Geneeskunst in beeld bij 'Arts en diagnose' Pronk: Wij willen wel meer voedselhulp, maar zitten vast aan de EG tic CM Het Motorhuis is official dealer van Vauxhall, Bedford en Ranger voor Leiden e.o. sensationele introductiekorting van zegge en schrijve vijf honderd gulden (500,-) op Vauxhall Viva Het Motorhuis v^dezlTanbledlng! Zeventigduizend naar Shaffy Schönberg pianoconcours Ambassadeur doet beroep op Molukkers Horeca zette vorig weekeinde meer dan de helft minder om Wens vakbeweging: leerplicht voor 15-jarigen in 1976 Principe-beslissing nemen over wereldvoorraad WONINGINRICHTING VAN KLARENB0SCH 159 94- 62,50 44,50 119,— 75- le KAPSTER konfliktsituaties de koning PLAATS EEN KOERIERTJE Vauxhall heeft (naast Opel) een ereplaats in de showrooms van Het Motorhuis, want Ook op koopavonden geopend. en om dat nog eens goed te benadrukken geeft het Motorhuis uitsluitend in de maand november een Normale prijs f9.240,—: NU f 8.740,— Breng nu een bezoek uw Vauxhall/Bedford/Ranger dealer aan onze showrooms TROUW KWARTET DINSDAG 12 NOVEMBER 1974 l door G. Kruis GOUDA Kunst, luidt een van de vele definities, is een reflex van het leven. Toch is het opmerke lijk. dat het heel vaak de minder aangename kanten van het menselijk bestaan zijn, die de kunste naars in de loop der eeuwen heel sterk hebben aangesproken. Zo lijkt het me b.v. bijna ondoenlijk een uitgebreide studie te wijden aan het geld in de kunst. Er zijn uiteraard wel een reeks voorbeel den van, het 'penningske van de weduwe', 'de dertig zilverlingen', het 'geef de keizer wat des keizers is', wat pandjeshouders en geldwegers, maar zelfs bij deze onderwerpen valt de nadruk toch meest al ook weer op andere, voor de kunstenaar belangrijker zaken. De zieke mens is een heel wat veelvuldiger voorkomend verschijn sel in de beeldende kunst, 't Moet daarom voor de organisatoren van de expositie 'Arts en diagnose' (die ter gelegenheid van het 125-jarig bestaan van de Kon. Ned. Mij tot Bevordering der Geneeskunst in het Stedelijk Museum 'Het Cathari- na-Gasthuis' te Gouda gehouden wordt) een hele toer zijn geweest het aanwezige materiaal zo te schiften, dat er een dergelijk over zichtelijk geheel ontstond. Dat was mogelijk omdat men zich beperkt heeft tot het thema 'de arts aan het ziekbed'. En omdat ook zo'n onderwerp weer uit de hand zou lopen, is er alleen aandacht besteed aan de diagnostiek - het onderkennen van de aard en de plaats van de ziekte - door de eeuwen heen. De beeldende kunstenaars zijn ken nelijk altijd al gefascineerd door de geneeskunst, want bij ieder onder deel van de tentoonstelling is ma teriaal te over. vallen. En dat de palpatle, het be tasten van de zieke, al in diezelfde eeuw werd tpegepast door de Griek se arts Jason. hier bezig afgebeeld op een Attische grafstèle. Maar ook dat er weer eeuwen tussen lagen waarin men van die methode wei nig of geen gebruik meer maakte, tot de artsen aan het einde van de 18e eeuw er opnieuw het nut van ontdekten. Piskijken Reprodukties Afgezien van enkele originele schil derijen. tekeningen en prenten, be treft dat hoofdzakelijk grote foto grafische reprodukties. Afgezien van het feit. dat het nooit gelukt zou zijn al die originelen bijeen te krijgen, maakt het wat betreft de bedoeling van deze expositie weinig uit: het gaat immers om de voor stellingen en niet om de kunstwer ken als zodanig. En zo zie je. dat er veel èn soms ook weinig veranderd is in de ge neeskunde Er wordt dan ook zeker niet hooghartig of vertederend te ruggeblikt. eerder met groot respect voor het vernuft van de artsen van vroeger 'die met weinig meer dan hun geoefende zintuigen de ziekten wisten op te sporen'. Dat onderzoeken met alle zintui gen, door te kijken, te luisteren, te ruiken en te voelen, komt allereerst aan de orde en dan merk je dat de z.g. hippocratische school (4e eeuw vóór Chr.) al uitmuntte door uiterst scherpe waarnemingen en duidelij ke beschrijvingen van bepaalde ge- Van een verslaggever AMSTERDAM Amsterdams Shaffy-theater trok In het seizoen '73-'74 al eenenzeventigduizend achthonderd vijf en dertig bezoe kers. en dat is ruim dertigduizend meer dan in het seizoen daarvoor. Er is dus een verheugend groeiende belangstelling voor de avond- en nachtvoorstellingen. kinderpro gramma's bijzondere culturele ma nifestaties, gratis voorstellingen en concerten, en de muziek-avond in het café. De helft van de bezoekers hebben het Cultureel Jeugd Pas poort. De opening van het nieuwe CJP-seizoen vindt op 15 en 16 no vember dan ook plaats in Shaffy. In Felix Meritis. zoals het gebouw op de Keizersgracht heet. zijn drie zalen en een theatercafé. Er komen ook produkties tot stand, die door Shaffy worden aangemoedigd, en die zijn dan ook te zien in het Shaffy-circuit, waarvan Noord-Hol land vijftig voorstellingen subsidi- eert( de heflt van de uitkoopsom). De Verschaeve-voorstelling. die in Vlaanderen zelf haast niet gegeven kan worden door acties en rellen van nationalisten en die hier in Shaffy belangstelling trok zal op 15. 16. 17. 29. 30 november en 1. 4. 5. 6, 7 december nog te zien zijn in Amsterdams Mickery-theater. om 21 uur. Mickery stelde de bovenzaal beschikbaar omdat Shaffy op die dagen geen zaal meer vrij heeft Onderzoek van lichaamsvochten, vele prenten, kennelijk een intrige rend onderwerp, over het z.g. pis kijken. een manier van onderzoek die in de middeleeuwen zó over heersend belangrijk geacht werd. dat de artsen de patiënten vaak niet eens zagen. Ook later is er met die piskijkerij nog heel wat rond gedold. Het schilderij (origineel dit keer) van Gottfried Schalcken. 'De Kuisheidsproef', is een van de vele voorbeelden van werken van kun stenaars uit de 17e en 18e eeuw die met zo'n onderwerp een fijn num mertje moraliseren konden wegge ven. In die tijd bestond namelijk de opvatting dat je aan de urine van een vrouw kon zien of zij nog maagd was. De uitdrukking van het meisje op Schalcken's schilderij laat over de uitslag van dit 'onder zoek' geen vragen open.. De techniek van dat befaamde dok- tersgebaar, het voelen van de pols, heeft ook al een indrukwekkende geschiedenis achter de rug. 'Door het voelen van de pols. voelt men het hart dat spreekt door de vaten van ieder lichaamsdeel', dat is een passage uit een papyrus van... 1500 vóór Chr. Zo passeren velerlei een- Goya: 'Zelfportret met zijn arts, dr. Arrieta. voudige onderzoektechnieken de re vue - meermalen ook geïllustreerd door carricaturen - en als het om latere eeuwen gaat. met vele daar bij gebruikte hulpmiddelen. Een tentoonstelling die begeleid wordt door een catalogus zonder uitgesproken 'dokterstaal' dus echt niet alleen voor ingewijden. Tot 24 november in een gebouw dat zelfs eens een medisch bolwerk was. het Catharina Gasthuis in Gouda. De schijnbaar onvermoeibare An ton Pieck heeft op z'n immer vero verende wijze sprookjes van de Er- teling in beeld gebracht. Het gaat om verhalen, die Martine Bijl bij zonder leesbaar heeft naverteld. Er is een harmonische compositie van werk van twee generaties ontstaan in dit grafisch zorgvuldig uitgege ven Omni-boek, dat zeker niet al leen voor jonge ogen aantrekkelijk is. In 'Sprookjes van de Efteling' vindt men een aantal bekende Grimm-sprookjes, voorts een ver telsel van koningin Fabiola van België, ('De Indische waterlelies'), tweemaal Hans Andersen en eigen werk van Martine. De uitgave kost 19.90. Tjits Veenstra Poedeltjes gesto len. Een verhaal voor jonge kinde ren over hippies en een hondje dat gestolen wordt. Al met al een klein stadsavontuur. waarbij alles op z'ri pootjes terecht komt. Tekeningen van Reintje Venema. Een uitgave van Unieboek-Bussum. prijs 6.90. Voor jeugd van tien jaar en ouder is 'Paola en Nin. de zoon van de pachter', van Ana Maria Matute (vertaald uit het Spaans) een gevoe lig verhaal van de vriendschap tus sen een rijk meisje en een blinde boerenjongen. Beider grote een zaamheid is mede hun binding. Het feit. dat de geschiedenis, die speelt in de Spaanse bergen, hier en daar wat 'grote-mensen-achtig' effect heeft, doet nauwelijks afbreuk aan het geheel. Een slordigheid in de flaptekst 'de schrijfster, wiens werk' had vermeden moeten worden. Verschenen bij Van Holke- ma Warendorf, prijs 12.90. In het verhaal over vreedzame In dianen. de Navaho's. die omstreeks 1864 in het noordoosten van Arizo na leefden, worden twee jonge schapenhoedsters overvallen door Spaanse slavenhandelaren, die de meisjes verkopen aan een blanke vrouw om als dienstboden te wer ken. Een ontsnapping en een zwerftocht vol ontberingen, waarbij Stralend Morgenlicht een van beide Indianenmeisjes veel moed en doorzettingsvermogen toont, vormen de kern van de boeiende en informatieve geschiedenis, die Scott O'Dell vertelt. Bij de Na vaho's werd de tijd in maanstanden aangegeven, vandaar de titel 'Zing naar de maan. Navaho'. Uitgeverij Holland-Haarlem bracht dit uitste kende jeugdboek op de markt, voor 10,90. Het Stenen beeld is de nieuwste Paul Biegel. Twee broers ontmoeten elkaar bij een geheimzinnig beeld, diep in een woud. Ze beginnen een zwerftocht, de een gaat naar het westen, de ander naar het oosten, op den duur moeten ze elkaar weer ontmoeten, omdat de aarde rond is. De schrijver laat de dikke en de dunne broer allerlei vreem de avonturen beleven. Wat de een niet op z'n weg heeft kunnen of willen bereiken, dat brengt de ander tot een goed einde. Ander maal een kleurrijke en verrassende Biegel. Uitgeversmij Holland 8.90. A. D. Hildebrand komt met een vrolijk verhaal Het kleine manne tje Lodewijk. Het gaat over de ont moeting van een jongetje Jan die tijdens een logeerpartij een mannetje aantreft, dat niet groter is dan een duim! Ze worden vrien den. het mini-kaboutertje Lodewijk gaat in Jan's broekzak mee naar school. Veel dolle ontwikkelingen maar vooral heel wat grappige dia logen. Aardige tekeningen van Ti neke Schinkel. Uitgeversmij Haar lem presenteert het voor ƒ11.50.' In Rotterdam: ROTTERDAM Een internatio naal Schönberg-pianoconcours. waarbij de deelnemers alle piano- werken van Arnold Schönberg op hun repertoire moeten hebben, zal in Rotterdam worden gehouden van 21 tot 26 maart 1975. Het is de eerste maal dat een dergelijk con cours wordt uitgeschreven. Het wordt georganiseerd door het Goethe Instituut in Nederland, in samenwerking met het Rijksmu seum Vincent van Gogh. de Rotter damse Kunststichting en de Stich ting Gaudeamus. Aan het concours kunnen pianisten van alle nationa liteiten en leeftijden deelnemen. De jury bestaat uit prof. dr. Rudolf Stephan, Else C. Kraus. Joh. v. d. Boogert en Claude Coppens. Er zijn drie prijzen beschikbaar gesteld: 3000. 2000. en 1000 gulden. De prijswinnaars geven op 27 maart een concert in het Rijksmuseum Vincent van Gogh. Van een verslaggever DEN HAAG De Indonesische ambassadeur in Nederland, Soetopo Joewono, heeft een beroep op de ongeveer 35.000 in Nederland wo nende Molukkers gedaan ernaar te streven goede ingezetenen te wor den. hetzij als Nederlander, dan wel als Indonesische staatsburgers. Hij zei tijdens een ontvangst- van een aantal Molukkers. dat het pro bleem waarmee de Molukkers in Nederland worden geconfronteerd zuiver sociaal is, en niet politiek. Het ideaal van een Zuidmolukse republiek bestaat volgens Soetopo Joewono alleen in Nederland onder slechts enkele duizenden Molukkers 'die zich nog niet bewust zijn van het feit dat de andere Molukkers in Indonesië met hart en ziel aan de nationale onbouw werken en reeds ver zijn gevorderd'. DEN HAAG De invoering van de nieuwe alcoholwet op 1 november is voor de horeca niet onopgemerkt voorbij gegaan. Met name dé drankverstrekkende bedrijven no teerden het eerste weekeinde van november flinke omzetverliezen. Ruw geschat hebben café's bars en dancings een omzetverlies geleden van 50 tot 80 procent. Dit staat vermeld in het blad 'Horeca', dat de bevindingen heeft nagegaan van een aantal ondernemers in deze bedrijfstak. Vooral de buitenzaken hebben slechte zaken gedaan vorig week einde. omdat zij het juist van de automobilisten moeten hebben. In de centra en in de steden is de schade meegevallen. Ook de res- UTRECHT Het overlegorgaan van de drie vakcentrales is van mening dat de vollddige leerplicht voor 15-jarigen in 1976 dient te worden ingevoerd. Reeds nu moe ten het lager beroepsonderwijs en het Mavo voldoende middelen ter beschikking krijgen, wil een derge lijke maatregel in 1976 tot bevredi gende resultaten leiden. Dit schrijft het overlegorgaan van NW, NKV en CNV in een brief aan de Tweede Kamer, waar binnenkort de begroting voor onderwijs en we tenschappen wordt behandeld. Einddoel van de gedeeltelijke leer plicht is voor de vakcentrales de volledige leerplicht tot 18 jaar in kwalitatief goed onderwijs. WERKLOOSHEIDSUITKERING De christelijke-sociale jeugdorgani satie van het CNV "Werkende Jeugd' heeft er inmiddels tegen ge protesteerd dat bij de werkloos heidsuitkering aan jongeren geen rekening wordt gehouden met het minimumloon. Een jongere van 19 jaar die werkloos wordt heeft recht op een WW-uitkering van 80 pro cent van het minimumloon. Als hij niet werkloos was. zou zijn mini mumloon op zijn 20ste verjaardag omhoog gaan. maar de werkloos heidsuitkering blijft volgens 'Wer kende Jeugd' gebaseerd op het loon voor 19-jarigen. 'Werkende Jeugd' zegt dat de federatie van bedrijfs verenigingen het teveel rompslomp vindt om de verhoging van het minimumloon door te berekenen in de WW-uitkering. door Nico Kussendrager ROME 'De Werelclvoedsel- conferentie is geslaagd als er aan drie voorwaarden wordt voldaan', zegt minister Pronk. 'Er moet een principe-beslissing worden genomen over een we reldvoedselvoorraad voor nood situaties en voor prijsstabilisatie; de olieproducerende (OPEC) landen zullen moeten deelnemen in de financiering van de land bouwontwikkeling in de derde wereld en vanuit deze conferen tie zal een voortdurend overleg tussen de belangrijke voedsel producenten moeten komen. In een klein restaurantje tegenover liet Palazzo dei Congressi in de Romeinse wijk Eur praten wij met de minister van ontwikkelingssa menwerking over de gebeurtenissen van de afgelopen week en zijn ver wachtingen voor de laatste dagen van de conferentie. Tot het eind van de wereldvoedselbijeenkomst wordt de Nederlandse delegatie ge leid door Pronk, terwijl de vorige week de minister van landbouw Van der Stee aan het hoofd stond. Op de vraag of hij liever in de eerste of laatste week de delegatie leidt, glimlacht Pronk, hapt in zijn broodje en zegt: 'Dat is een politie ke vraag. Het is zo dat ik de laatste tijd op landbouwconferenties rede voeringen heb gehouden aan het begin, en niet het slot van de bijeenkomst heb meegemaakt. Nu wilde ik de ontwikkelingen van de laatste dagen en de afloop van de wereldvoedselconferentie bijwonen. Over de redevoeringen van Van der Stee is hier en daar nogal wat teleurstelling opgeklonken, omdat Nederland weinig werkelijke aan zetten heeft gegeven voor een posi tieve gang van zaken op de wereld voedselconferentie. Kan Pronk zich die kritiek voorstellen? 'Nee, het heeft me verbaasd. We moeten het instrument, redevoering niet over schatten. De speech van Van der Stee komt uiteraard overeen met wat er het kabinet is afgesproken'. Maar er mankeerde toch nogal wat in de toespraak van de minister van landbouw op de plenaire ver gadering, zoals bijvoorbeeld de uit gesproken bereidheid tot voedsel hulp een pleidooi voor de verande ring van het consumptiepatroon en financiële hulp voor het Surinaam se rijst plan? Pronk: 'Die bereidheid tot meer voedselhulp bestaat zonder meer. We zitten alleen vast aan de Euro pese Gemeenschap. Binnen de EG bestond niet de bereidheid tot uit breiding van de voedselhulp van 250 tot 305 miljoen, hoewel college Van der Stee daarvoor wél heeft gepleit en ook de Europese Com missie voor uitbreiding van de steun was. Maar wat de Europese Gemeenschap naar ons idee te wei nig doet kunnen we natuurlijk zelf voor een deel bilateraal (van land tot land) zelf wél doen. 'Zwak' Het standpunt van de Europese Ge meenschap op deze conferentie om de voedselhulp op peil te houden en niet uit te breiden noemt Pronk 'minimaal en zwak.' Het standpunt van de Europese Gemeenschap is volgens hem niet positief voor de ontwikkelingslanden. 'Op het ter rein van hulpverlening is de ge meenschap tekort geschoten, met name aan landen die het zwaarste zijn getroffen door de prijsstijgin gen van olie en kunstmest'. Pronk weet niet of de leden van de Europese Gemeenschap bereid zijn hun invoer van graan te beperken voor de twaalf miljoen ton voedsel hulp. zoals die is voorgesteld door de directeur-generaal van de voed sel- en landbouworganisatie van de V.N.. dr. Addeke Boerma. Woensdag zal over acute voedselhulp verder worden gepraat, tijdens een geheim overleg tussen de grote landen. Het beperken van invoer door een aan tal landen van de Europese ge meenschap kan noodzakelijk blij ken om de graanhulp, zoals Boerma die voor ogen heeft, mogelijk te maken. Het standpunt van de Europese Ge meenschap over het aanleggen van graanvoorraden naar het idee-Kis- singer in de Europese Gemeenschap is niet duidelijk. Een aantal leden is niet bereid voorraadvorming door de Verenigde Staten zonder meer te financieren. Zij vinden dat daar concessies tegenover moeten staan, bijvoorbeeld in het kader van het GATT. 'Maar', aldus Pronk, 'ik vind dat er geen onwezenlijke koppelin gen moeten worden gemaakt tussen zaken die niets met elkaar te ma ken hebben. Wel ben ik van me ning dat de Europese Gemeenschap mede moet beslissen over de om vang in de verdeling van de voor raden. Over de verandering van het co: sumptiepatroon zegt Pronk: 'Ik g loof zeker dat we naar het eten vi minder vlees toe moeten om gray uit te sparen. Of dat moet gebeui door een heffing op vlees zoals is voorgesteld door de progressies weet ik niet. Je kunt je ook andt oplossingen voorstellen'. Minister Van der Stee meent, 1 tijdens een gesprek vorige dat het vleesverbruik niet van 1 ven af behoeft te worden beper! omdat er een afremming van consumptie er vanzelf wel koi door de hogere veevoederprijzt waardoor automatisch ook het vle jji duurder wordt. Bovendien ve trouwt Van der Stee erop dat eiwi 0( ten voor veevoeder, behalve granen, in de toekomst ook bijvoorbeeld olie en gas kuna worden gewonnen. Daarvoor is het ogenblik intensief onderzo aan de gang. Tenslotte stelt der Stee dat een beperking van h vleesverbruik binnen de Europe ar Gemeenschap niet haalbaar is. Pronk: 'Ik ben het met Van i Stee eens als het gaat over oplossing op lange termijn. Maar zult er mee moeten rekenen dati korte termijn een tekort aan voe sel ontstaat dat opgevuld roo e; worden. Van der Stee heeft zond B meer gelijk dat aan beperking v; de vleesconsumptie binnen de E: ropese Gemeenschap voorlopig 1 haalbaar is. gezien het standpn van de andere lidstaten, met nai op het punt van vlees. In dit i hoevén wij geen hoog gespann verwachtingen te hebben. De sto zetting van vleesimport uit der landen door de Euruopese Gemee schap is wat dit betreft tekenen Van der Stee heeft zich tegen i stop verzet, maar hij heeft het ui gehaald'. Voor financiering van het Sm naamse rijstplan (zie onze kn van gisteren) heeft de Nederland regering geen verzoek gehad Paramaribo. 'Vandaar dat wij c geen uitspraak daarover hebben daan', zo zegt Pronk. 'Maar de lr. aan Suriname zal zonder meer stijg vanwege de noodzakelijkheid groeien op eigen kracht. Ik geil niet dat het tijdens deze confert tie bekend maken van financ steun vanuit Nederland aan rijstplan veel indruk zou heb) gemaakt. Het zou bij de and delegaties waarschijnlijk zijn op vat als normale hulp van het mt derland, wat het natuurlijk niet i11 PRIMA DONZEN DEKBEDDEN 2-PERSOONS VANAF 1-PERSOONS VANAF MODERNE DIDAS DRALONDEKENS 2-PERSOONS VANAF 1-PERSOONS VANAF ZUIVER WOLLEN AaBe DEKENS 2-PERSOONS VANAF 1-PERSOONS VANAF de GROOTSTE keuze de LAAGSTE prijs de EERLIJKSTE voorlichting vindt u bij Haarlemmerstraat 51-53 zeer beslist - de DEKENSPECIALIST Wij zoeken een die zelfstandig kan werken, voor onze salon in Katwijk. Wij bieden een prettige werkkring. Het hoogste salaris en de mogelijkheid om naar eigen ervaring te werken. Onze gedachten gaan uit naar een meis je van 20 jaar of ouder die bereid is zich voor 100% in te zetten. Sollicitaties naar Dames- en herenkapsalon Hans Peursum Lange Vaart 26, Rijnsburg, tel. 01718-13418. Konfliktsituaties vragen om overleg. II Soms strijdDaarvoor dient de vakbeweging. Maar kom niet met uzeH in konflikt-Wordtlid an het CNV. 'ïekfhéeft.wdllidvao iet CCNV? i :S.2Z - C&.V^, UITZENDBUREAU Telef. 071-31710 Korevaarstraat 33 Leiden wabu Vondellaan 80/hoek Plesmanlaan, Leiden, tel. 071-69313* Hoge Rijndijk 5, Leiden, tel. 071-20541* Ambachtsweg 1, Ind.terr.'t Heen, Katwijk, tel. 01718-71046 Julianalaan 46, Voorschoten, tel. 01717-2559

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1974 | | pagina 10