Naar één pastoraal
rapport over abortus
Hervormd kerkbegrip
gaat op de helling
Tjaart van der Walt
verwijt NG synode
struisvogelpolitiek
Hervormde kerk
doet mee in IKON
ihU
Vandaag
Voor hei'vormden en gereformeerden
Veel Duitsers
Hervormde synode heft
beleggingsraad op
Kerk Z.-Afrika: verlaten
MEDEDELING
aan de adverteerders in de
rubriek
Het Onderwijs vraagt
donderdagmorgen Ie post
'Samen Leven': luthers dagboek
geen
martelingen
lutherse kerk
Baptisten op Cuba:
werk gaat door
Trouw
Kwartet
Beroepingsw
Nieuwe boek
TROUW/KWARTET WOENSDAG 20 NOVEMBER 1974
KERK/BINNENLAND 1
Van een onzer verslaggevers
DRIEBERGEN De hervormde synode heeft zich gisteren opnieuw over het vraagstuk van de
abortus gebogen. Op tafel lag een wat bekort en bijgewerkt rapport, dat met grote meerderheid
(tien stemmen tegen) werd aanvaard.
Ook werd besloten zowel het rap
port als het verslag van de discus
sie ter bespreking aan te bieden
aan gemeenten. Tenslotte zal het
rapport ter kennis van het betref
fende deputaatschap van de gere
formeerde kerken worden gebracht
(waar deze zaak ook in behandeling
is) met de bedoeling om straks
Samen te komen tot één pastoraat
geschrift, dat aan alle gemeenten
van beide kerken kan worden aan
geboden.
Het gisteren behandelde rapport
bleef in grote lijnen gelijk aan het
oorspronkelijke, dat de commissie
ad hoe een half jaar geleden ter
discussie aanbood. Het inhoudelijke
verschil wordt misschien het beste
geïllustreerd met de veranderde ti
tel: 'Leven en helpen te leven', in
plaats van 'leven en laten leven'.
Geen revolutionaire ingreep derhal
ve.
rapport, is een kwaad, dat princi
pieel moet worden afgewezen om
dat het in strijd is met het evange
lie, dat ons de leven reddende, he
lende bevrijdende en beschermende
God voor ogen stelt.
Desondanks moet één 'tenzij' er
kend worden, omdat zich omstan
digheden kunnen voordoen waarin
het, voortbestaan van een zwanger
schap een groter kwaad is dan het
afbreken ervan, namelijk wanneer
het gaat om een keus tussen het
leven van de moeder en het onge
boren kind, dus wanneer leven te
genover leven staat.
Gunstig
Neen, tenzij
Opnieuw wordt in dit rapport ge
concludeerd tot 'neen, tenzij'. Met
andere woorden: abortus provoca-
tus is het afbreken van een uniek
mensenleven in opbouw, waarvan
geconstateerd moet worden dat het
in steeds grotere aantallen voor
komt. Deze ontwikkeling, aldus het
Zoals uit de eindstemming al blijkt
werd het nieuwe rapport door de
meeste synodeleden (er meldden
zich maar liefst 27 sprekers, drie
meer dan bij de behandeling in
eerste instantie) wel gunstig ont
vangen. Ze hadden alleen detailcri-
tiek, zoals dat overbodige ballast
zou zijn gebleven (dr. W. J. Maan,
Oegstgeest), dat het toch nog te
moralistisch bleef (dr. K. Blei,
Haarlem), dat wel met meer na
druk gezegd had kunnen worden:
in seksualiteit mag je niet jezelf
zoeken (diaken W. K. v. d. Veen,
Groningen), dat de overheid direc
ter aangesproken zou moeten wor
den (prof. dr. J. M. Hasselaar, advi
seur van de synode) en meer van
dat soort opmerkingen.
Maar er kwam van een aantal
synodeleden toch ook onoverkome
lijke kritiek los. In dit rapport
wordt op een ideologische en wetti
sche manier de dienst uitgemaakt.
Een cryptisch geheel, een soort
cryptogram, dan deden de gerefor
meerden het heel wat beter en
zakelijker (ds T. H. L. Beernink,
Hengelo). Of: het rapport zit vol
innerlijke tegenspraak. Iedereen
kan er iets tot eigen genoegdoening
uithalen; niet echt bijbels (ds. R.
Kaptein, van de raad voor de her
derlijke zorg). Hier wordt casuistiek
in optima forma bedreven immers,
'neen, tenzij', daar moeten we uit
(prof. dr. M. H. Bolkestein, advi
seur).
Gereformeerden
Zeer veel sprekers drongen aan op
een samen verder doordenken van
de problematiek met de gerefor
meerden, wier rapport erg werd ge
prezen. Een lof, die de ook aanwe
zige dr. A. Dekker uit Dordrecht
van de gereformeerde deputaten
wel wat onverdiend vond, 'want we
zijn er ook nog niet'. Ook hij wilde
Van een onzer verslaggevers
JOHANNESBURG De besluiten van de synode van de Neder
duitse gereformeerde kerk zijn niet alleen in Nederland met ge
mengde gevoelens ontvangen. Zij blijken ook te hebben geleid tot
wrijving tussen de NG kerk en de kleinere gereformeerde kerk in
Zuid-Afrika (de zg. Dopperkerk).
Ds. R. Kaptein
graag samen verder. Niet alleen
met dit probleem, maar met het
hele vraagstuk van bescherming
van leven zoals dat in problemen
als honger, verkeer, milieu, oorlog
tot ons komt. (Eerdere sprekers
hadden namelijk dit laatste als be
dreiging van geboren leven, in elk
geval numeriek, zo mogelijk nog
belangrijker gevonden).
Op de kritiek gingen verscheidene
samenstellers van het rapport in.
Drs. A. W. Mante, vrouwenarts: in
nerlijke tegenstrijdigheden? Die
merk ik in deze discussie evenzeer.
Daar probeert nu juist het rap
port de weerslag van te zijn.
Dr. E. Schoten: moralistisch,
wettisch, ideologisch? Welke passa
ges van het rapport geldt dat alles
dan? Ik heb er niets over gehoord.
En dan zet ik zoiets bij onder het
hoofdstukje 'kreten'. Het gaat toch
om het bijbels ethos? Tegen die
achtergrond valt dan het onherroe
pelijke 'neen'. Maar, eerbiedig be
doeld, God betere het: het moet
wel eens anders.
Vijf NG predikanten hebben een
boze brief geschreven aan een
krant in Johannesburg, omdat prof.
Tjaart van der Walt in die krant
kritiek had geleverd op de synode.
Prof. Van der Walt, die onlangs een
jaar in Nederland is geweest en ook
het Zuid-Afrika debat op de Lun-
terse synode meemaakte, is hoogle
raar aan de theologische school van
de Dopperkerk in Potchefstroom en
heeft een vaste rubriek in een Jo-
hannesburgse krant. Daarin had hij
de synode van de Nederduitse gere
formeerde kerk.in Kaapstad 'struis
vogelpolitiek' verweten. 'Dit is een
van de nuttige kunstjes, die wij
nog van de Engelsen geleerd heb
ben: als een vergadering geen ja
wil zeggen en geen nee durft te
zeggen, dan 'neemt zij daarvan
kennis'. De NG synode heeft dit
ook gedaan: soms ja gezegd voor
richtlijnen over de rassenverhou
dingen, dan weer nee en ook een
paar keer het gerieflijke 'neemt
kennis' laten horen', aldus prof.
Van der Walt. Zo mag men zich
echter niet van de zaak afmaken,
vervolgde hij. 'Daar rust een dub
bele verantwoordelijkheid op die
vijfhonderd paar schouders, die
'kennis genomen hebben'. Vijfhon
derd mannenbroeders hebben van
nood kennis genomen. Wat gaan zij
Van een onzer verslaggevers
DRIEBERGEN De hervormde kerk doet mee aan de IKON, de
interkerkelijke omroep Nederland, die de opvolger zal worden van
Ikor en Convent van Kerken tezamen. De hervormde synode heeft
het moderamen (dagelijks bestuur) van de synode gisteren met
35 stemmen voor en 14 tegen gemachtigd met de IKON in zee te
gaan. Morgen zal de gereformeerde synode hierover beslissen.
Advertentie)
wat gaan wij met die kennis
doen?'
De vijf Nederduits-gereformeerde
dominees schrijven, dat Van der
Walt zichzelf aangesteld heeft als
geestelijk bewaker van de besluiten
en activiteiten van de NG-kerk en
dat hij deze kerk op onverantwoor
delijke wijze afkraakt. Zij vragen:
'Wat kan die motief agter so'n leli-
ke skrywe van een Christen oor
andere Christene wees?'
Bomaast
In Zuid-Afrika is ook veel belang
stelling voor de verhalen, die de
delegatie uit Nederland over de NG
synode vertelt. Het blad Die Burger
citeert (via de kerkbladenrubriek
van Trouw/Kwartet) wat prof. Her
man Ridderbos schreef in het Ge
reformeerd Weekblad. Die Burger:
'Prof. Ridderbos skryf van die Si-
node se 'geweldige' saai, die 'groot
massa' en die 'pletige togas'. Daar-
deur skep hy 'n beeld van bombas
en grootheidsvertoon, want in Ne
derland word sulke geleenthede ge-
woonlik sober en alledaags gehou
uit versigtigheid vir linksgesindes
se spot'.
De tegenstand tegen dit besluit
kwam voornamelijk van de zijde
van ds. J. Pronk uit Rijsoord, die
liever nog geen besluit wilde ne
men teneinde een commissie nog
eens te laten onderzoeken wat voor
andere mogelijkheden er nog te
verzinnen zouden zijn in plaats van
de nu reeds enkele Jaren in discus
sie zijnde stichting.
Het kernpunt van de zorg van de
meeste sprekers tijdens het syno
daal debat was hoe men een vinger
in de pap kon veroveren In het
beleid van de radio- en televisie
stichting. Mevrouw mr. J. A. van
Rulcr-Hamelink sprak haar zorg uit
over het aantal van drie hervorm
den in het bestuur van maximaal
achttien personen. Zij vond drie te
weinig om de synode voldoende
greep te geven op de uitzendingen.
Verscheidene synodeleden gaven
blijk van bezorgdheid, enkelen over
een te geringe, anderen over een te
ruime inspraak van de staf van de
IKON in de aangelegenheden van
het bestuur. De reeds genoemde ds.
Pronk verwees naar een ietwat on
gelukkig interview met Barend de
Ronden, een van de stafleden van
het huidige Ikor, dat gestaan heeft
In het christelijk jeugdblad weer
woord. In dit interview sprak de
heer De Ronden zijn twijfel uit of
kerkelijke lichamen zoals synodes
wel voldoende representatief zijn
voor het grondvlak van de kerk. Ds.
Pronk betoonde zich over deze uit
lating niet geheel bevredigd. 'Mijn
kerk heeft mij toevallig eenstem
mig afgevaardigd naar de synode'.
DRIEBERGEN Met algemene
stemmen heeft de hervormde syno
de haar landelijke beleggingsraad
opgeheven. Van deze adviesraad
werd de laatste jaren nauwelijks
nog gebruik gemaakt, omdat ver
schillende instellingen in de her
vormde kerk zelf over beleggings
deskundigen beschikken. Wel nam
de synode een voorstel aan, om te
bestuderen of er een college van
advies moet komen, dat het inves
teringsbeleid toetst aan de normen
van de sociale rechtvaardigheid.
aldus ds. Pronk.
Mevrouw Van Ruler zei dat zij
daarentegen weer bezorgd was over
een te geringe inspraak van de
stafleden in het beleid. Haar plei
dooi werd versterkt door mevrouw
mr. L. Vroom uit Middellie. De Juri
dische vorm van een stichting is
gekozen met het oog op onverhoop
te moellijkeden. Mochten die zich
voordoen dan komt de oplossing
toch terecht op de schouders van
degenen die het beleid moeten uit
voeren, aldus mevrouw Vroom.
De rdomskatholieke kerk zal niet
meedoen aan de IKON. De rooms-
katholieken hebben laten weten dat
zij echter wel zullen streven naar
een optimale samenwerking, zo zei
prof. dr. G. N. Lammers, die in de
synode sprak namens de commissie
van voorbereiding van de IKON.
Wanneer straks ook de andere
deelnemende kerken hun jawoord
gegeven zullen hebben zullen de
kerken via afzonderlijke overeen
komsten de hun wettelijk toeko
mende zendtijd overdragen. In deze
overeenkomstenverplicht de stich
ting zich de verantwoordelijkheid
van het betreffende kerkgenoot
schap volledig over te nemen, gere
geld verslag uit te brengen en in
spraak te geven in het toekomstig
beleid.
In verband met de grote hoeveelheid zet-advertenties
voor onze zaterdagbladen, dienen'advertenties voor
deze rubriek Het onderwijs vraagt uiterlijk
in het bezit van de advertentieorderafdeling van de
Chr. Pers, Postbus 859 te Amsterdam te zijn.
U gelieve uw opgave derhalve tijdig in te zenden.
Samen Leven, evangelisch-Iuthers
dagboek 1975. 544 blz. verkrijgbaar
door negen gulden (6.95 plus porto
kosten) over te maken op postgiro
500431 t.n.v. penningmeester zen
dingsraad lutherse kerk te Harme
ien.
Het bekende lutherse dagboek heeft
een nieuwe opzet gekregen. Men
heeft vastgehouden aan het
systeem van een stukje voor elke
dag, maar dat is alleen op de zon
dagen nog een meditatie. Door de
week komen thema's aan de orde
als de oudere mens, de jeugd, vra
gen van zending, Israel, ontwikke
lingshulp, diakonaat, versobering,
religieuze subcultuur en de beleving
van het geloof thuis, in de school
en op het werk. Verder vindt men
in dit dagboek het gebruikelijke
adressenmateriaal van de lutherse
kerk en historische artikelen, deze
keer over de gemeenten Bodegra
ven en Harlingen.
Van een onzer verslaggevers
DRIEBERGEN In een brief aan
dr. A. H. van den Heuvel, secreta
ris-generaal van de hervormde
kerk, heeft de Nederduits gerefor
meerde kerk in Zuid-Afrika de ge
ruchten over martelingen in de ge
vangenis te Pretoria tegengespro
ken.
Dr. Van den Heuvel had namens
het synodemoderamen de Zuldafri-
kaanse kerk in een open brief om
opoeldering gevraagd. De Neder
duits gereformeerde kerk ant
woordt, dat inderdaad nog geen
aanklacht geformuleerd is tegen de
leiders van zwarte actiegroepen, die
onlangs gearresteerd zijn. De zaak
is gecompliceerd en een degelijk
onderzoek is nodig, zodat de ware
schuldigen aangeklaagd kunnen
i worden. De gevangenen hebben
overigens bezoek ontvangen van
verscheidene familieleden en een
advokaat.
Het hooggerechtshof van Pretoria
heeft een aanklacht van zes van de
gearresteerden, dat zij gemarteld
zouden zijn, afgewezen op grond
van het getuigenis van een be
stuursambtenaar en een particulie
re arts. Dezen bezoeken de gearres
teerden geregeld en hebben geen
teken van 'aanranding' gevonden.
De Nederduits gereformeerde kerk
schrijft, ten volle vertrouwen te
hebben in de rechtspleging in
Zuid-Afrika.
GENEVE Het aantal lutheranen in
West-Duitsland is in één jaar met
bijna een miljoen gedaald. In Oost-
Duitsland noteerden de lutherse
kerken een verlies van 200.000 le
den.
Dit blijkt uit da nieuwste statistiek
van de lutherse wereldfederatie.
Door de sterke achteruitgang in
Duitsland is het totaal aantal lu
theranen in de wereld gedaald met
ruim 400.000. Er zijn er thans wel
geteld 72.901.799.
West-Duitsland is nog altijd het
land, waar verreweg de meeste lu
theranen wonen, maar het aantal
daar is toch in één jaar gedaald
van 26.5 naar 25.5 miljoen. De
kerkbelasting, die via de fiscus ge
heven wordt van Ieder, die bij de
burgerlijke stand als lid van de
kerk geboekt staat, is een van de
belangrijkste factoren om zich uit
te laten schrijven. Ook in Noorwe
gen registreerde de lutherse kerk
een verlies van ruim 200.000 leden.
Groei rapporteren de kerken in de
derde wereld. In Brazilië nam het
aantal lutheranen in één jaar met
83.000 toe, in Indonesië met 62.000,
in Australisch Nieuw-Guinea met
52.000. In Europa werd behalve in
Denemarken en Zweden ook in
Tsjechoslowakije groei geconsta
teerd.
WASHINGTON Vier Cubaanse
baptisten hebben een bezoek ge
bracht aan het bureau van de bap
tisten wereldalliantie in Washing
ton. Zij konden melden, dat het
werk van de gemeenten voortgaat
ondanks het politieke isolement.
Van een onzer verslaggevers
DRIEBERGEN Het 'samen op weg' van hervormden en gereformeerden is een belangrijke stap
verder gekomen, doordat de hervormde synode het sein op groen heeft gezet voor afschaffing van
het begrip 'geboorteleden'.
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
B.V. De Christe'>iike Pers
Directie:
Ing. O. Postma,
F. Diemer
Hoofdredactie:
J. Tammlnga.
Hoofdkantoor: NZ. Voor
burgwal 280, Postbus
859, A'dam. Telefoon
020-22 03 83 Postgiro
26 92 74. Bank: Ned
Midd. Bank (rek nr
69 73 60 768). Gem giro
X 500.
De synode aanvaardde het rapport
'Geboorteleden theologische as
pecten', waarin een nieuwe formu
lering van artikel 2 van de kerkor
de wordt voorgesteld. Daarin wor
den 'zij, die uit hervormde ouders
zijn geboren' niet langer als leden
van de kerk beschouwd.'
Het verschil in kerkopvatting is
een van de belangrijkste obstakels,
die de hervormde en de gerefor
meerde kerk gescheiden houden. De
gereformeerden kennen alleen be
lijdende leden en doopleden. De nu
gangbare hervormde praktijk, om
ook ongedoopte kinderen uit (niet
meer kerkelijk meelevende) her
vormde gezinnen als leden te be
schouwen, maakt de grenzen van
de kerk wijd en vaag. In het absur
de doorgeredeneerd zou zelfs prak
tisch iedere niet-rooms-katholieke
Nederlander lid van de hervormde
kerk zijn.
Sociaal
Die geboorteleden zijn in de her
vormde kerkorde gekomen in 1852.
Dat was toen meer uit sociale, dan
uit theologische overwegingen. Aan
het behoren tot de kerk waren be
paalde maatschappelijke voorrech
ten verbonden (opneming in een
hervormd weeshuls of bejaardente
huis B.V.). Men wilde kinderen niet
de dupe laten worden van de laks
heid van hun ouders met betrek
king tot de doop. Later kreeg de
aldus geschapen vaagheid van het
hervormde ledenbestand een theo
logische fundering in de volkskerk
gedachte van Hoedemaker.
Sindsdien is het aantal 'geboortele
den' geweldig toegenomen. Tegen
woordig bestaat globaal dertig pro
cent van het totale hervormde le
denbestand uit geboorteleden
(naast dertig procent belijdende le
den en veertig procent doopleden).
Vooral in Groningen en Drente is
het aantal geboorteleden enorm. In
een gemeente als Stadskanaal is zo
65 procent van het ledenbestand
geboortelid en In Veendam 67 pro
cent.
Overigens werd tijdens het synode
debat wel duidelijk dat een andere
benadering van de geboorteleden
niets verandert aan het probleem
van 'de volle kaartenbakken.' Die
blijven precies even vol, zolang de
ledenadministratie niet berust op
theologische overwegingen, maar
gekoppeld is aan de burgerlijke
stand. Men blijft in de kaartenbak,
totdat de betrokkene zelf bij de
burgerlijke stand opgeeft, niet meer
hervormd te willen zijn. 'Het pro
bleem van de volle kaartenbakken
lost zichzelf mettertijd wel op,
maar ik geloof niet, dat wij daar
dan blij mee kunnen zijn', zei ds.
G. Spilt uit Ede.
Wel was de kwestie van de geboor
teleden acuut geworden door de
toenemende samenwerking met de
gereformeerden. Een commissie had
een rapport opgesteld, waarin zij
handhaaft, dat de kerk een 'bijzon
dere band' moet 'erkennen en on
derhouden' met (nog) ongedoopte
kinderen uit hervormde gezinnen,
maar anderzijds deze niet meer als
leden wil beschouwen.
Het hoedemakeriaanse geluid
werd vertolkt door ds. Spilt, daarin
bijgestaan door dr. R. J. Mooi, ds.
M. Groenenberg en mevrouw mr. J.
A. van Ruler-Hamelink. Zij wilden,
dat het bestaande artikel 2 gehand
haafd zou blijven.
Wezenlijk voor de kerk is, aldus ds.
Spilt, dat zij door Christus samen
geroepen wordt. Daarom zet artikel
2 ook in met 'Krachtens het gena-
deverbond behoren tot.' Daar gaat
men uit van de band, die Christus
met zijn mensen onderhouden wil.
Kinderen van hervormde ouders
behoren krachtens het genadever-
bond ook tot de kerk. De kerk zal
nooit mogen zeggen: Christus is
niet langer koning over deze mens.
Ds. Spilt zou het vreselijk vinden,
als over een jaar van een miljoen
mensen, van wie we theologisch
blijven zeggen, dat ze bij de kerk
horen, de kerk ineens zou decrete
ren, dat ze er niet langer bij horen,
zonder dat hun mening gevraagd'is.'
Prof. dr. M. H. Bolkestein stelde
voor, artikel 2 te handhaven en
alleen het omstreden 'zij, die uit
hervormde ouders geboren zijn' te
veranderen in 'zij, die als kinderen
van doopleden of lidmaten nog niet
gedoopt zijn of nog geen belijdenis
gedaan hebben en zij die er blijk
van geven een band met de her
vormde kerk te willen onderhouden
(gastleden)'
Kinderdoop
Ds. J. J. Franck (Eelde) en prof.
dr. J. M. Hasselaar vonden, dat de
hele problematiek rond de kinder
doop in deze zaak betrokken had
moeten worden. Ds. Franck vroeg
ook de aandacht voor de positie
Het huidige artikel 2 van de
hervormde kerkorde luidt:
1. Krachtens het genadeverbond
behoren tot een hervomde
gemeente, die rondom Woord
en sacrament wordt verga
derd, en mitsdien tot de Ne
derlandse hervormde kerk,
gesteld onder haar opzicht en
gehouden tot dienstbetoon
aan elkander en de wereld,
zij, die door openbare belijdenis
des geloofs belijdende leden
(lidmaten) der kerk zijn ge
worden;
zij, wier inlijving in de gemeen
schap der Kerk is bekrach
tigd door de Heilige Doop; en
zij, die uit hervormde ouders
zijn geboren.
2. Tot een hervormde gemeente
behoren ook zij, die krach
tens hun belijdenis, doop of
geboorte tot een andere kerk
behoorden en naar de her
vormde kerk zijn overgeko
men.
Het ravvort, dat door de synode
aanvaard is en nu ter discussie
de kerk in gaat, stelt de volgen
de nieuwe formulering voor:
1. Leden van een hervormde ge
meente, die rondom Woord
en Sacramenten wordt verga
derd en geroepen wordt tot
getuigenis en dienstbetoon
en uit dien hoofde ook leden
van de Nederlandse hervorm
de kerk zijn;
zij, die in een hervormde ge
meente de heilige doop heb
ben ontvangen, maar nog
niet gekomen zijn tot open
bare belijdenis des geloofs
(doopleden),
zij, die door belijdenis des ge
loofs in een hervormde ge
meente belijdende leden (lid
maten) zijn geworden, en
zij, die belijdende leden of doop
leden waren van een andere
kerk, maar naar de Neder
landse hervormde kerk zijn
overgekomen.
2. Gedachtig aan de trouw dn
de barmhartigheid van de
God van het verbond erkent
en onderhoudt een hervorm
de gemeente een bijzondere
band met hen die in een
hervormd gezin zijn geboren
of opgenomen, maar (nog)
niet gedoopt zijn, wanneer en
zo lang dit mogelijk is. Zulk
een band onderhoudt zij ook
met anderen, die blijk geven
van verbondenheid met de
gemeente.
van meelevende kinderen uit niet-
hervormde gezinnen. Prof. Hasse
laar benadrukte verder de volks
kerkgedachte, de betrokkenheid op
de schare, en citeerde Karl Barth:
'Christus is voor ons, wat Hij voor
alle mensen is.'
Dr. C. P. van Andel namens de
commissie, die het rapport had ont
worpen, was het eigenlijk helemaal
eens met wat ds. Spilt gezegd had,
maar wees erop. dat de kerkorde
zich niet bezig houdt met de gren-
zen van het verbond, maar van de
kerk en (lat voor het laatste (voor
het kerklidmaatschap dus) de doop
beslissend is. Hij zei ook, dat de
koers van ds. Spilt c.s. onaanvaard
baar zou zijn voor de gereformeer
den. 'Samen op weg' gaan betekent,
dat men naar elkaar luisteren moet
en niet op eigen houtje beslissin
gen neemt, die de zaak weer voor
jaren vastleggen. Gereformeerden
hebben aan dit rapport meegewerkt
en het voorstel is een aanvaardbare
oplossing, waarin zowel aan het
hervormde als het gereformeerde
gevoelen recht ls gedaan. Na alles
wat er het afgelopen jaar gebeurd
ls, moeten we beslist vermijden nog
meer deuren naar de gereformeer
den dicht te gooien, als het niet
nodig is, aldus dr. Van Andel.
In de stemming kreeg het voorstel
van Ds. Spilt om bij het oude
artikel 2 te blijven, vijftien stem
men (van de ongeveer vijftig).
Daarop werd het commissievoorstel
met 31 stemmen voor aangenomen.
Dat betekent, dat het rapport nu
ter discussie de kerk ingaat. Voor
dat artikel 2 werkelijk gewijzigd is,
moet deze zaak nog minstens twee
maal terugkomen in de synode.
SCHOREM
U heeft vast wel eens gehooi
die man die iedereen gelijl
Toen iemand hem uiteii
vroeg of dat wel kon en of
die manier niet een enorme
tol werd, was zijn antwoori
bluffend eenvoudig, hij zei: 1
groot gelijk. Als ik u het vo
vertel zult u daaraan misschli
denken. Iemand, een oudere
van mij, belde mij op om
vragen hoe ik erover dacht, h
een dominee gehoord, die o
bepaald moment gezegd ha
alle aanwezigen samen niet
dan schorem waren. Hij vroi
of dat pas gaf. Als mensen je
vragen weet je van tevoren
antwoord ze hopen te ontv
Ik had het hem ook wel
geven, maar vond ook wee
dat je zo maar iemand kan
delen. Want wat weet ik te
van de man die het zei en
omstandigheden, 't Lijkt i
niet de meest geslaagde beg
van de gemeente, maar da
gen kan ik me weer wel im
dat iemand eens even alle re
deugden van zijn gemeente
ook van zichzelf) tussen
zet en- dan blijft er meestal v
mensen niet veel over. Mijn
vriend had dus gelijk, maar
man die dat woord gebruii
wilde ik niet afvallen. Ik de
vendien dat hij het woord, gi
te om te schokken. En als
hele kerkdienst door-schol:
krijg het geheel iets van ee
boor, maar af en toe kan h:
kwaad. Hij zal gedacht hebb
ik zeg dat we allemaal zo
zijn nemen ze toch het v<
pepermuntje of ze kijken
horloge. Nu was er even een
en daar zal 't wel om tf
geweest zijn. De profeten
daar ook van meepraten
woorden waren ook niet alt
lonwoorden.
NED. HERV. KERK
Beroepen te Nieuwleusen: t
te Huizum.
Bedankt voor Bruinisse: J.
Nicolai kand. te Utrecht.
GEREF. KERKEN
Beroepen: te Fijnaart: kand
E. Klap te Fijnaart die dit
heeft aangenomen (verb, bei
Aangenomen: naar Voorbu
Eikelboom te Vrussel.
GEREF. KERKEN V(RIJG)
Bedankt: voor Groninger
(Miss. arbeid op IrïarhJaya
Haak kand. te Bergentheinl
Groningen-Zuld en Zuldhori'
Kapteyn te Spakenburg-Noo'i
GEREF. KERKEN V(RIJG. E
Bedankt voor Barendrecht:(<
Holwerda te Doorn. i
Marga Minco. Meneer Frits
dere verhalen uit de vijftiger
Tekeningen van Rudo Hi
Bert bakker, Den Haag, 1974.
9.90
Marga Minco verzamelt hie
verhalen die zij tussen '50
publiceerde, o.a. in Mandril
Haarlems Dagblad. Zij hei
ze voor dit boekje. In een J
woording licht zij toe hoez
haar verraste tijdens lezin,
bemerken dat ze nogal aE
en: "Men scheen er van
kijken dat ik ook dingen g
ven had waar wat bij te
viel'. Men leze goed: 'waar
te lachen viel'. Het is du:
minst zo dat we plotselii
Andere Marga Minco lezen. 1
bezat haar werk, ondanks o
zij het ernstige karakter erV'
humoristische kant. D£t
ook vanzelf: leed en wanho
gen erom. Wel zijn deze zev
halen uit 'Meneer Frits' iets
ger, en met nogal wat ab:
gevoed. Maar uit elk
spreekt de door oorlog e
bepaalde levensvisie van
Minco. Evenals al haar ande
treffen deze'short story's d
prachtig economisch en zuiv
gebruik, die de ernst, verj
zoveel humor, benadrukt. E
haal is een kleine wereld,
de meest vreemde dingen g
waar geen mens wat aan ka
maar die wel angst - aa i
krankzinnig maken, eenzaaij
voelen, dood brengen. Aan
Frits is het ten slotte oc'
duidelijk 'dat Frits ondens
naar de andere kant'.
Gerda Bengtsson: Nieuwe K.
ken in Kleur. (Oorspr. Deenj
'Vilde Roser og andre korsti'
tiver'). Vert. M. Bouraa K'
belt. Uitg. Zomer Keunii
Wageningen, Handwerkbibl
97 pag., 10,90.
'Nieuwe kruissteken in kleu'
als een vervolg gezien wor11
het vorig Jaar verschenen i
steken in kleur', van
schrijfster. Ook dit hoekje r
mengesteld uit jaarkalenders
Deense Stichting 'Haandai5
Fremme'. Het bevat 32 goedi
renfoto's van in mooie tinli
borduurde voorstellingen m>
delijk telpatroon. Dit maal e
zen, planten en een 9-tal ko
tafereeltjes van mensen in
land. De gebruikelijke aanwle
(materiaal, borduurtechniek* t
passingen, enz.) ontbreke i
voor de eenvoudig uit te E
aantrekkelijke voorbeelden,
voor te borduren wandversii i
kussens, enz. zeer welkom
zijn.
