeft,
maar dat we wel een uitzondering
willen maken voor bijvoorbeeld die
blazersgroep die aan het begin van
de middag zo mooi de Trumpet
Voluntary van Purcell blies, en
voor het spel van de twaalf meisjes
op de Keltische harpen, dat hier en
daar nog wel niet helemaal vlekke
loos was maar dat. evenals de vele
andere prestaties, in hoge mate bij
droeg tot het welslagen van deze
middag.
Kortom, de gemeenplaatsenrolden
niet alleen via de muziek van het
podium af. je voelde ze ook al
luisterend in je opkomen. Want je
kunt over zo'n middag als deze, die
zich in niets onderscheidde van een
gewone leerlingenuitvoering van
een flinke muziekschool bijna niet
anders dan in welwillende blah-
blah-termen schrijven. Omdat ie
dereen zo zichtbaar zijn best deed.
staat, en te doen wat ze gezegd
wordt. Ook al .heet zoiets dan pro
gressief eenontmoetingsproj ekt.
Ja, zo gezien kunnen we toch spre
ken van een geslaagde middag, die,
naar wij hopen, het begin moge
zijn van een langdurige traditie
ROTERDAM Vrijdagavond pre
senteerde zich in de Grote Doelen
onder leiding van Nikola Debelic
het Festival Orkest Dubrovnik. Ge
bracht werd een geheel klassiek
programma, bestaande uit Haydns
symfonie no 104 in D (Londense),
Mozarts klavierconcert in A, k.v.
414 met als solist Marinus Flipse.
het Konzertant^quartet no. 1 in F
van de in Dubrovnik geboren Ivan
Mane Jarnovic (1745-1804) en
Schuberts derde symfonie in D
(Deutsch 200).
Het concerterend ensemble (circa
45 leden) kan vergeleken worden
met een groot kamerorkest. Voor de
deze avond uitgevoerde muziek een
welhaast ideale bezetting. Ook onze
grote symfonie-orkesten worden bij
het ten gehore brengen van zulk
een programma meestal aanzienlijk
uitgedund.
Er is tijdens dit concert 'op goed
niveau gemusiceerd. Een fraaie,
buigzame en genuanceerde orkest
klank. een levendige musiceertrant
en correct samenspel resulteerden
in alleszins tewaarderen reproduc
ties. Mozarts klavierconcert in A
(het i minst bekende van de. twee
die Mozart in deze toonsoort
schreef) hoorde geheel thuis in de
ze prettige vorm van musiceren.
Men zou zich het spel van Marinus
Flipse nog meer gepolijst kunnen
denken, maar het muzikale element
domineerde in dit werk zowel bij
solist als orkesten dat is toch altijd
het belangrijkste.
De hier te lande, zover wij weten,
geheel onbekende Joegoslavische
komponist Ivan Mane Jarnovik
heeft zun konzertante quartet ge
heel geschreven in de stijl van
Haydn en de vroege Mozart, zonder
direct tot epigonisme te vervallen.
Goede secundaire figuren onder de
componisten blijven dikwijls te
veel in de schadue van de toon
dichters van het eersse plan. Het
onderhavige werk getuigt van
voortreffelijk vakmanschap en een
muzikale inventie die werkelijk nog
wel wat ruimte laat voor een per
soonlijkheid. De koraal-melodie
met variaties is in dit genre een
vondst. Met Schuberts kostelijke
derde symfonie (wat een juweel
van een menuette met Laendler)
besloot het spontaan musicerend
orkest deze succesvolle avond.
W. H. WOLVEKAMP
Schrijvers willen
kortere tv-stukken
MAASTRICHT Het negende col
loquium van Nederlandstalige to
neel-. radio- en televisieschrijvers
uit België en Nederland, dat dit
weekeinde in Maastricht werd ge
houden in het kader van het Bel
gisch-Nederlands cultureel verdrag,
heeft een motie van Dimitri Fren-
kel Frank aangenomen, waarin
wordt gepleit voor een doorlopende
.réeks kortere produkties op de tele
visie.
In een andere motie wordt, aan
dacht gevraagd voor ii::. hóuden
van zogenaamde practicums in L-i-
de landen, waarbij de schrijvers fel
de gelegenheid worden gesteld de
specifieke techniek van het schrij
ven voor film.en televisie te leren.
Het tiende colloquium in 1975
krijgt als gespreksthema 'dramatur
gie en onderwijs, inclusief kinder
toneel en vormingstheater'.
Als vroeger
Maar je kunt je ook afvragen, of de
onderwijsvernieuwing voor de deur
van de Nederlandse muziekscholen
is blijven staan. Want behalve een
lichtelijk opgefrist repertoire (met
overwegend 16e to t 18e eeuwse
werken deze middag) is het nog
allemaal zoals vroeger en nóg vroe
ger: de braaf en volkomen onper
soonlijk gespeelde stukjes, de leer
krachten die er de maat bij slaan,
de juffrouw die op de piano bege
leidt, een handvol trotse ouders in
de zaal met zenuwachtig rumoerige
leerlingen die straks aan de beurt
zijn, en de welmenende oudere he
ren die het allemaal georganiseerd
en begeleid hebben.
En onder hen, als speciaal verwel
komde gast de heer Wagemans, na
mens het ministerie van CRM dat
zoveel belangstelling in zijn beleid
doet. Misschien is het allemaal wel
goed zo, en moeten we blij zijn dat
uit zulke bijeenkomsten ten minste
blijkt dat er nog jonge mensen zijn
die bereid zijn te spelen w at e r
Reica. die in zijn Weense'tijd
beroemde vrienden had gehad zoals
de oude Haydn en de jonge Beet
hoven, kreeg in Parijs een aantal
leerlingen waaronder César Franck,
Franz Liszt en Charles Gounod, die
op hun beurt grote naam maakten.
Ook Von Flo tow had zich niet over
gebrek aan 1 succes te beklagen.
Tussen 1839 en 1861 schreef hij
achttien opera's, meest in de Fran
se en Italiaanse taal, die overal in
Europa een gunstig onthaal von--
den. Al die opera's zijn nu vol
maakt vergeten op één na: Martha,
die zaterdag tijdens de VARA-mati-
nee in concertvorm werd uitge
voerd in de Grote Zaal van het
Concertgebouw.
Of dat vergeten terecht geweest is,
valt niet te beoordelen. Niemand
van de thans levende generaties
heeft ze ooit gehoord, of gezien.
Maar als men afgaat optde rijkdom
aan melodieëen, de harmonische
vondsten en de kleurige instrumen
tatie die men zaterdagmiddag in
Martha kon bewonderen, dan moe
ten er in die andere opera's toch
nog heel wat verborgen schatten
zijn.
Hoe het zij, het enthousiasme van
het publiek was weer uitbundig en
(ADVERTENTIE)
vraagt voor Amsterdam, omgeving Vondelpark-Stadionbuurt
goede bijverdiensten
Inlichtingen: Nieuwe Zijds Voorburgwal 278. Telefoon 020-
220383, toestel 28. Na 18.00 uur 02995-3780.
Grote demonstratie
voor legalisering
van de abortus
Vijfduizend mannen en vrouwen,
maar voornamelijk vrouwen, heb
ben zaterfagmiddag in Amsterdam
een grote demonstratieve tocht ge
houden om te protesteren tegen het
abortusbeleid van de regering. Geë
ist werd legalisatie van de abortus,
opheffing van de nog steeds be
staande strafbaarheid en opnemen
van de abortus in het ziekenfond
spakket.
De demonstratie was georganiseerd
door het actiecomité 'Wij vrouwen
eisen', dat sympathisanten aan
voerde uit het hele land, uit
Utrecht zelfs met een extra trein.
Als tegenwicht tegen deze demon
stratie waren voor het begin van de
tocht enkele tientallen tegenstan
ders van de legalisatie van de abor
tus eveneens naar Amsterdam ge
trokken. Op verzoek van dq politie,
die botsingen tussen voor- en te
genstanders vreesde, bleef deze
kleine groep op het Museumplein
achter, toen de andere groep de
tocht naar het Beursplein begon.
Twee PPR-kamerleden, Bas de
Gaay Fortman en Dolf Coppes,
hebben verklaard 'zeer ongelukkig'
te zijn met de manier, waarop de
abortusdemonstratie dit vraagstuk
heeft benaderd. Zij hopen, dat de
discussie over dit fundamentele
vraagstuk toch op diepgaande wijze
kan worden gevoerd.
Hustinx-prijs voo
Annie M. G. Schrr
MAASTRICHT Mevrouw R 0
Backer, de Belgisch ministe
Nederlandse cultuur heeft zat^
avond in de Maastrichtse
burg tijdens het negende co
um van de Nederlandstalige
schrijvers uit België en Ned
de jaarlijkse Edmond Hustin
groot 2000 gulden, uitgereik
Annie M. G. Schmidt. 1
In het jury-rapport staat
prijs is toegekend aan Annie
Schmidt omdat zij in haar w
mensen een spiegel voorhoudt
in zij hun eigen vertekening
en zich daarin herkennen.
Dinsdag 17 december
STADSGEHOORZAAL
Nog enkele kaarten blijven
verkrijgbaar aan de zaal
NIEUWE AUTO HUREN
autoverhuur TIDTAD
st. aagtenstraat 14 I li «wi
telefoon: O 71 *25709-53627 leiden
iPllllili
door Jac Kort
AMSTERDAM Een adelijke Duitse jongeman, Freiherr Friedrich
von Flotow, wordt op 15-jarige leeftijd naar Parijs gezonden om
bij de aldaar wonende Tsjechische componist Anton Reicha in de
leer te gaan.
lag behalve dan de talloze geliefde
melodieën die klonken, wel degelijk
voor een belangrijk deel aan de
manier waarop zij ten gehore wer
den gebracht.
De titelrol door de stralende Roe
meense sopraan, Horiana Braniste-
anu, Nancy, .vertrouwelinge van ,de
eerste, door de prachtig expressieve
alt Sylvia Schlütér, De beide man
nelijke rollen Lyonel en Plumkett,
door de tenor Hans-Dieter Bader
en de bas Manfred Schenk, beiden
uit Duitsland. Ook zij wisten hoge
ogen te gooien met hun vocale
prestaties, waarbij de Nederlandse
bas Lieuwe Visser als Tristan zich
voortreffelijk wist te handhaven.
Daarbij een enthousiast en fraai
zingend Omroep Koor, waarin en
kele vrouwelijke en mannelijke so
listen >goqd voldeden in kleine rol
len (het geheel ingestudeerd door
Carel Laóut) en een uitstekend
spelend Omroeporkest.
Het geheel onder leiding van Anton
Kersjes, die zich klaarblijkelijk in
deze bloedwarme Frans-getinte mu
ziek als een vis in het water voelt.
Voor het daverend succes voor alles
en allen was inderdaad reden te
over.
.O
