rd ziet in pan weinig ii (ippositie Met minder oiie en gas niet minder gelukkig Italië krijgt weer regering Peres: wij zullen Palestijnse bases genadeloos treffen snische Golf ïigt bron van if iet te worden' Koffie bij kaarslicht ofiutomobilisteii, c/VIooie CEIhckomt morgen [ling in lington digd arrestatie i vai ise echter ftl: olielanden bewapenen zich Egypte kreeg Franse vliegtuigen Wetenschap 'en techniek Succes Moro vrijwel zeker Zeven doden bij gijzelingsactie Open brief van Sacharow aan Breznjew en Ford Z kwARTET TOENSDAG 20 NOVEMBER 1974 BUITENLAND T7-K9 i uitgendigd voor tegenbezoek i J UPI, AF Reuter) Keizer Hirohito van Japan vindt irenswardig dat er een Tweede Wereldoorlog is geweest. bij he staatsdiner ter ere van de Amerikaanse presi- ld Ford^ie momenteel in Japan verblijft. ADVERTENTIE was de afsluiting van ÏS" e werkdg in Tokio, dat anig gebkt ging onder n van bt hoge bezoek, staking van het spoor- el ontrgelde het ver- ig. Miljmen Japanners re. door gea kans naar hun i hoofdsid te komen. De i Tokio varen veel min- nj m gebiikelijk. Van de ies tepn zijn bezoek Ameriaanse president nerkt. h politie slaagde de inzt van veel man- betogrs op veilige af- ouden. fins van '"ord begon offici- ontvngst door de 73- •r. Fo3 nodigde Hirohito legeneid uit voor een 'ON t\FP/Reuter/UPI) ppljnse ambassadeur in de Staen en één van 's zijn gisteren vrijgela- gijzelig van tien uur. ijnse. dvoèaat die de :n gegeeld had liet hen hij di belofte had ge- zijn 1-jarige zoon die pijnen zerblijft met het tuig nar de Verenigde moge. reizen. Bij de enigemalen geschoten, ind isgewond. De advo- et gebuw binnen geko- hij eetafspraak had mee deur. ing heft President Fer- rcos vn de Filippijnen gekomgd voor de land- om >olltieke redenen itenlan verblijven. Zij ;ehinded naar de eilan- erugkesn. Ook kunnen ppijner verlaten als zij en rogen Filippijnen uitenlad vertrekken als van heigezin daar werkt vertrekniet schadelijk is momle an het land. Reuter De Westber- ie heef weer een arres- :ht in verband met de rechtr Günther von i. Ingdoten is de 30- ïerse 'icaris Kornelius Hij reldde zichzelf bij ladat en 30-jarige ker ster ir verband met de- as aagehouden. Buck- t ervn beschuldigd dat neegererkt aan de sa- tepn rechter Von i en dat hij verzuimd oorgeomen aanslag bij te mlden. Hij is eerder o,idat hij enkele ige :den van de Baader- oep >ehulpzaam was ge- OLIV (Reuter) Het iolr gevestigde Inter- Inatuut voor Vredes- k (IPRI) heeft ge- Iuwd oor het gevaar van niet assen de grote mo- aen ii het gebied van de Grf. RI iet het gevaar be- 6 (8 it d grote concentratie Jvooraden in dit gebied aanwezigheid van steeds vooraden wapens, fg.speoal rapport 'olie en caald' jgt het SIPRI dat de 1200 ron de Perzische Golf 45#jn ïun wapenarsenalen ï-ifljrijk uit te breiden. Zij daabij geholpen door de 3Óodollrs die hen vanwege 340fls durder wordende olie 'Nast de rechtstreekse ij 3O0> birvan op het Arabi- 26W ëlishe conflict, kan de- ®°Ti'lkkling ernstige gevol- voor het machtse- f 1230 ',et Perzische Golf- 580 zelf ?n eventueel ook op f -"jjnwilit in de gehele we- i ^jdusliet SIPRI. wordt gezegd dat 36, ërz?) ernaar streeft de I650^rerte macht te worden 3*® geled en bezig is zijn 7;5»chen overeenkomstig te 165 en. Maar andere landen en oal Saoedi-Arabié, Koe- 17.21 akstan. Irak of Afghani- out-n wel eens hetzelfde 'zM pan doen, aldus het 7.05 L Een aanzwellend militair poten tieel bij de zuidelijke grenzen van de Sowjet-ünie zou de be wapeningswedloop in het gebied verder versterken, waarbij nog komt dat de wapenrace wordt versterkt door de industrielan den die steeds meer wapens wil len verkopen aan olielanden om hun stijgende olierekeningen te vereffenen. Nu de VS en de Sowjet-Unie zich hebben losgemaakt van de oorlog in Vietnam is het niet uitgesloten dat de wapenproduk- tiecapaciteit op de afzet in het Midden-Oosten wordt gericht. Daarbij zouden conflicten in la biele gebieden, zoals de Aegeï- sche Zee en Zuidoost-Azië even eens op de spits kunnen worden gedreven, aldus het vredesinsti- tuut. Het SIPRI heeft voorts gewaar schuwd dat de haast waarmee wordt gezocht naar een vervan gingsmiddel voor olie het gevaar inhoudt dat er een ongewenste verspreiding komt van atomaire en biologische wapens. Het SI PRI wijst erop dat de VS vier procent van hun olie nodig heb ben om hun militaire vloot en luchtmacht operationeel te hou den. De olieduurte en schaarste zou daardoor kunnen leiden tot een ongelukkige herwaardering van chemische en biologische wapens, die met minder oliekos- ten kunnen worden gehanteerd. Mooie Elix komt met nieuws. Fleurig nieuws. Speciaal voor u. Alle kans dat het een belangrijke rol gaat spelen in uw dagelijks leven.Vooropgesteld dat u weieens wat anders zou willen. Het leven van een automobilist mag niet saai worden, nietwaar? Welnu, Elix komt er wat aan doen. Nog heel even geduld! bezoek aan de Verenigde Staten. Bij het staatsdiner, dat 's avonds in het keizerlijk paleis werd gehouden, bedankte Hirohito de VS voor de hulp die zij Japan hebben geboden gedurende de 120 jaar, dat beide landen diplomatieke betrekkingen onderhouden. Over de Tweede We reldoorlog merkte Hirohito op: 'Ik geloof dat het betreurenswaardig was, dat er, ondanks de vriend schappelijke betrekkingen die wij tussen beide landen hadden, een noodlottige periode was.' President Ford antwoordde, dat de VS vastbe sloten zijn om de 'unieke betrek kingen met Japan' te bestendigen. Ford heeft uitvoerig gesproken met de Japanse premier Tanaka. Een groot deel van de onderhandelin gen werd bijgewoond door de mi nisters van buitenlandse zaken. Henry Kissinger en Toshio Kimoe- ra. Belangrijkste onderwerp van ge sprek was de energieproblematiek. Kissinger heeft Japan nodig voor zijn plan om een blok van rijke olieverbruikende landen te vormen, dat een hardere houding tegenover de olie-producerende landen kan aannemen. Japan is erg afhankelijk van de olielanden. Het importeert nagenoeg alle olie die het ver bruikt. Na afloop zei minister Ki- moera, dat Japan het in principe wel eens is met Kissingers voorstel om het olieverbruik te beperken en daardoor de olielanden een prijs verlaging af te dwingen. De Japan ner voegde er aan toe. dat de uit voering van een dergelijk plan wel erg moeilijk zou zijn. Kissinger ontmoette gisteren ook de vroegere premier Sato en de huidige minister van financiën Ohira. Deze laatste wordt be schouwd als de politicus, die de beste kans heeft premier Tanaka op te volgen als deze mocht aftre den. Tanaka staat onder zware druk. Waarnemers houden het er op. dat Kissinger heeft gepeild hoe sterk de positie van de premier is. Ford ontmoette één vooraanstaand lid van de oppositie in Japan. Dat was gouverneur Mlnobe van Tokio, die het vertrouwen geniet van soci alisten en communisten. Minobe was weinig tevreden over zijn on derhoud met de Amerikaanse presi dent. Hij had met hem willen praten over de vraag of Amerikaanse oor logsschepen in Japanse havens atoomwapens meevoeren. Ford had geweigerd hierop in te gaan met de mededeling dat zulke kwesties met premier Tanaka zouden worden be sproken. De socialisten en commu nisten zijn tegen het bezoek van Ford en zullen alle bijeenkomsten waar de president verschijnt boy cotten. WASHINGTON (AP, AFP) Fran se piloten hebben drie jachtbom menwerpers van het type Mirage naar Egypte gevlogen. Dit is be kend gemaakt door kringen rondom het Amerikaanse ministerie van de fensie. De drie toestellen, zo zei men, maken deel uit van een groep van 36 die Frankrijk aan Egypte zal leveren en die betaald worden door Saoedi-Arabië. Frankrijk besloot dit jaar om weer wapens te verkopen aan de landen, die direct betreok- ken zijn bij het conclict in het Midden-Oosten. In 1967 kondigde het een embargo af voor de ver koop van wapens naar dit gebied. De Parijzenaars dronken gisteroch tend hun koffie bij kaarslicht van wege de algemene staking die het land trof. Rond het middaguur werd de stroomvoorziening weer normaal. HoeweJ vrijwel alle secto ren van het maatschappelijk leven door de g rote vakcentrales uitge roepen staking werd getroffen kwam het openbare leven toch niet helemaal tot stilstand. Ongeveer de helft van de treinen in Frankrijk reed gisteren, terwijl de Parijse metro vrijwel helemaal stil lag. Air France gelastte een aantal vluchten af en onderwijzers en bankperso neel bleven thuis. De 33 dagen oude staking bij de PTT en de week oude actie bij de reinigings diensten gingen gewoon door. Minstens honderdduizend betogers hebben gisteren een mars gehouden door Parijs uit protest tegen de door de regering genomen bezuini gingsmaatregelen. De stoet trok van het Place de la Bastille waar bijna twee eeuwen geleden de Franse revolutie uitbrak naar hét ongeveer 3 kilometer verder gelegen Gare de l'Est. Amerikaanse sociologen rekenen uit: Meer energieverbruik, of, beperkter, meer elektriciteit, maakt niet gelukkiger. Er waren natuurlijk altijd al wel mensen die het gedacht hadden. Sinds de energiecrisis waar we langzaam in verzeild zullen raken, waren wat meer mensen op dat idee gekomen. Maar nu hebben in Amerika dr. Allen Mazur en zijn student Eugene Rosa het aan de universiteit van Syracuse (New York) zelfs uitge rekend. Het is bepaald niet toevallig dat dat in de Verenigde Staten is ge beurd. Daar wordt nu eenmaal per hoofd van de bevolking verreweg de meeste energie gebruikt. En daar maakten de acties van de olieproducerende landen, geholpen door wat historische factoren, mis schien ook de grootste indruk. Mazur en Rosa vroegen zich af of Amerika, na een kort maar pijnlijk aanpassingsproces, niet beter af zou zijn met een beperkter (maar doel matiger) gebruik van energie. Een aantal voordelen zijn duidelijk: ge ringere afhankelijkheid van buiten landse olie, minder luchtverontrei niging, verkleining van het gewel dige beroep op de kapitaalmarkt door de energie-industrie. Maar, vroegen zij zich verder af, zouden die voordelen niet worden tenietge daan door een aantasting op lange re termijn van onze levensstijl als geïndustrialiseerde natie. Zelfs nu de 'American way of life' niet meer aan de rest van de we reld als vanzelfsprekend einddoel wordt voorgehouden, is dat voor Amerikanen natuurlijk een gewich tige en ernstige vraag. Mazur en Rosa hebben in bestaande statisch gegevens over andere landen ge probeerd of er verband kon worden gelegd tussen het energieverbruik per hoofd van de bevolking en het welzijn van de mensen. door drs. RohJoppema leggen bij het verzamelen van cij fers, namelijk die cijfers die de verschillen tussen rijke landen en ontwikkelingslanden duidelijk aan geven. Andere vraag Gevaarlijk Nu is het vinden van dat soort verbanden een gevaarlijke zaak, omdat het bij nader inzien van alles kan betekenen. Zo is alge meen bekend, dat er een vrij dui delijk verband is (een correlatie zeggen de mensen van de statistie ken), tussen het energieverbruik per hoofd en het bruto nationaal produkt per hoofd van de bevol king. Maar voor die correlatie zijn op zijn minst vier heel verschillen de oorzaken aan te geven. Het zou kunnen zijn dat stijging van het energieverbruik een ver groting van het bruto nationaal produkt (BNP, zeg maar materiële welvaart) veroorzaakt. Het is ook mogelijk dat, omgekeerd, een stij ging van het BNP door welke oorzaak dan ook het energiever bruik vergroot. Het is zelfs mogelijk dat energieverbruik en BNP in het geheel geen invloed op elkaar uit oefenen. maar dat zij allebei en gelijktijdig gevolgen zijn van iets anders, bijvoorbeeld de urbanisatie, het feit dat steeds meer mensen in de steden gaan wonen. En het is tenslotte denkbaar dat BNP en energieverbruik eenvoudig twee verschillende manieren zijn om de voortschrijding van de industriali satie te meten. In alle vier de gevallen moet er een duidelijk verband tussen de betref fende cijfertjes (energie en BNP) bestaan. En omgekeerd kan uit het vinden van zo'n correlatie niet be sloten worden dat één van de vier waar is. Dat betekent intussen niet dat de correlatierekening voor sociologen als Mazur en Rosa een waardeloos instrument is. Niet alleen kun je door het vinden van correlaties op zijn minst op een slim idee komen. Maar bovendien kun Je uit het ontbreken van correlaties gelukkig wél harde conclusies trekken. Als bijvoorbeeld uit de statistische ge gevens zou blijken dat er nu juist géén duidelijk verband bestaat tus sen energieverbruik en bruto natio naal produkt. dan zou daarmee in een klap zijn aangetoond dat de mogelijke verklaringen die we daarvoor net hebben bedacht, alle vier onjuist zijn. Succes Het is die omgekeerde redenering die Mazur en Rosa met aanzienlijk succes heben toegepast (Science, vol. 186, pag. 607-610). Uit de sta tistische jaarboeken voor 1971 van de Verenigde Naties hebben zij ge keken hoe 28 soorten gegevens die iets zeggen over de levensstijl, al dan niet samenhingen met het energieverbruik. ZIJ beperkten zich tot de 55 landen met meer dan zeven miljoen inwoners. De 28 indicatoren waren te verde len in vier groepen: 'Gezondheid en gezondheidszorg', 'Onderwijs en cultuuri, 'Algemene tevredenheid' en 'Economie'. Een willekeurige keus, geven de auteurs toe, en er zitten ook bepaald verborgen voor oordelen in, Maar je vindt nu een maal maar een beperkt aantal soorten gegevens in VN-jaarboeken, kortom we hadden niet beter. Bijna al die cijfers bleken een zeer duidelijk verband te vertonen met het energieverbruik in het betref fende land (met uitzondering van het aantal bioscoopbezoekers cultuur! en de bevolkingsdicht heid algemene tevredenheid Daaruit mogen we dus, voorzichtig als we zijn geworden met het han teren van correlaties, geen conclu sies trekken. Wel slimme ideeën krijgen, en dat doen Mazur en Rosa dan ook. Het zat er natuurlijk dik in, note ren zij. dat een vrij hoog energie verbruik essentieel is voor het handhaven van de levensstijl van industrieel ontwikkelde landen. De correlaties die wij vinden, waren dus wel te verwachten. Zij zeggen waarschijnlijk iets over onze voor oordelen bij het uitzoeken van juist deze indicatoren. En, een stapje verder terug, ze zeggen waarschijn lijk iets over de accenten die de VN Maar de voor ons boeiende vraag, schrijven de Amerikanen, is een andere: 'Wanneer een land een maal het relatief hoge energiever bruik heeft dat kenmerkend is voor ontwikkelde economieën, veroor zaakt dan een matige stijging van dat energieverbruik een nieuwe verandering in levensstijl? Om daarop antwoorden te vinden werden de cijfers apart uitgedraaid voor de negentien 'ontwikkelde markteconomieën' uit het gezel schap. Daarvan maakten ook eco nomische zorgenkinderen als Grie kenland, Portugal en Spanje deel uit, zodat de variatie binnen de groep nog vrij groot was een voorwaarde voor het vinden van zinvolle correlaties. Maar die correlaties bleken, en dat was toch wel een verrassing, nau welijks te bestaan. De gemiddelde levensverwachting hangt binnen de groep niet samen met het energie verbruik. (Het aantal ziekenhulsbed- dden en verpleegsters wél). In de sector gezondheid varieerde verder alleen het aantal calorieën in het voedselpakket zwak met het ener gieverbruik. en het aantal ver keersslachtoffers. (Het calorieën- effect zal in dit geval waarschijn lijk op overvoeding wijzen rf). In de sector onderwijs en cultuur vertoonde het aantal middelbare scholieren en studenten geen dui delijk verband met de energiecon sumptie, het aantal bioscopen evenmin en het museumbezoek nauwelijks. Wel waren er duidelijke effecten op het aantal gepubliceer de boeken en de oplage van de gezamenlijke kranten per hoofd van de bevolking. Zelfmoord De sector 'Algemene tevredenheid' levert een dramatisch beeld op. Geen samenhang tussen energie verbruik en lengte van de werk week, bevolkingsdichtheid, door dringen van meisjes tot voortgezet onderwijs. En een duidelijk tot zeer duidelijk verband met het aantal zelfmoorden en echtschei dingen. Bij de onderzochte econo mische indicatoren tenslotte, blij ven de verbanden met energiever bruik duidelijk bestaan. Het gaat hier om het aantal telefoon- en televisietoestellen per hoofd (geen effect op radio's trouwens), het aantal auto's en het bruto natio naal produkt. Maar dat laatste wis ten we al. Algemene conclusie intussen: met minder energie moet het best prettig leven zijn. Dat geldt met name 'voor de Amerikanen tot wie Mazur en Rosa zich in de eerste plaats richten. Maar wij kunnen er hier ook eens over nadenken. ROME (AP, Reuter, UPI) Italië krijgt na een kabinetscrisis van 49 dagen weer een regering. Gisteravond is door de partijen van de voormalige centrum-links coalitie groen licht gegeven voor een minderheidsregering van christen-democraten en republikei nen, waarmee de kans op succes voor formateur Aldo Moro vrij wel zeker is. Francesco de Martino, de leider van de socialisten zei gisteravond dat zijn partij steun zou verlenen aan een regering van christen-de mocraten en republikeinen, terwijl de sociaal-democraten lietenweten dat de partij 'beschikbaar' is om aan een minderheidscoalitie steun te geven. De steun van de twee socialistische partijen in Italië was van levensbelang voor een nieuwe regering. Het vorige Italiaanse kabinet onder leiding van Mariano Rumor viel toen de sociaal-democraten de so cialisten ervan beschuldigden via een achterdeur de communisten in de regering te willen halen. De Italiaanse communistische par tij. de grootste in West-Europa, is ook nu weer buiten de regering gebleven, waarmee althans op dit moment de kans op een 'historisch compromis' voor Italië is verkeken. Men vraagt zich echter af hoe lang de nieuwe regering het kan uithou den, voordat socialisten en sociaal democraten weer gaan kibbelen over de rol van de communisten. De Italiaanse republikeinen, die nu met de christen-democraten een minderheidsregering gaan vormen, maakten geen deel uit van de rege ring Rumor, maar steunden zijn kabinet wel. De pro-westerse repu blikeinen veroorzaakten in maart van dit jaar de 35e kabinetscrisis sinds de oorlog in Italië, vanwege een meningsverschil met de socia listen met wie zij samen in de regering zaten over het econo misch beleid. Verkiezingen De christen-democraten in Italië hebben bij de gemeenteraadsver- Aldo Moro kiezingen overal terrein verloren, soms wel 5 procent, terwijl de link se partijen socialisten en com munisten en de republikeinen winst boekten. De sociaal-democra ten konden de verliezen die zij in het noorden van het land leden door winst in het zuiden goedma ken. JERUZALEM (AP, Reuter, UPI) De Israëlische minister van defensie Sjimon Peres heeft in het parlement gezegd de de strijd krachten de bases van de Palestijnse commando's genadeloos zul len treffen, waar ze zich ook bevinden. Uitzinnige Israëliërs, schreeuwend om wraak, hebben de lijken ver brand van de drie Palestijnse guer rillastrijders die dinsdagochtend vroeg in een flatgebouw in het noord-Israëlische dorp Beit Shean enkele kilometers van de Jor- daan zeker drie mensen doodden voordat ze door Israëlische soldaten werden doodgeschoten. De guerrillastrijders, die behoorden tot het democratisch front voor de bevrijding van Palestina, hebben het drie uur lang uitgehouden in een van de flats. Toen bestormden Israëlische militairen het gebouw en doodden hen. Op de met kogels doorzeefde lijken werden briefjes gevonden, waarin vrijlating werd geëist van veertien Arabieren die in Israëlische gevangenschap zijn. on der wie aartsbisschop Capucci. Een Israëlische man verloor het leven, doordat hij uit een raam van het aangevallen gebouw sprong. Drieëntwintig personen werden gewond. Toen de schietpartij, waarbij geen Israëlische militairen werden ge deerd, voorbij was, doorbraken woedende dorpelingen het politie- kordon, gingen het gebouw binnen, gooiden de lijken van de Palestij- nen uit de ramen en staken ze op straat in brand. Politie en militai- fen en brandweerlieden wisten de dorpelingen tenslotte tot rust te brengen. Mensen die de scene wil den filmen, werden ruw verwijderd. De operatie van Palestijnse verzets lieden in Beit Shean is de vijfde operatie van dit soort sinds het begin van dit jaar. De vier vorige werden uitgevoerd: op 11 april te Kyrlath Sjmona, waarbij 'drie Pa- lestijnen werden gedood en acht tien burgers om het leven kwamen en achttien werden gewond: op 15 mei te Maalot. Daarbij kwamen eveneens drie Palestijnen om het leven en werden 26 burgers gedood en 70 gewond: op 13 juni in de kibboets Sjamir. Vier Palestijnen verloren het leven, drie burgers eveneens: en op 25 juni te Na- harya. Drie Palestijnen werden ge dood en drie burgers verloren het leven. In Algeirs heeft de leider van de Palestijnse bevrijdingsorganisatie (PLO) Jasser Arafat een verhevi ging aangekondigd van Palestijnse militaire acties binnen en buiten de door Israël bezette gebieden. De Palestijnse bevrijdingsorganisa tie heeft verder verklaard te mik ken op 120 stemmen van de 138 in de algemene vergadering van de Verenigde Naties waarin het recht van de PLO erkend een staat te vestigen op wat nu Israëlisch ge bied is. Arabische landen laten mo menteel onder de VN-leden twee ontwerpresoluties rond gaan die morgen of overmorgen in stemming komen. In de eerste wordt de PLO het recht toegekend permanente vertegenwoordigers bij de volkeren organisatie te hebben, in de twee de moet het recht van de Palestij nen worden erkend op terugkeer naar hun woonsteden en een onaf hankelijke beslissing over hun toe komst. Volgens het Amerikaanse persbu reau Associated Press heeft de Is raëlische minister van defensie Sji mon Peres verklaard voorstander te zijn van een federatie tussen Israël en de Arabieren op de nu door Israël bezette westelijke oever van de Jordaan, met uitsluiting van de PLO van Jasser Arafat. MOSKOU (AP) De natuurkundi ge Andrei Sacharow heeft in een open brief aan partijleider Leonid Breznjew1 en president Ford, die elkaar over enkele dagen ln Wladi- wostok ontmoeten, aandacht ge vraagd voor wat hij noemde een 'nieuwe golf van politieke vervol ging' in de Sowjet Unie. Sacharow schrijft dat 'het lot der gevangenen die verschrikkelijk lij den in kampen en gevangenissen uw persoonlijke tussenkomst ver eist.' De brief van de vooraanstaande strijder voor mensenrechten werd westerse correspondenten in Mos kou ter hand gesteld. Breznjew en Ford zullen elkaar za terdag en zondag in Wladiwostok ontmoeten. i

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1974 | | pagina 9