'Je kunt een appel en een
peer ook niet samenvoegen'
ffcnafeftt
m
u
Afrikaanse zendeling
naar Ver. Staten
Kerken vormen commissie
met moslims in ons land
Vandaag
Nieuwe boeket
Lukas Vischer over verhouding Genève-Rome
Trouw
Kwartet
Wereldraadhulp voor
be vrij dings
bewegingen
Gijsen wijst wijdinj
in hogeschool af
Feisal laat moskee
in Rome bouwen
TROUW/KWARTET MAANDAG 16 DECEMBER 1974
KERK/BINNENLAND T2/.A
door Aldert Schipper
Het is stil tussen Rome en Genève. Na het tweede Vaticaans concilie werd in 1968 een gezamenlijke
werkgroep tussen de rooms-katholieke kerk en de wereldraad van kerken ingesteld, die snel invulde
hetgeen op dat moment aan samenwerking tussen de twee mogelijk was. Daarna liet Rome aan
Genève weten dat er voor het moment geen sprake kon zijn van hereniging. Dr. Lukas Vischer, de
directeur van het secretariaat van de wereldraad voor geloof en kerkorde, die meestal de theologi
sche contacten met Rome voor de wereldraad behartigt, heeft zo te zien zijn hoop op verdere toe
nadering nog niet verloren.
Een belangrijk obstakel op de weg
naar eenheid wordt volgens Vischer
gevormd door het feilt dat de
rooms-katholieke kerk een centra
listisch geleide organisatie is. die
internationaal opereert, terwijl de
wereldraad slechts een broeder
schap van zelfstandige kerken is, die
nationaal georganiseerd zijn. Rome
hecht heel erg aan dat centrale
gezag, mede doordat dit gezag in
feite gedragen wordt door een aan
tal Romeins denkende Italianen,
die een soort roeping bezitten, dat
de christenheid van Rome uit be
stuurd pas echt kerk is.
Een van de exponenten van dit
Romeinse roepingsbesef is de hui
dige paus. Meent dr. Lukas Vischer
dat de dood van de paus een nieu
we lente tussen Geneve en Rome
zou kunnen inluiden?
Vischer: 'Ik zou het niet zo hard
durven stellen. Dan verwar je de
rol van de paus teveel met een
bepaalde logica in de hele ontwik
keling. Die ontwikkeling van de
verhouding is begonnen met een
kans. Die hebben we benut en nu
krijg je de conservatieve terugslag.
En niet alleen in Rome! Maar de
toenadering is zover voortgeschre
den dat er geen weg terug meer is,
maar nog niet ver genoeg om de
eenheid vanzelf voort te laten
gaan. Dat is de moeilijkheid waar
ze nu in zitten. We zouden nu best
samen kunnen overgaan tot geza
menlijk getuigenis van ons geloof,
maar de oecumenisch ingestelde
katholieken aarzelen op dit mo
ment met de volgende stap.
Intussen zijn er allerlei stukken
samenwerking ontstaan in institu
ten als de reeds genoemde geza
menlijke werkgroep en in Sodepax,
het orgaan dat zich toelegt op soci
ale en politieke actie. Dreigt er
door het bestaan van deze structu-
Dr. Lukas Vischer
ren niet een legalisatie te ontstaan
van de scheiding?
Dit soort samenwerkingsverbanden
hebben twee kanten. Als ze ophou
den dynamisch te zijn, dan hinde
ren ze de voortgang van het een
wordingsproces. Zij moeten niet
meer worden dan uitdrukkingen
van de eenheid waar we naar stre
ven. Maar voorlopig ben ik blij dat
we tenminste dit hebben, want er
is, voor zover ik het kan voorzien
de eerste tijd weinig opmerkelijke
voortgang te verwachten. Een voor
beeld van hoe ernstig het gebrek
aan samenwerking is wordt ge
vormd door het optreden van de
kerken bij de pas gehouden voed-
selconferentie in Rome, waar ie
mand namens het Vaticaan sprak
naast Philip Potter, die optrad voor
de wereldraad. Het christelijk ge
tuigenis tegenover het verschrikke
lijke probleem van de honger in de
wereld was beschamend. Het maak
te geen enkele indruk omdat het
christendom met twee monden
sprak. Er was geen coördinatie op
overleg op zijn plaats zou zijn ge-
een punt waar toch tenminste enig
weest.
Zou het niet meer voor de hand
liggen het contact met de rooms-
katholieke kerk te laten verlopen
via de landelijke kerken, in plaats
van via Rome?
Wij raken ons in Geneve er steeds
meer van bewust dat het gesprek
plaats vindt tussen de wereldraad
van kerken (met nadruk op ker
ken) en de nationale katholieke
kerken. Er is de laatste jaren spra
ke van een zekere groei van de
katholieke monoliet, waarop som
mige oecumenische theologen hun
hoop vestigen.
De organisatie-structuur van de ka
tholieke kerk is een ten dele niet-
theologisch obstakel op de weg
naar eenheid. Op welke niet-theo-
loglsche factoren bent u nog meer
gestoten in al die jaren dat u het
gesprek met Rome voert?
Ik noem twee factoren. Rome en de
wereldraad zijn verschillend ge
structureerde instellingen. Je kunt
een appel en een peer ook niet
samenvoegen. Eigenlijk zou het ge
sprek gevoerd moeten worden tus
sen de verschillende belijdenisfami
lies onderling, zoals de lutheranen
en de hervormden, die nu een leer-
overstemming in de Leuenberger
concordie hebben bereikt.
En dan is er wat ik al genoemd heb
het 'roomse' van de katholieke
kerk. het gevoel in het Vaticaan
dat er een speciale roeping voor
romeinen is, een soort mystiek over
de eeuwige stad Rome. En dit leidt
weer tot een zelfgenoegzaamheid
van het centrale gezag, waardoor
alle initiatieven steeds komen van
de kant van de wereldraad van
kerken. Als Rome eeri initiatief
neemt doet het dat 'vanwege ons'
en niet 'samen met' ons. Dit is ook
een niet-theologische factor, omdat
dit voortkomt uit de historische ont
wikkeling.
Het concept van de wereldraad, als
een broederschap van kerken op
weg naar eenheid is geheel duide
lijk. Maar in feite is de wereldraad
sterk gevormd door een protestants
ethos, ook al kent de wereldraad
talrijke niet-protestante leden.
Maar de orthodoxen zijn ook be
ducht voor de politieke betrokken
heid van de wereldraad. In Rome is
men bijvoorbeeld bang voor het
programma tot strijd tegen het ra
cisme onder het voorwendsel, dat
men via een nieuwe maatschappe
lijke betrokkenheid een nieuw con-
stantinisme in huis haalt.
Bisschop Robinson heeft van de
kerkhereniging gezegd dat een hu
welijk tussen twee oudjes gedoemd
is tot onvruchtbaarheid.
Ik geloof dat de kerken op de lange
duur onder invloed van de werke
lijkheid van de huidige wereld een
enorme kans hebben een nieuwe
betrokkenheid te krijgen met het
doel van de eenheid van de christe
nen. Er ligt een delicate opdracht
voor ons. Enerzijds het gesprek tus
sen de belijdenistradities om die
tot verzoening te brengen en an
derzijds een gezamenlijk verstaan
van de tekenen van de tijden.
Neem nog eens het gescheiden op
treden bij de FAO-conferentie in
Rome. Wat daar aan feiten op tafel
kwam, dwingt eenvoudig tot een
nieuwe levensstijl, een andere hou
ding tegenover de technologie en
tegenover de te gemakkelijk aan
vaarde consumptie- en productiege
woontes. Dat is een geestelijke
zaak, die ons mijns inziens dwingt
tot een uittocht. De vraag is nu of
we deze exodus kunnen gebruiken
ten behoeve van de eenheid óf dat
we 'ons door de nieuwe feiten terug
laten werpen op onze eigen identi
teit.
Aan de andere kant moet ik zeggen
dat ik geloof in de belofte dat
Christus tot het einde met de kerk
zal zijn. Dat betekent dat er een
gezamenlijke vernieuwing mogelijk
blijft. Dat is iets dat ik niet kan
baseren op feiten, maar het is een
geloofszaak, een kwestie van ver
trouwen.
Eenwording is een zaak, die samen
hangt met het wezen van de kerk,
haar identiteit. Wat zijn de grenzen
van de identiteit van de kerk?
Daarop geven de verschillende ker
ken verschillende antwoorden.
Maar ik vind dat we het vraagstuk
van de identiteit opnieuw moeten
zien te benaderen. Wat is de iden
titeit van de kerk? Moet ik gelijk
zijn aan mijn eigen verleden? Moet
ik mij conformeren aan Jezus
Christus? Paulus zegt: Niet ik leef,
maar Christus leeft in mij. Als de
kerk een identiteit heeft, dan is dat
Christus. Maar je kunt natuurlijk
niet zeggen dat de historische wer
kelijkheid niet telt. Die wordt ech
ter door Christus betrekkelijk ge
maakt. Daarom vraag ik mij af of
de identiteit van de kerk niet een
verzoende verscheidenheid' is, een
identiteit waarvdn de verscheiden
heid een essentieël deel is. Kijk
eens naar de katholieke kerk. De-
kerk had voor het Vaticaans conci
lie een andere identiteit dan er na.
En de katholieke kerk in Latijns
Amerika heeft ook een andere
identiteit dan de katholieke kerk in
Duitsland. De kerken moeten niet
hun identiteit verliezen, maar uit
breiden. Het aspect van het zuster
kerk zijn met andere kerken moet
in het totaal van de identiteit van
de kerken een plaats krijgen.
Wat verwacht u van de komende
assemblee in Nairobi op het punt
van de eenheid van de kerken?
Ik hoop drie dingen. In de eerste
plaats hoop ik dat we het eens
kunnen worden over de vraag wat
de eenheid van de kerk betekent.
In de tweede plaats geloof ik dat
UIT
Korte, duidelijk geschreven, liefst
aan één kant getypte, brieven
kunnen worden gestuurd naar:
Secretaris Hoofdredactie Trouw/
Kwartet, Postbus 859, Amsterdam.
Bij publikatie wordt de naam van
de schrijver vermeld.
VAN LEZERS
Heilige koe (2)
Arjos-voorzitter Fred Borgman ver
wijt de PPR consumptiebeperking
voor te staan. En vooral veroordeelt
hij de PPR in haar streven naar
mentaliteitsverandering. Het is
Jammer voor Fred, maar velen met
mij zullen wat hij veroordeelt, eer
der als pluspunten van de PPR
zien. N
Amsterdam-Osdorp
Wim van der Weg
Alieda Verhoeven
Het verhaal over dominee Alieda
Verhoeven in Tr.-Kw. van 12
december is een m.i. zeer goede
reportage over progressief ker-
keweek in Zuid-Amerika. Mijn
dank gaat uit naar dominee Alieda
Verhoeven. Een tegenhanger wordt
gevormd door de 'Oostpriesterhulp',
de CJA, de 'Volle Evangelie Zaken
lieden Broederschap', de Chileense
christendemocraten en de Pinkster
beweging, die miljoenen dollars
hebben uitgegeven om de Allende-
regering in Chili te ondermijnen.
Nu zitten er in de Methodistenkerk
van ds. Verhoeven minder rijken,
maar de overgebleven armen ma
ken nu wel weer iets goed van de
door de Pinkster Zakenlieden enz.
aangerichte schade. Mag ik daarom
het door u genoemde gironummer
(ADVERTENTIE)
1804444 van Solldaridad nog eens
vermelden?
Amsterdam
D. Veenstra Dzn.
Bevrijding
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
B.V. De Christelijke Per»
Directie:
Ing. O. Postma,
F. Diemer.
Hoofdredactie:
'J. Tammlnga.
Hoofdkantoor B.V. De
Christelijke Pers: N.Z.
Voorburgwal 276 - 280,
A'dam. Postbus 859.
Telefoon 020-22 03 83.
Postgiro: 26 92 74. Bank:
Ned. Mldd. Bank (rek.nr.
69 73 60 768). Gem.giro
X 500.
Prof. Honig te Kampen (Tr.-Kw. 9
december) betoogd dat het kern
woord van het evangelie heden ten
dage 'bevrijding' is. Ook prof. Mul
der te Amsterdam leerde in een
radio-toespraak onlangs hetzelfde.
Hij wees daarbij op de bevrijding
van het volk Israël uit Egypte. De
bijbel leert ons dat dit moest ge
beuren omdat God voor zich het
raadsbesluit nam een volk te
scheppen als orgaan zijner openba
ring, omdat uit dat volk de Messias
moest voortkomen. Zo is de
uittocht uit Egypte te allen tijde
gezien als zinnebeeld der verlossing
uit het slavenjuk der zonden. Jezus
wijst dan ook principieel de verlan
gens der jongeren af tot het stich
ten van een eigen koninkrijk. Pila-
tus behoeft niet bang te zijn voor
een poging tot bevrijding uit het
Romeinse juk. Heel het Nieuwe
Testatement is vol van de gedachte,
dat het om een beter vaderland te
doen is (Hebreeën 11 vers 16). De
christenen doen niet mee aan de
opstand tegen de Romeinen in 64.
De bevrijdingsoorlog der Macca-
beeën wordt doelbewust buiten de
kanonieke boeken gehouden. Wij
moeten oppassen voor Umwertung
aller Werte en niet uit zucht tot
aanpassing of om welke reden dan
ook de bijbel het tegenovergestelde
laten zeggen van wat hij zegt.
EINDE OF NIEUW
BEGIN
herhaling van de
con ferentie met dr, Feitse
Bóerwinkel naar aanleiding
van zijn gelijknamige
werkboek.
Kerk en Wereld
vrijdagavond 24 januari
en zaterdag
25 januari 1975.
Deelnemersprijs
f 22,- per persoon.
Opgave
Kerk en Wereld
De Horst 1 - Driebergen.
Telefoon 03438-2241.
NAKUTU De presbyteriaanse kerk van Oost-Afrika heeft besloten do
minee Mugo met zijn gezin met een zendingsopdracht naar de Verenigde
Staten te sturen. Daarmee reageerde de Oostafrikaanse kerk op een drin
gend beroep van de Amerikaanse presbyteriaanse kerk.
De uitzending, op initiatief van de kerkeraad van de Hudsonriver-kerk in
New York, vond plaats in een plechtige bijeenkomst in Nakutu in Kenya.
Daar de financiering van deze uitzending ten laste zal vallen van de Afri
kaanse kerk, is besloten de tweede zondag van elke maand daarvoor te col
lecteren. Elke gemeente zal volgens een bepaalde verdeelsleutel een eigen
aandeel in de kosten voor de zendingsarbeid in Amerika moeten bijdragen.
AMERSFOORT Tijdens de werkdag 'Moslims en Christenen in Nederland', die op initiatief van de'
Nederlandse Zendingsraad afgelopen weekeinde in het Evert Kupersoord in Amersfoort is gehou
den, is besloten een voortzettingscommissie te vormen, die zich in het bijzonder gaat bezighouden
met de religieuze kant van het verblijf van mohammedaanse buitenlandse werknemers in ons land,
Baarn
W. J. Manger
Wiersinga (18)
In de rubriek Vandaag schrijft u
over het synodebesluit in de zaak
Wiersinga: 'En dit alles onder de
motivatie dat een groot aantal mis
siven van kerkelijke vergaderingen
en leden der kerken hierover bin
nenkwam. Deze missiven waren, om
alle mystificaties te voorkome nvan
191 van de ongeveer 880.000 leden,
van 124 van de 830 kerkeraden, van
5 van de 69 classes en van 1
provinciale (particuliere) synode.
Men kan gevoeglijk beweren dat de
overgrote meerderheid van de gere
formeerden geen behoefte had aan
een nieuw besluit: tóch werd het
genomen'. Tegen deze laatste zin
héb ik grote bezwaren. Afgezien
van het feit dat 124 kerkeraden, 5
classes en 1 particuliere synode ge
middeld vele duizenden kerkleden
vertegenwoordigen, wil ik uw aan
dacht vestigen op de enorme massa
van de 'zwijgende meerderheid' die
ook in de gereformeede kerken
wordt gevonden en die schijnbaar
meer vertrouwen heeft in de op
democratische wijze samengestelde
generale synode dan u blijkt te
hebben.
De commissie waarin naast kerke
lijke vertegenwoordigers ook men
sen uit de moslim-wereld zitten,
gaat zich bezighouden met zaken
als godsdienstvrijheid, het religieus
slachten, informatie over islam en
christendom en het vrijaf op gods
dienstige feestdagen. De deelne
mers aan de werkdag vroegen da
delijk reeds aandacht voor de feest
stad led Al-Adha, di e de meeste
moslims dit jaar op 24 december
vieren. Vooral op deze dag, het
feest van het offer is de kwestie
van het ritueel slachten van be
lang.
De deelnemers aan de werkdag
spraken de hoop uit dat de werkge
vers aan hun islamietische arbei
ders op 24 december vrijaf zullen
geven.
Tijdens de werkdag bleek dat onder
de moslims in ons land grote be
hoefte bestaat aan moskees. Deze
zijn niet alleen nodig voor het hou
den van religieuze plechtigheden en
om te bidden, maar vooral ook ten
behoeve van het onderlinge con
tact. Een moskee, zo verzekerden
verschillende mosLim-deelnemers
aan de dag, betekent in de islam
veel meer dan een kerk. Je kunt er
niet alleen bidden, maar ook met
elkaar verkeren, iets waar buiten
landers grote behoefte aan hebben.
leiding. In deze groep viel kritiek te
vernemen op de Stichting buiten
landse werknemers, die twintig
miljoen miljoen gulden tot haar
beschikking heeft, waarvan slechts
vier miljoen bij de buitenlandse
werknemers terecht zou komen. De
rest is nodig voor het bureau-appa
raat.
In deze gespreksgroep bleek dat de
overheidssubsidie, die aan de ker
ken wordt aangeboden voor ker
kenbouw, ook in beginsel beschik
baar is voor moslims, die moskeën
willen bouwen. De subsidie voor de
kerkbouw loopt echter af. Daarom
zou het aan te bevelen zijn, dat de
subsidie-regeling voor moskeën nog
wat langer zou doorlopen, want, 'we
zijn platzak', zoals de heer T. Ata-
bek uit Almelo meldde. Jullie zijn
de Chinezen van het westen. Onze
mensen verdienen allemaal niet
meer dan het minimumloon.'
Kernvraag
Twee delen
Dokkum
De werkdag bestond uit twee delen.
In de ochtend werd in twee ge
spreksgroepen gesproken en 's mid
dags werden de resultaten van de
gespreksgroepen plenair behandeld.
In gespreksgroep één werd grote
nadruk gelegd op het gebrek aan
Th. Zeijl moskee- ruimte en aan geestelijke
De kernvraag, die ten grondslag lag
aan de werkdag, was, of christenen
en moslims op grond van hun ge
loof iets met elkaar te maken heb
ben, en of dat iets meer is dan
mensen die elkaar in het dagelijks
leven toevallig tegen het lijf lopen.
De Utrechtse heer M. Haddad zei
daarop dat christenen en moslims
een gezanelijk front tegen het ma
terialisme moeten vormen. De heer
Haddad vond echter dat het con
tact tussen christenen en mosims
bemoeilijkt wordt doordat de chris
tenen, ook al zijn zij gastheer, toch
uitgaan van hun religie.
De heer Tamir uit Amsterdam
vroeg daarop of de christenen de
islam eigenlijk als gelijkwaardig
beschouwen. De voorzitter van de
werkdag, prof. D. C. Mulder van de
vrije Universiteit in Amsterdam zei
daarop dat de christenen de mos
lims als gelijkwaardig naar hun ei
gen bedoelingen moeten aanvaar
den. Maar zo zei drs. A. Avakian
uit Utrecht, de moslims moeten
niet van ons verlangen dat wij
Mohammed als profeet aannemen.
Elkaar accepteren ls wat anders
dan eikaars geloof overnemen, al
dus drs. Avakian.
Drs. Sjef Theunis van de Novib
denkt dat de christenen de moslims
niet als gelijkwaardig aannemen.
De kerken moesten zich volgens
hem wat duidelijker uitspreken
over de positie van de moslims als
een minderheid. Hij meent dat de
kerken daarin de politieke partijen
en de vakbeweging moeten voor
gaan. Hij stelde voor een zondag
per jaar speciaal voor de buiten
landse werknemers aan te wijzen
waarop de kerkleden wat meer in
formatie over de buitenlandse
werknemers kan worden gegeven.
we erkennen moeten hoeveel we al
hebben bereikt en op een aantal
belangrijke punten, zoals de eucha
ristie, en de doop. Dingen waar we
twintig jaar geleden niet over durf
den piekeren. Tenslotte hoop ik dat
we in Nairobi leren inzien wat de
waarde is van meningsverschillen.
Conflicten hoeven niet noodzakelij
kerwijs negatief te zijn. Elke wer
kelijke vooruitgang moet worden
voorafgegaan door conflict.
De nadruk moet in Nairobi niet val
len op het denken over eenheid als
een ideaal, maar over hoe we de
eenheid praktisch gestalte geven.
Daartoe moeten we zorgvuldig kij
ken naar de situatie in de wereld.
We moeten niet de eenheid belij
den zoals in de geloofsbelijdenis.
Maar we moeten kijken naar Zui
delijk Afrika ,naar Korea, Duitsland,
Nederland. Er moet per land een
strategie van de eenheid komen en
dat streven naar eenheid moeten
we aan elkaar tonen, zodat we van
elkaar kunnen leren.
In het spreken over eenheid komt
tegenwoordig herhaaldelijk het
woord 'conciliariteit' te voorschijn.
Wat bedoelt de wereldraad nu ei
genlijk praktisch met dat woord?
Er is een voorbeeld voor conciliari
teit in het nieuwe testament, in
Handelingen 15. Daar wordt uiteen
gezet dat de christenen uit de jo
den en uit de heidenen een conflict
hadden, dat van heel wat groter
omvang was dan wat veel van onze
huidige kerken scheidt. Er had toen
in Jeruzalem een kerkscheuring
kunnen komen. Maar om Christus
bleven zij bijeen. Een ander voor
beeld is Luthers roep om een vrij
concilie. Daar kwam steeds een
weigering op. Totdat het concilie
van Trente kwam, toen het al te
laat was. Was dat vrije concilie er
gekomen dan had de kerksplitsing
mogelijk vermeden kunnen worden
in de zestiende eeuw.
HET VIJDE WOORD: EERBIED A
Vroeger maakten we onderschei!
tussen de eerste en de tweede tafe
van de tien geboden. Hier me»
dit gebod: eren uw vader en ui j!
moeder begon de tweede tafel
de geboden van deze tafel bevatte J
aanwijzingen voor het verkeer tus
sen de mensen onderling. Geei J
wonder dat het met dit vijfde dar,
begint. Want een rqens begint me
kind te zijn. Zelfs de Messias bego
daarmee. Z'n eerste naasten zij
z'n vader en moeder. Het woord is
eren, eerbied. Woorden die in om J'
tijd een beetje in diskrediet ziji
Het lijkt erop dat emancipatie eei11
begrip is dat op gespannen voi 1
staat met eerbied. Toch hoeft dan
niet zo te zijn. We moeten hq
woord weghalen uit de caricatui n
van slaafse onderwerping die w
ervan gemaakt hebben. Eren bet<
kent eigenlijk: iemand het' gewicl
toekennen dat hij heeft. En ds
moet een mens ten eerste leren te
opzichte van zijn ouders. Die zij
er niet zomaar, ook al is het nog i
waar dat hij ze zelf niet gekoze
heeft. Juist daarom. Ze hebben ee
gewicht van Gods kant. Ze sta?
voor het kind in de richting va
God. Maar de Heidelbergse Cat«
chismus al breidde dit woord ui
Paulus schreef immers dat vadei
hun kinderen niet tot 'toorn moete
verwekken.
Het geldt van ons allen. Eer
bied voor de vrouw; om even b
vandaag te blijven, is dus: haar da
géwicht toekennen dat ze krachtei
Gods bedoeling heeft. Dat de ma
eerst werd geschapen heeft hi«
weinig mee te maken. Je kunt o
die toer ook beweren dat de vrou
het eerste schepsel was die metee
iemand had om haar in deze bet?
kenis te eren. Eerbiedig leven beta Ie
kent dus: elkaar de ruimte geve
die bedoeld is. Elkaar tot z'n ree)
te laten komen. Daar staat dei
God van de bevrijding achter (Exo
dus 20,12).
GENEVE De wereldraad van
lorken heeft bekendgemaakt dat de
commissie voor interkerkelijke hulp
de Afrikaanse bevrijdingsbewegin
gen sinds 1972 meer dan 1,2 mil
joen dollar (ongeveer 3,2 miljoen
gulden) aan landbouw- onderwijs-
en medische hulp heeft gegeven.
De wereldraad heeft de hulp ver
strekt aan bevrijdingsorganisaties
in Angola, Guinee Bissau en Mo
zambique. Meer dan 93 procent van
het bedrag komt uit kerkelijke
fondsen en van regeringen in Afri
ka, het Caraïbische gebied, Noord-
Amerika, Europa en Nieuw Zeeland.
Het programma van de commissie
voor interkerkelijke hulp staat los
van de donaties die worden gedaan
door het speciaal fonds van het
programma tot bestrijding van het
racisme.
HEERLEN Bisschop J. M. Gijse
van Roermond heeft afgewezen d
Hans van de Velde van de congri
gatie van Afrikaanse Missiën op
januari gewijd wordt in de Hogi
school voor Teologie en Pastora
in Heerlen. Bisschop Gijsen vin
dat een wijding in de kapel van
HTP ervaren zou kunnen wordi
als in tegenspraak met de Romeii
se kritiek op het onderwijs aan
HTP. De bisschop hëeft er gee
bezwaar tegen als de wijding, d
verricht zou worden door de vrof
gere aartsbisschop van Makassar
Schneiders, elders zou plaa
hebben.
De leiding van de congregatie v(
Hans van de Velde heeft vergee
getracht Gijsen van gedachte
doen veranderen. De congregat
heeft bekendgemaakt dat zij
HTP met instemming van de a
gemene besturen in Rome 1)
schouwt als haar priesteropleidii
en dat zij vindt dat een afrondii
van een priesterstudie aan de Hl
met een wijding in de kapel no
maal is. De congregatie zal nu
wijding ergens anders lat<
plaatshebben.
ROME (UPI) Koning Feisal vafj:
Saoedi-Arabië heeft achttien miljoe
gulden beschikbaar gesteld voor c
bouw van een moskee in Rome. H
gemeentebestuur van Rome heel
in beginsel toestemming gegeve
voor de bouw op de Monte Antei
ne, een beboste heuvel in ln
noorden van de stad. Tegelijk hee
Saoedi-Arabië een verzoek van h
Vaticaan om een rooms-katholieU
kerk te mogen bouwen in Mekl
afgewezen met het argument, d
deze heilige stad verboden is vo
niet-moslims.
In sjablonen
Gespreksgroep twee stelde vast dat
christenen en moslims erg weinig
van elkaar weten. Veel wordt in
sjablonen gedacht. Er is wel een
zekere bereidheid onder de Neder
landers zich voor de buitenlanders
in te zetten, maar zij hebben meer
behoefte aan medemensen, dan aan
medewerkers. In deze groep werd
gezegd dat de maatschappelijke
vragen waar veel moslims in ons
land mee zitten een diepe religieuze
wortel hebben. Die vragen kunnen
dus niet op een technische manier
worden opgelost. Er is oprechte ne
derigheid nodig. Dan kun je je
Prof. dr. D. C. Mulder
verdiepen in wat de moslim be
weegt en dan ontdek je ook pas de
werkelijke geschilpunten en wat je
van de moslim kunt leren, namelijk
respect voor God, de moed om te
gen de stroom op te roeien in het
vervullen van je godsdienstige
plicht en saamhorigheidsgevoel.
De medewerker van de universiteit
van Amsterdam, drs. M. Suudi
merkte op dat de meeste moslims
die hier komen werken nog noodt
contact gehad hebben met christe
nen. Voor zover de Noordafrikanen
christenen kennen dan is dat
hoofdzakelijk als vertegenwoordiger
van de vroegere koloniale mogend
heid. Er is daarom nog heel wat
voorlichting nodig, aldus drs. Suudi.
De christenen zullen volgens hem
nog wat tolerantie moeten leren
van de moslims. Omgekeerd dacht
drs. Suudi dat de moslims wat kun
nen opsteken van onze pcaktijk
van de sociale gerechtigheid en van
de scheiding tussen kerken staat.
In de voortzettingscommissie, die
aan het einde van de werkdag werd
gevormd, zitten drs. Suudi en de
heer Tamir als moslims. De andere
deelnemers worden nog aangewe-
'Het Regatta-mysterie' door Agatlpi
Christie. Uitg. Sijtkoff, Leiden; 1 a
pag., prijs 7,50. e;
i h
Je mag van Agatha Christie nl
(meer) vergen dat ze elk jaar m
een nieuw boek voor de dag korP'
en we mogen dus niet van uitgev
rij Sijthoff verlangen dat zij elk ja
met een vertaling van een nieui C
Christie op de Nederlandse mar e:
komt. Maar Agatha Christie he< e
in haar lange leven genoeg t
schreven om ook nu met een p ij
perback voor de dag te kunni o
komen, die verhalen bevat waarvi w
de meeste nog niet eerder in N pi
derlandse vertaling verschenen twu
ren. Bij de uitgever denken ze d n
in 'Het Regatta-mysterie' maar éi Si
al bekend verhaal zit (Poirot die ito
moord aan boord oplost), maar k
meen zeker te weten dat het laatt éi
verhaal met miss Marple in '1
hoofdrol ook al eerder via Sijthfl
tot ons kwam. Maar dit doet nie
af aan de aantrekkelijkheid vi
deze bundel, waarin we Agatl n
Christie ook tegenkomen a r'.
schrijfster van 'gewone' korte v«1£
halen, waarin soms het para-do 'e
male een fikse rol speelt. 61
ei
AJ
