Protest in Zuid-Vietnam
richt zich steeds
meer tegen Thieu zelf
oerden weerstaan Irak,
jiaar de rekening is hoog
nter en Perzische wapenhulp kunnen keerpunt betekenen
V/KWARTET ZATERDAG 23 NOVEMBER 1974
BUITENLAND
T11/K13
SfHp 1 k
'•M;
K?li
•'•if. li-,,
Voorzichtig samengaan tussen rooms-katholieken en boeddhisten
Het Zuidvietnamese militaire bewind onder leiding van generaal Ngoejen Van Thieu wordt de laat
ste maanden in toenemende mate onder druk gezet. Niet alleen zijn de gevechten tegen de troepen
van de Voorlopige Revolutionaire Regering, de vroegere Vietcong, steeds heviger geworden, ook in
eigen gelederen heeft Thieu de laatste tijd te kampen met groeperingen die zijn aftreden eisen. Jour
nalisten, militante Boeddhisten en vooral rooms-katholieken gaan in steeds groteren getale de straat
op om te protesteren tegen de onderdrukking en de corruptie van het bewind in Saigon.
hte Koerden in de wachtgebleden langs de grens verkeren, nu de winter invalt, in een wanhopige situatie. De aanvoer van voedsel naar de
lelingen is belemmerd, waardoor de hongersnood voor een kwart miljoen mensen nabij is. Vooral de kinderen dreigen er het slachtoffer van te
i. De stichting 'Terre des Hommes1 blijft de Koerden helpen. Gironummer 100900, Den Haag.
>g in Irak? Welnee, er zitten wat opstandige, reactionaire elementen in de bergen van het noor-
le oude Barzani met een handvol agenten van het imperialisme om zich heen. Nog vóór de
r invalt zal hun verzet gebroken zijn. Maar kijkt u liever om u heen: naar de resultaten van
•evolutie, naar het grote werk dat door onze Leider-President Ahmed Hassan Bakr is verricht.
:eft de Koerden in ons land zelfbestuur geschonken. Er is een Koerdisch parlement geïnstal-
en een Koerdische executieve, een soort ministerraad, gevormd. We hebben zelfs enige zetels
gehouden voor de dissidenten in de bergen: als ze zich overgeven en naar de regels van onze re-
ie willen leven zullen ook zij in het Koerdische parlement vertegenwoordigd mogen zijn'.
!eekt de woordvoerder van de
e regering in Bagdad, als bui-
dse journalisten bij uitzonde-
Jen visum krijgen om het land
jzoeken. 'Er is geen oorlog',
de grote bondgenoot in
pu. 'De laatste broeinesten van
t worden uitgeroeid', bevestigt
Jioskou-communistische partij
rak, de enige die naast de
(i-partij mag bestaan en zelfs
meeregeren onder haar toe
oorlog? Nu al acht maanden
|s meer dan drie-kwart van het
ke leger, in totaal zo'n 100.000
'tegen de opstandige Koerden
Barzani ingezet. Alleen al aan
jmiddenfront bij Rowanduz,
Jchter het hoofdkwartier en
[stuurscentrum. van de vrije
ten liggen, staan 3.5 tot 4
es met 12 artilleriebataljons,
tó.000 man,- met minstens 250
pche t&nks op de grond, hon-
p Toepolews, Soekhois en
Ivan even degelijke Russische
Bij in de lucht. Het aantal
kche militaire experts in Irak
I door de Koerden nu op 4000
at. Ze beweren zelfs gezien te
|n dat kolonel Alexander Was-
[samen met de Iraakse opper-
hebber de succesrijke tank-
II van 20 augustus op Ro-
niz persoonlijk leidde.
ïorme overmacht aan modern
iateriaal hebben de Koerden
Barzani niet kunnen weer-
In augustus gingen Rowan-
Qala Diza, een stadje meer
zuidoosten, dicht bij de Per-
grens, verloren. Bijna was
Koerdische front doormidden
den. maar juist de laatste,
te bergruggen bleven voor de
sen onneembaar. Nieuwe, nóg
dere aanvallen werden in sep-
r en oktober ondernomen, op
rategische berg Zozik, op de
Omar Agha pas, alle aan het
infront bij Rowanduz, en ver-
uidelijk bij Ranya. Met alle
t probeerde het Iraakse leger
lot in de poort naar het Koer-
e hoofdkwartier open te bre-
Dag na dag werden, onder
ladig artillerie-spervuur nieu-
aakse troepen de pashellingen
tuurd.
ns nieuwe, want de verliezen
hoog: door de Koerden wor-
ze. voor september alleen, op
2000 man geschat, evenveel
Oor de eerste zes maanden van
ellendige oorlog, de zwaarste
tegen de Koerden gevoerd, de
rste oorlog die op dit ogenblik
e wereld woedt. En wie weet
i? Want de wereld ziet toe en
elt niet.
Sami
Ihebber aan het middenfront is
Kak Sami Abdurrahman, een
de Koerdische oud-ministers in
Iraakse kabinet ten tijde van
er jaren 'rust' van het akkoord
In maart 1970 een definitief
leek te zullen maken aan de
eroorlog. In juli van dit jaar
hij in Nederland op bezoek om
te zoeken voor zijn zaak. Een
g-gebouwde, rustige man, be-1
im politiek onderhandelaar,
die in de slotonderhandelin-
over de Koerdische autonomie,
naart, bij de Ba'ath-regering
i meer kon bereiken,
lad wilde de Koerden geen
werkelijk zelfbestuur toekennen, al
leen een benoemd niet verkozen
parlement en een benoemde uit
voerende macht zonder reëele be-,
voegdheden, zonder gezag over 40
procent van het Koerdische gebied,
omdat daaronder olie ligt de
provincie Kirkoek en andere dis
tricten en zonder voldoende in
komsten uit de rijke staatskas. Al
leen beperkt zelfbestuur konden de
Koerden krijgen en als ze het
ultimatum niet binnen twee weken
aanvaardden zouden 'de gevolgen
voor hen zijn'.
Kak Sami heeft de gevolgen gewe
ten: de bommen en granaten vlie
gen hem in zijn schuilhut dicht
achter de frontlijn dagelijks letter
lijk om de oren. Maar sinds vorige
week his hij optimistischer dan ooit.
'We hebben in onze belangrijkste
posities kunnen standhouden en
zelfs zojuist de berg Zozik terugver-
overd. Nu is onze aanvoerweg naar
het noordelijk fronte tenminste vei
liggesteld. De regens beginnen, de
eerste sneeuw is gevallen. Het
Iraakse leger heeft .de beslissende
slag vóór de winter niet gehaald
nu komen wij opzetten'.
Is dit het keerpunt voor de Koer
den? In elk geval moet het uitblij
ven van militair succes voor de
Ba'ath-regering een politieke klap
van jewelste zijn. Maar bovendien
is aan de oostkant een ontwikke
ling gaande die haar niet onbe
roerd kan laten. Want van over de
Perzische grens zijn nieuwe wapens
binnengekomen: moderne anti-
tankraketten en artillerie van fors
kaliber. Van Perzië zelf, van de
Amerikanen? Stellig moet de Perzi
sche regering ervan weten, want
het grensverkeer met Vrij Koerdis-
tan wordt zorgvuldig in de gaten
gehouden. En dat zet menigeen aan
het denken.
Tot dusverre liet de Sjah alleen
munitie, hooguit wat lichte wapens
doorkomen, maar nu is hij verder
gegaan. Begon hij te vrezen dat
Barzani's Koerden het niet meer
zouden volhouden, of wil hij tegen
spel leveren tegen de zendingen
Sowjet-wapentuig, die wekelijks
door de lucht of via de Perzische
Golf Irak bereiken zoals de al
lernieuwste MIG-23, waarmee al
leen nog maar Russische piloten
mogen vliegen en die toch al boven
Koerdistan zijn gesignaleerd?
Perzische Golf
Het machtsevenwicht rondom de
Perzische Golf wordt in de binnen
kamers van het keizerlijk paleis bij
Teheran ongetwijfeld goed in het
oog gehouden. Zou Teheran met
Moskou misschien tot een akkoord
kunnen komen, over de hoofden
van de Koerden heen? Een af
spraak tot stopzetting van ieders
medewerking, tot terugtrekking van
de duizenden adviseurs? Maar dat
zouden dan alleen de Russische
moeten zijn, want Perzische experts
zijn in heel Koerdistan niet te vin
den. Hoe het zij, zo'n afspraak lijkt
theoretisch mogelijk, zelfs denkbaar
tijdens het bezoek dat de Sjah de
zer dagen aan Breznjew brengt en
dat moet dienen om de economi
sche relaties tussen beide landen te
versterken.
Toch is zo'n afspraak ook weer niet
zo waarschijnlijk, omdat voor de
Sowjets het voortduren van de bur
geroorlog in Irak ook voordelen
heeft, namelijk een toenemende af
hankelijkheid van Moskou. En ook
de Sjah houdt liever zijn handen
voorlopig vrij, al was het alleen
maar om de wensdroom die bij vele
'Paniranisten' leeft overeind te
houden: dat de Koerden in Irak
ooit eens met hun broeders in het
grote Perzenrijk verenigd zullen
worden. Een gedachte overigens,
die de staf van de Democratische
Partij. Koerdistan in Irak ver van
zich afwerpt. Want daar weet men
wat de Sjah bedoelt als hij over
een broedervolk spreekt: Perzisch
onderwijs, dus gelijkschakeling,
voor iedereen en recht op eigen
cultuur en onderwijs heeft zelfs de
Iraakse regering aan haar Koerden
toegestaan.
Is er kans op een einde aan de
oorlog door onderhandelingen met
de Koerden zelf? Bagdad heeft tot
dusverre elk initiatief daartoe afge
wezen. in cie hoop op een spoedige
militaire overwinning. De PDK van
Barzani weigert van haar kant met
deze Ba'ath-regering te spreken: er
is een muur van wantrouwen tus
sen beide partijen opgetrokken.
Liever speculeert Barzani op de val
van het regiem, dat nu voor de
waarheid staat van een mislukt na
jaarsoffensief tegen de Koerden.
Zullen bepaalde legerofficieren op
roerig worden, zal de bevolking
gaan protesteren?
Als president Bakr. inderdaad ziek
zou zijn, zoals wordt geweerd, en
daarom niet' naar de Arabische top
conferentie in Rabat kon gaan, zal
de leiding van de republiek dan
volledig in handen van vice-presi
dent Saddam Hüssein Takriti ko
men, die nu al de 'sterke man van
Bagdad' wordt genoemd? Van Sad
dam Hussein is bekend dat hij be
rekenend is,, liever wint met over
leg dan met oorlog.
Maar dat alles blijft speculatie
de oorlog duurt voort en honderd
duizenden mensen zijn het slacht
offer. Is de opstelling van Barzani
en de zijnen reëel, is het Koerdi
sche streven naar volledige autono
mie haalbaar? Het is duidelijk dat
de leiders van een nog maar be
trekkelijk jonge staat als Irak
een produkt van na de eerste we
reldoorlog, toen de Turkse 'zieke
man' werd geamputeerd niet
graag het directe gezag verliezen
over een belangrijk stuk van het
grondgebied. Ook de omringende
landen, de grote mogendheden, de
Verenigde Naties stellen zich in op
de 'status quo'. Maar waar blijft
dan het recht op zelfbeschikking
voor een volk dat zich zijn identi
teit bewust is gaan worden? En
mag van de miljoen Koerden die
sinds 1961 de facto in een vrijstaat
hebben geleefd worden verwacht
dat zij de 'halve' autonomie van
Bagdad accepteren? Van eon re
giem dat duizenden mensen depor
teert, arresteert, martelt, ter dood
brengt; dat schiet op alles wat
beweegt, dat napalm en nu ook
fosfor gebruikt onder het motto dat
in een burgeroorlog geen oorlogsre-
gels gelden?
Stem van Koerdistan
Zeker, de Koerden zijn een weinig
ontwikkeld volk. In de bergen zijn
de eerste scholen pas geopend toen
de 'Koerdische revolutie' begon. Ve--
len kunnen niei lezen en schrijven,
maar wél luisteren: naar de Stem
van Koerdistan, de eigen radiozen-
door Martin Pool
der, die elke avond nieuwsberichten
brengt en moed inspreekt. Ze we
ten heel goed waarom het in deze
oorlog gaat: om Koerdistan of de
dood. Want als er geen écht zelfbe
stuur komt, geen economische basis
voor het bestaan, geen democratie
met verkiezingen in heel Irak
zodat er weer parlementaire con
trole op de regering mogelijk wordt
dan zien ze voor zichzelf geen
toekomst meer. Daarom hebben ze
een diep vertrouwen in Barzani, als
redder van hun land.
En in het besef dat deze eenvoudi
ge Koerdische bevolking achter
hem stond heeft Barzani in maart
van dit Jaar het regeringsultima
tum verworpen, wetend dat daar
mee de verschrikkingen van de
oorlog weer over Koerdistan zouden
komen. Was het een onverantwoor
de beslissing? De vrijwillige uit
tocht van Koerdische artsen, lera
ren, studenten en politie-agenten,
soldaten en officieren, meer dah
honderdtwintigduizend, uit het re-
geringsgebied naar de bergen om
zich bij de pesh merga en de PDK*
aan te sluiten heeft Barzani in zijn
overtuiging gesterkt dat het een
goede beslissing was. Maar een be
slissing met rampzalige gevolgen
voor zijn volk.
Want hier zijri de slachtoffèrs: tot
15 oktober 535 doden aan het front,
bijna 500 doden onder de burgerbe
volking door bombardementen en
beschietingen, die dagelijks voort
duren. Ongeteld zijn de kinderen
en oude mensen die sterven door
ziekte en ondervoeding tijdens de
vlucht uit hun dorp, in de hoop in
Perzië onderdak te komen. Het
aantal daar opgenomen vluchtelin
gen bedraagt nu al meer dan
10.000, en in het grensgebied, waar
nu 30.000 mensen wachten op toe
lating, komen dagelijks nog eens
1000 mensen aan.
Vluchtelingen
Terwijl in Perzië de toestand in de
vluchtelingenkampen goed te noe
men is, dank zij de grote inzet van
de Perzische Rode Leeuw en Zon-
organisatie, is de situatie in de
wachtgebieden langs de grens, nu de
winter invalt, wanhopig. Ook in het
uiterste noorden, langs de Turkse
grens, vanwaar geen uitweg moge
lijk is, is de hongersnood voor een
kwart miljoen mensen nabij. Be
voorrading is daar maar langs één
kort geleden met bulldozers vrijge
maakte route mogelijk en nu er
sneeuw ligt alleen nog maar met
muilezels in zeven dagen.
De Nederlandse arts Ad Hendrikx,
door de Terre des Hommes-organi
satie naar het grensgebied bij Hadj
Omran uitgezonden, schrééuwt om
hulp. Er zijn wel doktoren maar
vrijwel geen medicijnen tegen tbc,
leverziekten, geen vitaminen. Er
moet melkpoeder komen, warme
kleding, schoenen, dekens en ten
ten. 'Er sterven hier zes tot twaalf
kinderen per nacht' schreef hij ons
begin november, 'over twee weken
worden het er wellicht honderd'.
Weet de wereld ervan? Alleen van
uit Nederland Terre des Hom
mes, Memisa en de International
Drug Association in Amsterdam
is zes tot zeven ton medicijnen,
instrumenten, melkpoeder en blik-
melk naar Koerdistan gezonden.
'Drie van onze vier zendingen zijn
al hier aangekomen', schrijft dokter
Hendrikx. 'Maar waarom komt er
niet meer? Wanneer komt het geld
van de Wilde Ganzen? Waa; blij
ven de kerken? Wat doet het Inter
nationale Rode Kruis? Wil de Ne
derlandse regering helpen?'
De winter is in Koerdistan begon
nen. Is er nog een keerpunt voor
de Koerden?
Nog steeds weet Thieu met behulp
van het zeer uitgebreide leger en
politieapparaat het hoofd boven
water te houden. Hierbij is hij vol
ledig afhankelijk van de economi
sche en militaire hulp van de Vere
nigde Staten. Maar naast de groei
ende oppositie in eigen land blijkt
de regering-Thieu nu ook te wor
stelen met een snelle terugloop van
de omvang van de Amerikaanse
militaire hulp als gevolg van de
verslechterde economische situatie
in de Verenigde Staten. Een Ameri
kaanse militaire woordvoerder in
Saigon wist vorige maand te mel
den dat driekwart van de ongeveer
1500 Amerikaanse 'adviseurs' bij de
Zuidvietnamese luchtmacht was te
ruggehaald. Ook andere Ameri
kaanse -technici bij het leger van
Zuid-Vietnam zouden zijn afge
vloeid. In augustus van dit jaar
nam het Amerikaanse Huis van Af
gevaardigden - een resolutie aan
waarin werd voorgesteld de militai
re steun aan Zuid-Vietnam met 300
miljoen dollar te verminderen. Ex-
president Nixon had het Congres
om 1.4 miljard dollar aan militaire
steun aan Zuid-Vietnam gevraagd,
maar de begrotingscommissie voor
defensie onder voorzitterschap van
Georges Mahon, demokratisch afge
vaardigde uit Texas, had dit bedrag
voor het debat in het Huis al te
ruggebracht tot 1 miljard dollar. Al
met al een besnoeiing van 50 pro
cent op de militaire hulp aan Zuid-
Vietnam, terwijl het opperbevel in
Saigon bekend maakte dat er voor
de strijd tegen de communisten in
het jaar 1975 minstens 5 miljard
dollar nodig zal zijn. Indiener van
de resolutie, de Democratische af
gevaardigde van Georgia, John
Flint jr. zei dat Thieu duidelijk
gemaakt moest worden dat hij on
derhandelingen met Noord-Vietnam
moest aanknopen over een politie
ke regeling van de Vietnamese
kwestie'.
Geen vrede
Want nog altijd is er geen vrede in
Vietnam. Het vredesakkoord van
Parijs dat in januari 1973 gesloten
werd, betekende alleen vrede voor
de Amerikanen, er sneuvelden geen
Amerikaanse mariniers meer in
Vietnam, maar voor de Vietname-
zen gaat de strijd onverminderd
voort. Sinds dit 'vredesakkoord' zijn
er volgens officiële statistieken
meer dan 100.000 Zuidvietnamese
soldaten om het leven gekomen.
Volgens de voorlopige revolutionai
re regering (VRR) en Noord-Viet-
nam zijn aan hun zijde ruim 60.000
manschappen gedood. Het akkoord
van Parijs gaat uit van twee gelijk-
waardige regeringen, nl. de VVR
van Zuid-Vietnam en van de Rege
ring van de Republiek Zuid-Viet
nam, die onder leiding staat van
generaal Thieu. Verder is er sprake
van een, voornamelijk uit- Boed
dhisten bestaande zogenaamde "Der
de Macht', die tussen deze beide
regeringen in staat. Deze drie li
chamen moesten eèn Nationale
Raad van verzoening vormen, die
vrije en algemene verkiezingen zou
voorbereiden. Thieu heeft echter de
VRR van het begin af aan aan
zijn laars gelapt en ook tot de
zogenaamde Derde Macht zocht hij
geen enkele toenadering. In plaats
van aan te sturen op verzoening en
democratie heeft hij met behulp
van zijn door Amerikaanse dollars
gefinancierde leger en politie-appa-
raat een waar schrikbewind geves
tigd waar volgens de oppositie de
corruptie welig tiert. En het is
vooral de corruptie van het bewind
'in Saigon waartegen de rooms-
katholieken het laatste half jaar
stelling nemen.
Katholieken
Hoewel de katholieken slechts 11
procent van de Zuidvietnamese be
volking uitmaken, hebben ze altijd
veel invloed gehad in de Zuidviet
namese politiek. De geletterde ka
tholieken, oververtegenwoordigd in
de hogere sociale lagen, speelden
altijd een grote rol in het ambte
narenapparaat van de katholieke
presidenten Diem en Thieu in hun
door Johan ten Hove
strijd tegen het communisme. Voor
Thieu moet het dan ook des te
harder aankomen dat gedurende
deze zomer de rooms-katholieken
in steeds radikale bewoordingen
zijn aftreden eisen. Zij roepen om
een succesvolle niet-corrupte, anti
communistische regering. Als leider
van deze 'Volksbeweging tegen cor
ruptie' treedt de 59-jarige redemp
toristen-pater Tran Hoe Than op.
Het doel van de pater is een nieu
we gereinigde regering die, ge
steund door grote delen van de
Zuidvietnamese bevo'lking, een
sterke onderhandelingspositie kan
innemen tegen de communisten,
want vóór alles is de pater anti
communist. Reeds onder Diem
heeft hij zich sterk tegen het com
munisme gekeerd, en vanaf 1965
gaf hij aan de hogere krijgsschool
van. het Zuidvietnamese leger een
cursus in ideologische bestrijding
van het communisme.
In juni van dit jaar ging de .secre
taris van de volksbeweging tegen
corruptie, Ngujen Tran de boer op
en 1 verzamelde in Zuid-Vietnam
ruim 300 handtekeningen van r.k.
geestelijken onder een aanklacht
tegen de regering-Thieu waarin de
ze beschuldigd werd zich te verrij
ken ten koste van de armen. Pater
Tran ondersteunde de aanklacht en
wees op de manipulaties van 'rege
ringskongsi's' met voorraden hulp
goederen als rijst, graan en andere
levensmiddelen, die tot verpaupe
ring van de bevolking geleid had
den. Met name in Centraal-Viet-
nam sterven de mensen van de
honger, terwijl de Verenigde Staten
voldoende rijst leveren.
In eerste instantie werdon de be
schuldigingen door het bewind van
Thieu genegeerd, maar de demon
straties werden steeds omvangrij
ker, de leuzen steeds radikaler en
de onrust steeds groter. In septem
ber joeg de politie een massabij
eenkomst van katholieken in de
oude keizersstad Hoeé met traangas
uit elkaar. De pater wist ook ande
re groeperingen te activeren. Jour
nalisten protesteerden tegen de
censuur en ook de boeddhisten van
de An Kwang-pagodedezelfden
die in 1963 onder leiding van de
radikale Thich Tri Kwang meehiel
pen aan de val van Diem en in
1966 generaal Ky in grote moeilijk
heden brachten gingen de straat
op.
Boeddhisten
De An Kwang boeddhisten zijn nu
echter verdeeld in radikale en ge
matigde groepen, die niet gezamen
lijk achter één leider staan. Zo
heeft de oude radikale Thich nu te
maken met leiders die niets zien in
grote massademonstraties die tot
doel heben de regering omver te
werpen. In september formeerden
de boeddhisten, min of meer in
antwoord op het nieuwe elan van
de katholieken, hun eigen 'nationa
le verzoeningskrachten', waarvan
vooral de boeddhistische senator Vu
Van Mau de politieke woordvoerder
werd. Deze verzoeningskrachten
dringen er bij de regering op aan
nu eindelijk eens werk te maken
van de Parijse akkoorden en vrede
te brengen in Zuid-Vietnam. Hier
mee is zij de spreekbuis van de
miljoenen Zuidvietnamezen die de
oorlog al lang beu zijn en die
alleen nog maar in vrede willen
leven, onder wat voor regiem dan
ook. De woordvoerders van de
boeddhisten voegen er echter voor
zichtig aan toe dat indien Thieu de
vrede in de weg staat, hij zal moe
ten verdwijnen. En nadat de politie
een betoging van An Kwang-
boeddhisten tegen de perscensuur
hardhandig uiteen gejaagd had,
waarbij vele gewonden vielen, zijn
tal ieder geval de militanten onder
de boeddhisten al wel van mening
dat Thieu dient te vertrekken.
De grote Minh
In Saigon gaan geruchten dat ge
neraal Duong Van Minh (grote
3
-3
Demonstraties van de rooms-katholieken tegen het bewind van
generaal Thieu worden met harde hand neergeslagen.
Generaal Duong Van Minh
Minh) die in 1963 de coup tegen
president Diem leidde, en die door
velen in Zuid-Vietnam nog als een
nationale held gezien wordt, aan
stalten maakt om zich opnieuw in
de politieke arena te storten. Op
zijn jaarlijkse tuinfeest bij zijn vil-
la in Saigon liet de boeddhistische
Minh weten dat 'het land een nieu- j
we groep leiders nodig heeft, die de
steun heeft van de bevolking en
oprecht naar nationale verzoening
streeft'. Het lijkt er veel op dat
grote Minh. die nog steeds nauwe
contacten onderhoudt met de radi
kale boeddhist Tri Kwang. zich
gaat opwerpen als de nieuwe leider
van de boeddhisten. Zijn grote villa
wordt in ieder geval volgens bron
nen in Saigon door Thieu's politie-
mannen scherp in de gaten gehou
den.
Er bestaan contacten tussen de ka
tholieken en de boeddhisten, maar
van enige formele samenwerking is
nog geen sprake. Daarvoor zit het
wederzijdse wantrouwen tussen bei
de groeperingen die tijdens de peri
oden van Diem in hevige gevechten
gewikkeld waren, nog te diep. Wel
heeft pater Thieu de boeddhisten
opgeroepen om net als de katholie
ken herdenkingsdiensten te houden
voor een jonge Zuidvietnamees, die
enige weken geleden bij een pro
testbijeenkomst door de politie ge
dood werd.
In tegenstelling tot de katholieken 2
hebben de Boeddhisten wel enig
vertrouwen In de Parijse akkoorden
en schijnen zij bereid te zijn een
coalitieregering aan te gaan met de
communisten van de VRR. Dit
kwam nog eens tot uiting op een
vergadering, midden november in
de An Kwang-pagode te Saigon,
waaraan ruim 700 prominente
Zuidvietnamezen deelnamen en
waarin de nadruk werd gelegd op
de zogenaamde Derde Macht in de
Parijs akkoorden, die door boeddhis
ten opgevuld diende te worden.
Thieu mikpunt
De groeiende onrust heeft er uit
eindelijk toe geleid dat president
Thieu op 1 oktober voor de televisie
verscheen om tot kalmte te manen
en op te roepen tot bundeling van
de krachten tegeh het communis
tisch gevaar. Tevens kondigde hij
zuiveringen aan in het leger en zijn
regering. Eind oktober traden dan
ook vier ministers onder wie de
minister van voorlichting, Hoang
Due Nha, een neef en vertrouwe
ling van de president af. Nha die
vooral werd aangevallen wegens
zijn strenge optreden tegen de pers,
het verbieden van kranten en het
opleggen van censuur, kreeg een
nieuwe functie in het paleis van
Thieu.
De president zag zich verder ge
dwongen drie van de vier regionale
legercommandanten in Zuid-Viet
nam van hun post te ontheffen.
Opnieuw een overwinning voor pa
ter Than die twee van hen in het
openbaar van corruptie had be
schuldigd. Toch heeft Thieu de op
positie met deze manoeuvres niet
tot zwijgen kunnen brengen. De
eerste reactie van de oppositie was
dat de kabinetswijziging de groei
ende kritiek tegen Thieu niet zal
doen verstommen. Pater Than had
als commentaar dat een verande
ring van personen niet belangrijk
is: 'Wat wij vragen is een verande
ring van politiek en standpunt'. En
zelfs Vu Van Mau, de boeddhisti
sche senator gaf te kennen dat de
kritiek is gericht tegen president
Thieu en niet tegen zijn medewer
kers.
In zijn televisierede had Thieu
verklaard dat hij bereid is af te
treden als hot volk en het leger
geen vertrouwen meer in hem heb
ben. Maar over het vertrouwen van
het volk van Zuid-Vietnam heeft
hij zich nooit zo druk gemaakt. Om
aan de macht te blijven had hij
aan zijn enorme leger voldoende
Het volk heeft in ieder geval de
laatste maanden steeds duidelijker
laten merken dat het genoeg van
hem heeft. Hoe lang hij het ver
trouwen van het leger nog heeft
hangt samen met de vraag hoe
lang hij dat leger nog kan onder
houden en dat is een vraag die het
beste in Washington beantwoord
kan worden.
