Hulpwerk Wereldraad
deze week in discussie
Uit de kerkbladen
Minister Pronk stelt
directe hulp voorop
W ereldbij eenkomst
jezuïeten in Rome
Vandaag
lllslllalll
Ter voorbereiding assemblee in Nairobi
Nieuwe opzet
bond vrije
evangelischen
Kuurpaleis
Synode kiest
derde weg
BOEKEN*
Bestsellers
LAATSTE
BOEKENNIEUWS
Beroepingswerk
Nieuwe boeken
Nederland en PLO
TROUW/KWARTET DINSDAG 3 DECEMBER 1974
KERK/BINNENLAND T2/K2
door Aldert Schipper
MONTREUX In de huidige situatie is het niet langer de vraag wat de kerken doen voor de ar
men, maar of zij kunnen samenleven met de armen. In deze zin vatte Konrad Raiser, de plaats
vervangende secretaris-generaal van de Wereldraad van Kerken samen waar de afdeling gerech
tigheid en dienst van de wereldraad deze week in Montreux over spreekt.
In gewone woorden nagezegd: het
hele hulpverlenings- en politieke
apparaat van de wereldraad staat
deze week ter discussie in een be
raad dat het laatste is van een
serie ter voorbereiding van de grote
assemblee van de wereldraad, vol
gend jaar november-december in
Nairobi.
De wereldraad kent reeds sinds
lang de afdeling Cicarws, de instel
ling die hulp geeft bij rampen en
aan vluchtelingen. Deze afdeling
coördineert massale hulpprogram
ma's zoals na een orkaanramp. bij
droogte en in geval van oorlogen.
Daarnaast beheert deze afdeling
een uitgebreid programma van
hulpprojecten. die gefinancierd
worden door de ledenkerken.
Sinds 1968 kent de wereldraad
naast de afdeling Cicarws de CCPD.
de commissie van de kerken inzake
vooruitgang en ontwikkelingssa
menwerking. Deze afdeling legt
zich meer toe op structurele hulp
op lange termijn, onder meer door
middel van een ontwikkelingsbank.
Raakpunten
dat land. En wie hulp verleent aan
Bangladesh weet, dat hij daarmee
tevens een corrupte en despotische
regering in stand houdt.
Cicarws heeft dan ook steeds nauw
samengewerkt met de (politieke)
commissie van de kerken voor in
ternationale zaken. Soedan is daar
een sprekend voorbeeld van. Ci
carws verleende hulp aan de slacht
offers van de burgeroorlog, terwijl
de CCIA pogingen deed vrede in
dat land te herstellen. Toen dat
lukte, was dat mede te danken aan
de faam die de wereldraad in Afri
ka heeft veroverd met de strijd
tegen het racisme. Na het tot
standkomen van de vrede kon de
CCPD ontwikkelingsprogramma's
op langere termijn opzetten.
Er zijn evenwel ook voorbeelden
van minder goede samenwerking
tussen de afdelingen van gerechtig
heid en dienst van de wereldraad.
Cicarws en CCPD hebben bijvoor
beeld een eigen fondsenwerving en
een eigen budget. Er is een afzon
derlijke researchafdeling en een ze
kere rivaliteit is soms onvermijde
lijk. Er zijn daarom stafleden van
de wereldraad, die pleiten voor het
onderbrengen van alle afdelingen
onder een leiding, teneinde de
coördinatie en efficiëntie te bevor
deren.
Deze functionarissen pleiten temeer
voor deze nieuwe opzet, omdat de
behoefte aan hulp en ontwikkeling
in de komende jaren naar ver
wachting sterk zal toenemen. Kon
rad Raiser noemde de uitdaging,
die aan de kerken in de komende
jaren gedaan zal worden, zelfs niet
sche situatie. Na de orkaan Fifi
deed zich de vraag voor. of de
wereldraad zijn hulp in de eerste
plaats zou richten op de armsten
onder de bevolking van Honduras
en daarmee zou voorbijgaan aan de
prioriteiten van de regering van
alleen meer kwantitatief van aard,
maar kwalitatief. Er zal van de
kerken gevraagd worden samen te
zijn met de armen in de wereld.
Het zal duidelijk zijn dat deze beide
afdelingen elkaar in talrijke op
zichten raken. Er is naast samen
werking soms tevens sprake van
een bepaald gebrek aan coördina
tie. In de derde wereld worden de
hulpprojecten van Cicarws de laat
ste Jaren bovendien in toenemende
mate gezien als stukken liefdadig
heid, die de afhankelijkheid van de
derde wereld eerder in stand hou
den dan verkleinen. Met name in
Afrika, waar door jonge kerken
soms gedacht wordt in termen van
een afsnijden van elke financiële
(lei-) band met de rijke kerken,
staat de afdeling Cicarws onder
verdenking.
Behalve Cicarws en CCPD omvat de
afdeling gerechtigheid en dienst
van de wereldraad ook nog de com
missie voor internationale zaken
(CCIA) en het programma tot be
strijding van het racisme (PCR).
Ten onrechte wordt soms gedacht,
dat een natuurramp niets te maken
heeft met politiek, terwijl een door
de mens gemaakte ramp daarente
gen wel politiek is. Dit onderscheid
is oppervlakkig en achterhaald. Aan
bijvoorbeeld Bangladesh en Hondu
ras is de laatste jaren duidelijk
geworden, dat hulp bij natuurram
pen niet kan plaats hebben buiten
het totaal van de politiek/economl-
Van een onzer verslaagevers
UTRECHT Met een gemiddelde
meerderheid van 75 tot tachtig pro
cent heeft de bondsvergadering van
de bond van vrije evangelische ge
meenten de voorstellen van de
structuurcommissie in grote lijnen
aanvaard.
Kenmerkend voor de bond van
vrije evangelische gemeenten is de
zelfstandigheid van elke gemeente.
Deze zelfstandigheid blijft in de
nieuwe structuur bewaard, maar de
zwakheden van deze kerkvorm (de
vrijblijvendheid ten opzichte van
elkaar en het 'ieder doet wat goed
is in zijn ogen') zijn zo veel moge
lijk tegengegaan.
Het comité van de bond (te verge
lijken met een synodemoderamen
in andere kerken) zal nu voortaan
bestaan uit vijf leden, die gekozen
worden door de bondsvergadering,
en verder uit vertegenwoordigers
van de verschillende deelorganisa
ties (zending. Jeugdwerk e.d.). Op
deze wijze is het comité de instan
tie. die inzicht en overzicht heeft
op het geheel van de bondsactivi-
teiten.
Artikel 5 van de ontwerp-statuten
('De vrije evangelische gemeenten
zijn zelfstandige gemeenten, die
zich als leden van de bond ten
opzichte van elkaar verplichten de
reglementair tot stand gekomen
besluit gezamenlijk tot uitvoering
te brengen') werd aangehouden om
een nieuwe formulering mogelijk te
maken, waarin de verhouding tus
sen de autonomie en de verbonden
heid met het geheel van de bond
scherper uitgekristalliseerd zou zijn.
Nieuw is ook de gecreëerde be
roepsmogelijkheid leden der ge
meenten zullen onder bepaalde om
standigheden beroep kunnen aan
tekenen bij een commissie van de
bond tegen besluiten van de plaat
selijke kerkeraad.
De heren J. Oost en G. S. WIjma
uit Leeuwarden, die een groot aan
deel hadden in de voorbereiding
van de nu genomen besluiten, wer
den aan het slot van de vergade
ring met een krachtig applaus be
loond.
De bondsvergadering machtigde het
comité en het bestuur van de Sa-
mosirzending teven6 om weer een
predikant in algemene dienst voor
zending en evangelisatie te beroe
pen in de vacature-ds. M. Vink.
Deze vacature was in verband met
de herstructurering aangehouden.
Waarschijnlijk zal deze functie ge
koppeld worden aan een predikant
schap van een kleine gemeente. Ds
Vink had ook de leiding van deze
vergadering.
De bond van vrije evangelische ge
meenten telt 47 gemeenten met
samen ruim achtduizend belijdende
leden.
In beraad Wereldraad van Kerken
Van een onzer verslaggevers
MONTREUX De Nederlandse minister voor ontwikkelingssa
menwerking, drs. Jan Pronk heeft tegenover het beraad in Mon
treux van de hulporganen van de Wereldraad van Kerken een plan
van zeven punten ontvouwd voor de tweede helft van de jaren ze
ventig.
Dr. Raiser zelf is evenwel geen
voorstander van de vorming van
een grote afdeling, die volgens hem
een te enorm gewicht zou gaan
vormen binnen de wereldraad. Hij
ziet meer in een verbetering van de
samenwerkings- en overlegstructu
ren. In zijn rede van zondag, waar
mee het beraad werd geopend, stel
de hij vast. dat nu het overleven
van de mens aan de orde is, dit
meer dan ooit een vraag is van
geloof en hoop. We kunnen nu niet
meer volstaan met technisch pra
ten. maar we moeten weer aan
theologie gaan doen en zoeken
naar de hoop die de wanhoop door
breekt, die ons soms overvalt.
Gisteren werd het beraad voortge
zet met een podiumgesprek, waar
aan vier vertegenwoordigers deel
namen van armen, omdat het be
raad eerst naar hen wilde luisteren.
De woordvoerder van de Ameri
kaanse Indianen, Clyde Bellecourt,
het hoofd van een stam van Sioux-
Indianen. zei onder meer in een
emotionele toespraak: jullie chris
tenen kwamen naar Amerika en
leerden ons uit jullie bijbel 'gij zult
niet stelen.' Nu hebben wij nog
maar anderhalf procent over van
onze oorspronkelijke grond. Jullie
zeiden: 'gij zult niet doden', maar
we zijn nu de meest geïsoleerde
minderheid in de VS en onze ge
middelde levensverwachting is 37
jaar. Jullie leerden ons: 'eer uw
vader en uw moeder', maar jullie
lieten ons onze taal vergeten en we
gingen onze afkomst haten.'
Pedro Arrupe (voorgrond)
Hij wees op het grotendeels misluk
ken van de ontwikkelingssamen
werking en de nu optredende inter
nationale economische crisis. Hij
verweet de wereld een gebrek aan
politiek leiderschap bij het behan
delen van het ontwikkelingsvraag
stuk. 'Bijna geen enkel rijk land
heeft' zijn beloften gehouden en
bijna geen enkel arm land heeft
voldoende gedaan aan het beperken
van de verschillen tussen rijk en
arm binnen zijn eigen grenzen.'
Drs. Pronk meende dat de Derde
Wereld haar eigen economische
structuren moet gaan ontwikkelen,
maar dat tot dusver in veel ontwik
kelingslanden de rijken rijker en
de armen armer worden.
Minister Pronk pleitte voor een
nieuw soort interventie in binnen
landse aangelegenheden van ont
wikkelingslanden. teneinde de soci
ale gerechtigheid te bevorderen.
Hulp moet daarom niet langer zon
der voorwaarden worden verstrekt.
Hij vroeg verder meer aandacht
voor onmiddellijke noodsituaties.
■Investeringen op lange termijn
blijken voor mensen in nood zin
loos te zijn'.
Zijn vierde voorstel voor de ko
mende jaren is het opzetten van
een distributiesysteem van schaarse
goederen, zoals eten en energie,
niet langer vla het marktmechanis
me, maar via rantsoenering. Naast
een streven naar nivellering in de
rijke landen, zullen zij ook moeten
streven naar alternatieve groei-,
produktie en consumptiepatronen.
Pronk zei van het zojuist in Neder
land gelanceerde voorstel van een
wekelijkse vasten, dat dat pas
effectief wordt als het leidt tot een
gezamenlijke vermindering van het
gebruik van schaarse goederen en
in een overdracht van hulpbronnen
naar de armen.
Drs. Pronk waarschuwde tegen een
reactie in de westelijke wereld op
de prijsverhogingen van olie door
de olielanden via een verhoging
van de prijzen in de Westelijke
wereld, zonder daarbij de arme lan
den te betrekken. Dit zou leiden tot
een nieuw begin van het neo-kolo-
nialisme.
Hij vreest dat er een nieuwe sa
menzwering van de rijken tegen de
armen in de maak is. Korte tijd
kunnen de olielanden hunpositie
verbeteren, maar op de duur zal
blijken dat de Westerse industrie-
lande nhet probleem met het ge
bruik van macht zullen oplossen.
Het zal volgens de minister daarom
nodig zijn dat er internationale
structuren komen, waarbinnen aan
de arme landen een volwaardige
stem wordt gegeven in het besluit
vormingsproces.
Het beraad in Montreux, tij
dens hetwelk de hele oecume
nische hulp organisatie kri
tisch moet worden doorge
licht. vindt plaats in een
stijlvol kuurhotel uit het ein
de van de vorige eeuw. Het
draagt terecht tie naam van
Montreux-Palace. De hon
derd dertig deelnemers aan
het beraad zijn in deze bal
lentent ondergebracht en
worden hier gevoed voor
tachtig gulden per man per
dag. inclusief een eenvoudige
wijn bij de twee warme maal
tijden.
Deze omgeving riep bij een
aantal deelnemers aan het
beraad enige weerzin op. Een
Duitse afgevaardigde stelde
zelfs voor, tenminste één dag
van deze week te vasten. Ie
mand uit de Derde Wereld
vond dat voorstel echter weer
schijnheilig. Wij vasten het
hele jaar al. één dag is alleen
maar voldoende om je gewe
ten te sussen.
Woordvoerders van de Wereld
raad maakten intussen be
kend dat het onilerbrengen
van de bijeenkomst in dit ho
tel goedkoper was dan enige
andere mogelijkheid. Het
overbrengen van de 45 man
ontwikkelingsland zou meer
Wereldraad-staf naar een
hebben gekost dan wat men
door een eenvoudiger accom
modatie hdd kunnen uitspa
ren.
Hoewel het aantal leden in tien
jaar met achtduizend is gedaald, is
de sociëteit van Jezus nog steeds de
grootste religieuze orde van de r.k.
kerk.
Als belangrijkste thema noemde de
generaal-overste. de Spanjaard Pe
dro Arrupe, bij de officiële aankon
diging van de bijeenkomst de na
dere omschrijving van de dienst
van de orde aan de kerk in de
huidige snel veranderende wereld.
Verdere agendapunten zijn de ar
moede, de speciale gelofte van ge
hoorzaamheid aan de paus, de on
derlinge solidariteit, de studie, de
bestuursvorm en een zekere demo
cratisering.
Brief
Paus Paulus heeft in een brief aan
de generaal-overste geschreven, dat
de bijeenkomst zich niet mag be
perken tot reorganisatie maar zich
ook opnieuw de beginselen van
geestelijk en apostolisch leven voor
de geest moet roepen. De paus be
nadrukte sterk de absolute naleving
van de geloften en wees overlegor
ganen die de gehoorzaamheid aan
tasten. van de hand. Hij onder
streepte de trouw aan de Heilige
Stoel en waarschuwde tegen ge
waagde experimenten.
De bijeenkomst is zeer intensief
voorbereid. Ruim twaalfhonderd,
soms zeer uiteenlopende en zelfs
tegenstrijdige, voorstellen werden
naar Rome gestuurd. Vanuit Neder
land is sterk aanbevolen veel aan
dacht te besteden aan een soberder
levensstijl. De vorige algemene
congregatie (in 1965 en 1966) kon
onvoldoende rekening houden met
de resultaten van het concilie, dat
toen nog niet was afgelopen.
Gelofte
Men verwacht, dat de vergadering,
die vermoedelijk twee maanden
duurt, niet zonder rimpels zal ver
lopen. Vooral bij de bespreking van
de speciale jezuieten-gelofte van
gehoorzaamheid aan de paus zullen
de verschillende opvattingen van
de plaats van de orde in de kerk
naar voren komen. Voorgesteld is,
deze gelofte, die nu slechts wordt
afgelegd door een beperkt aantal.
Prof. H. N. Ridderbos betuigt in het
Gereformeerd Weekblad (uitgave
Kok) zijn instemming met de jong
ste synode-uitspraak in de zaak
Wiersinga.
Het geheel overziende mag men
stellen dat de synode thans ten
aanzien van de zaak tot een duide
lijk en voor ieder onmisbaar oor
deel is gekomen en ten aanzien
van de persoonlijke benadering van
dr. Wiersinga zich blijft bewegen in
de weg van het broederlijk beroep
en overleg. Zowel voor het een als
voor het andere moet men m.i.
dankbaar zijn. Er is geen enkele
reden, waarom de kerk de oeroude
belijdenis dat Christus in haar
plaats voor de zonde heeft geleden
overeenkomstig de Schriften zou
moeten vervagen of in haar oor
spronkelijke bedoeling zou moeten
prijsgeven aan tegenspraak of be
strijding. Integendeel, deze belijde
nis is zo diep in de Schriften gegrond
en behoort ook zozeer tot de onop-
geefbare inhoud van het geloof der
gemeente, dat de kerk ongeloofwaar
dig zou worden, wanneer zij daarin
geen duidelijk standpunt zou inne
men. En dit alles geldt te sterker
omdat dr. Wiersinga nauwelijks
iemand van de gegrondheid van
zijn bestrijding heeft kunnen
overtuigen en dat de steun, die
hij ontvangt eigenlijk alleen
van diegenen komt, die bevreesd
zijn dat hij in zijn vrijheid
als theoloog zou kunnen worden
beperkt. De Synode is duidelijk van
mening en hoe zou zij ook
anders? dat de kerkelijke belij
denis en de rechte prediking van
het evangelie zaken zijn. die niet
aan de individuele vrijheid van de
genen die het evangelie in de
dienst der kerk verkondigen kun
nen worden overgelaten. Vandaar
haar krachtig appèl op dr. Wiersin
ga. Zij heeft hem echter geen ulti
matums gesteld, zij ziet ruimte voor
voortgaand overleg en samenspre-
king. Ik juich 'deze benadering toe.
Want ik kan nog steeds niet gelo
ven, dat het alternatief voor de
oplossing van dergelijke problemen
zou bestaan óf in een formele leer-
tucht-procedure óf in een zgn. plu
ralistisch kerkbegrip, waarin de in
dividuele vrijheid het laatste woord
heeft. Er moet een andere weg zijn,
die overeenkomt met de aard van
de kerk en met de in de Schrif
ten ons zo duidelijk uitgelegde
functie van de vele leden in het éne
lichaam. Dat schept wederzijdse
verplichtingen, soms ook zelfver
loochening. Het zou goed zijn als
de hele kerk zich achter dit appèl
van de synode stelde en dat dr.
Wiersinga zou bemerken, hoezeer
zij hem op deze wijze binnen de
band van de eenheid wenst te be
houden.
Langs afgrond
Waarheid en Eenheid is niet vol
daan. Op de voorpagina schrijft dr.
E. Masselink:
Dat het later ooit eens gezegd zal
worden: 'De novembervergaderin-
gen van de Synode waren een
keerpunt in het bestaan van de
Geref. Kerken' lijkt niet waar
schijnlijk. Misschien zal er gezegd
worden: het ging langs de rand
van de afgrond!
en in hetzelfde blad ds. M. Vreug-
denhil:
We zijn zo gewoon geworden, dat
onze Synode, voorgelicht en beïn
vloed door een menigte van niet-
afgevaardigde praeadviseurs. dwaal
leraars in bescherming neemt, dat
we het al mooi vinden, dat
onze synode eens een keer vast
stelt. dat iemand afwijkt van de
belijdenis. Er waren nog 19 stem
men tegen die vaststelling en van
zelfsprekend waren er 4 nist-afge-
vaardigde preaeadviseurs ook tegen.
Een was er gelukkig voor. Maar de
Synode zou alleen maar naar haar
roeping handelen als ze. wat haar
mogelijk was. deed om de dwaling
van dr. Wiersinga elke kans zich in
onze kerken te nestelen of te ver
breiden. af te snijden. Onze Synode
had minstens aan de kerkeraad van
Amsterdam moeten verklaren dat
hij dr. Wiersinga beletten moest
zijn dwaalleringen te verspreiden al
was het maar daardoor, dat hij dr.
Wiersinga desnoods geruime tijd
met vakantie zond.
Mild-evangelisch
Tenslotte ds. A. A. Spijkerboer over
zijn collega Wiersinga in het tijd-
schrijft Kerk en Theologie: (hij
schreef dit al in augustus):
Het geval wil. dat ik in de jaren,
waarin ik zelf studentenpredikant
was in Amsterdam in het kader van
de Evangelische Studentengemeen
te nauw met Wiersinga heb samen
gewerkt. en dat ik hem in zijn
ambtsbediening ken. Over zijn
proefschrift wil ik kort zijn: ik kan
dat onmogelijk een goed boek vin
den. Het is duidelijk, dat hij zich
richt tegen een verzoeningsleer, die
ertoe leidt, dat we heel goedkoop
van de zonde afkomen en rustig een
dutje kunnen gaan doen, en dat
het hem te doen is om het effect
van de verzoening voor het leven
van de mensen onderling. Niet dui
delijk is mij hoe je nog kunt spre
ken over het effect van iets dat
helemaal geen verzoening is. Ik
meen ook, dat dr. Herman Ridder
bos' 'Zijn wij op de verkeerde weg?'
een afdoende antwoord op Wiersin
ga's proefschrift is. Maar over deze
dingen wil ik nu niet schrijven. Ik
wil schrijven over wat ik van Wier-
singa's ambtsbediening meemaakte.
De afspraak was namelijk dat alle
predikanten die bij de Evangelische
Studentengemeente betrokken wa
ren, zoveel mogelijk alle diensten
mee zouden maken, en aangezien
deze diensten pas om half twaalf
begonnen kon dat ook nogal eens.
Was ik om tien uur zelf in een
Amsterdamse wljkgemeente voorge
gaan. dan zorgde ik wel dat ik nog
tijdig de kerk binnen kon glippen,
waarin ie Evangelische Studenten
gemeente bijeen kwam. Zo heb ik
Wiersinga meer dan eens horen
preken, en ik vond het vaak goed.
Zou ik zijn preken moeten karakti-
seren. dan zou ik zeggen: mild-
evangelisch. Ik kreeg ook nooit de
indruk, dat Wiersinga de these vart
zijn dissertatie zo hoog nodig in de
tekst moest wringen. Het was niet
zo. dat zijn preken geen vragen
opriepen (dat doen vrijwel alle pre
ken. die ik beluister), maar het was
nooit zo. dat je moest zeggen: de
poging om de Schrift uit te leggen
en de gemeente na aan het hart te
leggen is hier niet eens gewaagd!
Dat is de enige maatstaf, die je aan
een preek aan mag en moet leggen.
Maar ik ken Wiersinga niet alleen
uit zijn preken: we hebben ook
twee winters samen een kring voor
studenten van de Evangelische Stu
dentengemeente gegeven: de ene
keer leidde hij in, de andere keer
ik. Dan bleek er wel verschil van
opvatting te zijn. maar dat was
voor de studenten, die tenslotte
hun eigen weg moeten vinden, in
teressant. en het was nooit zo. dat
hij wat ik te berde bracht hooghar
tig terzijde schoof. De hooghartig
heid, waarmee sommige vrijzinni
gen hun onwelgevallige 'orthodoxe'
opvattingen terzijde schuiven is
theologisch onmogelijk en mense
lijk onverdraaglijk, maar van deze
hooghartigheid is bij Wiersinga
niets te merken. Ondanks het ver
schil van mening, dat ik met Wier
singa heb en dat zit waar het
zijn proefschrift betreft diep heb
ik er nooit over gepiekerd om de
band met hem door te snijden. Ik
zal het ook wel uit mijn hoofd
laten om te beweren, dat ik er in
mijn ambtsbediening nooit naast
ben geweest. Nu kan ik me inden
ken. dat de mensen van 'Schrift en
Getuigenis' niet in het minst onder
de indruk raken van wat ik hier
vertel: ik ben tenslotte maar een
dominee van een kerk, die van
oudsher 'de vrijzinnigheid duldt.'
Maar ik zou hun wel willen vragen,
of zij dan Wiersinga wel in zijn
ambtsbediening hebben gevolgd, of
ze hem regelmatig hebben horen
preken en of ze zijn catechese heb
ben gevolgd. Wat een predikant
werkelijk bedoelt en voorstaat kun
je alleen op grond daarvan beoor
delen.
ADVERTENTIE
1 GROOT INDONESISCH
KOOKBOEK
BebVuyk
Bijna 600 bekende en onbekende
Indonesische recepten. Een grandioos
boek! geb.t 29,90
2 SATAN LEEFT ONDER ONS
Hal Lïndsey
Tweede bestseller van de auteur van
'De Planeet die Aarde heette...'
Paperback f 13^0
3K00KKALEN0ER
Hens Reinders-
Siegers
Spiraalband met plastic standaard.
365 menu'svooralle365dagen
in het jaar.f 18,90
4 SNEL EN GOED LEREN
ZEILEN
James Moore
AlanTurvey
III. van Alan Turvey. Geschikt voor allo
leeftijdsgroepen. 115,90
5 IK HEB JE NOOIT EEN
ROZENTUIN BELOOFD
Hannah Green
De vreemde en verleidelijke vtereld
van de waanzin. 2e druk f 18,90
6 PARTIJ-STELLINGEN
C.H.O'D. Alexander
Een systematische inleiding tot het
combinatiespel.! 16,90
7 DE EXORCIST
William Peter Blatty
Ds duivelse bestseller, geb. f 15,90
8 OPMARS EN ONDERGANG
William Craig
De slachting bij Stalingrad.
Het keerpunt van de 2e wereldoorlog.
geb. f29,50
9 EENMAAL IS NIET
GENOEG
Jacqueline Susann
Een dynamische roman waarin tiefdo
centraal staat geb.t 24,50
-f STOF OP DE GOLVEN
IU Edward L. Beach
Een adembenemend zee-gevecht tijden»
de 2e wereldoorlog, f 27,50
1 DIT IS JERRY FORD
Bud Vestal
Een volledig portret van de machUgst»
man ter werold.Geillustreerd.
geb.! 17,50
BOTSING
Spencer Dunmore
span nend boek over een tot in al!»
ils uitgesponnen vliegtuigbotsing.
9 TUN EY TUNES
Skip Voogd
Een fascinerende selektie uït Nêerlartd#
eerste muziekblad. Paperback f 17,90
BIJ Iedere boekhandel verkrijgbaar.
•Uitg^ Hollandia-Luitingh/
Skarabee - Omega Boek
ROME (CIC) Gisteren zijn 237 jezuïeten uit de gehele wereld
de 32e 'algemene congregatie' van hun orde begonen. Zij vertegen
woordigen de 29.436 jezuïeten uit ruim tachtig landen.
voortaan door alle leden te laten
afleggen om zo een eind te maken
aan 'rangen' binnen de orde.
Velen zien deze gelofte niet als een
speciale gehoorzaamheid aan het
leergezag van de Heilige Stoel,
maar als dienstbaarheid aan de he
le (ook plaatselijke) kerk.
Anderen zijn van mening, dat tal
rijke jezuieten de laatste jaren al
teveel vrijheid hebben, verworven.
Zij vinden het ongehoord, dat de
'stoottroepen van de paus' geen
hechte eenheid meer vormen ter
verdediging van de officiële kerk.
door dik en door dun, in blinde
gehoorzaamheid. Zo hebben
achthonderd, vooral Spaanse, jezu
ieten een beroep op de paus gedaan,
in te grijpen en een eind te maken
aan onrust en onhelderheid. Zij
eisen dat de 67-jarige Arrupe een
krachtiger beleid gaat voeren of an
ders aftreedt.
GEVEN VOOR LEVEN 7
Voor velen is de aktie 'Geven voor'j
leven', een hartverwarmende zaak;^
geweest. Daar was ook alle aanlei-'"
ding toe en zij die ae zaak georga
niseerd hebben, zijn te feliciteren
zoals de drie artsen die hun zorg 7
voor de jonge patiënten door velen
hebben laten delen hun droom zan
gen vervuld. Een beter startwoord
voor de adventsweken had anders
moeilijk bedacht kunnen worden:
geven voor leven. De initiatiefnemers
van deze aktie zullen - en terecht -
tegen allerlei vragen oplopen. Voor;
sommigen was deze aktie te natio-
naai. te zeer op het welzijn van 7-
eigen volk gericht. Anderen ergeren
zich aan al die grote zaken die dan
zo nodig met naam en toenaam iets
moeten geven. Is het ook niet een
deelprobleem waarvan men zich"
kan afvragen waarom het. als het-
dan zo nodig is. geen plaats kan',
krijgen in het totaal van het ge
zondheidszorg-pakket? Wordt de
uiterste toewijding en verzorging
waarop deze jeugdige patiëntjes
recht hebben, op die manier niet
getrokken in de sfeer van de wel
dadigheid? Maar er zit misschien
ook een andere kant aan. Laten we
dan zorgen dat onze overheid over
voldoende middelen beschikt om
iets van betekenis te doen aan de
nood in de wereld en dan kunnen,
we elkaar liefdadigheid bewijzen.
Dat zou ook kunnen. Geven is"
blijkbaar niet alleen maar geven.
Het schijnt vragen op te roepen
zoals alles. Misschien wel omdat
het uiteindelijk geven voor leven -
wil zijn.
SED HERVORMDE KERK
Beroepen: te De Lier: W. G. Gerrit
sen te Nes en Wierum; te Utrecht -
(wijkgem. Marcuskerk): G. Jonkers"
te Vriezenveen.
Bedankt: voor Voorthuizen: J.1
Kruijt te Wierden.
GEREF KERKEN
Bedankt: voor Kollummerpomp: W.
Wester te Tijnje.
GEREF. KERKEN
Overleden: K. S. G. Zijlstra (65), -
koopvaardijpredikant te Rotterdam.
Stond voordien te Lippenhuizen.
CHR GEREF KERKEN
Beroepen: te Rijnsburg: B. de
Romph te Naarden; te Groningen:
J. H. Carlier te Leiden.
GEREF GEMEENTEN
Beroepen: te Leerdam. Meeuwen en
Mijdrecht: J. Karens te Opheusden.
die bedankte voor Borsele.
Beankt: voor Hilversum: R. Boog
aard te Leiden.
EV LUTHERSE KERK
Bedankt: voor Erkelenz-Lövenich
(Rheinland-Westfalen)J. Kraima-
te Rotterdam.
Dr. W. L. Dekker: Getuige Israel.7
Veenman Wageningen. 16.90.
In dit proefschrift handelt dr. Dek— -
ker over de plaats van Israël in het.
denken van Karl Barth. In het -
eerste deel geeft hij een weergave,
van Barth's standpunt, waarbij ook -
stilgestaan wordt bij de ontwikke-,
ling, die zich in het denken van 1
Barth voltrokken heeft.
In het tweede deel laat de schrijver
zien hoe Barth de bekende hoofd-
stukken 9-11 uit de Romeinenbrief
interpreteert, en geeft daarop dan
critisch commentaar. In het derde,,
en laatste deel, 'Kruispunten env
Uitzichten' komen dan de verschil-,;
lende knelpunten aan de orde: God^'.
in zijn openbaring. Christus en Is-
raël. Kerk en Israël en Eschatologi-,
sche vragen, waarbij het eigen
standpunt van de schrijver duide-1
lijk naar voren komt. Dan worden
dingen gezegd, die het critisch.
doordenken ten volle waard zijn. Ik 7
citeer als voorbeeld twee zinnen
(pag 142 en 143). 'Moeten we dan
in het historisch gebeuren van het
ontstaan van de staat Israël niet
een verwijzing zien naar de concre- j
te aard van de opstanding?' 'Zolang,
Israël er is. kan de vraag naar de .t
aardse realiteit van de maatschappij
van de opgestane Messias niet tot
rust komen'.
Interessant is ook wat in het laat-"
ste onderdeel van het boek staat^
over de 'twee-wegenleer' en de "jo-"
denzending' en de drie mogelijkhe- 7
den van het contact tussen Israël en
de kerk: hopen, spreken, getuigen.
Een proefschrift is gewoonlijk geen
gemakkelijke lectuur, en zo is ook
dit boek bepaald geen lectuur voor
iedereen. Maar theologen, die 'met
Israël bezig zijn' doen er, naar mijn -
gedachte, goed aan. om van deze
gedegen studie kennis te nemen.
C. B.B.
In onze weergave van de toespraak
van mr. W. Aantjes in de zondag -
gehouden solidariteitsbijeenkomst
voor Israël stond een onjuistheid.
Nederland en de andere EG-landen
stemden in de VN niet vóór soeve-
reinltelt van de Palestijnen. dat;
heeft mr. Aantjes ook niet gezegd,
maar onthield zich omdat in deze
resolutie niet van erkenning van
Israël werd gerept. Het betoog van
mr. Aantjes was nu, dat Nederland,
desnoods als enige in de EG. zich
niet slechts had moeten onthouden,
maar tegen had moeten stemmen.
