^Chinese eisen zijn onaanvaardbaar De Thant leidde VN in tijd van ommekeer Japanse premier Tanaka afgetreden Andom bij gevecht doodgeschoten Rol PLO mogelijk anders na top Brezjnew-Ford Achtervolgd door Indochina-drama rezjnew: gesprek met Ford in goede sfeer Chinese leiders goedig naar 'Washington Sao Tomé en Principe onafhankelijk SornmiVe charmante dinecn van vroeger 4, ernog steeds. Nieuwe leiders ontkennen terechtstelling longo Zware slag Tegen Freud Niet langer 'alleen blanken' Wienand treedt af als lid van de W.-Duitse Bondsdag JW KWARTET WOENSDAG 27 NOVEMBER 1974 BUITENLAND T7 K9 MOSKOU (AP, AFP. Reuter, UPI) De Russische part; '';r'rr Leonid Breznjew heeft gisteren de Chinese voorstellen in- k» de omstreden grensgebieden 'absoluut onaanvaardbaar' genoemd. De voorstellen behelsden een niet-aanvalsverdrag en terugtrekking- van Russische troepen. encznjew bij aankomst in Boe- Ator. nt» ■-"-i--» KING (UPI) De Amerikaanse plster van buitenlandse zaken, iry Kissinger, momenteel op be- in Peking, heeft samen met de ïese vice-premier, Teng Hsiao j laten doorschemeren dat ;dig één van de Chinese lèiders worden uitgenodigd voor een oek aan Washington. Jerikaanse bronnen hebben de tussen Kissinger en (Chinese leiders 'constructief en lelijk' genoemd. Volgens deze nnen willen de Chinezen graag rgaan tot een volledige normali- van de betrekkingen tussen de mafie landen. Een obstakel hiervoor '9 *nt de Amerikaanse betrokken- or 'tl op Taiwan, waarvoor China t dat het deel uit maakt van de pese Volksrepubliek. Er bestaan n aanwijzingen dat China hiero- I tot een compromis bereid is, ps de bronnen. Amerikaanse woordvoerder laarde dat de Chinese leiders tacten hebben onderhouden met vroegere Amerikaanse president |on, nadat deze was afgetreden, ling zou tenminste twee brieven i Nixon hebben geschreven na 9-de augustus, de dag waarop on aftrad. De reputatie van (on in China heeft niet onder Watergateschandaal geleden. 1 Chinese minister van bulten- dse zaken herinnerde op een J piket nog aan de 'pioniersrol die ■Wd Nixon heeft gespeeld in de jpening van de betrekkingen China drie jaar geleden'. Hij zei dit in een toespraak in Ulan Bator ter gelegenheid van de 50e verjaardag van de Mongoolse repu bliek. 'Op het eerste gezicht, aldus Breznjew. lijkt hec alsof China de betrekkingen met de Sowjet-Ünie wil normaliseren, maar de moeilijk heid is dat hun woorden niet over een komen met hun daden. Peking verklaart dat het pas over grens kwesties wil praten als hun eisen inzake de zogenaamde omstreden grensgebieden zijn ingewilligd. Hec is duidelijk dat dit absoluut onaan vaardbaar Is en dat wij dit verwer pen', aldus de Russische partijlei der. Door de rede van Breznjew werden eerdere geruchten bevestigd dat Peking Moskou voorstellen heeft gedaan om tot een oplossing van de geschillen te komen. Volgens de Chinezen houden de Russen gebied bezet dat in feite Chinees is, zodat een troepenschei ding zou moeten neerkomen op het terugtrekken van de Russische mi litairen. terwijl de Chinese hun po sities kunnen behouden. De Chinese ambassadeur in Mongo lië Chan Yeilie was tijdens Brez- njew's toespraak niet aanwezig. Hij had de zaal verlaten, toen de eerste secretaris van de Mongoolse Revo lutionaire Volkspartij kritiek uitte op de Chinese politiek. De Opperste Sowjet heeft een tele gram naar het permanent comité van het Chinese volkscongres ge zonden dat hier op neerkomt dat de voorstellen van China een her haling zijn van -eerder ingenomen posities en geen nieuwe gezichts punten bevatten. Het geschil tussen de Sowjet-Unie en China gaat over een gebied van 85.000 vierkante kilometer langs een 7750 kilometer lange grens. Volgens Peking is het gebied Chi nees en alleen in Russische handen gekomen door wijziging van rivier lopen. Bovendien menen de Chine zen dat de Russische tsaren zich in de vorige eeuw 1.2 miljoen vierkan te kilometer ten onrechte hebben toegeëigend. Dit gebied eist Peking niet terug. Wel vraagt het dat Mos kou erkent dat het gebied illegaal is verkregen. Formeel zijn er sinds 1969 bespre kingen gaande tussen Peking en Moskou na grensschermutsclingen waarbij ongeveer honderd man om kwamen. Volgens Breznjew is dit overleg nooit werkelijk op gang ge komen. Zijn ontmoeting met de Ameri kaanse president Gerald Ford bete kende volgens Breznjew een grote stap in de richting van beperking van kernwapens. Het gesprek had plaatsgevonden in een 'goede, op bouwende sfeer'. De VS en de Sow jet Unie maken, aldus de partijlei der, aanzienlijke vooruitgang bij hun gezamenlijk zoeken naar we reldvrede. (Volgens de New York Times van gisteren zijn de twee laaiden liet eens geworden over een beperking van hun nucleaire lange-afstands- raketten en bommenwerpers tot 2500 elk. Het bericht werd later bevestigd door senator Strom Thur mond. na een ontmoeting met pre sident Ford, die liet doorschemeren dat het getal nog lager lag maar zich verder niet wilde uitlaten). ALGIERS (AP. Reuter) In Al giers is gisteren het akkoord gete kend waarbij de kleine Portugese eilanden Sao Tomé en Principé. die liggen voor de kust van West-Afri- ka onafhankelijk worden. Dit ge beurt op 12 juli 1975. Tot die tijd zullen de twee eilanden door een overgangsregering worden bestuurd, die worut geleid door een lid van de bevrijdingsbeweging (MLSTP) terwijl een Portugese hoge commis saris het bevel voert over de Portu gese troepenmacht. Het akkoord voorziet ook in het uitschrijven van verkiezingen. De overeenkomst is getekend door de Portugese minister internterroriale samenwerking, Almeida Santos, en d e vertegenwoordiger van de be vrijdingsbeweging van de twee ei landen, Miguel Trouvoada. De on derhandelingen over de onafhanke lijkheidsovereenkomst zijn zaterdag begonnen en hebben ruim 15 uur geduurd. Sao Tomé en Principé tellen niet meer dan zo n 75.000 inwoners op een grondgebied van 964 vierkante kilometer. Het grootste eiland. Sao Tomé. raakt bijna de evenaar. Sao Tomé is economisch het belan grijkste. De vlakke kustlanden zijn bedekt met grote koffie en cacao plantages die eigendom zijn van Portugese planters. Het grootste dee 1 van de bevolking woont in plantage-nederzettingen. Het bin nenland bestaat uit bergen en dichte oerwouden. De meeste inwo ners zijn afstammeling van inge voerde Afrikaanse slaven en van 'Zuid-Europeanen, die zich hier in de zestiende en zeventiende eeuw vestigden. De eilandengroep staat sinds 1522 onder Portugees bestuur. De twee meest gematigde Angolese bevrijdingsbewegingen, FNLA en Unlta. hebben een akkoord tot sa menwerking ondertekend, ook op militair terrein. FNLA-leider Hol den Roberto en Unita-chef Daniel Savimbi deden een beroep op de strijd fracties binnen de derde An golese bevrijdingsbeweging, de MPLA, de geschillen te,overbruggen en zich bij de samenwerking aan te sluiten. (ADVERTENTIE). TOKIO (Reuter, UPI. AP) De Japanse premier Kakoewel Ta naka, die twee jaar geleden werd bejubeld als Japan's staatsman van de toekomst, is gisteren af getreden. Van officiële zijde werd meege deeld dat Tanaka aftra d als voorzitter van de regeringspartij, de liberaal-democratische partij (LDP) en dit betekent automa tisch liet opgeven van het eerste ministerschap. De 56-jarige Ta naka zei dat hij wegging omdat hij zich verantwoordelijk voelt voor de politieke onrust waarin Japan is verzeild geraakt. Die onrust werd gewekt door een artikel in een tijdschrift in ok tober, waarin stond dat de eerste minister in zijn 28 jaar als poli ticus op ongeoorloofde wijze een groot vermogen had bijeengeg aard. Tanaka heeft deze beschul diging tegengesproken. Op de premier werd ook druk uitgeoe fend om af te treden naar aan leiding van zijn falen om de inflatie (26 proeent- en stijgen de kosten van levensonderhoud te beteugelen. De premier heeft met zijn ontslagaanvrage ge wacht tot het bezoek van presi dent van de Verenigde Staten voorbij was. Tanaka's politieke positie was reeds ernstig ondermijnd door dat in juli twee belangrijke lei ders van de LDP hun ontslag uit zijn kabinet hadden genomen. Deze twee politici, de vroegere minister van financiën Takeo Foekoeda cn de vroegere vicer- premier Takeo Miki hebben in het openbaar en achter de schermen een campagne tegen hem gevoerd, en dit heeft een belangrijke rol gespeeld in dc beslissing van Tanaka af te tre den. Tanaka blijft aan als pre mier tot een opvolger is aange wezen. In Japan verwacht men dat daarmee hooguit veertien dagen zullen heengaan. De voor naamste kandidaten voor het premierschap zijn Foekoeda. de grootste politieke vijand van Ta naka en de huidige minister van financiën, Masajosji Ohira. een aanhanger van Tanaka. Foekoe da eist dat een nieuwe partij voorzitter en premier gekozen wordt door overleg tussen de partijleiders, terwijl Ohira een uitspraak van de partij als ge heel wil. Indien deze impasse tot 10 december blijft bestaan, zal. naar verwachting, een partijcon- fcrcntic bijeengeroepen worden.- Tanaka, die als gevolg van zijn energie cn bewkame financie ringsmethoden wel een 'gecom puteriseerde bulldozer' werd ge noemd leek een verslagen man toen hij zijn ontslag als partij voorzitter aanbood aan vier lei dende figuren van de LDP. Hij stond bekend als een enorme doorzetter. In juli 1972 werd hij premier en ijverde voor samen werking met de oppositie cn de vakbeweging. Hij wist de betrek kingen van Japan met China te normaliseren. Tanaka is 4 mei 1918 geboren als zoon van een arme boer en wist zich door zelfstudie op te werken. Op 28-jarige leeftijd werd hij tot kamerlid gekozen en toen hij 39 was. werd hij voor het eerst minister (van PTT). Voor vele Japanners was hij het toonbeeld van het 'arme jongetje dat zich op eigen kracht bad weten op te werken tot de hoogste functie van de natie'. ADVERTENTIE, ADDIS ABEBA (AP Reuter) De militaire leiders van Ethiopië hebben laten weten dat luitenant-generaal Aman Andom die voor zitter was van de militaire regering, zaterdagavond bij een vuur gevecht in zijn woning is doodgeschoten. Eerder was gemeld dat hij terechtgesteld was. De militaire leiders zeggen ln een verklaring dat Aman beschouwd werd als een gevaar voor de veilig heid en dat men hem herhaaldelijk verzocht had zich over te geven. Hij weigerde dit, aldus de verkla ring, en daardoor zag de militaire raad zich gedwongen zijn toevlucht tot geweld te nemen. 'Bij een vuur gevecht in zijn ambtswoning kwam hi.i om het leven en raakten drie leden van de veiligheidsstrijdkrach ten gewond'. De militaireraad gaf zaterdagavond bevel 59 burgerlijke en militaire functionarissen terecht te stellen, 'omdat' zij schuldig be vonden waren aan wanbeheer, be lemmering van de rechtsgang, de verkoop van geheime documenten aan buitenlandse agenten en po gingen om de huidige Ethiopische volksbeweging te ontwrichten'. In een verklaring wordt gezegd dat alle tegenstanders van nu af als misdadigers zullen worden behan deld. Het volk dient lering te trek ken uit de executies van zaterdag, aldus de verklaring. De militaire leiders geven te ken nen dat Aman zaterdagavond ei genlijk alleen maar gearresteerd had moeten worden. Hij had zich echter tegen zijn arrestatie verzet en was bij een daarop volgeed vuurgevecht doodgeschoten. Gene raal Aman Andom. aldus de verkla ring, heeft samengezworen tegen de volksbeweging en de strijdkrachten, getracht tweedracht te zaaien tus sen de strijdkrachten en de leden van de militaire raad, zijn plicht verzaakt en samengezworen om zijn macht en die van een paar medeplichtigen te versterken. Eritrea Inwoners van Asmara hielden reke ning met de mogelijkheid dat het comité van jonge officieren voorlo pig alle gevechten tussen de tweede divisie en de eenheden van het Eritees bevrijdingsfront wil voorko men. De Eritese guerilla's strijden al tien jaar voor onafhankelijkheid van de provincie. Reizigers die van uit Asmara in de hoofdstad arri veerden vertelden dat sommige gu- eriliaeenheden op minder dan 10 kilometer van de stad in bivak liggen. Ook pogen de militaire lei ders kritiek binnen hetleger op de dood van generaal Aman Andom. die op voorhand de kop in te druk ken. Aman was afkomstig uit Eri trea en stond een vreedzame oplos sing in deze provincie voor. Bij de derde divisie was hij populair als de ijzervreter die hen In 1964 leid de bij de kortstondige veldtocht tegen Somalia. Ook Waldheim optimistisch over VN-debat BEIROET 'AP. Reuter. UPI) De Jeicler van de Palestijnse bevrij dingsorganisatie (PLO) is in Moskou vooral om te praten over de status van de PLO bij een eventuele hervatting van het vredes overleg in Genève. Dit is door Palestijnse kringen meegedeeld. Na het gesprek tussen de Russische partijleider Brezjnew en de Ameri kaanse president Ford zouden nieu we gezichtspunten zijn ontstaan voor de politiek in het Midden- Oosten en de verhouding tussen de PLO en de Sowjet-Unie. De PLO heeft inmiddels de vroegere staf chef van het Palestijnse bevrij dingsleger. Abdelrassas Al Jahja tot leider van het nieuwe PLO- bureau in Moskou. De PLO heeft de bedoeling dit kantoor -te' 'maken tot een soort diplomatieke vertegen woordiging van de voorgenomen vorming van een regering in bal lingschap. Ook de secretaris-generaal van de Verenigde Naties. Kurt Waldheim. de gisteren uit Syrië in Israël aan kwam, verwacht dat Syrië het man daat voor de VN vredesmacht op de hoogvlakte van Golan zal verleg gen. Het overleg met de Syrische leiders had hem 'veel meer hoop' gegeven op de kans op vrede in het Midden-Oosten. Over de datu. van \w YORK (Reuter/UPI) Het lichaam van de 65 jaar geworden Birmees i Thantdie meer dan tien jaar secretaris-generaal van de VN ivas, ligt opge- tird in de hal van de wereldorganisatie. Thant's secretariaatsperiode werd \narkeerd door het overgaan van het stemmen-ovenvicht uit de Westerse we 'd naar de Derde Wereld. Hij kwam zelf op als vertegenwoordiger van de Der- Wereld, maar president Ford getuigde gisteren naar waarheid van hem dat zich nimmer door een natie of etnische groep heeft laten leiden, maar de \e mensheid toegewijd bleef. uit in de Birmese traditie kent men ar één naam. Oe is een titel werd op j januari 1909 in Pantanaw in Birma oren. Zijn vader had een rijstpellerij. D studeerde in Rangoon en keerde toen ien r Pantanaw terug om de leiding van de ;jea lonal High School op zich te nemen. de onafhankelijkheid van het Britse iten t werd een schoolvriend van hem. Oe t de eerste premier, die hem onmiddel- bij het landsbestuur betrok. In 1957 Thant de Birmaanse gedelegeerde bij VN. Hij kreeg daar spoedig een reputa- als leider van de landen der opkomen- discllderde wereld. Dat werd duidelijk zicht- toen de Afro-Aziatische commissie, an3 in dit internationale forum Algerije's 1 k tegen de Fransen diende, dit land zo edig mogelijk de VN binnen hielp. Vele tten herkenden in Thants pleidooien de kelen die hij reeds op twintigjarige 1 tijd over het kolonialisme had geschre- tot in de Times toe. 3!n Hammarskjöld op 17 september 1961 :wam in een vliegtuigongeluk in Kongo vijl de VN-operatie in deze allermoei- Iste dekolonisatie aller tijden was blij - l steken, was Thant de enige kandidaat j^jr zijn opvolging waarover de saiper- """"c lit en het eens konden worden. Het (ft hem vele uren meditatie gekost (rdat hij ja zei tegen deze benoeming i hij nimmer gezocht had. t decennium waarin hij de VN-machi- nerie leidde was er een van zoals gebrui kelijk weinig opvallende successen en dik onderstreepte mislukkingen. Thant bracht de Kongocrisis tot een eind met behoud van het mineraal hoogbegaafde Katanga voor het land. Hij wist de tweehonderd miljoen dollar bij elkaar té krijgen die nodig was om de VN financieel boven water te houden ofschoon hij de Sowjet Unie er niet toe kon krijgen om haar achterstallige contributie te betalen er .een streep onder zetten en daarmee de 'lurken over zich zelf haalden. Oe Thant kreeg veel kritiek door zijn haastige terugtrekking van de UNEF de VN-buffermacht in de Sinai, toen de Egyptische president Nasser dat in 196,7 eiste, daarmee een vernietigend Israëlisch offensief over zich heen halend. Thant betoogde terecht dat de buffermacht elf jaar eerder uitdrukkelijk met Egyptisch goedvinden gevestigd was terwijl Israël steeds had geweigerd die ook aan zijn kant te accepteren. Thant was een man des vredes en had een diepe afkeer van confrontatie. In een ge sprek met de Guardian-correspondent Alastair Cooke hekelde hij het freudiaanse Westerse denken waarin alle conflicten naar de oppervlakte moeten wprden ge bracht teneinde opgelost te worden. Dit ging naar zijn opinie regelrecht tegen het levensgevoel in Azië in. Zo wist hij er de Afrikaanse landen in zijn tijd van te weerhouden om Zuid-Afrika uit de be raadslagingen van de VN te weren. Het was ook deze boeddhist die het initiatief nam om paus Paulus VI voor een bezoek aan de VN uit te nodigen hetgeen leidde tot diens vurige oproep tot de Assemblee: 'Nooit meer oorlog'. Hij wist door zijn beleid Cyprus te behoe den voor een afglijden in een Grieks- Turkse oorlog doormiddel van een VN- vredesmacht die tien jaar lang de verbin dingen tussen de bevolkingsgroepen op het eiland onderhield totdat Griekse generaals Als zijn grootste nederlaag zag Thant dat het hem nooit gegeven is geweest een eind te maken aan het bloedvergieten in Indo china. Hij had daartoe op een gegeven moment een initiatief ontwikkeld dat vol gens ingewijden al helemaal voorzag in besprekingen in Birma, maar het plan werd door de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Dean Rusk van de hand gewezen met de opmerking: 'Mijn antennes zeggen me dat de communisten niet serieus onderhandelingen wensen'. Het was een zware slag voor Thant dat de VS Hanoi en Haiphong gingen bombarde ren nog maar twee dagen nadat hij opge roepen had tot een stopzetting van de bombardementen als eerste fase van zijn vredesplan voor Indochina. Deze derde secretaris-generaal heeft zich nooit gedragen alsof hij dit baantje van 65.000 dollar 's jaars zo nodig had. Hij haalde zich de ontstemming van president Johnson op het lijf toen hij verklaarde 'dat het grote Amerikaanse volk het met mij eens zou zijn dat verder bloedvergie ten niet nodig is Indien het de ware feiten en achtergronden van de ontwikkelingen in Vietnam kende'. En Kroestsjew werd heel: boos op hem toen hij zei dat de tinanciële toestand van de VN heel anders zou zijn als het volk van de Sowjet-Unie werkelijk zou weten hoe het ervoor stond. Oe Tliant in Nederland gefotografeerd bij zijn opening van het FAO-congres in Den Haag in 1970. Prof. dr. II. Linneman overhandigde hem toen namens de werkgroep X-Y een cheque ten behoeve van het Kapitaal Ontwikkelingsfonds der Verenigde Xatics. Een van de pijnlijkste vragen aan het Westen stelde de kleine Birmees eens ln Canada, namelijk 'waarom werd de atoom bom eigenlijk op gele Japanners gegooid en niet op blanke Duitsers?' En op een persconferentie ln Londen zei hij dat de Britse regering wel wat dapperder had kunnen optreden tegen de blanke rebellen ln Rhodesië. Maar deze bronzen boeddha, zoals hij in de wandelgangen van de VN wel genoemd werd. had zich navsijn eerste vijfjaarlijkse termijn liever in zijn gezin teruggetrok ken. Toen hij op 31 december 1971 zijn tweede termijn beëindigde was hij al do delijk vermoeid. Toen begon zijn eenzame gevecht tegen de kanker. Zijn vrouw. Daw Theln Tin schonk hem een zoon en een dochter. De zoon. Tin Maung, kwam om bij een busongeluk in Rangoon in 1962. En rie dochter Aye Aye huwde met Tin Myint Oe. een hoogleraar ln de luchtvaartweten schap. uit welk huwelijk vier kinderen werden geboren. hervatting van het overleg*in Ge nève zei Waldheim dat het altijd moeilijk is een datum voor interna tionale conferenties vast te stellen. 'Maar ik geloof dat de volgende maand uiterst belangrijk, wellicht beslissend kan zijn voor het resul taat van de. inspanningen'. Koning Hoessein van Jordanië, de staatshoofden van Egypte en Syrië- Sadat en Assad, en Jasser Arafat zijn het eens geworden over het houden van een 'kleine Arabische topconferentie'. half volgende maand. Israël heeft gisteren twintig minu ten zuid-Libanon beschoten. Er zijn geen slachtoffers, maar de schade, vooral in de plantages, is aanzien lijk. KRUGERSDORP (Reuter) - De gemeenteraad van de Zuidafrikaan- se stad Krugersdorp heeft besloten te pogen een einde aan 'de kleine apartheid' te maken. De raad. die voornamelijk bestaat uit aanhangers van de regerende Nationale partij, nam een motie aan tot het uitbannen van praktij ken die ergenis geven en nergens toe dienen. Het raadslid Mike Smuts, initiatief nemer van de motie, sprak met name over de ergenis die wordt veroorzaakt door borden met het opschrift 'alleen blanken' op ban ken in openbare gelegenheden en het beperken van bezoeken van zwarten aan het pkaatselijke sport veld tot een keer ln de week. Smuts zei dat de stap in overeen stemming was met het regeringsbe leid zoals dat was uitgestippeld in de toespraak van ambassadeur Boh- ta in de VN. waarin hij zei dat Zuid -Afrika zich zou afwenden van ras sendiscriminatie BONN (DPA) De voormalige za kelijk leider van de SPD-fracti ein de Westduitse Bondsdag Karl Wie- namd zal zijn lidmaatschap van de Bondsdag opgeven. Hij was in de afgelopen jaren het doelwit van kritiek, ook in zijn eigen partij. Fractieleider Herbert Wehner deel de gisteren de leiding van de soci aaldemocratische partij mee. dat Wienand in verband met zijn ge zondheidstoestand niet in staat is zijn parlementaire verplichtingen na te komen en gelijktijdig het onderzoek van het openbaar minis terie naar zijn rol als adviseur van de failliet verklaarde chartermaat schappij 'palninternatlonal' te doorstaan. Wienand zou zijn adviseurschap voor genoemd bedrijf hebben ver zwegen enzou ten gunste van de luchtvaartmaatschappij zijn opge- tredenij de raad voor de lucht vaart, Hij zou daarvoor aanzienlijke bedragen hebben aangenomen. De justitie onderzoekt of Wienand zich schuldig gemaakt heeft aan elas- tingontduiking voor een bedrag van 162.500 mark.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1974 | | pagina 9