d9g,mssnfeg
'HAD IK MAAR EEN VAK GELEERD...'
Wie
die
vrouw?
Uw probleem ook het onze
'Damestasje'
werd volwassen
Succesvolle
striptekenaar Jan Kruis:
Het gezicht van 1975
TROUW/KWARTET MAANDAG 4 NOVEMBER 1974
BINNENLAND T6/R
door
hette visser
Vraag: Is het waar dat er iemand
bestaat, die de ogen zo kan trainen
dat brildragers in de toekomst geen
brU meer hoeven te dragen?
Antwoord: Slechts voor zeer Jonge
kinderen bestaat een therapie zoals
u die schetst. Onder zorgvuldige
begeleiding kan men hen er aan
gewennen de ogen anders dan op
de voor hen meest gemakKelijke
manier te gebruiken. Andere be
handelingsmethoden moet men, zo
als men ons deed bij de Stichting
Nederlandse Blindewezen. verwijzen
naar het rijk van fabeltjes en
WlshfuU thinking. Het is verbluf
fend en verdrietig hoe steeds weer
geruchten over de een of andere
behandeling de ronde doen en
slachtoffers vinden. Hoewel wij de
goede intenties van vele behande
laars niet willen verdoezelen, zijn
wij bang dat op dit gebied zeer veel
beunhazerij en kwakzalverij zich
tooit met een interessant, myste
rieus en helaas ook wel eens reli
gieus masker. De oogspecialist weet
er genoeg van.
Vraag: In onze in de jaren 40-45
verloren gegane bibliotheek waren
een paar ouderwetse Zondagschool
boekjes, u weet wel met een plaatje
Vragen (één per brief) zenden
naar: Uw probleem ook het onze,
Postbus 507, Voorburg. Naam en
adres vermelden. Eén gulden aan
postzegels bijsluiten. Geheimhou
ding is verzekerd.
er op en fel gekleurde kaft. Een
paar ervan konden we terugvinden.
Gaarne willen we zo mogelijk te
weten komen, wie zich verschuilde
onder het pseudoniem: Salva Pama.
De titels van de boekjes waren:
Volkomen Veilig en Een moeilijke
jeugd. Uit ervaring weten we dat
de meest zeldzame boeken en boek
jes wel ergens te vinden zijp, maar
de naam van de schrijver 'is voor
ons belangrijk.
Antwoord: De naam van de schrij
ver, die zich achter deze naam ver-
scnullde, was J. A. Wormser (1845-
1916). Hij was de zoon vbn de
'deurwaarder' J. A. Wormser, die
o.a. geschreven heeft over De Kin
derdoop. J. A. (Salva Fama) Worm
ser was een van de voormannen
van de Doleantie, oprichter van een
zeer bekende christelijke boekhan
del te Amsterdam en Pretoria en
uitgever van De Standaard. In de
bibliotheek van de VU Is een om
vangrijk Wormser-archief. Of de
Zondagschoolboekjes daar ook in
vertegenwoordigd zijn weten we
niet.
Vraag: Een aanstaand moedertje
moet zoutarm leven. Ze slaakt de
verzuchting: Ik word al ziek als ik
denk aan al die smakeloze troep en
nu nog zoveel maanden. Weet u
daar iets op?
Antwoord: In een zeer leerzame en
gezellig uitziende brochure 'Gezon
de zoutarme voeding voor a.s. moe
ders' worden heel wat tips, raadge
vingen en dagmenu's gegeven. On
danks de voorgeschreven beperking
is het zéker mogelijk met weinig
extra moeite toch lekker te eten.
Als de brochure niet aanwezig is bij
vroedvrouw of dokter, kan ze wor
den besteld bij het Voorlichtings
bureau v.d. Voeding, Postbus 1772
Den Haag, per briefkaart, waarop
aan de adreszijde 0,90 aan postze
gels ls bijgeplakt (inclusief 50 cent
porto). Eet smakelijk mevrouw!
Aanvulling: Het lied van de blinde:
Van ongeveer 20 lezers (lezeressen)
ontvingen we een afschrift van dit
mooie lied, gedicht in 1843 door ds.
J. de Liefde (1814-1869) en door
hem op muziek gezet voor de blinde
mevrouw Schimsheimer te Amster
dam (zie over haar A. Pierson Ou
dere Tijdgenoten pag, 110 en 111).
Deze melodie werd door een onzer
lezeressen op cijferschrift gezet,
maar het vers kan ook gezongen
worden op de wijs van gezang 280
(Wil u o .God mijn dank betalen).
Een onzer oudere lezeressen herin
nert zich hoe dit lied omstreeks
1890 werd gezongen door een blin
de man, die de straatprediker Esser
bij zijn evangelisatietochten in de
binnenstad van Den Haag vergezel
de. Een andere lezer zocht en vond
het vers, zoals dat gezongen werd
door een blind meisje in een Zon
dagschoolboekje, geschreven door
Ida Keller: Het Alpenroosje. Dit
boekje werd 70 jaar geleden a
onze abonnee uitgereikt. Tenslo
biedt een totaal dove lezeres a
het vers in brailleschrift te bewe
ken voor blinden, die het gra
willen lezen. Al 50 jaar doet zij
werk ten behoeve van doof-blind
en blinden. Dit is maar een gre
uit de vaak zeer ontroerende rea
ties. Allen heel hartelijk bedankt!
Vraag: Is het mogelijk gebruik
flessen af te snijden en dan
gebruiken als vaasje of bloempotj
Antwoord: Het is mogelijk. In 'ij
Vijven, het bekende hobbybla
wordt een groot artikel hieraan g
wijd (nr. 250, oktober 1972) 1
nummer 1,50. Verschillende m
thoden worden hierin beschrev
en de namen van apparaten j
hobbysets, waarmee men kan we
ken.
Jan Boezeroen
en de fanmail
Op de hitperade staat een
aardig werkje van de heer
Jan Boezeroen, die vooral in
het zuiden en in België veel
succes heeft. 'De dronkaard'
heet het lied. Het behandelt
de problematiek van een man
die ongelukkig is en steeds
van het ene café in het ande
re belandt. Jan Boezeroen
zingt het zó overtuigend dat
hij wel iedere dag brieven
van alcoholisten krijgt, die
hem schrijven dat Jan hun
problematiek zo goed begrijpt.
'Tja, maar ik kan die mensen
niet helpen. Persoonlijk ben
ik niet zo'n innemer. Als ik
in een café speel, en de men
sen bieden me wat aan, dan
is dat water met suiker, be
grijp je. Maar ik heb daar
door wel een heldere kijk op
al die aangeschoten bezoekers
en daardoor heeft mijn lied
succes. Omdat ik het allemaal
van nabij meemaak.'
De hobby van
Gina Lollobrigida
'Ik wilde het allemaal eens
van een andere kant bekij
ken,' vertelde filmster Gina
Het piepkleine 'damestasje'
bestaat niet meer. De Neder-
Dit zijn Jan, Jans en de kinderen zoals ze wekelijks in de
strip verschijnen.
En zo zien ze er in het echt uit: precies als in de strip, compleet met autootje en dieren.
Als de kinderen van Jan Kruis iets stouts hebben gedaan dan kun
je ervan op aan dat hun streken vijf weken later in het weekblad
Libelle te zien zijn. Want Jan Kruis is de tekenaar en schrijver
van de strip 'Jan, Jans en de kinderen', die niet alleen in Neder
land, maar ook in België en Frankrijk door honderdduizenden we
kelijks gretig worden verslonden. En het gezin van Jan Kruis staat
model voor de stripfiguren; misschien heeft de strip daarom wel
zo'n succes: omdat het allemaal écht is.
Ze wonen in Rotterdam, zien
er net zo uit als op de teke
ning maar heten natuurlijk
anders. De sportauto van Jan
Kruis, een zeer bejaarde M.G.,
is er ook, al staat die in de
wintermaanden meestal in de
garage. De dieren die regel
matig in de strip opduiken
ontbreken evenmin.
De familie Kruis woont in
een rustige buitenwijk van
Rotterdam. En die rust heeft
tekenaar Jan wel nodig, voor
al als hij tegen de tijd op
werkt. Tedere week weer een
probleem hoor, die strip," zegt
hij- 'Kijk, het tekenen op
zichzelf is niet de moeilijk
heid, maar het verhaaltje. Er
moet een 'plot' inzitten, het
moet een afgerond geheel
zijn.
Bij ons in huis is dat een vies
woord: 'plotje'. Dat wordt ge
fluisterd. 'Vader heeft geen
plotje', ja dan vallen er wel
eens lelijke woorden, maar
het gekke is dat ik er toch
iedere keer weer uitkom. Bij
Libelle zeggen ze dan: 'Man,
maak er toch een stel vooruit,
dan heb je rust. En wij ook.'
Maar als ik met één afleve
ring al moeite heb, hoe willen
ze dan dat ik er vier tegelijk
inlever?'
Hoe is Jan Kruis begonnen?
Wilde hij bijvoorbeeld op
achtjarige leeftijd stripteke
naar worden, zoals andere
kinderen brandweerman of
trambestuurder in het hoofd
hebben?
Jan: 'Nee, een tijdje had ik
olifantenoppasser in m'n
hoofd, maar daarna ben ik
toch snel aan het tekenen
geslagen. En inderdaad: veel
strips. Dat vond ik erg leuk.
Op school stonden mijn re
ken- en taalschriften vol
strips. Die zat ik onder de les
te maken. Mijn eerste echte
strip heette 'Tripje', die heeft
in het Rotterdams Nieuwsblad
Het worden de komende
maanden de kettingen, sjaals,
corsages en andere frutsels
die het modebeeld compleet
moeten maken. Maar, zeggen
de brillenfabrikanten, we mo
gen die glaasjes op de neus
toch niet vergeten. Want je
kunt er nog zo prima uitzien
wat kleding betreft: met een
ouderwets brilmontuur is alle
moeite voor niks.
Goed, een vrouw als Dora
Demmel, ontwerpster van fa
brikant Silhouette kijkt door
haar eigen bril de wereld in
op zoek naar nieuwe lijnen
en op de foto is het resultaat
te zien: het gezicht van 1975.
Voor het komende seizoen ligt
de nadruk op de tweekleurige
monturen. De onderkant is
donderker dan de bovenzijde.
Het formaat van de glazen
blijft fors en de Ierse fabri
kant Menrad zet de poten on
deraan het montuur. Ook de
glazen kunnen twee-kleurig
zijn, bijvoorbeeld blauw van
boven en oranje van onderen.
De nieuwste ontwikkeling is
dat kunstof nu net als glas
krasvrij gemaakt en ontspie-
geld kan worden. Op de foto
een model van Menrad Ne
derland in Rijswijk (Z.H.).
gestaan. Ik kreeg in de oor
logsjaren les van Wim Meul-
dijk. Mijn vader betaalde die
lessen met een handje siga
retten.' Na de oorlogsjaren
ging Jan Kruis naar de MU
LO en ln die tijd verkocht hij
zijn eerste echte strip. Van de
opbrengst kocht hij zich per
soonlijk een heuse fiets.
Daarna kwam de academie.
'Nou, daar was het onmogelijk
om over strips te praten. Het
was de zogenaamde 'Franse
tijd' van de kunstenaars. Ze
spraken ook met Franse
woorden tussen Hollandse
zinnetjes, zo van: c'est bon,
eh? Doordat ik in een omge
ving zat waar het minder
waardig was om over strips
te praten, verflauwde mijn
aandacht daarvoor ook een
beetje. Na de academie ben ik
op een reclamebureau gaan
werken als tekenaar en ont
werper. Nog later ging ik he
lemaal zelfstandig voor grote
bedrijven tekenen. Voor de
Shell kwam toen weer het
eerste stripje in een kinder
blad: Olidin.'
Jan Kruis was nog een tijdje
aan het werk bij Marten
Toonder, maar die samenwer
king ging een beetje de mist
in. 'Maar ik heb waanzinnig
veel bij Toonder geleerd.'
'Gregor'
contact met Peter Middeldorp
van het blad Robbedoes, want
daar verscheen de strip in.
Peter ging later naar Libelle
en belde me eens op met het
verzoek om een eigen strip te
ontwerpen voor dat vrouwen
blad. Dat was vier jaar gele
den en sindsdien tikte Jan
.Jans en de kinderen geweldig
aan. Er zijn boekjes van ver
schenen en hij is aan het
buitenland verkocht. Of het
allemaal makkelijk ging? Ik
zal je vertellen: ik moet nu
nummer tweehonderd maken,
maar bij aflevering drie zat ik
al wanhopig met mijn han
den in het haar!'
Reacties
Wat Jan Kruis iedere keer
weer aan de tekentafel krijgt
ls het feit dat de lezeressen
zo leuk reageren. 'We hebben
destijds een hele rel gehad
doordat het woordje 'poep' in
de strip voorkwam. Mijn
dochter kreeg een vriendje
die overal 'poep' op zei. Wan
neer ik tegen dat joch zei:
'Dat moet je niet doen', dan
zei hij onmiddellijk: 'Poep
aan je schoen'. Was het:
'Gaan jullie maar een hut
bouwen', dan zei Jeroen:
'Poep aan je mouwen'. En dat
ging de hele dag door. Wel,
toen heb ik die Jeroen en z'n
poep-complex in de strip ge
zet, met het gevolg dat er een
lezeres een boze brief schreef
naar het blad. Ze hebben die
brief afgedrukt en het resul
taat was dat er een enorme
stroom brieven kwam die al
lemaal vóór Jeroen waren.
Jeroen moest blijven! En de
mensen schreven dat het heel
gewoon was dat kinderen op
een bepaalde leeftijd steeds
'poep' zeggen..'
Meegroeien?
Behalve het feit dat het we
kelijks moeilijk is om een
leuke plot voor de strip te
verzinnen zit Jan Kruis nog
met een ander probleem:
'Mijn kinderen worden ouder.
Ik ben de strip vier jaar gele
den begonnen en toen waren
mijn dochters zo zes, zeven
jaar. Dat is prachtig spul, die
kinderen zeggen de leukste
dingen. Maar wat moet ik
nu? Moet ik ze zo klein hou
den of mee laten groeien.
Misschien doe ik wel het
laatste, want dan kun je ze in
de puberteit zetten met alle
grappen en problemen van
dien: eerste vriendje, school
avonden, op kamers willen
wonen en wat al niet. Maar
ja, zoiets moet langzaam
groeien. Je kunt niet ineens
heel andere kinderen gaan
tekenen, dat zouden de lezers
niet pikken.'
Reacties genoeg. Ook van bu
ren en familie. 'Als ik in de
strip de werkster laat vertrek
ken en moeder Jans zit met
de handen in het haar, dan
vragen de buren: hebben jul
lie een nieuwe werkster? En
door hun familie opgebeld
met de vraag of ze in ver
wachting was. Dat kwam om
dat in de strip de buren een
kindje kregen.'
De vrouw van' Jan, Els, en
ook de kinderen Leontine en
Andrea, denken zeer bewust.
Ze verzinnen ook onderwer
pen.
Of ik zin heb om er mee op
te houden omdat het vaak zo
moeilijk gaat? Ja, af en toe
wel, maar die strip is me toch
ook dierbaar geworden. Ik
ben er aan verslaafd en zou
hem ontzettend missen. Ik
speel wel met de gedachte om
buiten Nederland te gaan
werken. Maar ja, dan zit je
weer met de taal. Ik geloof
niet dat het goed gaat wan
neer je bijvoorbeeld in Ier
land aan een Nederlandse
strip werkt. Je omgeving is zo
on-Hollands en de kinderen
gaan al snel een andere taal
spreken, zodat je ook hun
kindertaalgebruik mist.'
Behalve de strip illustreert
Jan Kruis ook talloze korte
verhalen in bladen als Nieuwe
Revu en Libelle. Ook ont
staan er affiches op zijn te
kentafel. Werk genoeg. Maar
toch laat het idee om in
Ierland te gaan wonen en
werken hem niet los. En ook
het idee om eens iets totaal
anders te gaan doen. 'Ach,
aan de andere kant is het een
modeverschijnsel, nu naar
Ierland te willen. Vier jaar
geleden was het voor de zoge
noemde kunstartiesten een
noodzaak om je op Ibiza te
vestigen. Over een jaar zit
iedereen inderdaad in Ier
land. Ach, had ik maar een
vak geleerd, denk ik wel
eens.De lezeressen van Li
belle denken daar 'gelukkig
anders over.
landse Bond van Lederwaren-
en Koffer fabrikanten tiet vo
rige week zien hoe de volwas
sen 'vrouwentas' er het ko
mende seizoen gaat uitzien.
Op de foto rechts: een leren
buideltas met dubele schou
derriem uitgevoerd in steen
rood leer, sluiting met rits: 75
gulden.
Foto rechts onder: een groot
formaat visitetas met subbei
voorvak en reed achtervak.
Uitgevoerd in cognac-rood
leer met suèdine voering. Dub
bel handvat. De prijs: 170
gulden.
De onderste foto: een shop
ping-bag. oftewel een bood
schappentas in gele kunsstof
op textielbasis met twee voor
vakjes en een spijkergarne
ring. In de winkel voor 36 gul
den.
Kruis raakte weer helemaal in
de ban van het stripwezen en
hij maakte een afspraak met
Hergé, de grote stripfiguur
van onder meer Kuifje. 'Voor
hem ben ik 'Gregor' gaan
maken die een tijd lang in
het weekblad Pep heeft ge
staan. Laatst kreeg ik nog
een brief van een strip-en
thousiast die een originele te
kening van Gregor wilde heb
ben. Ja. dat soort mensen be
staat: die sturen je een keu
rig briefje, met een vel te
kenpapier en een gefrankeer
de envelop met het vriende-.
lijke verzoek of je een echte
aflevering speciaal voor hun
verzameling wilt maxen.
Toen kwam Sjors en Sjlmmy
van de tekenaar Frans Piët.
Frans overleed en ik heb
Sjors en Sjimmy toen voort
gezet. Daardoor kwam ik in
is
Louis van Dijk
Hans Wiegel
Verschrikkelijk moeilijk is de opgave van deze week niet, dachten we zo. Want
wie goed kijkt herkent dit frisse meisje maar al te gauw. Er zijn drie mogelijk
heden 1:. Het is de vrouw van voetballer PIET KEIZER, 2. Het is de echtgenote
van musicus LOUIS VAN DIJK of 3. Deze vrouw deelt het leven met VVD-
politicus HANS WIEGEL. Schrijf één van deze drie namen op een briefkaart die
is gefrankeerd met VIJFENDERTIG CENT en stuur die voor donderdag naar
Trouw /Kwartet Dag Maandag Postbus 859 Amsterdam
Zet tevens op de briefkaart ivelk boek u wilt ontvangen mocht u prijswinnaar
worden: kookboek, bloemen- en plantenboek of handenarbeidboek.
HET WAS MEVROUW LUNS!
De oplossing van twee weken geleden bleek voor vrijwel alle inzenders geen pr
blemen te geven, want het was mevrouw Luns en niet de echtgenote van Ok
Jager of Sjef van Oekel.
Prijswinnaars: M. H. Boeringe, Bernhardstraat 14. Nuenen (handenarbeidboek
L. Smit, Ktein Coolstraat 31b, Rotterdam (bloemen- en plantenboek) en
Visscher, 't Boonrak 8 in Valkenburg (Z.H.) (kookboek).
Lollobrigida. 'Ik film nu a
zo'n jaartje of twintig e
steeds zie ik mannen achte
camera's en fototoestelle
staan. Ik ben er altijd be
nieuwd naar geweest wét z
zagen. Daarom heb ik meze!
een paar toestellen aange
schaft om te fotograferen
Het schijnt dat ze het uitste
kend doet. Een paar grot
vrouwenbladen in Amerik
hebben al contracten m<
haar afgesloten voor een seri
portretten van bekende mar
nen. 'Ik heb alleen het ide
dat ze me niet nemen omda
ik goed kan fotograferei
maar om het feit dat ik mei
sen als Onassis en prins Phi
lip van Engeland gewoon ka
opbellen om een afspraak t
maken. Dat soort mensen zij
namelijk mijn vrienden e
die weigeren mij niets.'
